OPINIE - Europa is geen eliteproject, vindt Godelieve van Heteren.
Toen het Montesquieu Instituut me onlangs vroeg of ik iets wilde schrijven over de vraag of Europa een eliteproject is, heb ik sterk geaarzeld. Want eerlijk gezegd vind ik het een kansloze vraag. Natuurlijk: ik snap wat er gewenst wordt. We zouden weer eens flink kunnen uithalen naar Brusselse technocraten die niet zouden snappen hoe de wereld draait. Of de kachel kunnen aanmaken met politici in Brussel die nog erger dan hun nationale soortgenoten slechts hun zakken zouden vullen.
Maar ik heb me jaren verzet tegen dat reductionistische ‘Europa als Project’-jargon. Wanneer is dat toch begonnen? Dat Europa-ontwikkelingen werden gereduceerd tot een ‘project’? Of erger nog: werden ‘gecast’ als iets van louter ‘elites’? We zijn ergens in de afgelopen jaren met elkaar over Europa gaan praten als in een holle buis: elkaar als kip-zonder-kop gaan napraten in een taal die geen recht doet aan wat Europa is en een enorme verschraling aanbrengt in de beschrijvingen van wat zich allemaal afspeelt in dit deel van de wereld. Die projecttaal doet meer kwaad dan goed. Ze reduceert Europa tot Brusselse instituties. Ze is weinig vitaal, brengt geen aansprekende verhalen voort, laat staan mobiliserende visies om er met elkaar iets van te maken.
Terwijl die verhalen er volop zijn. Een voorbeeld. Afgelopen maand overleed Bob Molenaar op 90-jarige leeftijd. In Den Haag geen onbekende. Hij was jarenlang actief lokaal, werkte voor de VNG, maar was daarnaast ook heel erg betrokken bij Europa. Dat kwam door zijn activiteiten in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog en zijn diepe overtuiging dat die periode zich niet meer mocht herhalen. Als jonge man stortte hij zich na de oorlog in allerlei bewegingen die probeerden de grote gaten die tussen mensen in Europa waren geslagen te helpen dichten. Hij deed dat als lokaal activist en politiek betrokkene, als journalist, als verenigingsmens en als vertegenwoordiger van de socialistische jongerenorganisatie. Hij werd door zijn gestage interesse in die verbanden ook vaak gevraagd om clubs te leiden. Een verwoed amateurfotograaf die in woord en beeld er iets van probeerde te maken. Elite? Project? Nou nee, die begrippen doen totaal geen recht aan dit soort inzet. En als Bob Molenaar zijn er talloze anderen.
Een tweede voorbeeld. Er is een toenemend aantal jongeren die op allerlei manieren samenwerken met generatiegenoten over de Europese grenzen. Vrolijk, speels, gemotiveerd, zonder ideologisch gedram. Die jongeren treffen elkaar, wisselen ervaringen uit op allerlei terreinen, maken zich druk over zaken als de toenemende werkeloosheid. Ze proberen lokale oplossingen te zoeken voor deze gedeelde uitdagingen. Elite? Project? Nou nee, wel mensen met veel energie en nieuwe visies op een betere toekomst.
Een laatste voorbeeld. Er zijn mensen die proberen aan Europese werkelijkheden bij te dragen. In duizenden verbanden. Zoals de netwerken van mensen die aan nieuwe stille armoede iets willen doen. Europese netwerken van gemotiveerde burgers die niet accepteren dat ongelijkheden toenemen en op allerlei manieren elkaar opzoeken om de strijd aan te binden met de structurele oorzaken van uitsluiting. Elite? Project? Nou nee, wel gewoon mensen die denken dat Europa de juiste schaal is waarop ze effect kunnen hebben.
Kort en goed: we kunnen blijven steken in wat Rutger Wolfson onlangs ‘het Brusselgevoel’ noemde, en dan kommer en kwel roepen. Maar wie blijft doorzeuren over Europa als eliteproject ontneemt zichzelf het zicht op de vele nieuwe verhalen en allianties die nu volop in de maak zijn. Overal in Europa. Let’s reclaim that Europe. Energiek Europa. Ons Europa.
Onder het motto RECLAIM EUROPE wordt de komende weken een internationale beweging gelanceerd van burgers die genoeg hebben van het gezeur, het heft weer in eigen hand willen nemen en praktische visies willen inbrengen op de toekomst van Europa, meer info volgt op www.europesebeweging.nl.
