Een beetje progressieve partij is altijd dwars. Dat hebben PvdA en GroenLinks in ieder geval goed begrepen. Geheel tegen de tijdgeest van versplintering in, gaan ze de komende verkiezingen samen in. Met forse meerderheden stemden leden van GroenLinks en PvdA voor deelname aan de verkiezingen met een gezamenlijke kandidatenlijst en verkiezingsprogramma.
In de laatste Peilingwijzer komt de combinatie PvdA/GL op minimaal 23, maximaal 27 zetels. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 haalden ze 17 zetels (PvdA 9, GL 8).
Op een enkel uitzondering na hebben fusies van politieke partijen tot winst geleid. Maar die winst was altijd vrij bescheiden. Wat de Peilingwijzer nu aangeeft is fors veel meer dan bij eerdere fusies is voorgekomen.
Fusies sinds 1945
1946 PvdA: fusie van Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP), Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB) en de Christelijk-Democratische Unie
1948 VVD: opvolger van de Partij van de Vrijheid (PvdV), die weer een voortzetting was van de vooroorlogse Liberale Staatspartij (LSP), een fusie van vijf partijen. Samen met en het Comité ter voorbereiding van een Democratische Volkspartij (voormalige leden van de VDB) werd de VVD opgericht.
1973 CDA: Fusie van Katholieke Volkspartij (KVP), Anti-Revolutionaire Partij (ARP) en Christelijk Historische Unie (CHU).
1990 GroenLinks: Fusie van Communistische Partij Nederland (CPN), Pacifistisch-Socialistische Partij (PSP), Politieke Partij Radikalen (PPR) en Evangelische Volkspartij (EVP)
2000 ChristenUnie: Fusie van Gereformeerd Politiek Verbond (GPV) en Reformatorische Politieke Federatie (RPF).
Fusies en resultaten
Wat was het verkiezingsresultaat na de fusies? We vergelijken de uitslagen van de laatste Tweede Kamerverkiezingen van voor een fusie met die van de eerste verkiezingen na de fusie. En om aan te geven waar de gefuseerde partijen nu staan, zetten we de verhoudingen sinds de verkiezingen van 2021 er bij.
Wat aantal stemmen betreft was de CDA-fusie het succesvolst.
Maar relatief was dat stukken bescheidener en heeft het de PvdA zelf helemaal niet geholpen.
Het aantal gewonnen zetels was dus even bescheiden. In de tabel hieronder is ook de laatste Peilingwijzer opgenomen, waarbij het totaal van 27 zetels gelijkelijk is verdeeld is over PvdA en GL
Kijken we naar wat de Peilingwijzer over alle partijen zegt, dan levert de fusie van PvdA en GL zeker een hele aardige winst van + 10 zetels op. Maar dat verbleekt onmiddellijk bij de 22 zetels winst die de BBB vermoedelijk gaat maken.
Kortom: van louter een fusie alleen zal een eventuele winst voor PvdA en GL niet komen. Het zal dus toch van de inhoud afhangen. Of van Frans Timmermans.
Reacties (17)
Ik ben verbaasd over de fusie.
Volgens mij hebben de PvdA en GL verschillende achterbannen (zeg maar, arbeiders tegenover bakfietsmoeders).
Ik zou verwachten dat ze afzonderlijk meer stemmen krijgen.
En niets houdt hun natuurlijk tegen om in de 1e en 2e kamer samen te werken.
Waarom die verbazing? Het is toch duidelijk dat 1. links enorm versplinterd is, en dat daardoor het veel moeilijker is om impact te hebben omdat er veel tijd en energie verloren gaat aan onderlinge concurrentie en 2. PvdA en GL heel dicht bij elkaar liggen in het politieke spectrum.
Natuurlijk is er een historisch gegroeid verschil tussen de achterbannen, en zijn er cultuurverschillen tussen de partijen, maar dat is allemaal klein bier in het grotere geheel.
In het huidige versplinterde landschap liggen er ook kansen voor een fusiepartij. En het overgrote deel van de leden van PVDA en GL ziet dit ook zo, wat mij positief verraste.
Nee dus. En zelfs al krijg je gezamenlijk iets minder stemmen, dan nog heb je als veel grotere partij veel meer impact.
Kun je dat hard maken? Wat links heet te zijn is niet meer of minder versplinterd dan rechts. Je kunt wel stellen dat rechts en links evenveel versplinterd zijn, waarbij de balans van ‘meer versplinterd’een tikje naar rechts uitslaat.
Zetels Eerste Kamer: rechts 7, links 6, midden 3
Zetels Tweede Kamer: rechts 8, links 7, midden 2
Deelname aan TK-verkiezingen 2021: rechts 18, links 11, 7 midden
Rechts is ook versplinterd inderdaad. Maar dat maakt de versplintering op links niet minder groot. Zeker niet als je ook de spreiding meeneemt; op links ontbreekt een grote partij.
[Volgens mij hebben de PvdA en GL verschillende achterbannen (zeg maar, arbeiders tegenover bakfietsmoeders).]
