En de obstructor is…

Vandaag een bijdrage van onderzoeksjournalist Brenno de Winter. Hij organiseert de eerste Nederlandse Right to Know Day, een bijeenkomst over transparantie van en obstructie door de overheid. Vandaag maakt hij de genomineerden bekend.

De genomineerden voor de “Meest Transparante Ambtenaar” en “Obstructor Award” voor 2010 zijn bekend. Beide prijzen onderstrepen de beste en slechtste illustraties van transparant bestuur in Nederland. Burgers en journalisten ondervinden nog altijd veel problemen bij het openbaren van documenten, die eigenlijk al openbaar hadden moeten zijn, via de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). De uiteindelijke winnaar zal op 28 september 2010 op de Internationale Right To Know Day worden gekozen.

Obstructor Award

Voor de Obstructor Award zijn genomineerd:

1. de Gemeente Ede. Een Wob-verzoek wordt verstuurd naar het centrale faxnummer op de site van de gemeente, maar blijft ruim een maand naast de fax liggen. Na wat klachten wordt het verzoek uiteindelijk behandeld, maar worden documenten achtergehouden. Ook in de bezwaarfase wordt een nieuw besluit genomen. Dat gaat dan naar de verkeerde burger en weer blijken documenten achtergehouden;

2. de Gemeente Nuenen. Een journalist verzoekt de gemeente Nuenen om de declaratiebonnetjes van de bewindvoerders vrij te geven. Als reactie dreigt de gemeente met een forse rekening, waarbij ook wordt gecommuniceerd dat geen kosten hoeven te worden voldaan als hij zijn verzoek intrekt. Dat gebeurt niet en een rekening voor ‘gedane arbeid’ van ruim €800 is het gevolg. Toen de regionale rekenkamer deze bonnetjes kreeg hoefde hij dat niet te betalen. Als de zaak bij de rechter ligt en duidelijk wordt dat de missie kansloos is. Dus kiest de gemeente eieren voor zijn geld;

3. het Ministerie van Economische Zaken geeft programmacommissies van sommige politieke partijen voor de verkiezingen inzage in de plannen voor de toekomst. Een Wob-verzoek daarover wordt na benutten van de maximale termijnen geheel afgewezen. Ook een verzoek om het geschil rechtstreeks aan de rechter voor te leggen wordt afgewezen. Al is afgezien van een hoorzitting toch gebruikt het departement ook nu weer de mogelijkheid om de beslissing op bezwaar maximaal uit te stellen.

Meest Transparante Ambtenaar

Voor de Meest Transparante Ambtenaar zijn voorgedragen:

1. S. Koole, hoofdvoorlichting bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Na een geschil over het vrijgeven van documenten Elektronisch Patiënten Dossier wordt gekozen voor onderling overleg met de verzoeker. Hieruit volgt de afspraak om de betrokken documenten vrij te geven en in de toekomst documenten pro-actief richting de journalist openbaar te maken. Dat moet hem helpen met het volgen van het dossier onder het motto “we gaan niet moeilijk doen”;

2. W. Boonekamp, voorlichter bij het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Als hij lucht krijgt van een Wob-verzoek over de privacy-aspecten van de kilometerprijs maakt hij de positie helder: “Hier gaan we echt niet moeilijk doen en je zult bijna alles krijgen zo snel als maar kan.” Een afspraak met gedetailleerde uitleg over het systeem naast de vrij te geven  documenten volgt. Na verstrekking wordt nog eens goed gecontroleerd of er voldoende informatie is verstrekt en of er nog aanvullende documenten nodig zijn;

3. H. Boyaciyan-Cakici. Krijgt op 20 juli 2010 een Wob-verzoek van een deelraadslid onder ogen. Het verzoek is niet alleen pijnlijk om wie verzoekt, maar om het onderwerp: de Amsterdamse ICT. Als part-timer voor twee dagen in de week met ook haar werkdruk doet ze niet moeilijk en gaat meteen aan de slag. Nog dezelfde dag realiseert zij een beslissing van het kaliber: wat we hebben geven we gewoon.

4. G. de Jong van de Politie Rotterdam-Rijnmond zet zich niet aflatend in om na de introductie van C2000 journalisten een persalarm te bieden. De versleuteling van communicatie bemoeilijkt journalistiek werk en het persalarm moet dat oplossen. Inmiddels volgt heel Nederland zijn voorbeeld.

Over de nominaties

De nominaties zijn samengesteld uit een grotere lijst, waarop een groot aantal experts heeft gestemd. Dit waren onder andere NU.nl, RTL Nieuws, Bits of Freedom, Nederlandse Vereniging van Journalisten, Stichting Dat Zou Jij Wel Willen Weten, Linux Magazine, Amsterdam Open Innovative Capital, BigWobber en de Internet Society. De uiteindelijke winnaars zullen uiteindelijk door de aanwezigen op de Right to Know Day worden gekozen.

De Internationale Right to Know Day wordt in navolging van diverse Europese landen nu voor het eerst in Nederland georganiseerd en wel in Den Haag op 28 september 2010 van 19-21 uur. Naast de prijsuitreiking worden gepresenteerd: een documentaire over de Wob, de sociale en economische mogelijkheden van open overheidsdata, een website om mensen te helpen overheidstransparantie te realiseren. Ook zijn diverse politici aanwezig, die zich regelmatig hard maken voor transparant bestuur. Tweede Kamer: Hero Brinkman (PVV), Mariko Peters (GroenLinks), Ronald van Raak (SP). Europees Parlement: Marietje Schaake (D66).