Deze gastbijdrage is weer van Ad van der Stok.
Het lijkt een noviteit in de Nederlandse politieke geschiedenis, een meerderheidskabinet dat met een minderheid van de stemmen gekozen is. Mocht het ervan komen dan zal die twijfelachtige eer aan het kabinet van VVD, PVV en CDA ten deel vallen. Want op basis van de nu beschikbare gegevens heeft deze coalitie 49,58 % van de stemmen. Dat is bijna 39 duizend stemmen minder dan de helft van het totaal aantal uitgebrachte stemmen, ongeveer 0,6 zetel tekort dus.
Dinsdag brengt de kiesraad de definitieve uitslag naar buiten. Maar op basis van het aantal binnenlandse stemmen, de bekend gemaakte percentages van de iets meer dan 35.000 buitenlandse stemmen, en de hier uitgelegde rekenmethode, zal deze coalitie niet aan een meerderheid van de stemmen komen.
Hoe dat kan? De VVD heeft 30,72 zetels behaald, 30 direct en de eerste restzetel. Het CDA heeft 20,50 zetels behaald, 20 direct en één restzetel. Tot slot de PVV die 23,15 zetels kreeg, maar daarmee toch op 24 komt. Ze krijgt de laatste restzetel die daarmee voorbij gaat aan de lijstverbinding PvdA / GroenLinks. Met een kleine 12 duizend stemmen extra hadden zij die extra zetel gekregen en zouden VVD, PVV en CDA niet verder dan 75 kamerzetels zijn gekomen. De verdeling van de restzetels maakt ’t mogelijk dat met een minderheid aan stemmen, toch een meerderheid aan zetels te behalen is. Het doet denken aan Gore versus Bush, waarbij de eerste met ongeveer een half miljoen stemmen voorsprong toch verloor.4-6
Gelukkig is er ook een coalitie denkbaar met een meerderheid aan zetels die ook nog een meerderheid aan stemmen heeft.
Berekening vindt u hier. De definitieve uitslag vanaf dinsdag hier.
[Update door redactie 14-6 11:00 uur: Er blijkt wel een eerdere regering te zijn geweest met een minderheid aan stemmen: CDA/VVD 1977, 49,85%. Dank aan twee reaguurders]
Reacties (43)
Gevolg van de kiesdrempel in Nederland. Zonder kiesdrempel had Rita Verdonk die restzetel gekregen.
I rest my case
Helaas is de 2e optie een links kabinet met gedoogsteun van de VVD, net wat we nu economisch niet kunnen gebruiken. Blijft de enige reeele optie over VVD, CDA en PvdA ook met een merderheids achterban en een stuk evenwichtigere combinatie van programma’s.
Tsja, dit is zo’n bijdrage in het kader van ‘ja en?’. In genoeg andere landen (Engeland, VS in 1992 en 2000) gebeurt dit vaker, er zijn ook vast genoeg landen met hogere kiesdrempels waar dit het geval is. Het is een gevolg van het kiessyteem, en niet te voorkomen (zo kan je ook roepen dat alle mensen die niet zijn verschenen ook niet op de coalitie gestemd hebben, en er dus eigenlijk nooit een kabinet een meerderheid heeft. Laat staan de uberhaupt niet-stemgerechtigden (etc etc)).
Het lijkt me absoluut geen argument om op basis hiervan VVD-PVV-CDA af te keuren (daar zijn overigens meer dan genoeg andere wel inhoudsvolle argumenten voor)
Rechts op economische vlak,
Links voor het sociale aspect.
Cda & Pvda gaat waarschijnlijk niet lukken,
die 2 gaan echt even niet meer samen regeren.
Ik ben voor Paars Plus, breed draagvlak en meest verantwoord.
@4: inderdaad in andere landen gebeurt het vaker, maar in Nederland nooit, omdat hier traditioneel geen kabinetten plaatsnemen met maar 76 zetels in de Tweede Kamer en omdat ons systeem van evenredige vertegenwoordiging, over het algemeen evenredig genoeg is om dit te voorkomen.
’t Zou dus vooral opmerkelijk zijn als er nu wel geregeert zou worden op basis van minder dan de helft van het aantal stemmen. Overigens zeg ik niet dat daarom die optie van tafel moet, daar zijn tal van betere redenen voor. Wel geeft ’t, zoals in de V.S. in 2000, altijd een beetje een vreemde bijsmaak als ’t wel gebeurt.
Er zijn volgens een peiling van De Hond ook meer mensen tegen Paars-Plus dan voor, ik geloof 40% voor, 45% tegen oid.
Ik vind het wel raar dat er, nu er een rechts kabinet in de lucht hangt, ineens kritiek is op ons verkiezingsmodel.
Dit is toch wel opmerkelijk, aangezien ons model het meest evenredig vertegenwoordigd model voor verkiezingen van volksvertegenwoordigers is, dat deze wereld kent.
