Poetin lijkt met de Russische inval in Oekraïne EU-landen en NATO-partners dichter bij elkaar te hebben gebracht. De Europese Unie zal niet meer hetzelfde zijn, hoe het conflict ook gaat aflopen. Voormalig kanselier Angela Merkel noemde de aanval „een ernstige cesuur in de Europese geschiedenis van na de Koude Oorlog”. De oorlog betekent een breuk in de politieke verhoudingen op het Europese continent en ook in de verhoudingen tussen de Oost- en de Westeuropese landen. Terwijl Hongarije en Polen in de afgelopen jaren langzaam maar zeker afstand hebben genomen van EU-partners in West-Europa is hun positie dankzij de buitenlandse vijand Poetin wezenlijk veranderd. De Oosteuropese EU-landen vormen nu het front tegen de buitenlandse vijand die de gehele EU bedreigt. Wat gaat dit op termijn betekenen voor hun positie in de Europese Unie?
De dreiging van een buitenlandse vijand kan de eenheid binnen de Europese Unie versterken. Maar Poetins oorlog kan ook de nationalistische stromingen in de Oost-Europese EU-landen sterker maken. Eindelijk krijgen we gelijk, zegt het Estste parlementslid en ex-directeur van de inlichtingendienst Eerik Niiles Kross:
Dit is het soort oorlog waar Estland op hoopte, in 1945 en de jaren daarna, totdat bijna alle hoop verloren was. Het is een oorlog waarin westerse democratieën eindelijk opkomen voor de verdediging van gerechtigheid, vrijheid en hun waarden. Alle volkeren ten oosten van de rivier de Oder hebben plotseling het gevoel dat er een last van onze schouders is gevallen. “Nu zullen ze ons eindelijk begrijpen”, voelen wij Esten. Nu hoeven we niet langer – beschaamd – uit te leggen dat er misschien inderdaad een ernstig gevaar uit Moskou komt.
Kross meent dat de wereld ’ten koste van Oekraïnes lijden en dankzij Oekraïnes heldhaftigheid plotseling een monsterlijke dubbelhartigheid van zich heeft afgeschud. De leugens die na de Tweede Wereldoorlog onder het tapijt werden geveegd, de leugens die na de ineenstorting van de Sovjet-Unie onder het tapijt werden geveegd, zijn nu onthuld en naakt.‘
Oekraïne EU-lid?
Oost-Europese lidstaten zullen tegen de achtergrond van deze geschiedenis hun positie binnen de EU proberen te versterken. Meer dan ooit zullen vrijheid en soevereiniteit gekoesterd worden in de landen die nu het meest direct bedreigd worden. Dat kan een verdere ontwikkeling van de Europese samenwerking ondanks alle eenheid die nu aan de dag wordt gelegd moeilijker maken. Kan Brussel de druk op Polen vanwege de schending van de rechtsstaat verder opvoeren nu het land zich inzet voor de slachtoffers van het brute geweld van Poetin? Hoe zullen de nationalisten daar en elders in Midden- en Oost-Europa zich straks gaan manifesteren tegenover voorstellen van West-Europese staten in de richting van meer Europese eenheid, voorstellen die critici van de EU als Orbán gewoonlijk verbinden aan het verdoemde totalitaire verleden van de regio?
De Europese Commissie heeft bij de frontstaten de afgelopen dagen bepaald geen goede beurt gemaakt. Voorzitter Ursula von der Leyen pleitte voor het EU-lidmaatschap van Oekraïne, een vooralsnog symbolisch gebaar waar in het westen met gefronste wenkbrauwen op werd gereageerd. Maar de regeringsleiders van Bulgarije, Tsjechië, Estland, Letland, Litouwen, Polen, Slowakije en Slovenië namen haar woorden serieus. “Wij vinden dat Oekraïne het onmiddellijk verdient om een EU-toekomstperspectief te krijgen”, aldus de landen. Dat zal echter niet zomaar worden gegeven, nog afgezien van de lange weg die het land heeft te gaan gezien de Kopenhagen-criteria die voor aspirantleden worden gehanteerd. Premier Rutte ziet er op dit moment niets in. Bij het in 2016 per referendum afgewezen associatieverdrag heeft hij namens Nederland in een ‘inlegvel’ bedongen dat het verdrag Oekraïne geen garantie biedt op EU-lidmaatschap.
