COLUMN - Dat Kiev niet door de Russen veroverd zal worden is goed nieuws. En nog beter is dat ze verdwenen zijn uit de omgeving van de Oekraïense hoofdstad. Langzaam wordt nu duidelijk wat er onder de rode deken vandaan komt. Wie vermoord is, verminkt, of verkracht, of wie slechts z’n verleden is ontnomen. Met het omkeren van het offensief en het terugtrekken van de Russen kantelt ook het perspectief op de oorlog.
Eerder werd er gesproken over een No Fly Zone en die kwam er om goede redenen niet. Een door de Navo ingestelde No Fly Zone boven heel Oekraïne zou per definitie een inmenging in het conflict betekenen. Je kunt geen gesloten luchtruim handhaven boven het gebied waar de partijen strijden zonder je daar in te mengen of erin te worden betrokken. Bovendien zou het betekenen dat er ook vlakbij de Russische grens gevlogen zou moeten worden. En wat doe je als een Navo-vliegtuig vanaf Russisch grondgebied wordt beschoten? Schiet je dan terug?
Die argumentatie gaat nog steeds op als je het over heel Oekraïne hebt, maar waarom zou een No Fly Zone voor het hele land moeten gelden? De No Fly Zones die ooit boven Irak werden gehandhaafd golden ook niet het hele land. Nu Russische troepen hun posities rondom Kiev hebben verlaten wordt er in het westen van het land niet meer gevochten. Dat betekent dat je daar een No Fly Zone kunt handhaven, terwijl je afstand houdt van zowel de gevechten als de Russische grens.
Trek op de kaart een lijn van Chernihiv vlakbij Wit Rusland, recht naar het zuiden naar Yuzhne aan de Zwarte Zee. Ten weste van deze lijn, die het land ongeveer in tweeën deelt, liggen Kiev en de belangrijke havenstad Odesa. En het grootste deel van de kerncentrales, waaronder Tsjernobyl. Stel daar een humanitaire No Fly Zone in. Bedoeld om burgers te beschermen en het op een veilige manier mogelijk maken van hulptransporten. Dat betekent het onderscheppen van Russische raketten die nog steeds richting west Oekraïne worden afgeschoten. En het neerhalen van eventuele Russische vliegtuigen, al zullen die daar op dit moment niet of nauwelijks meer vliegen. Dat zal vele miljoenen mensen voorlopig beschermen tegen aanvallen vanuit de lucht. Miljoenen mensen kunnen dan misschien weer naar huis. Terug naar iets van een dagelijks leven.
Het instellen van zo’n No Fly Zone moet Poetin voor een voldongen feit plaatsen. Geldig en effectief vanaf het moment van aankondiging. In eerste instantie verdedigd door een westerse luchtmacht opererend uit de buurlanden van Oekraïne. Maar zo snel mogelijk bijgestaan door luchtafweergeschut dat rondom de grote steden en de kerncentrales wordt geplaatst.
De No Fly Zone moet onder Frans en niet onder Amerikaans commando vallen. Macron kan van de westerse leiders het meest geloofwaardig aan een niet militaire maar humanitaire missie leiding geven. Hij is in de afgelopen weken blijven praten met Poetin, zonder hem uit te maken voor slager. Hij kan Poetin persoonlijk vertellen dat de humanitaire No Fly Zone ingaat. En dat deze alleen in het westen zal gelden, omdat daar geen oorlog meer wordt gevoerd. De lijn van het westen blijft dat ze zich niet zal mengen in het conflict. Gelijk met deze aankondiging kan hij duidelijk maken dat de VN zullen worden verzocht om humanitaire transporten te gaan organiseren.
Dat Frankrijk de leiding neemt is belangrijk voor Europa, dat daarmee ook zelf weer eens op de voorgrond treedt van haar eigen geschiedenis. Maar het is ook om te voorkomen dat de spanning tussen Rusland en de V.S. oploopt en escaleert.