CDA-PVV gaat waarschijnlijk niet werken. Dan zou het CDA nog veel verder krimpen. De vraag is dan of PvdA-VVD tot voldoende compromissen kunnen komen. Lukt dat niet dan zijn er voor de VVD geen reeele opties meer, dus de PvdA staat het sterkst in de onderhandelingen. Die kan met CDA (zonder Balkenende) nog vele combinaties vormen, maar dan moet waarschijnlijk wel Verhagen naar de achtergrond verdwijnen. (maar het blijft natuurlijk giswerk)
Joost heeft een punt.
De naam “de hond” kan ik even niet meer velen. Snap niet dat hij telkenmale weer betaald word voor niksies. Ziet U hem nog uit die pont lopen, zekere blik “world on line”
De honden blaffen maar de karavaan trekt verder
@Joost: Weet je zeker dat we een systeem met meest evenredige vertegenwoordiging hebben? Ik zou dat zelf even moeten opzoeken.
Feit blijft, zoals Bismarck in 1 al zei, dat TON geen zetel krijgt met meer dan 50.000 stemmen maar de PVV wel een restzetel met maar 10.000 stemmen.
Hahaaha die linkse losers blijven maar een draai eraan geven. Accepteer de enorme RUK naar RECHTS Pappen en nathouden is voorgoed voorbij!
Vriend als nick en dan zo lopen spuien :(
Leuk verhaal. Echter niet waar: kabinet Van Agt/Wiegel (1977-1981) had ook slechts 49,85% van de stemmen. Rechts probeert wel vaker de wens van de kiezer negeren, kennelijk…
76 zetels is aan de krappe kant. De SGP is eventueel bereid tot gedoogsteun. De VVD is niet zo enthousiast over de SGP, maar met een pragmatische houding van alle rechtse partijen is het mogelijk.
Toch worden restzetels berekend volgens de methode de Hond , die hij heeft verzonnen toen hij aan de UvA werkte.
Je kan hem nu wegzetten als een charlatan, en terecht, maar hij wist echt wel wat over methodologie. De ijdelheid heeft helaas gewonnen.
@14: het lijkt erop dat je gelijk hebt. Ik ging er blijkbaar ten onrechte van uit dat je met 77 zetels wel de meerderheid van de stemmen zou halen…
huilie huilie
@TRS LOL
“Gevraagd naar de favoriete coalitie komt VVD, PVV en cda met 35 procent als meest gewenst uit de bus, op de voet gevolgd (33 procent) door Paars-plus. Slechts een op de tien kiest voor een combinatie van VVD, PvdA en CDA.” nu.nl Bron, onderzoek http://www.peil.nl/?2990 zie daarin ook hoe pro staatkundige vernieuwing de pvv kiezers zijn, veel meer dan d66. /weer weg is.
@1
Zonder kiesdrempel had Verdonk ook geen restzetel gehad. Zij heeft maar 52.000 stemmen en dat is een stuk lager qua stemmen per zetel dan alle andere partijen.
@11
En dat is volkomen terecht. Bij de PVV vertegenwoordigt elke zetel 60.000 mensen. Dat is meer dan Verdonk.
Peil.nl doen waarschijnlijk de meest niet-representatieve steekproeven in NL. Als hardcore aanhanger van zuivere wetenschap wil jij je daar toch niet op baseren seven ;)
Vergelijking met Gore / Bush gaat niet op. Gore had echt meer stemmen, maar door districtenstelsel (meer dan 1/2 van een staat =100% vd kiesmannen) won Bush, en het waren pres. verkiezingen. Hier heeft Rutte echt de meeste zetels en stemmen dus minpres is niet raar. Daarbij heeft ook “rechts” meer stemmen dan “links” als je de 2 partijen analogie aanhangt. Daarbij zijn er ook stemmen voor rechts (Verdonk bijna 1 zetel) verloren gegaan die wellicht zouden instemmen met waar hun restzetel landt.
Je moet hier ook alles narekenen. In totaal 9306979 stemmen voor nu vertegenwoordigde partijen in de nieuwe 2e kamer.
Waarvan 4661632 voor VVD, PVV of CDA. = meer dan de helft dan alle gekozen partijen die over de kiesdrempel kwamen.
VVD 1926551 stemmen, 31 zetels
PvdA 1847776 stemmen, 30 zetels
PVV 1453944 stemmen, 24 zetels
CDA 1281137 stemmen, 21 zetels
SP 924977 stemmen, 15 zetels
D66 653265 stemmen, 10 zetels
GroenLinks627912 stemmen, 10 zetels
ChristenUnie 305628 stemmen, 5 zetels
SGP 163512 stemmen, 2 zetels
Partij voor de Dieren 122257 stemmen, 2 zetels
ps kiesdrempel niet gehaald.
