ELDERS - Over een maand zijn er bij de buren verkiezingen voor een nieuw parlement.
Dat er belangrijke Duitse verkiezingen op komst zijn: het zal de gemiddelde Nederlander Wurst zijn, schreef René Cuperus deze week in De Volkskrant. Dat heeft dan ook alles te maken met de gemiddelde journalist en de mainstream media. De Amerikaanse binnenlandse politiek lijkt soms van groter belang dan de koers van een land dat in Europa de toon aangeeft en waarmee Nederland economisch hecht verbonden is.
Het is misschien ook niet spannend genoeg. Merkel stevent af op haar vierde overwinning, ze staat in de polls op 38-40%. De sociaal-democraten schommelen onder leiding van Martin Schulz tussen 22 en 24 procent. Die percentages zeggen overigens nog niet zoveel als je weet dat 46% van de kiezers nog niet weet op welke partij ze gaan stemmen. Als Merkel weer wint, is het vervolgens nog de vraag met wie zij dan verder gaat regeren. Waarschijnlijk niet nog eens met de SPD. Een driepartijencoalitie, ongewoon voor Duitsland, is niet ondenkbaar, maar zal een hoop onzekerheid met zich meebrengen.
Een belangrijk onderwerp in dit rijke land is de voortdurende armoede bij een groeiend deel van de bevolking. Daarbij kwam deze week het bericht dat zo’n 40% van de Duitse werknemers een lager reëel loon heeft dan twintig jaar geleden. De rijkdom is in dit land verre van eerlijk verdeeld.
Volgens een onderzoek van het ministerie van Economische Zaken hebben vooral de lage en middelhoge inkomens niet geprofiteerd van de economische groei. Veelverdieners zagen hun inkomen wel stijgen en daardoor is de sociale ongelijkheid in Duitsland aanzienlijk toegenomen. Kinderen zijn er slechter aan toe dan hun ouders. De inkomensongelijkheid is het gevolg van de Hartz-politiek, de versobering van de verzorgingsstaat die de coalitie van sociaaldemocraten en Groenen onder leiding van Gerhard Schröder rond de eeuwwisseling heeft ingezet op advies van de personeelchef van Volkswagen,Peter Hartz, en die door alle volgende regeringen is voortgezet.
Uit meerdere studies is de afgelopen jaren duidelijk geworden dat de armoede in Duitsland is gegroeid. Vooral alleenstaande moeders die van een uitkering moeten zien rond te komen, hebben het vaak moeilijk. Hulporganisaties slaan geregeld alarm en wijzen op het groeiende aantal zwervers en de grotere toeloop naar voedselbanken en openbare gaarkeukens. In maart berekenden liefdadigheidsorganisaties dat 15,7% van de Duitsers onder de armoedegrens leeft, het hoogste aantal in tien jaar. Het Ruhrgebied en Berlijn zijn de belangrijkse probleemregio’s. In Oost-Duitsland is, met uitzondering van de hoofdstad, de armoede verminderd. Alarmerend noemen de organisaties de stijging van de armoede onder gepensioneerden. Oudedagvoorzieningen zijn dan ook een belangrijk thema in de verkiezingen. SPD-leider Martin Schulz greep deze week de zorgen van ouderen aan voor een aanval op de christendemocraten. Dat Merkel op het punt van de pensioenen geen koerswijziging nodig acht ziet hij als een ‘Kampfansage’ voor een hele generatie.
En immigratie, is dat dan geen thema meer in Duitsland? Zeker wel, de opvang van vluchtelingen staat bij een groot deel van de kiezers nog hoog op de prioriteitenlijst. Maar de meerderheid steunt Merkel in haar voorzichtige, maar tolerante beleid. En de belangrijkste oppositiepartij op dit punt, de AfD, verliest aan steun vanwege interne conflicten. Een onderzoek in opdracht van het dagblad Die Zeit toont een overwegend tolerant Duitsland. Grote meerderheden vinden dat migranten, vluchtelingen en mensen met een andere godsdienst ook horen bij ‘Wij, Duitsers..’.
Volgens een recent onderzoek van de Bertelsmann-stichting zijn moslims in Duitsland beter geïntegreerd dan in Oostenrijk, Zwitserland, Frankrijk en Engeland. Dat geldt dan vooral de integratie op de arbeidsmarkt. Rond 60% heeft een voltijdsbaan en in de werkloosheidscijfers daalt hun aandeel. Het onderzoek laat echter ook zien dat Duitsers nog steeds gereserveerd staan tegenover moslims, bijvoorbeeld als ze gevraagd worden of ze een moslim als buurman willen hebben. Het is een niet onbelangrijke relativering van de gegevens uit het onderzoek van Die Zeit.