Poetin zal verrast worden en not amused zijn. Ook omdat het voor de Oekraïense strijdkrachten het grote voordeel oplevert dat ze zich kunnen concentreren op de gevechten in het zuidoosten. Maar als Macron direct duidelijk maakt dat het westen zich niet in het conflict gaat mengen, maar bescherming en humanitaire hulp biedt, dan is het ook voor Poetin moeilijk daar op dit moment iets tegenin te brengen. Zelfs hij heeft om te escaleren redenen nodig en een leger dat alert is en zich niet zonder plan voortdurend laat overrompelen.
Reacties (15)
Lol, natuurlijk zal dit worden gezien als in het conflict mengen en westerse toestellen in direct conflict brengen met Russische toestellen, succes met WO3.
Waarom direct WO3? Poetin weet dat als hij dat doet hij alles verliest.
Omdat als westerse toestellen op russische toestellen gaan schieten deze echt wel terug gaan schieten en dat zal binnen een dag gierend uit de klauwen lopen, want stap 1 in oorlogsvoering in de lucht is het uitschakelen van de basis vanwaar je vijand opstijgt.
Zou niet weten waarom dat uit de hand gaat lopen, want Rusland gaat geen vliegveld op Navo grondgebied uitschakelen en Westerse landen gaan geen vliegveld op Russisch grondgebied uitschakelen.
Westerse landen zullen de overhand hebben en Russische vliegtuigen zullen wegblijven, ook omdat ze op dit moment in het westen niets te zoeken hebben. Dus het zal wellicht tot incidenten komen, dus dan moet je misschien van tevoren goed duidelijk maken wat de consequenties van incidenten zullen zijn – geen oorlogsverklaring aan Rusland, maar louter het uit de lucht schieten van vliegtuigen, om het luchtruim schoon te houden.
Een idee dat zou kunnen werken, en dit is inderdaad het moment om zoiets te doen. Ik ben voor.
Echter, zoals gewoonlijk doet Ad van der Stok wel erg luchtig over de risico’s van het plan, dat het toch niet zo uitpakt zoals gehoopt. Als een mogelijke WOIII op het spel staat kunnen we ons niet baseren op wensdenken.
Ik ga heen en weer tussen ‘Ja we moeten het doen, want anders wordt het straks nog veel lastiger om Poetin te stoppen’ en ‘Help ik wil WO3 niet’.
Ik neig steeds meer naar het eerste. Nu het risico lopen zal ons later veel ellende besparen.
Zo ga ik ook heen en weer.
De misdaden die nu naar boven komen en de grootschalige terugtrekking uit het noord-oosten zijn overigens een duidelijke aanleiding om escalerende stappen te zetten. Poetin loopt hier tegen hetzelfde probleem aan als wij: je gaat niet over een escalerende stap die je oorlogsdoelen in Zuid-Oost Oekraïne niet rechtstreeks raakt WO III ontketenen.
Dit stapje voor stapje buiten de publiciteit escaleren doen we overigens al: naar nu blijkt heeft Tsjechië in stilte al tanks geleverd
https://www.wsj.com/articles/ukraine-quietly-receives-tanks-from-czech-republic-to-support-war-effort-11649160666?reflink=share_mobilewebshare
De coalitie van landen tegen de Russische inval zal iig maximale druk op China (en India) moeten uitoefenen om de oorlog te laten stoppen. Laat maar duidelijk worden hoe China hier in staat, men zal zich niet afzijdig kunnen houden. Doet China niets, dan is ze op zijn minst medeverantwoordelijk voor alle oorlogsmisdaden van de Russen en is ze als wereldmacht geen knip voor de neus waard.
Ondertussen kan men via Polen en andere Oost Europese landen in het geheim allerlei wapentuig de grens over rijden.
Het meest effectief zou denk ik zijn als de Oekrainers zelf een No Fly Zone kunnen maken, dus leveren van spul dat daarvoor kan worden gebruikt. Zo’n vliegtuig kan natuurlijk ook zelf besluiten een grens over te rijden. De Russen maken ook constant gebruik van dat soort argumenten.
