In Burachki op de grens tussen Rusland en Letland wachten Oekraïense vluchtelingen al dagenlang om doorgelaten te worden, meldt de vluchtelingenorganisatie Rubikus. De Russische grenswachten laten maar mondjesmaat Oekraïners door. Gezinnen met kinderen slapen in de kou op zeiltjes en kartonnen dozen. Russen die over de juiste papieren beschikken en EU-burgers mogen wel door. Aan de grens met Estland zien we dezelfde taferelen. De Oekraïners die al dan niet vrijwillig hun woonplaats in het oorlogsgebied hebben verlaten hopen via Rusland een veilig land te bereiken. Volgens de UNHCR zijn er in Rusland 2,7 miljoen vluchtelingen uit Oekraïne. Het is niet duidelijk hoeveel er daarvan naar een EU-land zouden willen gaan.
Als het ze lukt de grens te passeren worden de Oekraïners in de Baltische landen hartelijk onthaald. Voor de Russen ligt dat een stuk moeilijker. Mannen die de oorlog willen ontvluchten zijn hier niet welkom. ‘Blijf liever in Rusland om tegen Poetin te vechten’ , zei de Litouwse minister van Buitenlandse Zaken Landsbergis. Er is ook vrees voor spionnen en saboteurs die de grens oversteken om het land te ondermijnen. Rusland en de Russen worden in de Baltische landen meer dan ooit gehaat en gewantrouwd. Letland is ondanks dat wel favoriet bij Russische vluchtelingen. Het land heeft een grote Russische minderheid. En er wordt op veel plaatsen Russisch gesproken. Voor veel Letten is dat juist een reden om de boot af te houden. De geschiedenis van de Sovjet-Russische bezetting van het land is nog zeer levend.
Zaterdag waren er in Letland parlementsverkiezingen. De centrum-rechtse partij Nieuwe Eenheid van de zittende premier Krisjanis Karins (foto) werd de grootste met 19% van de stemmen. Vier jaar geleden was Nieuwe Eenheid nog de kleinste partij in het parlement. De oppositionele Unie van Groenen en Boeren werd tweede met ruim 12%. De Russisch gezinde Harmonie-partij, in 2018 nog de grootste met 20% van de stemmen, bleef dit keer met 4,8% onder de kiesdrempel. Ook andere Russisch georiënteerde partijen wisten geen zetel te bemachtigen in het nieuwe parlement. De volledige uitslag is hier te zien.
President Egils Levits heeft Karins nu de opdracht gegeven een regering te vormen. Karins, die in de VS is geboren en getogen, zal op zoek moeten naar coalitiepartners die zijn pro-NAVO koers mee helpen voortzetten. Levits heeft op voorhand laten weten dat hij de kandidaat-premier van de Unie van Groenen en Boeren, de steenrijke, voor omkoping en witwassen veroordeelde oligarch Aivars Lembergs nooit zal accepteren. Een te groot veiligheidsrisico volgens de president. Lembergs , lange tijd burgemeester van Ventspils, een stad in het oosten van het land, wordt gezien als een van de machtigste oligarchen uit de Letse geschiedenis. Zijn naam komt ook voor in de Panama-papers. In 2021 is hij veroordeeld tot een gevangenisstraf van vijf jaar wegens corruptie. Na een jaar wist hij zich vrij te kopen. Zijn partij droeg hem deze zomer voor als premierskandidaat, alhoewel hij zelf niet verkiesbaar was.
Lembergs partij zal waarschijnlijk opnieuw in de oppositie komen. Karins heeft een voorkeur voor een vierpartijencoalitie inclusief de Progressieve Partij, maar daar schijnt een van de andere kandidaten om ideologische redenen bezwaar tegen te maken.