Op sociaaleconomische gebied suggereert het onderzoek van Die Zeit dat de meeste Duitsers niet moeilijk doen over staatsingrijpen. Minder dan een derde van de ondervraagden stemt in met het standpunt dat de overheid te veel invloed heeft op het dagelijks leven. Ook het geloof in de heilzame werking van een winstgevend bedrijfsleven is minder groot dan sjoemelende autofabrikanten wellicht zouden wensen. Daar moeten de socialisten toch enige hoop uit kunnen putten.
Nederlandse autobezitters mogen hopen dat Schulz de nieuwe premier wordt. Een van zijn eerste maatregelen zal de opheffing zijn van de tol op de Duitse autowegen . De baten wegen volgens hem namelijk niet op tegen de kosten.
Reacties (51)
Gisteren nog op de Duitse TV de conclusie dat de Hartz-politiek niet, zoals vaak wordt verkondigd, de grote motor achter het momentele economische succes van Duitsland zit.
Niets mis met het verdelen van welvaart, macht en kennis.
@2: Het is een beetje een zinloze one-liner, want je kan het zo uitleggen als je wil, bijvoorbeeld:
Geef alles wat jij hebt maar aan mij. Is ook een verdeling. Ik alles, jij niks.
“Waarschijnlijk niet nog eens met de SPD. Een driepartijencoalitie, ongewoon voor Duitsland, is niet ondenkbaar”
Waarom denk je dat? Het is duidelijk dat de FDP de voorkeurspartner is voor de CDU, maar het is onwaarschijnlijk dat die samen een meerderheid halen. Qua driepartijencoalities is er maar één optie (Merkel sluit die Linke categorisch uit en met AfD regeren zou voor beide partijen ongeloofwaardig zijn): Jamaika (mits dat aan een meerderheid komt en dat is nog geen zekerheid). Dat zal Merkel minder zien zitten dan doorgaan met de SPD en zij zal het straks voor het kiezen hebben.
Benieuwd wat de invloed van Erdogan op de verkiezingen gaat zijn. Het zou zomaar kunnen dat daardoor CDU/CSU met FDP aan een meerderheid gaan komen.
@3: Zullen we dan gaan voor eerlijk delen, en daarbij eerlijk definiëren als dusdanig dat iedereen mee kan doen in de maatschappij. (ook de onrendabelen)
@4: Als de voortekenen niet bedriegen zal Merkel het voor het zeggen krijgen. Maar dan zal de SPD zijn huid duur willen verkopen. Als Schulz niet de grootste wordt zal dat geweten worden aan alle concessies die de SPD de afgelopen periode heeft moeten doen aan de christendemocraten. Dat maakt de partij niet erg happig voor voortzetting van de coalitie onder dezelfde voorwaarden. Merkel zou na moeizame onderhandelingen de voorkeur kunnen geven aan Jamaica (CDU-FDP-Groenen). Al geef ik meteen toe dat dit ook niet makkelijk zal zijn. Dus, inderdaad, voortzetting van de grote coalitie mogen we uiteindelijk niet uitsluiten.
@5: De invloed van Erdogan moet niet overschat worden, begreep ik van een Duitse onderzoeker, die gisteren te gast was in het discussieprogramma van May-Britt Illner bij het ZDF. Hij zag het meer als machtsvertoon van de Turkse leider dan als een effectieve inmenging in de Duitse verkiezingen. Veel Duitse Turken laten hun stem door binnenlandse issues bepalen.
Bij het Turkse referendum dit voorjaar ging slechts de helft van de kiesgerechtigden naar de stembus. Van de 530.000 stemmers steunde 63% Erdogan. Als je er van uit zou mogen gaan dat zij gevoelig zijn voor zijn stemadvies dan kan dat de SPD, maar ook de CDU stemmen kosten. Maar het is zeer de vraag of zij trouw aan de leider van hun moederland boven hun eigen belang in Duitsland gaan stellen.
@5: Vaag akkefietje was dat. Als ik alles bij elkaar optel, lijkt het alsof Erdogan de Duitse Turken de opdracht gaf om op de AfD te stemmen.
@9: Die Linke zou er ook van kunnen profiteren, maar dat is gezien de religieuze achtergrond van Erdogan-aanhangers minder waarschijnlijk. Uiteindelijk zullen ze dit ‘stemadvies’ dan ook wel moeten negeren.
@ de voorspellers: zelden heeft men de toto goed.
Ik voorspel dat veel bij het oude zal blijven, net als hier.
@10: “Die Linke zou er ook van kunnen profiteren”
Gezien de oorzaak van de diplomatieke rel tussen beide landen, lijkt me dat niet erg waarschijnlijk.
Sinds 1-1-2015 heeft Duitsland een wettelijk minimumloon, daarvoor werd het minimumloon per sector geregeld. Zo kon het gebeuren dat iemand ondanks een veertigurige werkweek onder het bestaansminimum zat en voor bijstand moest aankloppen. Ik ben eigenlijk wel benieuwd of er al cijfers zijn dat het ook wat uithaalt, en niet dat het een druppel op de gloeiende plaat is omdat noodzakelijke kosten relatief meer zijn gestegen. Misschien dat die Peter Hartz een armoedebestrijding in elkaar kan flansen. Zijn bedrijf is er creatief genoeg voor.