Reacties (27)
Weer een verhaaltje van een door de EU, van ons geld, betaald clubje.
Werklozen, bijstandstrekkers, voedselbankbezoekers, gepensioneerden, zij zullen zich er niet door in de luren laten leggen.
Dat is hun Europese werkelijkheid.
Zij hebben schoon genoeg van nog meer Europese toekomst.
Europa is VOORAL een eliteproject in de rijkste Europese landen, in de armere landen niet. Voor een arbeider uit Polen is Europa een godsgeschenk, voor een arbeider uit Nederland is het een bedreiging. Ik heb “vooral” in hoofdletters getypt omdat er op de zeer lange termijn voor iedereen wel voordelen aan Europa zitten en ook op de korte termijn er wel degelijk dingen zijn die niet alleen de elite ten goede komen, bv. de strijd tegen kartels en het feit dat door het Europees Parlement kleine politieke stromingen een stem hebben die ze anders niet zouden hebben (dat is goed nieuws voor bv. onze privacy.)
Uiteindelijk moeten we wel een kant kiezen: of dichter naar een superstaat of weer meer autonomie voor de lidstaten want nu zitten we er tussenin en combineren we vooral het slechtste van twee werelden.
@2:
In Griekenland, Italië, Spanje, en Portugal, hebben ze toch wat andere ideeën.
In Frankrijk worden die andere ideeën ook steeds talrijker.
Wanneer de O Europeanen de Brusselse knoet gaan voelen, dat vraag ik me af.
@3:
Die ideen mogen ze hebben, maar het is wel vaak onzin. Zulke landen hebben enorm geprofiteerd van EU-lidmaatschap, de problemen die ze hebben zijn niet door de EU veroorzaakt maar door hun eigen corrupte, inefficiente stelsels.
Zelden heb ik zo’n nietszeggend flutverhaal gelezen. Het lijkt wel of het rechtsstreeks uit de koker van zo’n Amerikaands PR-firma komt: een beetje “human interest”, en dan de doelgroep:
“een toenemend aantal jongeren die op allerlei manieren samenwerken met generatiegenoten over de Europese grenzen. Vrolijk, speels, gemotiveerd, zonder ideologisch gedram.”
Ja, zo hebben we ze graag.
@4
Uiteraard. En natuurlijk ook feit dat ze ook niet de waarde van hun eigen munt konden besturen toen dat nodig was, want euro, was ook het gevolg van hun corrupte inefficiente stelsels.
@0 pr stukjes over Europa zijn er al voldoende.
@6:
Dat excuus klinkt als een Wehkamp verslaafde die zijn financiele problemen wijt aan het feit dat niemand hem nog meer wil lenen ipv. aan de Wehkamp verslaving, bovendien is het niet verboden om uit de Eurozone of zelfs de EU te stappen.
@derpjan: Da’s niet correct: het was simpelweg *niet voorzien* dat landen uit de EU kunnen stappen. Niemand ging er vanuit dat landen zoiets zouden willen.
@8: Raar nietwaar, hoe die slimme jongens de eenvoudigste mogelijkheden gewoon over het hoofd zien?
Ach, ach, Godelieve kan dat instituut nu niet gewoon opgeheven worden?
Het is hierboven al gezegd.
Het zijn voorbeelden waar de auteur mee komt (de auteur had op Sargasso wel even benoemd mogen worden).
Probleem is dat drie voorbeelden vanuit de onderlaag niet genoeg zijn om de ellende van de bovenlaag te compenseren.
Want laat toch wel duidelijk zijn : Europa wordt ervaren als een elite project en If it looks like a duck, swims like a duck, and quacks like a duck, then it probably is a duck.
Mevr. van Heteren kan aardig schrijven maar ik hou mij nu zo’n tien jaar bezig met Europa en ik zie geen dingen die mij wijzen naar een echt Europa.
Tien jaar geleden had ik hoop, nu alleen maar wanhoop.
Als Brussel niet in staat is de neuzen een kant op te laten wijzen en alleen maar economie en Euro te zweren zie ik het somber in. Iedereen zoekt alleen zijn eigen winst, niet de grootste gemene deler.
