ACHTERGROND - De zelfsturende auto brengt ons naar een nieuw tijdperk van mobiliteit. Om er voor te zorgen dat de toekomst ook beter wordt, moeten we nu de juiste vragen stellen, vinden Lambèr Royakkers en Rinie van Est.
De auto is een computer op wielen geworden en zal op termijn geen bestuurder meer nodig hebben. De introductie van de zelfsturende auto zal geleidelijk gaan. De komende tien jaar staat in het teken van grootschalig testen, waarna de eerste autonome auto’s, eerst nog met menselijke bestuurder, op de openbare weg gaan rijden. Volgens IHS Automative, een grote consultant voor de auto-industrie, verschijnen in 2030 de eerste zelfsturende auto’s op straat, is in 2035 één op de elf verkochte auto’s zelfsturend en is na 2050 bijna het hele wagenpark zelfsturend.
De zelfsturende auto is disruptief: het is niet slechts een nieuw vervoersmiddel, maar kan leiden tot een heel ander vervoerssysteem en een andere economie en cultuur van mobiliteit. Daarom speelt de robotauto nu al een bepalende rol in de strijd om de toekomst van onze mobiliteit. Achter de schermen woedt een fiks economisch gevecht tussen autofabrikanten en IT-industrie; denk aan de Google-auto, de avances van Apple met Tesla en de samenwerking tussen TomTom en Volkswagen. Overal ter wereld mengen overheden zich in die strijd. Minister Schultz van Infrastructuur en Milieu profileert Nederland als ideaal testgebied om de belangen van bedrijven als NXP en TomTom te behartigen.
Auto hacken
Naast economische belangen, omarmt de politiek de zelfsturende auto omdat deze tot schoner verkeer leidt, files oplost en het verkeer veiliger maakt. Die doelstellingen zullen zeker niet vanzelf bereikt worden. Aangezien menselijk falen 93% van alle ongelukken veroorzaakt, kan op het gebied van veiligheid door middel van technologie veel winst geboekt worden. Dat vraagt echter nog om heel veel onderzoek. En andere veiligheidsvragen liggen op de loer: hoe waarborgt de robotauto onze privacy? Kunnen we voorkomen we dat de robotauto gehackt wordt of een terroristische bom wordt? De volgende toekomstvisies tonen dat de robotauto ook niet vanzelf zal leiden tot schoner en minder verkeer.
Volgens de overheid in Singapore kunt u in de toekomst met een smartphone een licht robotautootje oproepen dat u oppikt en naar de gewenste bestemming brengt. Terwijl de huidige auto’s negentig procent van de tijd stil staan, zullen die autorobots bijna voortdurend in gebruik zijn. Daarom is de zelfsturende auto de droom van ieder car sharing-bedrijf. In Singapore denkt men dat in de toekomst maar een derde van het huidige aantal auto’s nodig is. Dit deelauto-scenario past in de trend naar ‘groene’ auto’s en betekent milieuwinst.
Zelfsturende auto als privéchauffeur
Het is echter maar de vraag of mensen op grote schaal afstand zullen doen van hun auto. Een eigen auto brengt veel voordelen met zich mee: men kan direct in de auto stappen, heeft meer privacy, men kan spullen in de auto laten liggen, gevoel van vrijheid, de auto is een statussymbool. Als de zelfsturende auto privébezit blijft kan dat zelfs leiden tot drukker verkeer in steden. Als een moeder nu met de auto naar haar werk gaat, is de auto niet meer beschikbaar voor andere gezinsleden. Maar een robotauto kan na die klus zelfstandig naar huis rijden om bijvoorbeeld haar kinderen naar school te brengen. En daarna is die auto weer klaar voor het ophalen van de boodschappen. Maar het scenario van de zelfsturende auto als privéchauffeur staat haaks op het deelauto-scenario en leidt juist tot meer wegverkeer.
Ook Mercedes Benz ziet consumenten niet snel afstand doen van hun auto. Begin dit jaar presenteerde de autofabrikant een prototype van een luxe zelfsturende auto: de F015 Luxury in Motion. Dit is geen deelautootje, maar een auto met een ongebruikelijke, ruime omvang: 5,2 meter lang, 2 meter breed en 1,5 meter hoog. Deze auto toont wederom een andere visie op de toekomst: de auto als mobiele werk- en loungeplek. Doordat de auto het werk van de bestuurder overneemt, biedt de auto ruimte en tijd voor allerlei andere zaken: werken in de auto, krant lezen, slapen, de liefde bedrijven. De auto wordt zo nóg meer het verlengstuk van uw huis, een huis op wielen, een camper dus eigenlijk. In dit cocooning-scenario leidt staan of liggen in de file niet echt meer tot frustratie.