De Nederlandse journalistiek mag inderdaad wel eens meer naar Duitsland kijken. De uitslag van de bondsverkiezingen aldaar heeft meer invloed op het dagelijkse leven in ons kleine koninkrijkje dan wat we zelf in Den Haag neerpoten. Maar zolang het journaille het Duits zo erbarmelijk beheerst, schiet dat niet op.
@3
Ja, het was voor mij ook een compleet mysterie wat @2 nou eigenlijk mee bedoelde met dat zgn. ‘verdelen’. Het woord alleen al stinkt naar communisme, Stalin, Goelags en urenlang in de rij moeten staan voor een rolletje toiletpapier.
@14: Ach, een gestrekt been, u behoort rot de categorie, “samen voor ons eigen”?
@6: Maar hoe houdt die reactie precies verband met het artikel?
@15: Dat met dat gestrekte been kan wel kloppen, voor dat stukje Poe’s Law naar de mensen toe.
@16: Er wordt naast andere zaken gesproken over wie het meest financieel profijt heeft gehad van het beleid, er wordt gesproken voor het feit dat moslims vaak deelnemen aan het arbeidsproces, over het minimumloon, allemaal zaken die ook met eerlijk delen te maken hebben. Zaken die te maken hebben met “insluiten”, niet met “uitsluiten”. Vandaar dat ik dit vergeten thema maar weer eens benoem, naar mijn idee zou daar de discussie vooral over moeten gaan, niet (als voorbeeld) of Erdogan nu wel of niet iets te weeg gaat brengen. Dat is toch niet te voorspellen en van onderschikt belang.
Even wat concrete cijfers. De kans dat men in Duitsland tot armoe c.q. sociale isolatie vervalt was ca. 50% hoger dan in Nederland (14% t.o.v. 20%) in 2008 en Rutte c.s. zijn er in geslaagd om die kans in Nederland naar Duitse ‘normen en waarden’ op te schroeven (17% t.o.v. 20%) in 2015, dus die 50% wordt dan 15%. Heel knap … kuch (bronnen: diversen) Duidelijker: In Nederland zijn er wat betreft die kans in die 7 jaar bijna 400.000 mensen bijgekomen en in Duitsland in dezelfde periode bijna 300.000 mensen minder. (Bron: The share of persons at risk of poverty or social exclusion in the EU back to its pre-crisis level > tabel p2
Het zal allemaal wel. Duitsland is ondertussen wel de leidende natie die economisch gezien haar zaakjes op orde heeft. Velen hier prefereren waarschijnlijk het “Griekse delen”. (@2 ) Ik als opportunistische ‘neoliberaal’ ben blij met het gedegen Duitse economische beleid. Als het regent in Duitsland, dan staan wij ook in de drup. Nu de zon daar schijnt, plukken wij ook de vruchten er van. Liever Duitsland als buur, dan Griekenland.
@19: Wat zo opvalt aan die cijfers is de Tsjechische republiek : daar loopt men van alle EU-landen het minste risico om arm te worden. Wat een verschil met Bulgarije. De Oostblok was geen blok maar bestond uit uiteenlopende landen die op heel verschillende manier zich hebben ontwikkeld na 1989.
@19: Als mensen het beter krijgen is er minder reden de ander de schuld van wat dan ook te geven, in principe dus goed beleid waar hier inderdaad nog van geleerd kan worden, ook door Lutine, blijkbaar.
@17: En jouw bijdrage in dit lijntje wordt dan?
@19:
Het gaat het hier natuurlijk niet om kansen maar om een daadwerkelijke, en ook langdurige, achteruitgang in loon, die met de invoering van het minimumloon vorig jaar (@13:) voorlopig nog niet hersteld is.
Lutine:
Vind je dat echt als een vijfde van de bevolking serieus het risico loopt op armoede en sociale uitsluiting? En als in de praktijk 40% van de bevolking een lager loon heeft dan twintig jaar geleden? Mooie orde, die van jou.
@22: Ja, ja. reciprociteit > Nice Guys Finish First. Beetje saai, eigenlijk, maar ook economisch werkt het. Off-topic: Beetje jammer dat er genetisch tussen aboriginal en eskimo minder verschil zit dan tussen twee chimpansee-stammen in Afrika die 200 km van elkaar bivakkeren. Wij mensen prutsen maar wat om onderling het verschil op te vijzelen. Gisteren nog naar films gekeken:”Prometheus” en “Predators.” Gingen beide over ‘welbegrepen eigenbelang,’ maar dan geheel anders dan Adam Smith het ooit bedoelde. Maar alla, Caïssa, de rechtvaardige, vergoedt mij veel.
