M&M bezochten de vijfjaarlijkse internationale kunsttentoonstelling Documenta, nummer 15 alweer, in Kassel. Dit keer niet met een tentje, want er was slecht en koud weer voorspeld, en een mens wordt ouder nietwaar, dus was er een appartementje geboekt en werden er restaurants bezocht en kon het camping kooksetje ook thuis blijven.
De Documenta in Kassel is dus, zoals vermeld, een internationale kunsttentoonstelling waar de meest relevante schilderijen, beeldhouwwerken en sculpturen van het moment tentoongesteld staan.
‘Hahahahahahaha.’
Pardon?
‘De tentoongestelde kunst in Kassel bestaat in deze editie voor zo’n 75 %, als het niet 85% is, uit protest. En de kunst is slechts het vehikel daarvoor. Protest tegen kolonialisme, protest tegen onderdrukking, protest tegen ontbossing, tegen uitbuiting, nepotisme, seksisme, discriminatie, racisme, armoede, protest tegen de slavernij van vroeger. Er is dus veel te lezen in Kassel, overal, op alle locaties zijn prominent pamfletten te lezen, onontkoombaar. Je kunt er niet omheen. Pamfletten bij de ingang, op de ramen, hangend aan de plafonds, op de pilaren, op de muren, in de tuinen, op de videoschermen, uit de luidsprekers. De bezoeker zal zich zelden op zijn of haar, of X gemak voelen, dwalende door de expositieruimtes. Het schuldgevoel wordt er wel erg sterk ingewreven, of ingehamerd: dit hebben jullie fout gedaan, en dit gaat er niet goed en dat komt door jullie.’
Ja, dat klopt wel. De Documenta is een spiegel van zijn tijd, van de stand van zaken in de maatschappij. In het Stadtmuseum Kassel, zagen M&M een video over de Koerdisch/Iraanse vluchteling Kazem Kazemi, die beland was in het interneringskamp Manus Island van Australië. Daar bleef hij zes jaar, en dat was voor hem een verschrikkelijke periode. De documentaire, ja, documentaires zijn ook kunst, vertelde over zijn tijd en ervaringen daar. En dat is niet positief. Volgens Kazem Kazemi werd er in het interneringscentrum er alles aan gedaan om de vluchtelingen te motiveren terug te gaan naar hun land. Bewakers waren grof, en zelfmoord en depressiviteit kwamen voor onder de vluchtelingen. ‘Ze hebben daar de menselijkheid gebroken’, aldus Kazemi.
Gelukkig had Kazem Kazemi zijn voorliefde voor heavy metal muziek. Samen met Safdar Ahmed, vormde hij de Black Metal Band ‘Hazeen.’ Metal spelen op de gitaar was zijn houvast en uitlaatklep.
Kazem Kamzemi, heeft inmiddels het eiland verlaten en woont nu in Brisbane.