Trots op Nederland 52735 stemmen, 0 zetels
Partij voor Mens en Spirit , 26224 stemmen, 0 zetels
Piratenpartij 10570 stemmen, 0 zetels
Lijst 17 7440 stemmen, 0 zetels
Partij Een 2087 stemmen, 0 zetels
HeelNL , 1343 stemmen, 0 zetels
Lijst Lacle, 949 stemmen, 0 zetels
Maurice de Hondt moet verder zijn mond houden en vertrekken. Deze schlemiel probeert nu weer van alles om de PVV alsnog underuit te halen. Vreselijk walgelijke man.
Nu rest slechts het commentaar van Peter R. de Vries en de cirkel is weer rond.
Dat de PVV nu salonfahig is, daar moet ik nog even aan wennen. Maar dat de SGP salonfahig dreigt te worden – ik weet niet of ik daar ooit aan zal kunnen wennen.
@16: De methode d’Hondt heeft nou net niets te maken met Maurice de Hond, maar alles met Victor D’Hondt een Belgische rechtsgeleerde. ;)
@24: Wat? Een peiling uitvoeren? Dat doet ie normaal nou nooit… Misschien moet je eens je Calimeromodus uitschakelen. Jij en je extreemrechtse vrinden hebben flink gewonnen, count your blessings.
Als de SP in de lijstverbinding PvdA/GL had gezeten dan was de laatste restzetel niet naar de PVV gegaan, maar naar die lijstcombinatie. (maar ja: als m’n opoe wieltjes had, dan was het een autobus…)
27. Herman
Excuus voor het ongeleide projectiel maar het was bedoeld als reactie op (10) larie.
Dit weekend werd het nieuws gedomineerd door de “als er nu…”-scenario’s van Maurice de Hond. Zijn linkse opdrachgevers willen meer dan waar voor hun geld en kunnen het niet laten om maar over de PVV (“een meerderheid wil geen rechtse coalitie” = waar haalt die lul het vandaan?) door te blijven zeiken. Slechte verliezers.
Ik ben niet extreem rechts. De ergste Calimero’s zijn echter te vinden aan de linkerzijde, Job Cohen en bij het CDA, Doekle Terspstra. Gewoon een objectieve observering. Nogmaals, wat een losers.
Anders dan de auteur vermoedt, zou het geen noviteit in de Nederlandse politieke geschiedenis betreffen. Ook in 1977 trad een kabinet aan dat wel een meerderheid van de zetels had, maar niet van de stemmen: Van Agt I. Zie http://bit.ly/aeyknG
Alles wijst toch op VVD-PVDA-CDA? Er zijn binnen CDA en VVD te machtige minderheden die samenwerking met PVV resp met ‘3 linkse partijen’ afwijzen. Het volgende scenario, niet meer (minder?) dan een ritueel:
– Rosenthal, 2 weken: vaag rompkabinetje met PVV ‘fatsoenlijke’ CDA-ers of PVV-ers breken de boel op
– Nieuwe informateur, 1 week, paars +, VVD-ers breken de boel op (wil de nieuwe Rita nu opstaan?)
– crisis, 1 week
– Een ‘krasnapolsky’of ‘des indes’ overleg tussen Pvda CDA en VVD: ‘we moeten wel’ koppen de kranten
– formateur rutte formeert regentenkabinet, 1 week
– voor 1 augustus klaar
@14 en @30: Voetnoot in stukje geplaatst.
@11 Ik heb het niet uitputtend uitgezocht, maar ben wel een politicoloog-met-interesse-in-kiessystemen, en volgens mij heeft NL van alle landen met evenredige vertegenwoordiging het kleinste (procentuele) aantal stemmen nodig voor een zetel. Israel heeft ook een kiesdrempel van 1 zetel, maar in de Knesset zitten maar 120 mensen.
@14 is overigens ook een Echt Politicus (of heeft inmiddels groupies die zich voor hem uitgeven)
Coalitie VVD / PVV / CDA heeft WEL meerderheid stemmen vd stemmen op partijen vertegenwoordigd in de kamer. Dat blanco stemmen of ongeldige of op partijen die de kiesdrempel van 1 zetel niet halen niet meetellen lijkt mij duidelijk. Dit art doet net alsof deze coalitie minder stemmen achter zich heeft dan de oppositie, dat is uitdrukkelijk niet zo. Update 2 lijkt me fair. Half links twitter is nu op valse gronden over de zeik en zet ze op ’t verkeerde been. Wel vermakelijk ;)
vvd, pvv, cda = 4661632 kiezers achter zich.
oppositie …..= 4645347 kiezers achter zich.
