De Crisis van de jaren dertig was één van de aanleidingen voor de Tweede Wereldoorlog. De huidige crisis is de grootste sinds die tijd, maar heeft gelukkig nog niet geleid tot het opnemen der wapenen. Blijkbaar is beschaving toch iets dat kan toenemen.
Nu dreigt er echter toch een oorlog. Gelukkig niet één met bommen en granaten, maar wereldomvattend zou hij best eens kunnen zijn en als dat zo is zullen vele gewone mensen er ook onder gaan lijden. We lijken namelijk in de inleidende fase te zitten van De Grote Chinese Handelsoorlog.
Het draait allemaal om de wisselkoers van de Chinese munteenheid renminbi (die wordt uitgedrukt in yuan, zoals lengte wordt uitgedrukt in meters.) Die wordt niet bepaald in vrije valutahandel, maar door de Chinese overheid. En die doet dat volgens bijna iedereen behalve die Chinese overheid zelf op een niveau dat te laag is ten opzichte van andere munten, om Chinese producten goedkoop te houden. Nu is dat zelfs voor de Chinezen niet een kwestie van alleen zeggen dat die wisselkoers zo laag moet zijn. Anders zouden namelijk de prijzen en lonen in China vanzelf gaan stijgen door de enorme hoeveelheid geld die het land instroomt. Waardoor de Chinese exportmachine ook weer zou gaan haperen.
Dus wat China doet is, is yuan dumpen en er dollars en andere valuta voor kopen, die daardoor duurder worden. Feitelijk is dit manipulatie van de valutamarkt. Een soort manipulatie ook die niet is toegestaan volgens regels van het IMF.
Nu geeft het Amerikaanse ministerie van financiën eens in de zoveel tijd een rapport uit waarin de landen die zich aan dit soort praktijken bezondigen worden genamed en geshamed. China heeft daar om politieke redenen nooit in gestaan. Maar 130 leden van het Congres hebben minister van financiën Geithner een brief geschreven waarin ze hem oproepen dat wel te doen. Werkloosheidscijfers van tien procent of meer zijn namelijk niet goed voor zowel land als voor politici die herkozen moeten worden.
Oorlogshitsers in de pers slijpen ondertussen hun pennen. Voorop in de columnistenstrijd staat Paul Krugman van het beruchte linkse actieblaadje New York Times. De Nobelprijswinnaar eist 25 procent importheffing op Chinese goederen. Hij krijgt bijval van Martin Wolf van de als zeer rabiaat bekend staande Financial Times, die zijn oproep vergezeld doet gaan van ophitsende grafiekjes (registratie verplicht). De Chinese premier Wen Jiabao heeft gekozen voor de keiharde tegenaanval: de renminbi is niet ondergewaardeerd en juist de andere landen zijn protectionistisch.
Nou speelt dit probleem al jaren. Meestal eindigt het er mee dat China de renminbi morrend met een paar procent opwaardeert. Maar dat was voor de crisis. Het is de vraag of de Amerikanen daar deze keer genoegen mee nemen. Een substantiële waardestijging van de renminbi is de beste anti-crisismaatregel die er voor de regering Obama is: het kost niets en er hoeft niets voor bezuinigd te worden. Aangezien de Chinese economie erg afhankelijk is van export naar de VS, terwijl er andersom vrij weinig wordt verscheept, staan de Amerikanen ook sterk. Ze weten ook dat als zij dat importtarief gaan vragen, de EU en Japan wel mee moeten, omdat anders de Chinese export gewoon verschuift. Maar de Chinezen lijken gezien de uitlatingen van Jiabao niet genegen mee te werken. Dat zou ook raar zijn, China vaart immers al jaren wel bij deze politiek. De twee grootmachten liggen dus op ramkoers voor een handelsoorlog.
Reacties (8)
de Chinese munteenheid renminbi (die wordt uitgedrukt in yuan, zoals lengte wordt uitgedrukt in meters.)
Is renminbi daarmee niet de grootheid van Chinees geld (zoals lengte een grootheid is) en yuan de eenheid?
Goed, leerzaam, stuk verder. :)
Mooie post. Dit wordt inderdaad spannend. Nog één vraag: brengen de Chinezen op de langer termijn de stabiliteit van hun eigen economie ook in gevaar door koers van hun munt kunstmatig laag te houden. De afgelopen jaren hebben wel bewezen dat dit soort trucs later als een boemerang terugkomen.
Tot slot nog een ‘grappige’ constatering: wat weet de Rabobank wat wij niet weten? Ze adverteren nu ermee dat je bij de Rabo in China kunt investeren in renminbi’s om valutarisico’s af te dekken. Maar als ik het zo beschouw, dan is het voor die munt een kwestie van ’the only way is up’. Dus als je je investering in euro’s moet aflossen (de meeste mensen die in China investeren willen toch daar produceren en hier verkopen), dan ben je flink het bokje.
Het riekt naar mij dus een beetje naar die actie van de energiemaatschappijen, die een jaar geleden op de top van energieprijzen riepen: “leg je het nu twee jaar vast voordat de prijzen nog verder stijgen”. En dat terwijl ze wisten dat de prijzen gingen dalen omdat die 6maanden achterlopen op de olieprijzen. Of mis ik iets?
@1: Precies.
@2: Het laag houden van de munt leidt tot inflatie: er komt veel geld binnen wat zich of vertaalt in evenveel yuan die meer waard zijn of gewoon meer yuan. Inflatie is momenteel ook een probleem.. China moet naarmate de economie groeit ook steeds meer dollars kopen. In één van de links stond dat de Chinese centrale bank in 2003 nog elke maand voor 10 miljard dollar aan buitenlandse reserves kocht, nu is dat al 30 miljard.
Deze crisis is nog niet zo oud als de crisis van de jaren dertig, die in de jaren 20 begon. We moeten dus nog maar afwachten of de beschaving toe neemt. Ik hoop van wel, hoor, want ik hoop dat de evolutieleer ook op mensen van toepassing is.
Verder zijn de oproepen van Krugman en Wolf natuurlijk protectionistisch. Als we één ding uit de crisis van de jaren dertig moeten leren, is het, dat we dat dus juist niet moeten doen, hoe verleidelijk het ook is.
@4: Verder zijn de oproepen van Krugman en Wolf natuurlijk protectionistisch.
Beide heren, die er toch verstand van hebben, beweren van niet, omdat de importheffing alleen dient om het protectionisme van China op te heffen.
Overigens heeft Krugman op zijn blog in twee stukken uiteen gezet waarom onder sommige omstandigheden puur economisch gezien protectionisme soms een goed idee is, maar politiek waarschijnlijk heel dom. Het eerste stuk is helder, maar het tweede zo technisch dat het me eerlijk gezegd boven mijn pet gaat.
Een volgende stap is overigens gezet: de Chinese minister van handel beweert dat exportmachine China nu ineens een handelstekort dreigt te krijgen.
@5: er kunnen best goede redenen voor zijn, maar het blijft protectionisme en is op den lange duur contraproductief. En dat is het protectionisme van China zelf ook.
Het Engelse protectionisme pakte anders erg goed uit ten opzichte van de Hollandse vrije markt.
@7: waar en wanneer dan? En hoe lang heeft dat geduurd?