Europa zou zich een moeten voelen en als zodanig moeten handelen. Ik voel mij niet geïnspireerd door vaagheden als :
– Voorzitter van de Europese Raad, Herman Van Rompuy
– Voorzitter van de Europese Commissie, José Manuel Barroso
– Voorzitter van de Raad van de Europese Unie, EU-lidstaat Litouwen
– Voorzitter van het Europees Parlement, Martin Schulz
Wie zijn zij, wat is hun rol, invloed en waar staan zij voor?
sorry hoor, framing is wel erg matig in deze. “Europa is een elite project”. Ja? dus? was probleem? Ik bedoel in die redeneertrant is Den Haag en de nationale politiek ook een elite project. En wederom de vraag : ja en wat is daarmee het probleem?. Als Henk, Ingrid, Harry, Achmed, Ali, Kees en de rest van “het volk” zo een klaarblijkelijk probleem hebben “de politiek” nationaal of Europees; tip van de dag: leef je in, span je in en wordt politiek actief en ga niet lekker lam lullen aan de toog, pilsje in de klauwen, en maar zeiken over “de hoge heren”. Lekker makkelijk hoor, beetje aan de zijlijn enzo. beste stuurlui enzo…
@12: Volgens mij mis jij de afstand tussen het EU parlement (om maar iets te nemen) en je bureau.
Alsof het makkelijk is om tip van de dag: leef je in, span je in en wordt politiek actief en ga niet lekker lam lullen aan de toog, pilsje in de klauwen, en maar zeiken over “de hoge heren” te volgen.
Er moet gvd ook nog gewerkt worden weet je wel. Gewoon laag bij de gronds geld verdienen en leven.
Dat is waar de LEIDERS het voor doen.
Of zouden moeten doen. En dat is het probleem van de EU.
@8:
Wat is precies het verschil? Er staat nergens dat het niet mag dus is het niet verboden.
@12:
Voor de meeste mensen is klagen over “de politiek” gewoon bezigheidstherapie, het had net zo goed het weer kunnen zijn. Zolang ze geen gekke dingen gaan doen is hun gebrekkige politieke betrokkenheid net zo min hypocriet als het feit dat ik zelf geen films ga regisseren nadat ik klaag dat er een tijdje lang geen goede originele films zijn uitgekomen.
Er staat nergens dat het niet mag dus is het niet verboden.
Zelfmoord is ook niet verboden.
@15:
Ik zeg niet dat ze eruit hadden moeten stappen, ik reageerde op iemand die beweerde dat ze problemen ondervonden omdat ze niet hun eigen monetair beleid konden voeren (implicerend dat ze beter af zouden zijn geweest door uit de Eurozone te stappen.)
Wat een leeg artikel is dit zeg. Wat zouden ‘de acht intellectuelen’ hier van vinden? Ik ben benieuwd.
Maar serieus, Europa als project bestaat al sinds begin jaren negentig en is zowel in de academische als burgerlijke maatschappij al dik 20 jaar gebruikelijk taal. Dat komt ook omdat het een project is, een sui generis project zoals ze dat noemen.
Het staat de auteur denk ik vooral tegen dat een project impliceert dat je ook je handen er af van kunt trekken/het geen integraal onderdeel van deze maatschappij is, ondanks langdurige en verharde pogingen daartoe.
De EU, dat zijn instituten (staat ook in het EU verdrag, dus een juridische waarheid). 7 stuks welteverstaan. Europa, dat is een continent met landen en verschillende culturen en volkeren. Dat prachtige Europa, dat moet je niet gelijk willen maken/zien als/met de EU. Dat zou een enorme verschaling betekenen en verlies van diversiteit.
PS: “Een tweede voorbeeld. Er is een toenemend aantal jongeren die op allerlei manieren samenwerken met generatiegenoten over de Europese grenzen. Vrolijk, speels, gemotiveerd, zonder ideologisch gedram. Die jongeren treffen elkaar, wisselen ervaringen uit op allerlei terreinen, maken zich druk over zaken als de toenemende werkeloosheid. Ze proberen lokale oplossingen te zoeken voor deze gedeelde uitdagingen. Elite? Project? Nou nee, wel mensen met veel energie en nieuwe visies op een betere toekomst.”
Dus de EU zorgt ervoor dat jongeren in staat zijn tot die uitwisseling dan? Want de rest wat je beschrijft is enkel toe te dichten aan het jong zijn van jongeren. Daartoe is mijn antwoord, dat was er ook al in de EG. Dat is zelfs van alle tijden. Ten minste, zolang er universiteiten zijn. En in deze tijd van internet, kan iedereen het.
