Jeugdwerkloosheid: klappen vallen ook in Oost-Europa

Dat de jeugdwerkloosheid in de PIIGS stijgt, is bekend. Nieuw gepubliceerde cijfers van de OECD laat zien hoe groot de slachting is onder de jongste werkgeneratie. Tussen 2007 en 2009 steeg in alle PIIGS de jeugdwerkloosheid flink. Spanje +31,4 procent, Griekenland +29,6, Italië +14,6, Portugal +16,4, Ierland +20,9. Treurige cijfers (zie interactieve grafieken na de doorlees). Maar aan de oostflank van de Unie vindt groeit net zo goed een verloren generatie op. De cijfers zijn niet zo spectaculair als in het zuiden, maar desondanks zorgwekkend. Slowakije +14,5, Hongarije +8,5, booming Polen +8,2, Estland +17,6, Tjechië +9,4. De Westerse landen doen het redelijk. Duitsland toont zich de motor en zag zelfs een flinke daling van zijn jeugdwerkloosheid. De UK is de zieke man van het Westen, +8,3 procent in vijf jaar.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hoe Hollande Merkel moet bewerken

Dezer dagen onderhandelen Francois Hollande en Angela Merkel over aanpassing van de crisismaatregelen. Hollande moet geen Keynesiaans pad kiezen, maar duidelijk maken dat voor sommige landen een uitzondering moet gelden. En dat Duitsland zelf beter zijn best moet doen, betoogt, Charles Grant, director of the Centre for European Reform.

The election of François Hollande as French president has excited some of those who blame Germany’s emphasis on fiscal austerity for many of the eurozone’s ills. Hollande has promised to refocus EU policies on growth and employment. Countries such as Greece, Portugal, Spain and Italy – their recessions aggravated by the EU’s insistence that they shrink their budget deficits – would welcome a new approach. Even Marios Draghi and Monti, respectively president of the European Central Bank and prime minister of Italy, and both economically conservative, have called for growth initiatives. But can Hollande – as he prepares for his first ever meeting with Chancellor Angela Merkel – really make a difference? He might, but only if he handles Merkel with great diplomatic dexterity.

Many commentators have interpreted Hollande’s victory on May 6th, alongside the defeat of the established parties in Greece on the same day, as part of a Europe-wide revolt against austerity. However, France has not yet experienced painful austerity. And Hollande has promised to match President Nicolas Sarkozy’s target of bringing the budget deficit down to 3 per cent of GDP next year, and also to balance the budget by 2017, a year later than Sarkozy had promised.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Geen uitweg uit de crisis zonder democratie

De eurocrisis zal niet opgelost worden met behulp van Europees spierballenvertoon alleen. Belangrijker nog is de versterking van de Europese democratie. Gastredacteur Klokwerk doet drie voorstellen.

Na de val van het kabinet is het voor sommige politici weer vrij trappen naar de EU. Sowieso was de EU de kiezer al veel langer niet bepaald sexy. Vreemd? Helemaal niet. De organisatie van de EU toont zich aan alle kanten zowel ondemocratisch als incompetent. Weinig kiezers die voor die combinatie zullen vallen, nietwaar? En toch is het zich afkeren van de EU iets wat de crisis alleen maar kan verergeren. De enige oplossing uit de economische én de politieke crisis van de EU is een centrale vorm van democratie.

Iedereen is het hierover eens: wanneer de EU meteen daadkrachtig had kunnen ingrijpen in Griekenland, dan was de hele economische crisis die in de rest van de wereld inmiddels langzaam lijkt uit te razen ook in Europa al lang voorbij geweest. Dit kon echter niet omdat het binnen de EU ontbrak aan mandaat. Een jaar lang hebben we daarom kunnen zien dat de regeringsleiders van de EU uitblonken in incompetentie om met echte oplossingen te komen. Onderling probeerden ze elkaar de hete aardappel toe te schuiven, en onder het schuiven bleek die aardappel steeds heter te worden.