Ten aanval!
Een tweede Commissielid dat in opspraak raakte is buitenlandcoördinator Josep Borrell. Riho Terras, Europarlementslid voor de conservatieve Isamaa partij, aangesloten bij de EVP, is in ’t bijzonder op hem gebeten. Hij riep Borrell op om af te treden nadat deze zijn belofte voor de levering van “fighter jets” niet kon waarmaken. Estland is een van de landen die het snelst hulp geboden hebben aan Oekraïne. Gisteren arriveerde een tweede zending met anti-tankwapens. Terras, voormalig legerleider, vindt dat het westen veel te slap regageert. Hij pleit voor het afdwingen van een no-fly zone door de NAVO:
“Als NAVO-vliegtuigen zouden besluiten de verdediging van het Oekraïense luchtruim over te nemen, dan zou de suprematie over de Russische strijdkrachten verzekerd zijn, daar ben ik zeker van. Als ik de Amerikaanse president was, zou ik vliegtuigen hebben gestuurd om het Oekraïense luchtruim te verdedigen voordat Rusland aanviel. De VS wisten wat er kon gebeuren. Joe Biden is een president die geen militair conflict wil. Oorlog kan niet worden gewonnen door defensieve veldslagen, oorlog kan worden gewonnen door tegenaanvallen en door territorium te heroveren.”
Ferme taal van voormalig legerleider Terras. De NAVO heeft vooralsnog elke directe inmenging in de oorlog in Oekraïne afgewezen om het gevaar van een kernoorlog af te wenden. Hoe lang kan dat nog worden volgehouden gezien de stemming in de Baltische landen en Polen?
Reacties (25)
Heel lang, en 2 woorden zijn daarbij heel essentieel : “nucleaire holocaust”
Ook belangrijk is dat de Baltische staten en Polen militair ook niets in de melk te brokkelen hebben; Hun luchtmacht is al dusdanig zwak, dat West-Europese landen continue jachtvliegtuigen in hun landen moeten stationeren om zelfs maar te kunnen reageren op de voortdurende Russische plaagstootjes in hun luchtruim. Wat dat betreft wordt daar ook weer pijnlijk duidelijk dat het vooral Oost-Europa is dat de NAVO (en de EU) heel hard nodig heeft om de Russen buiten te houden. Zonder was in ieder geval de Baltische staten al lang het lot van Georgië en Oekraïne beschoren geweest (als Poetin het voor het kiezen had gehad, was Estland waarschijnlijk nog voor Georgië aan de beurt geweest).
Als die landen dus roepen om een no-fly zone, dan bedoelen ze vooral dat de VS, het VK en Frankrijk die moeten komen instellen, want zelf kunnen ze hooguit wat vliegvelden en akkers bieden (en niet eens de benodigde logistieke ondersteuning voor het daar stationeren van andermans luchtmacht en/of -afweer). En zelfs zonder nucleaire dreiging zullen die landen zich wel een paar keer bedenken, voor ze hun dure spullen komen inzetten op een plek waar ze behoorlijke risico’s op schade kunnen verwachten.