Fundamentele keuzes
De transitie van de auto met bestuurder naar de zelfsturende auto leidt dus niet vanzelf tot schoon vervoer, zonder files en verkeersslachtoffers. Laten we daarom dit roze-wolkscenario doorprikken en gaan praten over de fundamentele keuzes in de markt en politiek die bepalen hoe het nieuwe tijdperk van mobiliteit er uit gaat zien.
Rinie van Est is themacoördinator bij het Rathenau Instituut en was betrokken bij de publicatie ‘Tem de robotauto’. Lambèr Royakkers was mede-auteur van het boek ‘Overal robots’.
Dit artikel verscheen eerder op de website van het Rathenau Instituut en in Trouw.
Reacties (19)
Ik mis een belangrijke veiligheidsvraag: kan er kinderporno mee worden vervoerd?
Er komen steeds minder auto’s bij. In 2013 waren er zelfs minder auto’s in Nederland dan het jaar ervoor :-).
Gelukkig is dat wagenpark dan wel een stuk kleiner dan nu.
@0: “een heel ander vervoerssysteem en een andere economie en cultuur van mobiliteit .. de zelfsturende auto leidt tot schoner verkeer, files oplost en het verkeer veiliger maakt .. de zelfsturende auto leidt niet vanzelf tot schoon vervoer, zonder files en verkeersslachtoffers”
– Je kunt jezelf ook overschreeuwen.
@2: “2013 8,75 miljoen auto’s in Nederland, in 2012 schatte het CBS het wagenpark op 8,79 miljoen”
– een afname met 0.5%
Kruipt nog dieper bed in…
@3:
Het is een beginnetje. Nog even afwachten of er in 2014 nog auto’s bijgekomen zijn.
Interessant om te zien hoe Sargasso minder aandacht besteedt aan milieu en groene alternatieven en steeds meer aandacht besteedt aan technologische innovatie en de klassieke groei-economie.
Nieuwe redactie, nieuwe interesse.
Naast het hack-probleem (alle auto’s richting Siberië of zo), zit er naast de werkloze taxi- bus- en vrachtwagenchauffeurs nog een zeer nadelig tintje aan deze ontwikkeling:
De overheid mist een aardige smak geld aan bekeuringen ;-)
Ik vind dat jaartal van 2025 nog best wel pessimistisch en ver weg. Naar mijn idee gaan er al zelfrijdende auto’s in 2020 de weg op. Dit voornamelijk op verzoek van de auto fabrikanten.
Ik verwacht eigenlijk dat vrachtwagens als eerste overgaan op zelfstandig rijden. Die zitten nu al propvol met elektronica en op de snelweg hoeven ze niet zoveel bij te houden. Je kan ze gewoon afzetten bij een tankstation langs een snelweg, druk op de ‘start’ knop en uiteindelijk komt ie wel aan. Nu alleen nog zelfstandig douane en tanken regelen.
Verder zal binnenkort de werkgelegenheid nog verder in elkaar zakken. Dan hoeven er gelukkig een hoop minder mensen heen en weer te rijden naar hun ‘baantjes’. Daar geef ik @2: / Hans Verbeek helemaal gelijk in.
WTF is dat voor tijdlijn? Die dingen kunnen al lang op straat rijden. Een waarschijnlijker tijdspad lijkt me dat anno 2030 de menselijke bestuurder van de openbare weg wordt verbannen.
Als er dan nog autos worden verkocht. Lijkt me namelijk nogal onwaarschijnlijk; ik verwacht dat we t.z.t. allemaal in Uber- en Google-autos worden rondgereden. Enkele autofabrikanten zullen geluk hebben en aldaar hofleverancier worden, maar de rest kan het schudden – tenzij een club als de OPTA het voor ze opneemt, maar dat lijkt me niet heel waarschijnlijk.
Behalve de Google-auto allemaal irrelevant. Zie voorgaande punt; de automarkt gaat over 5 jaar niet meer over dit soort techniekjes en merkvoorliefdes. De automarkt zal volledig vervangen zijn door de taximarkt. Zelf een auto kopen wordt net zo idioot als zelf een trein kopen. Wat je hier verder niet expliciet noemt, maar wat een buitengewoon verstorende ontwikkeling gaat zijn, is dat e.e.a. ook betekent dat ouderwetse constructies zoals het huidige openbaar vervoer zullen verdwijnen. Bus, tram, trein, metro: vergeet het maar; veel te duur en inflexibel. Parkeerplaatsen in woonwijken? Weg. Verkeerslichten? Gone. Parkeergarages in stadscentra? Hilarisch.