Foto: Riccardof (cc)

Verkiezingen gaan over de economie en over Europa

Als de verkiezingen in Frankrijk, Griekenland, twee Duitse deelstaten en later dit jaar Nederland nieuwe politieke verhoudingen scheppen, vreest Die Zeit dat Frau Merkel haar macht in Europa kwijt raakt. Duitsland was het afgelopen jaar de belangrijkste aanjager van de bezuinigingspolitiek. Maar de uitvoering daarvan loopt gevaar met een wisseling van de wacht, zoals bijvoorbeeld in Frankrijk is voorspeld. President Sarkozy, trouwe bondgenoot van de Duitse premier, heeft in zijn verkiezingscampagne al de nodige afstand genomen. Maar als, zoals de voorspellingen uitwijzen, zijn tegenstrever Francois Hollande de volgende Franse president wordt, dan zal Merkel het echt moeilijk krijgen met haar eenzijdige nadruk op het terugdringen van de staatsschulden. “Zelfs als Hollande slechts de helft voor elkaar krijgt van wat hij aan kostbare beloften heeft gedaan, zal hij voor nogal wat onrust binnen de labiele Europese gelederen zorgen. En die onrust is precies datgene waarop sommige beleggers alleen nog maar wachten.”

Merkel’s fixatie op staatsschulden gaat voorbij aan diversiteit in de schuldenproblematiek in verschillende Europese landen. Uit een rapport van McKinsey over het afbouwen van schulden blijkt dat de aard van de schulden per land aanmerkelijk verschilt. Niet overal veroorzaken de staatsschulden het grootste probleem.

In “crisisland” Ierland komt het grootste deel van de totale schuldenlast voor rekening van de banken (zie p. 5 Executive Summary van dit rapport). Engeland geeft trouwens een zelfde beeld. In Spanje is de staatsschuld kleiner dan die van de particuliere huishoudens, en ook kleiner dan die van de bedrijven en de banken. In Portugal is de staatsschuld ook kleiner dan die van de particuliere huishoudens en de bedrijven. De schuldencrisis is, anders dan Merkozy c.s. doen voorkomen, niet alleen een kwestie van overheden die te veel uitgeven. En een aanpak van de schuldencrisis kan dan ook niet alleen bestaan uit een neoliberaal bezuinigingsbeleid over de hele linie.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: copyright ok. Gecheckt 12-02-2022

Nederland is onnodig bang voor de staatsschuld

De staatsschuld is niet te hoog en radicaal bezuinigen is niet nodig, meent financieel geograaf Rodrigo Fernandez (UvA en SOMO). Dit stuk heeft eerder in nrcnext gestaan. 

In korte tijd heeft een bijna apocalyptische angst zich meester gemaakt van brede lagen van de Nederlandse bevolking. De staatsschuld is te hoog, wel meer dan 400 miljard euro en de rentelasten zijn met 12 miljard euro ondraaglijk. Er is geen uitweg. Als we snel keihard bezuinigen en ons houden aan de uitverkoren 3% regel dan is ons land gered. Als we het niet doen worden we afgestraft door de ‘markt’ en stijgt de rente nog verder. Het verhaal heeft veel weg van het brengen van levende offers aan de berggoden om te voorkomen dat de aarde trilt.

Het is beangstigend om te zien hoe snel een bevolking een verhaal als dit weet te internaliseren en zelf als volleerd masochist bezuinigingen eist. Eenieder die in de weg staat wordt weggezet als ongelovige, als iemand die het niet begrepen heeft. Het verhaal zelf, ongestoord door feiten of door studies van gezaghebbende instellingen uit binnen- en buitenland, wordt nu gedragen door de vox populi, aangezwengeld door de VVD, het CDA en nu ook D66, de CU en Groenlinks.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hoe erg is die staatsschuld eigenlijk?

Maandag leek het er even op dat Geert Wilders met zijn gedoogbreuk iets heel concreets ging regelen voor de pensionado’s van Nederland. De rente op staatspapier steeg, wat goed nieuws is voor pensioenfondsen die daar veel van hebben. Hun dekkingsgraad stijgt en de kans dat ze volgend jaar moeten afstempelen neemt af. Maar gisteren was het alweer business as usual. De financiële markten zijn niet onder de indruk van de politieke crisis in Nederland.