@24: Jos, dit is natuurlijk een prima artikel van je en met mijn #19 gaf ik slechts een trend aan, waaruit enerzijds blijkt dat er voor Duitsers weinig veranderd is in de crisisjaren en dat men kennelijk genoegen neemt met slechte sociale voorzieningen, vooral voor ouderen. Wellicht zit dat in het Duitse idealisme, waar men tot opofferingen bereid is zolang men politiek in Europa maar de hoofdrol speelt. Het Franse rationalisme zorgde er daarentegen voor dat de inflatie daar op natuurlijke wijze tot 2013 op een ideale bijna 2% lag.
Duitsland werkt a.h.w. onder de markt. Maar daar kan Schultz uiteraard niet mee aankomen. Rutte c.s. proberen tout court alles ondergeschikt te maken aan vooral export ten koste van de eigen bevolking om, met de woorden van Trichet, concurrerend te blijven met Duitsland. Dat is een geforceerde poging de verkeerde kant op. Google maar eens ‘Germany is the problem.’
Een kleine 20 jaar geleden kwam de SPD onder Schröder met het nieuwe sociale zekeringsstelsel voor Duitsland. Een Duitsland dat er beroerd aan toe was, minimumloon werd afgeschaft, uitkeringen werden sterk verlaagd, denk aan Hartz I,II, III en IV. Duitse moslims zijn voor een zeer belangrijk deel Turken. Zoals bekend is Turkije zo ongeveer het enige geindustrialiseerde land in de moslim wereld en daarbij en niet geheel onbelangrijk, door de schriftreformatie in Turkije in de twintiger jaren van de vorige eeuw, is de uitspraak van de letters nagenoeg identiek.
Merkel blijft, de rol van CSU wordt groter, de FDP komt misschien terug, de AfD blijft constant of groeit iets en niet geheel onbelangrijk, “die Grünen bekommen eine auf die Fresse” bij de volgende verkiezingen!
@24: Wat ik in #13 niet genoemd heb zijn de mini-jobs, ook wel 400-eurobaantjes. Zeker niet genoeg om van te leven.
“Dan pak je er toch drie of vier?” hoor ik u al denken. Zo simpel is het niet. Het zijn bijv. voor een groot deel winkelhulpjes voor de zaterdag en de koopavond. Daarbuiten heeft niemand je nodig.
Begin jaren ’90, toen de Muur net weg was, werden Duitse binnensteden overspoeld met zigeuners, je vroeg je echt af waar in de Balkan die fabriek stond. Het laatste decennium zwerven er echter daklozen uit eigen kweek over straat, die hadden tien jaar geleden nog een gewoon burgerleven. Als een staat het met haar eigen mensen zover laat komen, dan faalt ze toch schromelijk. Wieso schafft man das nicht?
@25
Ja, dat vind ik. Het terugdringen van de staatsschuld is tot de hoogste prioriteit gemaakt de laatste 10-15 jaar. Ooit betaalde Duitsland meer dan 10% op de begroting aan rente van de staatsschuld. Dat geld kan ook worden uitgegeven aan sociale zekerheid…..
Duitsland heeft zich jaren niet aan het stabiliteitspact gehouden. Een regelrechte schande naar de Europese partners toe. Dat soort gedrag mag je verwachten van corrupte regimes, maar niet van de leidende natie in Europa in economische zin.
Ik ben wel een beetje klaar met dat Griekse begroten wat ook Frankrijk doet (die andere belangrijke natie in Europa). De landen in Europa dragen verantwoording jegens elkaar. Gedegen financiele huishouding is topprioriteit als we nog íets van een sociaal Europa willen houden.
We moeten de verkiezingen nog even afwachten, maar ik denk dat Duitsland haar rol als leidende natie (tegen wil en dank) gaat voortzetten.
@ Lutine
Het Griekse begroten gebeurde met instemming van de EU en de bankenwereld en aldoende is van Griekenland een sterfhuis gemaakt. Dat laat onverlet dat een huishoudboekje van de staat op orde moet zijn. Echter als de taart zodanig verdeeld wordt dat en de middenklasse en de onderkant steeds minder krijgt dan zal de onrust groeien en zullen de populisten daarvan profiteren. Ik vrees dat het Duitse succesnummer dus meerdere kanten heeft, in ieder geval wordt ondertussen breed erkend dat men de benoemde groepen niet te veel moet uitknijpen, behalve door vriend Trump dan, maar dat terzijde.
@19: Interessant.
Tsjechië doet het helemaal goed vergeleken met Bulgarije als we er rekening mee houden dat de armoede grens per land verschilt:
(Tsjechië: 4695 euro/jaar
Bulgarije: 1995 euro/jaar )
Het alleenstaande moederschap is vaak een keuze. Die keuze wordt sinds een aantal decennia in veel Westerse landen ondersteund en dat heeft het aantal ervan flink doen toenemen. De gevolgen voor de kinderen zijn echter niet zo best: zij hebben een veel grotere kans in de criminaliteit te belanden en zo subsidieert de overheid via een omweg de misdaad.