@2
Dat vraag ik me af. Immers, nu kunnen enkel mensen met een rijbewijs auto rijden. Straks kan iedereen dat. Verder zitten nu heel veel mensen in de bus of de trein, maar een zelfrijdende taxi is in veel gevallen veel goedkoper dan bus of trein. Alle openbaar vervoergebruikers zullen waarschijnlijk ook met de zelfrijdende taxi gaan. Verder zal het schaalvoordeel van een grote vrachtauto in een aantal situaties compleet verdwijnen. Ik betwijfel dus of het wagenpark echt kleiner wordt; het zou wel eens groter kunnen worden. Maar we zullen er wel veel minder van merken; ze maken niet zo’n herrie, rijden veel beheerster en als ze even niet nodig zijn kunnen ze gevoeglijk uit het zicht worden geplaatst.
Maar dat alles lijkt me eerder iets dat zich voor 2030 heeft voltrokken.
@8: Ik verwacht dat het auto park veel kleiner word omdat ze nu maar 10 a 20 % van de tijd gebruikt worden. Als je zelf geen auto meer nodig hebt en alleen toegang tot vervoer, dan kan je dus makkelijk met de helft minder auto’s toe. Ook qua forenzen verkeer zou je dus veel makkelijker intelligente/adaptieve routes kunnen maken voor busjes van 8 personen ofzo. Ik zit hier op een bedrijf met 3000 man waar het overgrote deel in de buurt van Eindhoven woont. Die kunnen dan allemaal Uber-carpoolen.
Dat gaat aardig schelen in de files. Of we gaan nog verder van huis werken.
@6
Nog niet genoemd in dit draadje, maar wel relevant in die hoek: als de zelfrijdende auto eenmaal gemeengoed is, verwacht ik dat twee dingen verdwijnen: verkeersregelinstallaties en voetgangers/fietsers die op auto’s gaan wachten. Die zelfrijdende auto’s stoppen toch wel, helemaal de eerste generatie. En dat gaat onherroepelijk betekenen dat zelfrijdende autos op veel plaatsen niet zo hard kunnen en er voor de doorstroming wellicht speciale voor voetgangers niet-toegankelijke wegen moeten worden aangelegd. 30-kilometer-zones zullen 10-kilometer-zones worden terwijl we op de snelweg hopelijk autotreintjes gaan aantreffen die 300 rijden.
” Als de zelfsturende auto privébezit blijft kan dat zelfs leiden tot drukker verkeer in steden. Als een moeder nu met de auto naar haar werk gaat, is de auto niet meer beschikbaar voor andere gezinsleden. Maar een robotauto kan na die klus zelfstandig naar huis rijden om bijvoorbeeld haar kinderen naar school te brengen. En daarna is die auto weer klaar voor het ophalen van de boodschappen. Maar het scenario van de zelfsturende auto als privéchauffeur staat haaks op het deelauto-scenario en leidt juist tot meer wegverkeer”
Dat een auto op grote schaal privebezit blijft gaat niet gebeuren.
In het scenario dat hierboven geschetst wordt, is het sowieso al de tweede auto die verdwijnt, maar dat terzijde. De reden is puur financieel. Veruit de grootste kostenpost is afschrijving, reken ruim 50%. Op het moment dat het aantal auto’s met 2/3 afneemt, betekent dat op individueel niveau dat je totale autokosten met waarschijnlijk zo’n 20% dalen (het is zowel leeftijd als kilometragegedreven en die laatste verandert natuurlijk niet). Dat is op de paar honderd euro die een auto per maand kost natuurlijk een forse slok op een borrel.
Daarnaast hoef je als individu niet nog voordat je een meter gereden hebt vele duizenden euros te financieren. Dat betekent het volgende: stel dat je jong bent en dus weinig geld hebt. Dan koop je dus geen auto, maar maak je gebruik van een zelfrijdende auto. Maw, je weet al heel snel niet beter. Op welk moment zou het voor iemand die nooit een eigen auto gehad heeft opportuun worden er 1 te kopen?
Daarnaast is het minder flexibel: als ik geen eigen auto heb en ik ben alleen, pak ik een type 1-zitter, ben je met z’n zessen, pak je iets dat op een busje lijkt. Als je die flexibiliteit meerekent wordt het prijsverschil nog groter.