Dat was 30 jaar geleden zo, maar nu niet meer. Die arbeidersachterban is of overgelopen naar de SP, of overgelopen naar domrechts (PVV, FvD, dat soort spul) – dat nog los van het feit dat de klassieke “arbeider” ook nog eens gewoon “opgelost” is, in de zin dat die veel minder voorkomt dan vroeger.
Wat overblijft van de PvdA is relatief hoogopgeleid en heeft nauwelijks tot geen voeling met “arbeiders”. En past in die zin dus prima bij GL.
PvdA is meer oud hoogopgeleid en GroenLinks jong.
https://nidi.nl/demos/demografie-in-het-stemhokje/
Ik houd ook een beetje het gevoel dat de samenwerking alleen voor de bühne is, of voor de stemmen.
Opvallend is dat aangekondigd werd dat ze samen wilden werken, en dat de dag erna de PvdA in de 1e kamer voor het handelsverdrag met Canada stemde (CETA).
Daarmee werd GL dus meteen al genaaid, want GL was tegen (en de PvdA was nauwelijks enthousiast, dus het was bepaald geen kroonjuweel voor de PvdA).
Zelfs al zou het inderdaad alleen op basis van cynische motieven zijn (wat ik niet denk), dan nog: het trekken van stemmen lijkt me toch een kerncompetentie van een politiek partij.
En zo zijn er nog wel meer verschilletjes.
Maar laten we dat niet groter maken dan het is. Ook binnen partijen zijn namelijk meningsverschillen over allerlei zaken, en als je naar het totaal aan meningen kijkt bij beide partijen, dan is er vooral heel veel overlap. Zowel bij GL als PvdA is er discussie over iets als CETA, waarbij in dit geval toevallig de beslissing bij PvdA de ene kant opviel, en bij GL de andere kant op. Meestal vallen de beslissingen dezelfde kant op, dat is de basis voor de samenwerking.
Toevallig? Leg eens uit?
Toevallig in de zin dat ze ook hetzelfde hadden kunnen stemmen, en toevallig in de zin dat het ook een ander onderwerp had kunnen zijn waar de partijen verschillend stemmen. Het komt gewoon af en toe voor, het zijn immers op dit moment 2 partijen, maar daar kan je niet direct conclusies aan verbinden aangaande of een fusie al dan niet succesvol gaat zijn.
Resultaten uit het verleden…..
En er speelt natuurlijk nog wel wat meer dan een fusie of een lijsttrekker.
Met recente peilingen moet je niet vergeten dat d66 momenteel gedecimeerd is door het vertrek van Kaag en (nog?) geen nieuwe voorman/vrouw heeft gevonden waar eerdere d66 stemmers weer achter willen gaan staan. Dan lijk het net of de fusie stemmen trekt maar dat kan dan ook zo weer omdraaien. Het zijn dagkoersen die door al die nieuwe mensen maar één slecht media optreden zijn verwijderd van een achtbaan.
Jaaaah … maar niet met een winst van 1,6 miljoen stemmen!
.
Want er staat een koe van een fout in de tabel, het CDA kreeg in 1972 niet 1.008.072 stemmen, maar:
KVP — 1.305.401 — 17,7%
ARP —- 653.609 — 8,8%
CHU —- 354.463 — 4,8%
Tot —- 2.313.473 — 31,3%
De winst is dus maar 338.805 stemmen.
.
De beste vergelijking doe je met de percentages* en procenten winst/verlies t.o.v. voor de fusie:
Partij – PvdA – VVD — CDA — GL — CU
Voor – 29,94 – 6,41 – 31,30 – 3,33 – 1,87
Na —- 28,61 – 7,94 – 31,89 — 4,97 – 2,54
+/- ____ -4% ____ 24% __ 2% __ 49% __ 36%
.
* Het aantal stemgerechtigden kan immers wijzigen evenals het opkomstpercentage.
Oei, dat was erg stom. In de foute versie was de KVP dus niet meegeteld.
De juiste versie staat er nu in. Met dank voor het narekenen.
Maar nog 1 ding: in de tabel percentages heb jij bij voor / na dezelfde percentages als bij mij. Alleen bij jou is de uitkomst (+/-) anders.
Wat gaat hier nog fout?
Jij rekent 28,61 – 29,94 = -1,33 procent-punten verloren t.o.v. van de vóór situatie.
Ik reken 28,61 / 29,94 = 0,96 ofwel een verlies van 4 procent t.o.v. van de vóór situatie.
Dat laatste is gebruikelijker. Waar jij GL 1,64 procent-punt winst toekent is de groei bijna 50 procent.
Ik vind de analyse wat kortzichtig. Een eenmalige fusieboost zegt nog niet zoveel over de langere termijn. Ik zou zeggen, neem in je analyse bv. ook nog eens de volgende twee verkiezingen mee.
Twee volgende verkiezingen kan zomaar 8 jaar verder zijn.
In die tijd kan maatschappelijk/politiek zoveel veranderen, er kunnen nieuwe politici opstaan, bestaande politici kunnen vertrekken of omvallen, er breekt een virusziekte uit…
Kortom, het percentage stemmen dat ze krijgen kun je steeds moeilijker aan het effect van de fusie koppelen, het aantal variabelen is te groot.