Consumentisme en uitbuiting op Black Friday

ACHTERGROND - Consumentisme en uitbuiting gaan vaak hand in hand. Lage prijzen stimuleren immers de consumptie, maar die lage prijzen moeten natuurlijk wel ergens vandaan komen. Amerikaanse werkgevers weten dit als geen ander.

Vorige week donderdag vierden zo’n beetje alle Amerikanen Thanksgiving. Dit is een dag van familiebezoek (zelfs als de familie ver weg woont), football op TV en heel veel eten (vooral kalkoen). De volgende dag is er nog meer football en daarnaast wordt er driftig gewinkeld. Deze dag staat dan ook bekend als ‘Black Friday’, zogenaamd omdat vanaf die dag winkeliers zwarte cijfers kunnen schrijven. In werkelijkheid is deze term echter ontstaan als een negatief bedoelde verwijzing naar de absurde drukte en verkeersopstoppingen die het gevolg waren van het massaal uitgerukte winkelpubliek.

Om de mensen de winkels in te krijgen hanteren met name grote winkelketens voor een deel van hun assortiment absolute stuntprijzen. Ieder jaar doen zich dan ook de nodige incidenten voor onder het winkelende publiek zoals vechtpartijen en vertrappingen. Soms vallen er zelfs doden. Dit jaar weliswaar niet, maar deze video (NSFW wegens heavy metal soundtrack) geeft toch een aardig inkijkje in het winkelgedrag op Black Friday.

De Verenigde Staten kennen verschillende reusachtige winkelketens die flink uitpakken op Black Friday, maar Walmart is met afstand de grootste. Behalve om zijn lage prijzen staat deze keten er ook om bekend dat het zijn werknemers werkelijk allerbelabberdst behandelt. Daarnaast doet Walmart er zo’n beetje alles aan om te voorkomen dat werknemers zich aansluiten bij een vakbond om zo, door middel van collectieve druk, hun werkomstandigheden te verbeteren. Niettemin vonden afgelopen Black Friday stakingen plaats bij meer dan duizend Walmartfilialen:

‘I’m so happy that this is history, that my grandkids can learn from this to stand up for themselves,” Miami striker Elaine Rozier [said], “I always used to sit back and not say anything…. I’m proud of myself tonight.’

Werknemers bij Walmart hebben dan ook genoeg reden tot klagen. De lonen zijn laag en veel werknemers worden gedwongen parttime te werken zodat het bedrijf geen pensioen- en ziektekostenbijdragen hoeft te betalen. Daarnaast hanteert de winkelketen standaard vreemde werktijden:

‘The associate said he is scheduled to work a five and a half hour shift Thanksgiving morning, with another that evening, “just under the six [hours] that require a meal break.’

Het is dan ook geen verrassing dat veel werknemers bij Walmart niet kunnen rondkomen van hun salarissen die middels een uitgekiende strategie kunstmatig laag worden gehouden. Zodoende zijn veel werknemers afhankelijk van allerlei sociale programma’s zoals subsidized housing en food stamps.

Het zal nauwelijks als een verrassing komen dat de familie Walton, eigenaar van Walmart, gedurende de afgelopen verkiezingscampagne grote bedragen doneerde aan (uitsluitend) Republikeinse kandidaten. Met andere woorden, zo merkte blogger Elias Isquith op, de familie Walton steunt de ontmanteling van het sociale vangnet waarvan hun werknemers, dankzij de lage salarissen die ze ontvangen, in belangrijke mate afhankelijk zijn:

‘I’m not sure if the Walton family political worldview is best described as chutzpah or ignorance or fecklessness. Because without the big government welfare state that their chosen candidates promised to strip to the marrow of its bones, the Waltons would could not get away with paying their employees such a pittance. […] Walmart’s willful near-immiseration of its workers is, today, only feasible due to big government programs like public housing and food stamps.’

Behalve de kortzichtigheid van de eigenaren van Amerika’s grootste winkelketen, illustreert bovenstaande observatie ook één van de geheimen van succesvol zakendoen: schuif zoveel mogelijk kosten af op de belastingbetaler, maar houd de winsten privaat. In het toepassen van deze strategie staan de Waltons zeker niet alleen.