Ander punt: de zelfrijdende auto en de electrische auto zijn een match made in heaven – om 2 redenen:
1) Auto’s worden veel veiliger, waardoor allerlei zware veiligheidsconstructies minder noodzakelijk zijn. Dit maakt de auto veel lichter, waardoor de verhouding tussen autogewicht, batterijgewicht en vermogen veel beter wordt. Ergo, een veel goedkopere electrische auto, of een stuk meer bereik.
2) Het range anxiety verhaal wordt opgelost wanneer je niet meer in je eigen auto rijdt. Stel je gaat met een zelfsturende auto van Maastricht naar Groningen. Ongeveer halverwege dreigt je batterij op te raken, dus je navigeert naar de dichtstbijzijnde laadpaal. Daar roep je alvast een nieuwe zelfrijdende auto met volle batterij op en je gaat vrolijk door naar Groningen.
Een feitje dat goed is om te weten:
Op het drukste moment van de dag, de avondspits, zijn er zo’n 2 miljoen auto’s op de weg.
Dat betekent dat er 6 miljoen op dat moment stilstaan.
Ofwel, zelfs de piek is maar een kwart van de totale capaciteit.
@11: “Auto’s worden veiliger, zware veiligheidsconstructies zijn minder noodzakelijk. Dit maakt de auto veel lichter, waardoor de verhouding tussen autogewicht, batterijgewicht en beter wordt”
– Nee naar verhouding wordt het batterijgewicht groter.
@12: “6 miljoen staan op dat moment stil, de piek is maar een kwart van de totale capaciteit.”
– Welke capaciteit, nooit is uitgegaan dat alle auto’s tegelijk rijden?
Lord Flash zegt dat autobezit “vanzelf” zal afnemen. Dit wordt al enkele jaren geroepen. Dat jongeren van tegenwoordig liever een nieuwe smartphone hebben dan een auto. Maar dat verklaart niet dat in Duitsland, waar het economisch voor de wind gaat, het aantal auto’s afneemt. Dus Verbeeks jubel over minder auto’s is voorbarig. Als ooit de economie weer opleeft in Nederland zul je echt een omgekeerdte trend zien.
Waarbij de auteur al aanhaalt: De auto is een statussymbool, je kan je zaken laten liggen, je bent er prive – men voelt zich veilig, onbespied in een auto. Een deelauto zal die voordelen niet wegnemen.
Je wuift bovendien wel erg makkelijk alle initiatieven van alles behalve de Google auto weg. Waarom zouden de andere initiatieven zo irrelevant zijn?
Fantastisch allemaal, maar ik wacht met spanning af tot de eerste zelfrijdende auto in een aanrijding betrokken raakt en wie er dan verantwoordelijk gesteld wordt. Ik verwacht dan ook dat de fabrikant met de billen bloot moet, want de rechter zal willen weten hoe de auto tot zijn besluiten gekomen is.
Of die zelfrijdende auto er komt zal denk ik vooral door juristen bepaald worden.
Zie ook: https://www.schneier.com/blog/archives/2015/01/when_thinking_m.html
Gaat het niet worden. Mechanica is betrouwbaarder dan iedere vorm van computertechnologie.
@16: Grenzeloos vertrouwen in mechanica, waar het gedrag, inzet bijzonder bij veroudering, lang niet altijd begrepen wordt.
Mooi voorbeeld van het oude dat beter is dan het nieuwe
@17:
Hoe dan ook, mocht ik het echt nog meemaken, zorg ik wel nog een “old timer” achter de hand te hebben ;-)
@14
Het gaat niet om het nu, maar een situatie waarin we zelfrijdende auto’s hebben.
Mijn stelling is dat het autobezit afneemt, omdat er op dat moment een vrij stevig prijsverschil komt tussen delen en hebben, terwijl de functionaliteit tussen beiden veel minder verschilt dan nu.
Dat zal niet voor elke gebruiker de doorslag geven, maar het gaat niet om de gemiddelde gebruiker, maar voor de gebruiker aan de marge. Iemand die net op de wip zit tussen wel en geen auto bezitten. De grens van de marginale gebruiker verschuift richting meer deelautobezit.
@13
ad 2)
Met capaciteit bedoel ik de totaal aanwezige vervoerscapaciteit.
Het feit dat op het drukste moment van de dag driekwart van alle autos stilstaan laat zien hoe inefficient het systeem is. We hebben het hier over dure kapitaalgoederen waarvan de bezetting om te huilen is. Stel je een fabriek voor die zelfs op het drukste moment maar op 25% van de capaciteit draait.
ad 1) Ik formuleerde wat slordig. Maar volgens mij begrijp je wat ik bedoel.