@10: D’Hond, mag dat wel dan? Die is namelijk mede schuld aan de oorzaak van deze post samen met de kiesdrempel van de kiesdeler. Daardoor is ons systeem niet het meest evenredige systeem op de planeet (#8/#11), je moet hier namelijk meer dan 2/3e% van de stemmen halen om in de Kamer te komen. Er zijn dus landen die alleen al vanwege hun grotere zetelaantal in de volksvertegenwoordiging evenrediger vertegenwoordigd zijn (bij dezelfde methode). Als je daarnaast de kiesdrempel weghaalt en werkt met grootste resten in plaats van een delerreeks (zoals D’Hondt), verhoog je de evenredigheid nog meer.
In Nederland zorgt D’Hondt praktisch altijd voor overrepresentatie van grotere partijen, ten koste van kleienre partijen. Pak er als vorobeeld de laatste twee verkiezingen maar eens bij. In Beide gevallen pakken de drie grootste partijen meer zetels dan ze op grond van hun % zouden moeten krijgen.
@33: Ik vond na 5 minuten Wikipedia Brazilië met minder dan de helft van het stemmenaandeel voor een zetel (0,3%).
@35: “(stemmen) op partijen die de kiesdrempel van 1 zetel niet halen niet meetellen lijkt mij duidelijk.”
Dat lijkt mij nou juist niet zo evident. Het zijn immers stemmen, op een partij uitgebracht die niet de regering vormt.
@seven: Het artikel heeft het alleen maar over het totale aantal stemmen. Niet over de oppositie. Dus wat is je punt precies.
Verder zie ik helemaal nergens dat “half links twitter over de zeik” is. Wel dat ze het retweeten omdat het een interessant gegeven is.
@38 Ook bij de reststemmen is de meerderheid puur rechts waarbij er overduidelijk anders ook rechts gestemd zou zijn. Daarbij geeft de zin “De verdeling van de restzetels maakt ‘t mogelijk dat met een minderheid aan stemmen, toch een meerderheid aan zetels te behalen is. Het doet denken aan Gore versus Bush” duidelijk de indruk dat de rest vd kamer meer voters had, wat niet zo is.
Daarbij worden in het art ook blanco en ongeldige stemmen meegeteld en van partijen die de kiesdeler niet halen. (Kan in theorie zelfs meer stemmen halen dan alle partijen in de kamer) Het is dus wel vergezocht, dat is het punt.
Er is geen enkele overeenkomst te vinden met Bush – Gore zoals het art suggereert.
vvd, pvv, cda = 4661632 kiezers achter zich.
oppositie …..= 4645347 kiezers achter zich.
ongeldige en/of blanco grut 0,3%
kiesdrempel niet gehaald.
Trots op Nederland 52735 stemmen, 0 zetels
Partij voor Mens en Spirit , 26224 stemmen, 0 zetels
Piratenpartij 10570 stemmen, 0 zetels (ps is vaak geplugd op gs, hoge score (paar duizend) in poll daar.)
Lijst 17 7440 stemmen, 0 zetels
Partij Een 2087 stemmen, 0 zetels
HeelNL , 1343 stemmen, 0 zetels
Lijst Lacle, 949 stemmen, 0 zetels
Lezen is een kunst die niet iedereen verstaat, daarom voor ‘seven’ nog één keer wat er wel staat.
De titel: Coalitie VVD / PVV / CDA heeft geen meerderheid stemmen. Dus niet de stemmen die al onderverdeeld zijn aan de verschillende partijen, maar van de stemmen. Gewoon alle stemmen die zijn uitgebracht dus. Van al die stemmen heeft de coalitie VVD / PVV / CDA er minder dan de helft. Al die andere partijen bij elkaar, dus ook de niet in de Tweede Kamer gekozen partijen, hebben dus wel meer dan de helft van de stemmen.
Dat komt door de verdeling van de restzetels. Zoals ook in het artikel staat: de verdeling van de restzetels maakt ‘t mogelijk dat met een minderheid aan stemmen, toch een meerderheid aan zetels te behalen is.
Dan als laatste nog het nogal overduidelijke verband met de verkiezingszege van Bush in 2000. Bush kreeg de minderheid van de popular vote (47,9%), maar werd door de geldende democratische systematiek toch president. Hetzelfde zou in NL kunnen gebeuren met een coalitie van VVD / PVV / CDA.
Overigens, mocht je het wel goed hebben gelezen, dan heb ik niets gezegd. Want het staat je natuurlijk vrij mijn woorden zo te verdraaien dat ze jou wel goed uitkomen…
@27 Herman
Dank je wel, nooit geweten.
CDA heeft alleen baat bij nieuwe verkiezingen. Als ze besluiten toch mee te doen met de in mijn ogen enige optie met VVD/PVV kunnen zxe de stempotloden vast slijpen…
Afgezien van dit verhaal is er nog altijd een rechtse meerderheid in totaal als je het CDA al s rechts meerekend. SGP en de stemmen van Verdonk