Het in moeilijkheden brengen van alleenstaande moeders komt nu over als hardvochtig, maar het is de vrijwel onvermijdelijke consequentie van foute keuzes in het verleden. De economische neergang van de Unie zal, zo gaat dat altijd, de afhankelijken als eerste en het hardste treffen. En door toedoen van langdurig links beleid is die groep onnodig groot.
@33: langdurig links beleid. Hoe naief
@33: De kinderen die crimineel eindigen, zijn vaak geen bewuste keuze, maar een ongelukje.
En verder #34.
@33: De suggestie dat de overheid in Westerse landen het alleenstaande moederschap ondersteunt is een gotspe. Deze wereldvreemde onzin zal door elke alleenstaande moeder en haar kinderen eenvoudig weerlegd kunnen worden aan de hand van het huishoudboekje, de tijdsbesteding van de moeder en de ontwikkelingskansen voor kinderen.
” ingezet op advies van de personeelchef van Volkswagen,Peter Hartz”
Ironisch wel, dat een grote fraudeur (VW) zoveel invloed heeft.
@31
Het Griekse begroten gebeurde met malversaties. Ook onder de socialistische regering van Tsipras was er iemand die zich voor de rechter moest verantwoorden (ik ben zijn naam even kwijt) omdat hij weigerde de zaken rooskleuriger voor te stellen dan zij waren. De financiele boekhouding van een staat dient te kloppen in het belang van de burgers. Dat het huishoudboekje op orde dient te zijn, daar zijn we het dus over eens.
Het is dus júist in het belang van de onderklasse dat het huishoudboekje op orde is. De onderklasse is er niet bij gebaat als een regering méér uit geeft dan verantwoord is. Dat komt namelijk op een moment in de toekomst als een boemerang terug bij die zelfde onderklasse. Gratis geld creeren dmv onverantwoord lenen is een hypotheek op de toekomst welke door de onderklasse betaald moet worden.
Zie ook het Venezuela van Chavez. Met gulle hand is de stem van de arme man/vrouw gekocht en die zelfde arme man/vrouw is een aalmoes toegeworpen. Betaald uit oliegeld. Nu het oliegeld op is gedroogd blijkt er geen functionerende economie te zijn. En wie is het kind van de rekening? Diezelfde arme man/vrouw.
Uiteraard ben ik er ook geen voorstander van dat de rijken de staatskas beroven. Via bijvoorbeeld de HRA in ons land, welke de puissant rijken bevoordeelt.
@33
Ook als dat waar is, het is voor het kind geen keuze. Ieder kind heeft ‘recht’ op gelijke kansen tov de andere kinderen in een land. Hoe overheidsgeld in deze kwestie moet worden besteedt , dát kan wel onderwerp van politieke discussie zijn. Maar kinderen behoren tot de zwakkeren en verdienen onze bescherming. Ook uit welbegrepen eigenbelang. Een staat is er bij gebaat dat kinderen opgroeien tot burgers die zich inzetten. En zich dus niet bezig houden met misdaad of rond zwerven op straat.
@38: Over veel zijn we het eens.
Overeind blijft dat de Griekse overheid van voor Tsipras, in eendrachtige samenwerking met de bankenwereld en de EU, de zaken veel te rooskleurig hebben voorgesteld, zodat men tot de Eurolanden kon gaan behoren. Dat Tsipras zich vervolgens is gaan verzetten tegen de draconische maatregelen vanuit de EU, is volstrekt te begrijpen. Op enig moment zal, zo voorspel ik, een groot deel van de schulden toch moeten worden kwijt gescholden, maar goed.
Je verklaart dat je geen aalmoes moet geven en dat je tegen het leegroven van de ruif bent door de rijken. Ook daar kan ik het mee eens zijn, echter en ik zeg het nogmaals in het kloppende huishoudboekje moeten de lasten en lusten wel goed verdeeld worden. Als je een onderklasse (en middenklasse) steeds armer maakt, dan kan je er donder op zeggen dat populisten daar wel bij varen.
Dus maatregelen als een fatsoenlijk minimumloon, een basisinkomen zelfs, een goed pensioen etc. zijn essentieel en niet alleen een kostenpost. Evenals goed onderwijs trouwens.
Zelfs het IMF onderstreept dit ondertussen en die maatregelen zijn naar mijn idee het antwoord op die populisten op radicalisering zelfs.
Dus ik hoop dat de Duitsers een regering noodzakelijk maken die dat voor staat.
@37: In Nederland krijg je ook niets gedaan als de betonmaffia dat niet goed vindt. Maar het blijft frappant dat niemand de ballen lijkt te hebben om die Hartz IV terug te draaien, of in elk geval naar een menswaardiger niveau te tillen.
