Naast de hoge amusementswaarde zit er ook een wijze les verscholen in de politieke crisis die België nog altijd in haar greep heeft. En dat is die van de moeizame rol van de koning. Constitutionele monarchieën blijken niet goed opgewassen tegen het langdurig stil liggen van het democratisch proces. En dat is natuurlijk ook logisch. Formeel hebben vorsten weliswaar een grote rol in constitutionele regeringen (onder andere door het aanstellen en ontslaan van de bewindspersonen), maar in de praktijk worden zij geacht hierin het advies van de meerderheid van de in het parlement vertegenwoordigde partijen te kiezen. Maar wat als die partijen het onderling niet eens kunnen worden?
Nu de zoveelste regeerpoging van Leterme is gestrand, ligt het initiatief om de Belgische politiek los te trekken feitelijk bij de koning. Die lijkt echter weinig meer te willen of kunnen doen dan de zoveelste oud-politicus een rondje langs de coalitiepartijen laten maken of te zien of ze het toch niet nog eens een kansje willen geven. En wat zou de koning ook kunnen doen? Op papier heeft hij misschien enige macht maar als ongekozene heeft hij geen enkel mandaat. Hij is niet eens populair.
In zo’n geval zou een verkozen president uitkomst kunnen brengen. En dan niet het Amerikaanse model waarin de president het feitelijke bestuur van het land op zich neemt, maar veel meer het Duitse model, waarbij de rol van de president -net als die van de koning- grotendeels ceremonieel is. Behalve in het geval van een fundamentele crisis in het democratisch bestel (waar de Duitsers wel enige ervaring mee hebben). Dan kan de president als constitutionele waakhond wèl een rol van belang spelen. Hij heeft daarvoor mandaat, want is immers ook zelf voortgekomen het het democratische stelsel.
Anngezien Duitsland evenals België een federale staat is, is het een kwestie van even de betreffende grondwetpassages copy-pasten. Alleen een wijziging waarin wordt gespecificeerd dat de president tweetalig dient te zijn, is misschien geen overbodige luxe.
Reacties (10)
Drietalig dan toch! Eupen wordt de federale hoofdstad.
Er is wel een nogal groot verschil tussen federaal Duitsland (een vrijwel eentalige bond van 16 staten, waarvan er onmogelijk eentje overwicht kan krijgen) en federaal België (een bond van in feite twee anderstalige staten, waarvan er per definitie eentje het overwicht heeft).
Verder worden de Duitstalige gebieden weer teruggegeven aan Duitsland (of mag die president niet beter toch drietalig zijn)?
Het Duitstalige deel is over het algemeen zo gemoedelijk en meegaand (en spreekt gewoon alle landstalen) dat ik er van uit ben gegaan dat zij er niet moeilijk over gaan doen.
Verder@2: er is zeker een groot verschil tussen Duitsland en Belgie, maar ik zie niet in waarom dat zou moeten uitmaken voor de rol van een federale president.
Leuk bedacht Eurocraat.
Jammer genoeg voor de Belgen (…) is dat niet een oplossing voor korte termijn.
Welke macht heeft de Duitse president? Ceremonieel zoals je zelf al aangeeft. En een (eventuele) positie bij politieke crises. De Duitse president is een CDU-er, dus politiek gekleurd. Dat kan voor sommige partijen bij een politieke crisis (terecht) de reden zijn hem niet als een betrouwbare partner te accepteren.
Het Belgische probleem is waar je wel gelijk in heb een oplossing waardig die buiten het functionerende parlementaire systeem omgaat. Een zakelijk kabinet? Een alle-partijen- (nationaal)kabinet? Een minderheidskabinet?
Uiteindelijk hebben ze een kabinet nodig dat knopen durft door te hakken. Een breed compromiskabinet is nu gebleken kan dat niet.