Wat me wel opviel bij één van de vele talkshows over de oorlog, was dat in de kwestie gas weer ontzettend Hollands genavelstaard wordt. Zo vroeg een host of Nederland zijn afhankelijkheid van Russisch gas snel kon afbouwen (dit was na een discussie over de EU-afhankelijkheid van Russisch gas). Mij ontgaat de relevantie van zo’n vraag eigenlijk een beetje. Binnen de EU ben je samen uit en thuis. Los van de economische constellatie (vrije Europese markt), ga je natuurlijk ook politiek niet ver komen met die mentaliteit. Als je dan sancties wil gaan opleggen, zullen de landen die er anders niet uitkomen, vanzelf gaan dwarsliggen, tenzij je niet alleen aan je eigen schaapjes denkt. Rutte en zijn ministers moeten dat toch ook beseffen en dus hun ferme taal ook moeten matchen met energiehulp aan aan de rest van de EU. Overigens speelt op grotere schaal dat Biden zich hier ook beter had kunnen profileren. Nu komt het erop neer dat we allemaal naar (NB!) Qatar zitten te kijken. Enige voordeel is wel dat bij wat meer mensen begint door te dringen dat we snel werk moeten gaan maken van de afhankelijkheid van fossiel.
Gisteren op Radio 1, afbouwen van de afhankelijkheid van Rusland is nutteloos, men sprak over een driehoek, als de EU ergens anders haar gas gaat halen dan zullen andere landen hun gas uit Rusland moeten gaan halen omdat hun suppliers nu aan de EU leveren waardoor je effectief niks opschiet behalve dat het gas dan nog duurder wordt.
Over duurder gesproken, als gas en olie nog duurder wordt dan moet je niet raar op staan te kijken als er EU regeringen gaan omvallen.
ja, want Brussel heeft ook veel steun te geven. Het externe gevaar zorgt ervoor dat de EU lidstaten bescherming zoeken bij elkaar. je zag de een na de andere dwarsligger om gaan bij het instellen van sanctiepakket: Duitsland, Italië, Cyprus, Hongarije… Nu de aandacht is afgeleid biedt dat mooi de gelegenheid voor in elk geval Polen om het conflict met de EU te de-escaleren. De wederzijdse afhankelijk is groot.
Ik ben wel benieuwd naar of de komst van Oekraïense vluchtelingen nog schot brengt in het migratiedossier. De Oost-Europese landen zitten ineens in een totaal andere positie.
Over een mogelijk EU-lidmaatschap van Oekraïne en Moldavië: op zich logisch om dit nu op tafel te leggen, aansluiting bij de EU is een van de krachtigste beschermingsmaatregelen die we hebben.
Naast dat dit op korte termijn niet gaat werken (al zou Moldavië zich zelf kunnen aansluiten bij Roemenië wellicht), ben ik vooral benieuwd wat dit betekent voor de landen die al in de wachtkamer zitten. Ik hoop dat de blokkades voor Noord-Macedonië en Albanië eens weggehaald worden zodat toetredingsgesprekken kunnen beginnen.
Blijft Roemenië automatischin de EU (en de NAVO) als het zich met Moldavië verenigt?
Of moeten de andere EU-landen (of NAVO-landen) beslissen of Roemenië dan lid blijft?
Ik zie niet in waarom niet, Roemenië blijft gewoon bestaan inclusief alle verdragen die dat land heeft afgesloten, het grondgebied wordt alleen wat groter.
Zo makkelijk zal dit allemaal heus niet zijn, maar het is een, enigszins onorthodoxe, optie om Moldavië te beschermen tegen Russische agressie.
Moldavië is een soort Georgië; Als het zich zou verenigen met Roemenië (of zich zelfstandig bij de EU voegen), dan scheidt Transnistrië (waar ook Russische “vredestroepen” zitten) zich meteen af en zal waarschijnlijk ook “spontaan” een opstand beginnen in Gagaoezië.
Moldavië sluit zich zonder Transnistrië aan uiteraard. Gagaoezië bestaat uit een paar dorpen. Daar is niet zo veel materiaal voorhanden wat voor grootschalige problemen kan zorgen.
Grootste problemen liggen denk ik hoe krijg je snel genoeg de steun van zowel de Moldavische als de Roemeense bevolking voor zo’n plan, en hoe voer je dit effectief uit zonder dat het voor die tijd een enorm conflict ontketent?