@38: De HRA fungeert vooral als een bankensubsidie en het maakt Nederlandse huizen onevenredig veel duurder.
@40
Dat klopt. Maar dat laat niet onverlet dat je gedegen financieel beleid dient te voeren. Populisme is waarschijnlijk onuitroeibaar. En gestoeld op afgunst : De vluchteling die de uitkeringen en het werk af pakt. Waar nog enigzins waarheid in schuilt ook. Vluchtelingen kosten (in eerste instantie) geld en als je evenzogoed gedegen financieel beleid wilt voeren gaat dat ten koste van andere uitgaven.
Gelukkig hebben we het hier over Duitsland. Het land wat een historisch schuldbesef heeft. Waar de populisten van AfD en die Linke het -gelukkig- moeilijk hebben. In dit verband wil ik ook opmerken dat in het voormalige arbeidersparadijs de populisten het populairst zijn. Duitsland heeft vele miljarden in de voormalige DDR gestopt, maar de populisten hebben er wel de meeste aanhang. Hetgeen aan geeft dat de door mij aangehaalde quote (van jou) geen 100% stelligheid bevat.
Afgezien van het basisinkomen ben ik het hier wel mee eens. Maar ook hier gaat op dat er een lange termijn visie noodzakelijk is. De staat dient te fungeren als buffer welke economische schokken dempt. Dat werkt alleen als de staatsschuld niet al te hoog is. En dáár heeft Duitsland de afgelopen 15 jaar aan gewerkt. Een torenhoge staatsschuld maakt garanties op een goed pensioen of goed onderwijs waardeloos.
@41
Klopt. Rutte 1 en 2 hebben vwb de HRA kansen laten liggen. Niet zo verwonderlijk, want VVD staat gelijk aan de bankensector en de vastgoedmaffia. De domme VVD-stemmende huizenbezitter wil maar niet in zien dat hij per saldo niks op schiet met de HRA.
Duitsland heeft op het gebied van eigen woning bezit beter beleid dacht ik. Maar die kennis heb ik niet zo paraat. Eigen woning bezit stimuleren is een goede zaak, maar HRA is een averechts instrument daar in.
@42: Samenvattend hoeft een goed financieel beleid waarin vanzelfsprekend een begrotingsdiscipline geldt, een goed beleid t.a.v. hen die het (tijdelijk) minder getroffen hebben, elkaar niet in de weg te staan.
Daar zijn we het dan over eens.
Dat is het uitgangspunt, maar dan de uitwerking.
Dat in het voormalige Oost-Duitsland de populisten sterk zijn toont inderdaad aan dat miljarden aan “steun” alleen niet voldoende zijn.
Dat steun aan “zwakkeren” ten koste gaat van andere begrotingswensen is eveneens waar, een open deur.
De vraag blijft wat je voorop stelt.
De begrotingsdiscipline op zich of die discipline in dienst van een humaan en vooruitstrevend beleid.
Met andere woorden het tekort kan wel mooi onder de 2% norm zijn, maar als de bevolking vervolgens ziet en merkt dat rijk rijker wordt, dat miljarden in brievenbusmaatschappijen omgaan, dat bejaarden in hun eigen pis moeten slapen, dat onbevoegden voor te grote klassen staan, dat milieudoelen niet worden gehaald, ……. dat zelfs Volkswagen fraudeert, dan is het schone schijn, waar slechts enkelen van profiteren.
Ook in Duitsland telt dat.
Dus als een groot deel van de inwoners in armoede leeft, dan doet men toch iets niet goed, voedt met extreem rechts vooral. En wat dan?
@39:
De enige serieuze reactie, vandaar dat ik hierop reageer.
Dat alle kinderen in een land dezelfde kansen zouden moeten krijgen klinkt sympathiek en zo zul je het ongetwijfeld ook bedoelen, maar je zal het hopelijk met me eens zijn dat dit in de praktijk niet gerealiseerd kan worden zonder draconische maatregelen. Bovendien is het nog maar de vraag of je dit zou moeten willen.
Wat het eerste betreft: kinderen hebben niet allemaal dezelfde talenten, wat maakt dat niet iedere opleiding voor elk kind is weggelegd. Waar blijf je dan met je gelijke kansen? Maar misschien bedoel je dat kinderen met dezelfde talenten onafhankelijk van het inkomen van de ouder(s) dezelfde opleiding zouden moeten kunnen doen. Geldt dat ook voor een rijopleiding? Geldt dat ook voor een (top-) opleiding in het buitenland? Ik hoop dat je begint aan te voelen dat het inkomen van de ouders de kansen voor hun kinderen flink beïnvloedt. Ben je werkelijk zó links dat je bereid bent die inkomens gelijk te maken?
Daarnaast, maar dit is een levensbeschouwelijke kwestie, vraag ik me af op welke verheven norm je je baseert als je zegt dat alle kinderen in een land gelijke kansen zouden *moeten* hebben.