Eigenlijk zie je in België het failliet van de coalitie regering. Door coalitie vorming krijgen kleine partijen onevenredig veel macht (D66, CU), maar ook minderheidsstandpunten van grote partijen (CDA) worden doorgedrukt. Het aangehaalde voorbeeld van de USA loopt een beetje mank. Immers in de USA is er geen minister-president. Eigenlijk is de president van de USA een gekozen premier die zijn eigen team samenstelt en het moet doen met de twee kamers die het volk vertegenwoordigen. En dat zou je in België, maar ook in Nederland moeten hebben. In Nederland hadden we in dat geval allang een Irak onderzoek gehad en een referendum over de EU. Nu verdwijnen al deze zaken in de coalitieprullemand. Indien in België Leterme als gekozen premier zijn eigen team had kunnen samenstellen, dan had die coalitie met weet ik hoeveel partijen ook niet gehoeven en had het ook maanden aan onderhandelingen gescheeld.
Wat ook pleit voor een gekozen minister-president is misschien wel dat een vertegenwoordiger en een bestuurder twee verschillende rollen zijn die andere eisen stellen aan een persoon. En mocht ooit het koningshuis in Nederland besluiten er mee te stoppen, laten we dan niet een ceremoniële president hebben. Die is echt totaal nutteloos.
Op zich is het Amerikaanse systeem nog zo slecht niet. en dan heb ik het alleen over het systeem.
Deze regeringscrisis aangrijpen om te pleiten tegen de monarchie slaat nergens op. Als er allemaal idioten in alle Belgische parlementen zitten, die het hele land gijzelen om een brief die rondgestuurd wordt in een par Brusselse randgemeenten, ligt dat aan die idioten, niet aan de koning. Als ministers de rechter willen beïnvloeden (en vice-versa!) ligt dat aan de ministers, niet aan de koning.
@6: ik geef de koning ook niet de schuld van de crisis, maar hij is constitutioneel gezien wel de gene die hem moet zien op te lossen. Daar is een koning gewoon niet zo geschikt oor, zeker een weinig populaire.
@5: volgens mij heb je een wel erg positief beeld van het presidentschap. Een referendum houden? Kijk naar Frankrijk, dat wel een machtige president heeft, maar ook geen tweede referendum over het verdrag kreeg. Daarnaast heb je nog de mogelijkheid dat president en kamers van politieke kleur verschillen (zoals in Frankrijk en VS geregeld het geval is) en dan is het gevolg een politieke patstelling, waarin er dus helemaal niets gedaan wordt.
@7 Regeringen die niet veel doen zijn vaak een zege voor het volk. Clinton heeft bijna altijd republikeinen tegenover zich gehad in de twee kamers en heeft best veel voor elkaar gekregen. Frankrijk heeft een systeem dat je nooit zo moeten willen, namelijk een president die gekozen is en een premier en beide bemoeien ze zich met beleid.
Je vergelijk klopt niet met Frankrijk, omdat daar ook sprake is van staatshoofd – premier – regering. Ik pleit hooguit voor een duidelijke scheiding van de wetgevende macht en de uitvoerende macht. Als deze twee machten van kleur verschillen is dat best een goede zaak. Ik zie daar het nadeel niet van in. Betekent dat men beter moet argumenteren. Wel zal er vaak sprake zijn van wisselende meerderheden, maar ook daar zie ik geen bezwaar in.
Ze hebben een premier die eigenlijk geen premier wil zijn. Hij gaf het letterlijk toe in zijn toespraak.
Ergens goed, geen ambitie geilert.
Voor de rest in Frankrijk kan de president de premier naar huis sturen, en in de VS hebben ze geen premier. In Duitsland kan die gozer ook niets ondernemen tegen de kanzler.
In Nederland zeggen we altijd dat de beste komt bovendrijven. Was dat Balkenende? Ik geloof helaas van wel.
Eigenlijk laat de crisis in Belgie zien dat er geen regering nodig is. De grootste problemen die voorbij zijn gekomen zijn o.a. de betaling van de pensioenen in 2009 vanwege het ontbreken van een goedgekeurde begroting en iets met Fortis. Voor een begroting zijn een paar ambtenaren genoeg en Fortis … niks aan doen. Verder redelijk eens met JeCus.