Dit komt wel héél erg over als een door de EU betaalde advertorial: http://zaplog.nl/zaplog/article/europese_unie_investeert_miljoenen_in_internettrollen
Erg doorzichtig verhaal dat ons op andere gedachten moet brengen. Helaas gaat niet lukken. Laatst kwam ik toevallig het bericht tegen dat Hans van Baalen het minst aanwezig is bij stemmingen van alle Nederlandse EU-parlementariërs. Toen moest ik direct denken aan al die graaiende EU-parlementariërs die wel tekenen voor hun daggeld maar daarna direct vertrekken en dus fraude plegen. Er zijn velen van dit soort frauderende EU-parlementariërs die jawel meer verdienen per jaar dan Angela Merkel met NIETS doen! Kijk maar naar dit filmpje daar wordt een journalist het EU-parlement uitgesmeten alhoewel hij een accreditatie heeft: http://www.youtube.com/watch?v=QLfmmrd8an0
@6:
Het helaas deels waar dat de ellende van de zuidelijke landen door henzelf is veroorzaakt.
Portugal b.v. heeft met EU leningen vreselijke autowegen aangelegd, het landschap verwoestend, die leeg blijven.
De Portugezen mogen betalen.
Z Italië ligt vol met door de EU betaalde infrastructuur projecten waaraan voor lokale maffia aannemers veel geld verdienden.
Grieken konden door de euro veel meer lenen dan goed voor hen was, banken meenden dat de euro landen wel zouden garanderen, ze hadden het verdrag van Maastricht niet goed gelezen, en het gebeurde ook nog.
Onze Zalm was de enige die tegen was dat de Grieken de euro kregen.
Helaas vraag ik me steeds meer af of de duistere krachten, die ik achter de EU vermoed, al deze rampen niet in feite wilden.
Het verdrag wat nu onderhandeld wordt tussen EU en VS doet het ergste vrezen, wij worden overgeleverd aan multinationals, met rechters, scherprechters, zou ik willen zeggen.
De VS maatschappij in Europa, alles commercieel, de nachtwacht staat.
Nu al heeft den Haag niets meer te betekenen, wanneer dit verdrag geldt betekent Den Haag nog veel minder.
@11
” Tien jaar geleden had ik hoop, nu alleen maar wanhoop.
Als Brussel niet in staat is de neuzen een kant op te laten wijzen en alleen maar economie en Euro te zweren zie ik het somber in. ”
Ik zie het ook somber in, maar omgekeerd, lijkt me.
Ik zie het monster EU z’n klauwen nog veel verder uitslaan, voor er, misschien, iemand opstaat die de draak dooormaakt.
Waar, in vredesnaam, had je hoop op ?
@3: Ha spreek jij jezelf even tegen. Griekenland is vooral een bancair probleem geweest. Is notabene nog aangekaart in die video van Richard Wolff die je laatst zelf hier postte.
De EU is een nivelleer feestje, alleen hadden we niet door dat zelfs iemand hier in de bijstand nog in luxe leeft in vergelijking met armere streken in Roemenie, Bulgarije of Albanië. Het is mogelijk dat we dat in het Westen ook weer gaan kennen. Allicht niet zo sterk qua armoede maar er zal zeker een onderklasse ontstaan die zich uit ellende ergens in een spookdorpje te Groningen of Friesland moet gaan vestigen.
@19: O, dat kan nog best gezellig worden dan.
@19:
Griekse rijken sluisden een 70 miljard het land uit.
Een maatregel om de begrotingstekorten terug te brengen is het midden- en kleinbedrijf sociale premies te laten betalen, dat deden ze gewoon niet, dan kon daar allemaal.
Ook worden nu bouwleges van zes jaar of zo eindelijk geind.
Het is dus gewoon wanbeleid, wat door de euro gigantische vormen kon aannemen.
Eurostat is Brussel wist het niet, of wilde het niet zien.
Het leverde uiteraard een prachtige gelegenheid op vanuit Brussel te gaan regeren, en het land te dwingen z’n overheidsbedrijven voor een appel en een ei te verkopen.
Armoede en zelfmoorden werden op de koop toe genomen.
Ik vraag me af of de auteur met dit artikel de EU een dienst bewijst. Europa is van ons allemaal, vrijheid blijheid, ondersteun elkaar en pluk een mooie bloem om aan te ruiken.
Met dat soort voorstanders heb je geen tegenstanders nodig.