Terugkerend bij mijn punt: Duitse moeders die besloten hebben hun kind(eren) in hun eentje groot te brengen, hebben daarmee de kansen van hun eigen kinderen verkleind. Niet bewust misschien, maar zo is het wel. Daar kunnen die kinderen hun moeder later op aankijken, maar niet de maatschappij. Hoewel, en dat schreef ik hierboven al: het alleenstaande moederschap is door die maatschappij wel bevorderd. Dat de daarvoor op te betalen rekening bij nader inzien wat tegenvalt is de les die wij samen moeten leren. Maar als ik de reacties hierboven zo lees zal er nog heel wat water door de Rijn stromen voor het zover is.
@36
Sorry, maar ik moet het toch eens zijn met Kacebee. Nu heeft hij het over de keuze voor alleenstaand moederschap, maar ook het alleenstaand moederschap zelf wordt ondersteund. Aanmoedigen is iets anders.
Alleenstaande moeders kunnen in Nederland en in het Westen financieel en juridisch onafhankelijk van een man zijn, voor een groot deel van de wereld valt dat niet te zeggen. In relatieve zin heb je de keuze tussen een patriarchale opvatting, waarin de man de baas is en de westerse opvatting: alleenstaand moederschap wordt geaccepteerd, hoewel niet wenselijk; vrouwen hebben rechten, los van hun man of vader; vrouwen hebben het recht om hun eigen geluk achterna te gaan, ze mogen scheiden, ze mogen na de scheiding voor hun kinderen zorgen, ze mogen hertrouwen, ze mogen werken; vrouwen worden niet uit hun vertrouwde omgeving verbannen of geschuwd vanwege hun alleenstaand moederschap.
In een groot deel van de wereld zijn die financiële, maatschappelijke en juridische uitkomsten er niet voor vrouwen, laat staan alleenstaande moeders (of de kinderen van hen). In plaats van dat te ontkennen, zou je er trots op moeten zijn: hier blijven vrouwen niet gevangen in een liefdeloos, misschien zelfs gewelddadige, huwelijk, vanwege de hoge kosten die ze aan moeten gaan om uit die situatie te komen.
Verder wil ik wel afstand nemen van de grondtoon van Kacebee. Die wil haast beweren dat het fenomeen van alleenstaande moeders de ondergang is van de westerse beschaving, omdat de moeders daarmee hun kinderen in het verderf storten. Het scheiden van moeders hang met veel meer dingen samen, die een betere verklaring zijn voor de sobere toekomst van hun kinderen, dan het scheiden en het alleenstaand moederschap zelf. Een middelmatige, arme jeugd met slechts moeder is te verkiezen boven een slechte jeugd met een mishandelende vader, en een moeder die niks kan/mag doen. Het enige aspect dat vóór het samenblijven van vader en moeder pleit, ongeacht de relatie tussen die twee, is dat er duidelijkheid is over orde en hiërarchie. Met de kanttekening dat die orde en hiërarchie dus niet harmonieus is, maar met geweld in stand gehouden wordt.
@44: Gratis (goed) onderwijs lost jouw probleem op, meteen goed voor de economie ook, want investeer je in onderwijs dan vergroot je het BNP meteen.
@45:
Ja, maar daar gaat het dus helemaal niet over. Ken je de statistieken? Van de kinderen die tegenwoordig in de EU geboren worden, komt 1 op de 2 niet terecht in een gezin met twee getrouwde ouders. Ik mag aannemen dat dit niet allemaal ongelukjes zijn, vooral ook niet omdat de gemiddelde leeftijd waarop een vrouw hier een eerste kind krijgt 29 is. Met andere woorden, wat ik hierboven al schreef: het alleenstaande moederschap is vaak een keuze. Ik kan er niks anders van maken. En die keuze heeft allerlei negatieve gevolgen, ook financiële.
Links beleid heeft het mogelijk gemaakt dat mensen zonder te werken toch een behoorlijk inkomen kunnen verwerven en er nog kinderen bij kunnen nemen ook. Dat is allemaal leuk en aardig, maar er is ook een keerzijde: dat geld moet worden opgehoest door de rest, en die rest wordt steeds kleiner. Ik vermoed dat gezamenlijke huishoudens met een vader en een moeder die de taken verdelen niet alleen beter werken maar uiteindelijk nog goedkoper zijn ook. Enfin, de echtgenootloze moeders en hun kinderen zijn nu de klos en gezien de omvang van dat probleem gaat dat niet meer goed komen.
@47: ”Dat is allemaal leuk en aardig, maar er is ook een keerzijde: dat geld moet worden opgehoest door de rest, en die rest wordt steeds kleiner”
Die ‘rest’ kan het beschikbare werk ook eerlijker verdelen.