“Daar is niet zo veel materiaal voorhanden wat voor grootschalige problemen kan zorgen.”
Dat was er in Donbas ook niet in 2014. Het gaat puur om het voorwendsel, Rusland brengt er het materiaal (en de “vrijwilligers”) wel heen. En die zullen hun vredestroepen ook graag inzetten om even te komen bepalen waar de grens van Transnistrië precies ligt.
Inderdaad wordt het tijd dat Griekenland en Bulgarije accepteren dat Macedonië een onafhankelijk land is, en geen provincie van Griekenland of Bulgarije.
Maar speelt zoiets ook m.b.t. Albanië?
Noord-Macedonië. Laten we de Grieken niet voor het hoofd stoten…
https://www.europa-nu.nl/id/vh9iemje6jx6/toetreding_albanie_tot_de_europese_unie
Wat ik hier lees is dat de start van de onderhandelingen van Albanië is gekoppeld aan die van Noord-Macedonië, en die laatste worden nog geblokkeerd door Bulgarije wegens issues van nationalistische aard
Die koppeling is waarschijnlijk ook een stukje vooruitzien. Macedonië kent nogal een flinke Albanese minderheid. Als je ze niet tegelijk toelaat, creëer je de mogelijkheid dat het eerst toegelaten land de toelating van het tweede gaat traineren. Gezien de gevoeligheden die er toch al liggen (ook bv. tussen Griekenland en Albanië), zou loskoppelen het hele toelatingsproces alleen nog maar moeilijker maken. In die omgeving zal er waarschijnlijk sowieso nog wel minstens een eeuwtje EU-lidmaatschap overheen moeten, voor het gereduceerd is tot de rivaliteit van het niveau Nederland-België.
“worden nog geblokkeerd door Bulgarije wegens issues van nationalistische aard”
Dat is te simplistisch. De Balkan is een regio met een complexe structuur en geschiedenis. Noord-Macenodië is door de geschiedenis heen geregeerd door de Serven of de Bulgaren. Het is nooit een eigen land geweest.
Na WOII werd het een onderdeel van Joegoslavië, toen dat uiteen viel verklaarde men zich daar onafhankelijk, tegelijkertijd claimt men delen van de geschiedenis en cultuur die door de Bulgaren als Bulgaars gezien worden.
Ook bij de Serven (en Kroaten) ligt deze kwestie gevoelig. Waarom? omdat het uiteenvallen van Joegoslavië door velen gezien wordt als een actie van de VS/NAVO teneinde lokale conflicten levend te houden. Stoken in de regio om te voorkomen dat ze uit de pas gaan lopen.
We leren niets, maar dan helemaal niets van de geschiedenis. Of het nu Afghanistan, Oekraïne of Noord Macedonië betreft. Overal waar het Westen zich bemoeit wordt het een wespennest en komt er ellende. Simpelweg omdat telkens de landen in kwestie op gezag van het Westen en beloftes van welvaart moeten hervormen naar een idealistisch plaatje (Westers, zonder invloed vanuit Azië) zonder rekening te houden met de gevoelens onder grote delen van de bevolking. Daarom was Trump daar ook zo populair, die hield tenminste woord met Amerika eerst. Dat waren vier rustige jaren zonder gestook in de regio.
Issues van nationalistische aard dus.
Verder ben je een verspreider van Kremlin-onzin. Je zou hopen dat na de inval van Poetin in Oekraïne je jezelf wat kritische vragen gaat stellen, maar nee hoor, het is westen is bij jou nog steeds de schuld van alles.
Dank. Oekraine is wel echt anders. Hier speelde tribale grenzen geen rol, afgezien dan in de ogen van de grote dictator.
Dit is gewoon een brute inval om een minder geacht volk in te lijven bij de uber-rus.
