GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Dit kunnen stukjes zijn die we overnemen van andere weblogs, zoals het stuk hieronder van Rutger Schimmel. Het verscheen eerder op zijn eigen weblog.
Voor een historicus is het verleden een verloren liefde bij wie hij zo dicht mogelijk probeert te komen zonder het besef te verliezen dat hij haar nooit volledig in de armen zal sluiten. Progressieven zijn daarom nooit goede historici.
Een treffende illustratie daarvan is Thomas von der Dunk. Von der Dunk noemt zich cultuurhistoricus, maar kan bitter weinig waardering opbrengen voor wat aan ons is overgeleverd. Zo spuugt hij op de normen en waarden waar verzetslieden in de Tweede Wereldoorlog tot in de dood voor hebben gevochten. Het verzet streed voor een verzuild, ‘muffig’ Nederland, een land dat duidelijk in de negentiende eeuw was blijven hangen. Zo mocht je er niet gemengd zwemmen ? een gruwel vergeleken bij wat er diezelfde tijd in Duitsland gebeurde.
Ik kan wel vele pagina’s volschrijven over Von der Dunk’s wansmakelijk verraad aan de Westerse beschaving, maar beter is om tot de kern te gaan. Die luidt als volgt: de vrijheid waar de verzetsstrijders voor vochten ? soevereiniteit in eigen zuil, vrijheid van godsdienst ? is niet dezelfde vrijheid die wij in het moderne, geïndividualiseerde Nederland ‘genieten’. Ware woorden. Maar dan de conclusie:
“Qua autoritair, kleinburgerlijk en nationalistisch wereldbeeld hadden veel verzetsstrijders voor God, Koningin en Vaderland zodoende meer met hun NSB-tijdgenoten gemeen, dan ? en dat is de historische paradox ? met de hedendaagse libertijnse doorsnee-Nederlander die nu van de mede door hen bevochten vrijheid geniet.”
Von der Dunk lepelt oud-linkse dogma’s op (zoals dat het fascisme kleinburgerlijk was ? verder van de waarheid kan het niet zijn) en blinkt daarbij nog eens uit in gebrek aan historisch inzicht in zowel het fascisme als de conservatief-christelijke mentaliteit die het overgrote deel van de Nederlanders voor de oorlog had.
Evenmin begrijpt Von der Dunk de vrijheid waarvoor het verzet heeft gevochten. Dat was niet de vrijheid om je regeltjes op te leggen en andere levens zuur te maken, maar de vrijheid om mens te kunnen zijn, om als menselijk wezen te kunnen floreren middels uitoefening van deugd in familie en gezin, kerk en vereniging, politiek en arbeid. Dat is de vrijheid die werd afgenomen door de fascisten. Zij hekelden immers de mens: het Allzumensliches moest zo snel mogelijk plaats maken voor de Übermensch.
Vrijheid is niet doen wat jij wilt. Vrijheid is de mogelijkheid hebben te doen wat deugdzaam en goed maakt. Daar streden de verzetsmensen voor. Daar moeten wij voor strijden. Al is het maar omdat de huidige libertijnse vrijheden die Thomas von der Dunk zo verheerlijkt de kortste weg naar een nieuw fascisme zijn.
Reacties (5)
@rutger: Het fascisme niet klein burgerlijk? Verklaar je nader. De aanhang van het fascisme kwam voor een belangrijk deel uit de kleine burgerij en is zo bezien best kleinburgerlijk te noemen. Als je het over de ideologie hebt, is het een rare vergelijking, want kleinburgerlijkheid is geen ideologie.
Dat kan zijn, maar ik heb niet de indruk, dat jij dat wel begrijpt. Alle verschillende verzetsgroepen streden allemaal voor hun eigen invulling van het begrip vrijheid en de enige bindende factor was de strijd tegen de Duitsers.
Helemaal mee eens.
Wat versta je onder libertijnse vrijheden en waarom noem je Von der Dunk hierbij, die daar in zijn column niets over zegt? Als je bedoelt, dat schelden en beledigen niets met vrijheid te maken hebben, maar juist pogingen zijn om de vrijheid van anderen te beknotten, ben ik dat met je eens.
We noemen niet voor niets onze activiteiten in Afghanistan opbouwwerk, want elk volk (hoe primitief en/of verkeerd denkend in onze ogen} heeft het recht zich tegen bezetters, agressors of hoe we het ook noemen, te verzetten. Het verzet in Nederland in die jaren was in de eerste plaats tegen de bezetter gericht en niet op het verkrijgen van een bepaalde “ideologische vrijheid”.
@Pedro
Dat het fascisme voornamelijk in de burgerij aanhang vond is een marxistische mythe. De NSDAP had genoeg arbeiders in haar aanhang: de fascistische knokploegen van Mussolini konden (voor zijn machtsgreep) rekenen op de steun van de rijke boeren, rurale aristocratie dus.
Het fascisme was vooral in haar vroege jaren virulent anti-bourgeois. Eigenlijk best vreemd, aangezien figuren als Himmler vrij burgerlijk waren. Maar goed, Marx leefde zelf ook een veel burgerlijker leven dan vaak gedacht wordt.
Over libertinisme: veel libertijnse vrijheden (waaronder volledige vrijheid om te leven zoals jij wilt) zijn in principe heel mooi, maar zorgen in werkelijkheid voor een samenleving met verknipte mensen. Concreet gezegd: wanneer papa en mama maar doen waar ze zelf zin in hebben en dus weinig oog voor anderen hebben, worden de kinderen monsters. Ze missen de deugden die niet alleen in persoonlijk leven maar ook in politiek onontbeerlijk zijn: zelfbeheersing, redelijkheid, respect, etcetera.
@Rutger: de burgerij is niet hetzelfde als de kleinburgerij. En onder de oorspronkelijke aanhang van de fascisten bevonden zich nu eenmaal veel kleinburgers. Niet voornamelijk, wat jij er van maakt (net als al die mensen, die tegenwoordig beweren, dat ‘de Marokkanen’ het grootste deel van onze criminele bevolking zijn), maar wel oververtegenwoordigd.
Mussolini kon ook na zijn machtsgreep nog lange tijd op de steun van rijke Italianen rekenen. Zonder die steun had ie nooit ruim 20 jaar aan de macht kunnen blijven.
Het fascisme was idd virulent anti-bourgeois, maar anti-petit-bourgeois. Zij zeiden op te komen voor ‘de kleine man’, niet direct of zozeer voor de arbeiders, die bij de communisten of socialisten oververtegenwoordigd waren.
Veel libertijnse vrijheden zijn ook heel mooi, Rutger. Andere libertijnse vrijheden zij heel wat minder mooi. Daarom vroeg ik je al, wat je er in dit geval specifiek mee bedoelde. Dit algemene antwoord van je brengt me niets verder. En de vraag, waarom je zegt, dat Von der Dunk die vrijheid verheerlijkt, beantwoord je helemaal niet (“daar draafde ik een beetje door” is ook een antwoord, en dat overkomt ons ook allemaal wel eens).
Von der Dunk bedoelt met “kleinburgerlijk” natuurlijk op de centrale rol van het gezin, met de vrouw als moeder en de man als kostwinner.
Het is ook volstrekt vanzelfsprekend dat Von der Dunk als liefhebber van mannen in leer weinig ziet in CU-ideeën over floreren middels uitoefening van deugd in familie en gezin, kerk en vereniging, politiek en arbeid. De homo- en vrouwenbeweging hebben te hard gevochten om dat soort dogma’s onderuit te halen. Hoe dat zou moeten leiden tot een ‘nieuw facisme’ is me ook volstrekt een raadsel.