En hou eens op over dat vermeende linkse beleid. Eén kabinet Den Uyl en misschien twee keer Paars, verder heeft dat links geen rol van betekenis gespeeld. Dat zal in de BRD vergelijkbaar zijn.
Een VW-topman, de vastgoedmaffia, de HRA-slurpende banken zijn hier al als zeer invloedrijk cq. doorslaggevend genoemd: Niet bepaald “Genossen”.
@48: De overheid is de afgelopen eeuw aanzienlijk gegroeid, tot ongeveer de helft van het bbp, dus het individu heeft het moeten afleggen tegen het collectief. Ik noem dat links beleid. Daarnaast zijn de belangen van de middenstand opgeofferd aan die van de multinationals. Die twee, de globalisten en de socialisten, blijken elkaar verrassend goed te kunnen vinden. Het afgelopen kabinet maakte dat heel duidelijk. “Duitse werknemers zijn jarenlang tekort gekomen,” schrijft Jos. Ik zou er niet op wedden dat dat iets van het verleden is.
@49: wat jij iets noemt en de werkelijkheid zijn verschillende dingen
@47
Nee, daar heb jij het niet over. Jij wil van alles ophangen aan de ene dimensie: ‘opgroeien met één ouder (moeder)’. Laat ik dan duidelijker zijn in mijn bewering: Sociaal-economische achterstand zorgt voor disproportioneel een-oudergezinnen, én sociaal-economische achterstand zorgt ervoor dat die kinderen meer kans hebben om crimineel te worden. Sociaal-economische achterstand is daarom een veel betere verklaring voor zowel een-oudergezinnen als criminele jongeren. Jij ziet een correlatie tussen een-oudergezinnen en criminele jongeren (die er is!), maar leidt daaruit af dat er een causale relatie bestaat. Het causale effect is er niet of nauwelijks.
Dan moet je toch echt met cijfers op de proppen komen. Wat ik namelijk in de Europese statistieken kan vinden, zijn de (iets afwijkende) gegevens: ”Lone parent families accounted for 16 % of all families in the EU”.
En ik heb ook niet ontkend dat dat een keuze is, sterker nog, dat heb ik juist bevestigd, en ik heb beweerd dat men trots moet zijn dat vrouwen (of mannen ingeval van alleenstaand vaderschap) die keuze kunnen maken.
Ik verwijs je naar #36: het is zeker geen vetpot, ‘behoorlijk’ is dus behoorlijk overdreven.
Ja, een twee-oudergezin is goedkoper en efficiënter. Je zegt daarmee dat er al redenen zijn voor ouders om bij elkaar te blijven. Een-oudergezinnen worden ondersteund, niet aangemoedigd.
Voor de rest hang je een verhaal op dat op zijn minst een kern heeft van naïeve dromerij. Dezelfde maatregelen die het mogelijk maakten dat er een-oudergezinnen zijn, heeft het ook mogelijk gemaakt voor vrouwen om zich op de arbeidsmarkt te begeven (Hoewel in Nederland vooral parttime, in omringende landen wat vaker fulltime). Dan kun je wel klagen dat alleenstaande moeders geld ontvangen van ‘de rest’, maar dan moet je je ook beseffen dat als je kiest voor het moeilijker willen maken voor het bestaan van het fenomeen ‘alleenstaande moeders’, je ook kiest voor een samenleving waarin 1/3 tot een 1/2 van de arbeidsmarkt verdwijnt.
Het is meer dan het kiezen tussen twee beleidspunten, het is een keuze tussen het huidige systeem en andere systemen. Wijs mij een systeem aan waar vrouwen (als mensen!) vrij zijn in hun doen en laten, vrij van uitsluiting, én waar alleenstaand moederschap meer ontmoedigd wordt dan nu en hier het geval is. Dat lijkt mij niet te kunnen, je zult vrouwen moeten onderdrukken.
Je geweeklaag over criminaliteit en ‘links beleid’ vind ik ook hypocriet overkomen. In die decennia dat ‘het individu het tegen het collectief af moest leggen’ (niets is minder waar) is de criminaliteit juist gedaald. Nu, als je minder criminaliteit wil, moet je juist links beleid volgen. Meer feminisering van de maatschappij: risicovol en machogedrag wordt afgekeurd waardoor de criminaliteit afneemt, vooral onder de risicogroepen: jongens van 15-25. Voor de meeste misdrijven en alle overtredingen geldt dat een zachte aanpak, met voldoende begeleiding terug de maatschappij in beter werkt dan harde repressie en vergelding. Het minder ongelijk maken van inkomens (en vermogen) leidt tot minder noodzaak tot criminaliteit als overlevingsmechanisme, een gelijkere samenleving leidt tot minder financiële problemen binnen een gezin, en daardoor tot minder onnodige conflicten (financiële problemen zijn een van de grootste stressoren).
En het BBP is sinds 1960 al met 700% gegroeid, mede dankzij investeringen van overheden.