Wie nog begint te zeuren over taalverhoudingen wijs ik door naar berichtgeving over Kharkiv en Mariupol. Zoals ik al jaren zeg hier.
omdat het uiteenvallen van Joegoslavië door velen gezien wordt als een actie van de VS/NAVO teneinde lokale conflicten levend te houden. Stoken in de regio om te voorkomen dat ze uit de pas gaan lopen.
Als Bulgarije dat gelooft, moet het zelf stoppen met ruzie met Noord-Macedonië te maken.
Prima Cerridwen dat iedereen kritisch moet zijn behalve het Westen.
Wij zijn de bully op het speelplein dat anderen opstookt om katte kwaad uit te halen. Putin is het kind dat in de zandbak zit en een kasteel gebouwd heeft. Hij roept al jaren blijf weg bij mijn kasteel met jullie voetballen. Wij, de bully, vinden dat onzin en gaan steeds dichter bij de zandbak voetbal spelen. Het kind in de zandbak wordt kwader en kwader, en eist dat er geen voet in de zandbak gezet wordt. Dat vinden wij onzin, dat moet iedereen voor zich kunnen bepalen, en we roepen andere kinderen op om in de zandbak te gaan spelen. Dat gebeurt, en het kind in de zandbak gaat door het lint, slaat alles kort en klein.
DAT is wat er gebeurt momenteel. En dat kind in de zandbak had dat inderdaad niet moeten doen dat kort en klein slaan. Maar om te weigeren naar je eigen gedrag te kijken is arrogant en laat zien dat wij in het Westen NIETS leren.
We hebben de afgelopen week meer olie en gas ingekocht dan ooit tevoren van Rusland. Hoezo dubbele pet? Hoezo hypocriet?
Nee hoor.
Poetin is boos omdat zijn vroegere vriendjes niet meer bij hen in het kasteel spelen willen, maar hun eigen kasteeltjes gebouwd hebben.
(Natuurlijk moesten NATO-landen beter nadenken wat er gebeuren kon, maar een verstandige Russische president zou geen oorlog begonnen hebben)
Laten we niet doen alsof dit een reactie is op NAVO-uitbreiding, zonder zouden we ditzelfde in meer landen hebben gezien.
Ik denk dat u gelijk heeft.
(het verzinnen van een goede analogie is moeilijker dan ik dacht).
Dus Poeten ‘had het niet moeten doen’, maar het Westen is de echte schuldige? Omdat het landen uit Oost-Europa die dat wilden toegelaten heeft tot de NAVO en de EU? En dat was slecht om wat voor reden precies?
Denk je dat je dit kan uitleggen aan Oekraïners?
Ik heb overigens genoeg kritiek op het westen, maar dan eerder omdat we de afgelopen tijd te weinig hebben gedaan om mensen te beschermen tegen Russische agressie dan te veel. En omdat we veel te tolerant zijn geweest richting mensen die de praatjes van het Kremlin verkondigen en oorlogsmisdaden ontkennen of bagatelliseren.
Jos schrijft: “Terwijl Hongarije en Polen in de afgelopen jaren langzaam maar zeker afstand hebben genomen van EU-partners in West-Europa is hun positie dankzij de buitenlandse vijand Poetin wezenlijk veranderd. “
Ik vind de positie van die landen juist consistenter dan die van Duitsland. Duitsland heeft de grote draai gemaakt. Ineens 100 miljard extra voor defensie, het stopzetten van Nord Stream 2. Atomaustieg lijkt zelf misschien weer ter discussie te komen.
Openlijke kritiek op Poetin is wel een duidelijke draai van Orbán.
In Polen zie ik geen draai door de oorlog in Oekraïne. Vóór de oorlog in Oekraïne begon Polen wel te draaien, omdat de EU eindelijk echte stappen tegen Polen te nemen begon.
Nord Stream was vanaf het begin al omstreden, dus dat de balans nu omgeslagen is, is geen enorme draai.
Extra geld voor defensie noem ik geen draai, want Duitsland was niet bezig zijn leger in te krimpen o.i.d.
Doorgaan met kernenergie zou wel een draai zijn.