Daar zit zeker wat in, maar de meest geavanceerde vliegtuigen en luchtafweergeschutsystemen zijn die uit het westen. Die kunnen de Oekraïners niet bedienen. Dus je kunt ze inderdaad oude vliegtuigen en systemen leveren uit oude Sovjetlanden. Maar dat kan ook als escalatie worden gezien (dus heeft ook een risico), is minder effectief omdat het ouder wapentuig is, en je neemt het Oekraïense leger geen taken uit handen waardoor zij zich beter op de oorlog in het Zuidoosten zouden kunnen concentreren.
Ik zou niet direct ervan uitgaan dat Poetin akkoord zou gaan met een no-fly-zone uit humanitaire overwegingen, al was het maar omdat Oekraïne dan meer troepen naar andere fronten kan sturen.
De enige no-fly-zone waar Rusland geen bezwaar tegen hebben zou, is een no-fly zone die niet werkt.
Een no-fly-zone die werkt, levert risico’s op voor de deelnemende landen.
Ik denk dat niemand weet hoe groot het risico is dat Poetin een kernbom gebruiken gaat.
De argumenten vóór of tegen een no-fly-zone zijn, denk ik, even sterk als 4 weken geleden.
(en ik denk dat een no-fly-zone zo veel levens redden zou, dat hij het risico waard is).
Ik denk ook niet dat hij akkoord gaat als je het hem vraagt en daarom moet je het hem ook niet vragen.
Poetin heeft al aangegeven dat hij de wapenleverancies ziet als onderdeel van het conflict, dus hij heeft al een excuus als hij een kernbom wil gebruiken. Hij heeft die optie niet gebruikt, waarschijnlijk omdat dat de risico’s voor hem zeer groot maken en hij niets wint met het gebruik van een kernbom.
Vier weken geleden werd er ook in het westen gevochten, nu niet meer. Dat lijkt me nogal een verschil…
Lijkt me vooral een kwestie van proportionaliteit, niet willekeur. Dat Putin geen kernbom gooit omdat landen wapens verkopen aan Oekraïne betekent niet dat dit ook geldt als het Westen verdwaalde Russische vliegtuigen in West Oekraïne uit de lucht schiet…
Als de NAVO eenzijdig zo’n no-fly-zone instelt lijkt me dat bloedlink. Vanwege het risico op escalatie, natuurlijk. Want het handhaven van zo’n zone is een oorlogshandeling. Bij het eerste het beste Russische vliegtuig dat wordt neergehaald is de NAVO dan gewoon deelnemer aan de militaire strijd. Maar er is nog een ander risico. Namelijk dat NAVO-leden terugkrabbelen na een Russische provocatie. Wat Poetin zal zien als teken van zwakte. Dat lijkt me het laatste wat je moet willen. De NAVO zal dus vooraf moeten beslissen om desnoods tot het uiterste te gaan om het vliegverbod te handhaven.
Als je het in de VN zou proberen krijg je natuurlijk een Russich veto. Het zou misschien wel wat uitmaken als andere belangrijke niet-NAVO landen voor zouden stemmen. Maar of dat erin zit?
Eens, het is natuurlijk niet zonder risico. Maar elk scenario heeft risico’s. Het kosten wat het kost uit het conflict proberen te blijven zal Poetin uitleggen als zwakte, waardoor hij verder denkt te kunnen gaan en waarschijnlijk gaat. Terwijl het behoedzaam een militaire stap zetten hem duidelijk maakt dat het niet bij woorden zal blijven.
Overigens hoeft het niet onder Navo-vlag te zijn. Het kan een aantal Europese landen zijn, onder Franse commando, dus zonder Amerikanen. En een aanval op een vliegtuig van een Navo-lid zal ook niet noodzakelijk artikel 5 activeren. Terugkrabbelen lijkt me niet verstandig, maar ook niet de bedoeling. Handhaven, liefst zoveel mogelijk met luchtafweergeschut, (dus snel Duitse en Nederlandse Patriotsystemen naar de grote steden en oude Sovjetsystemen uit Oost-Europese landen verspreid over de rest van het westen), tot de Russen stoppen met raketaanvallen in het westen. Idealiter ga je helemaal geen luchtgevechten aan, maar dek je het westen zodanig met luchtafweergeschut af, dat de Russen het wel uit hun hoofd laten om daar te gaan vliegen.