Waarom lees ik nergens artikelen die een vergaande Europese integratie van wetgeving verdedigen omdat het nou eenmaal een feit is dat technologie het klassieke ‘grensdenken’ laat verdwijnen. Ik kan mij amper herinneren dat men bij de grens moest wachten met de auto, maar mijn internetverbinding trekt zich al helemaal niets aan van een landgrens op papier. Mensen die tegen open grenzen zijn, weten niet helemaal wat het zou inhouden om gesloten grenzen te hebben.
Is er niemand die het bestaan van de EU kan verantwoorden met praktische voorbeelden? Moeten we het steeds maar weer over vrede en verantwoordelijkheid hebben? Met ‘vrede’ als argument heb je nog niemand uitgelegd waarom Engeland van de EU niet meer haar eigen maatstreepjes mag voeren op de bierglazen.
Het idealisme van de EU is allang ingehaald door de tijd en de ontwikkeling van de technologie die een bepaalde mate van eenwording nou eenmaal afdwingen. Laat daar de discussie over gaan.
Een plus voor Robin van H, want het is hier veel herkauwen van steeds dezelfde standpunten.
@22: “Is er niemand die het bestaan van de EU kan verantwoorden met praktische voorbeelden?”
Als de Duitsers hun “Reinheitsgebot” niet langer mogen toepassen en de Fransen in sommige streken hun kaasjes niet meer mogen maken, dan deugt er iets niet.
Ik ben benieuwd naar jouw praktische voorbeelden: eet je nu beter, lekkerder, goedkoper?
@22:
” Mensen die tegen open grenzen zijn, weten niet helemaal wat het zou inhouden om gesloten grenzen te hebben. ”
Met dit soort zwart wit verhalen schieten we natuurlijk niet op.
Zoals Farrage uitlegde in het EU parlement zijn ook tegenstanders van de EU geen tegenstanders van regionale samenwerking.
Waar ik in elk geval tegen ben is het opheffen van landen en valuta, de EEG samenwerking van soevereine landen werkte utistekend.
Ik zie niets wat regionaal geregeld zou moeten worden wat niet geregeld zou kunnen worden tussen soevereine landen, de EU super heilstaat heeft voor mij alleen maar nadelen.
Voor velen worden die nadelen nu voel- en zichtbaar, desondanks wil Van Rompuy ‘meer Europa’.
Het gezeur over gesloten grenzen is ook onzin.
In al 1965 kwam ik met een busreis uit Praag, aan de grens met Duitsland uren oponthoud, een echte controle, vanuit een totalitair land.
Aan de Duits Nederlandse grens konden we gewoon doorrijden, een Tsjechisch meisje wat met ons meereed, keek of ze water zag branden.
Nog even over EU regels.
Parma ham komt uit een streek in Italië.
Om Parma ham te mogen heten moeten varkens voor ze geslacht worden daar drie weken geweest zijn.
Nederlandse varkens worden dus daarheen gereden, wachten drie weken op de dood, en worden dan als ham terug gereden.
Hèt erge van de EU is uiteraard de euro.
Helaas kunnen of willen de meeste EUrofielen niet zien dat die euro de hoofdoorzaak van de werkloosheden is.
Ook professoren slagen er niet in de boodschap over te brengen, ondanks dat ook Nobelrpijswinnaar Krugman geen oplossing ziet voor de euro problemen, erger nog, hij ziet een samenzwering tegen Frankrijk, wat weigert, of niet in staat is, aan de Heilige Drieprocent te voldoen.
@24: Eet ik nu lekkerder? Nee, maar daar gaat het in dezen ook niet om. Wat ik wil aangeven is dat het steeds meer regel dan uitzondering wordt dat transacties een internationaal karakter hebben. Het is praktischer en beter voor de rechtzekerheid dat het juridisch kader voor deze transacties in uniforme wetgeving wordt vastgelegd dan in allerlei bilaterale losse verdragen.
Ook de rechtspositie van de ‘Europese’ burger kan beter worden geregeld, niet alleen op het gebied van consumententransacties, maar ook (vooral) op het gebied van erfrecht en huwelijksvermogensrecht.
En wanneer een bepaald verbod of gebod oneerlijke concurrentie binnen de interne markt oplevert is een moeilijke zaak. Maar dat is nu juist een mooi onderwerp voor discussie.
@25: ik snap niet helemaal wat je wilt zeggen. Uit je voorbeeld maak ik op dat je het niet erg vindt dat je geen uren oponthoud bij de grens hebt. Maar wat ik met ‘gesloten grenzen’ wil zeggen is dat je bij één stap over een denkbeeldig lijntje ineens aan een heel ander regime onderworpen bent.