Dat heeft een simpele reden: Nederland is zo solide als wat. De staatsschuld is zo laag dat zelfs een iets hoger begrotingstekort dan drie procent daar niks aan verandert. GroenLinks voorvrouwe Jolande Sap wees naar het structurele overschot op de betalingsbalans, maar dat is niet helemaal correct. Als dat overschot helemaal in private handen is, schieten de overheidsfinanciën daar immers niet zoveel mee op. Multinationals en brievenbusfirma’s hevelen hun gelden net zo makkelijk over naar elders. De vraag is dus of er geld is dat je tot publiek bezit zou kunnen rekenen. Het antwoord is ja.

Nederlandse pensioenfondsen bezitten in totaal 875 miljard euro aan beleggingen (een record). Daarvan zit 250 miljard bij het ambtenarenfonds ABP. Als je dat zou nationaliseren (niet haalbaar), daalt de Nederlandse staatsschuld van 400 naar 150 miljard. Toen Nederland in de aanloop naar de euro een te hoge staatsschuld had, heeft Gerrit Zalm nog eens tevergeefs geprobeerd Europa ervan te overtuigen dat het ABP-vermogen bij dat van de staat geteld moest worden. Volgens de boekhoudkundige spelregels hoort het ABP niet bij de staat, maar als je de feitelijke situatie vergelijkt met andere landen, die staatspensioenen uit de lopende begroting betalen, kan de Nederlandse overheid haar verplichtingen met gemak nakomen, en dat zal niet veranderen als er een jaartje iets meer geld wordt uitgegeven dan eigenlijk zou moeten.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Spreadspotten: het nieuwe vogelwichelen

De angst voor oplopende spreads op de Nederlandse staatsschuld is misschien begrijpelijk, maar niet reëel in het licht van de historisch lage rente op de Nederlandse staatsschuld. In plaats van ons te laten leiden door dagkoersen, die om veel redenen schommelen, zouden we ons zorgen moeten maken om meer fundamentele economische uitdagingen. De enorme schuld van Nederlandse huishoudens bijvoorbeeld. Een gastbijdrage van Timor el-Dardiry (Ensemble).

In het oude Rome had je professionele augures: vogelwichelaars. De taak van die augures moet je niet te licht opvatten. Aan de hand van de vlucht van vogels werden zij namelijk geacht om de wil van de goden te bepalen. De uitkomsten van hun gewichel hadden grote invloed op publiek beleid. Als de kraaien vanuit rechts kwamen vliegen, moest de geplande aanleg van dat nieuwe aquaduct toch maar eens worden heroverwogen. De augures waren dus topambtenaren en genoten veel gezag en respect. Romeinen die openlijk twijfelden aan hun uitspraken, konden streng gestraft worden.

Wie dacht dat de taken van de augures inmiddels zijn afgeserveerd als rustiek tijdverdrijf, komt op de eerste beursdag na het mislukken van de Catshuisonderhandelingen van een koude kermis thuis. De wichelarij voor de publieke zaak beleeft vandaag de dag een ongekende heropleving. De nieuwe augures kijken niet naar de lucht, maar naar schermen met koersinformatie. De kraai en de raaf zijn ingeruild voor het symbool NETHGER:IND, de spread (rente-opslag) die de Nederlandse staat betaalt bovenop de Duitse.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-09-2022

De Nederlandse staatsschuld | Geen crisis van de ironie

Er is crisis te over dezer dagen, maar van een crisis in de ironie is geen sprake. Neem onze staatsschuld. Verhagen, Rutte en Wilders komen er na zeven weken onderhandelen niet uit. Ondertussen wordt de stemming flink opgeklopt, want als ze er niet uitkomen (nu dus) dan worden we afgestraft. Door Brussel, omdat we de heilige drie procentsnorm niet gaan halen. Maar in ieder geval ook door de financiële markten, want met zo’n snelgroeiende staatsschuld, kunnen we nog wel eens onze AAA-rating verliezen. Beleggers verliezen het vertrouwen in Nederland en vertrouwen is wat de economie draaiende houdt.

Ik heb de cijfers er eens bij gezocht. Inderdaad de staatsschuld is hoog. Maar het gekke is dat de stijging de afgelopen maanden best substantieel is geweest, maar totaal in het niet valt bij de stijging van een paar jaar geleden, een stijging die we nooit meer te boven zijn gekomen. Die stijging vond plaats, u raadt ’t al, in september en oktober 2008, toen Nederland diep in de buidel moest tasten om de financiële sector overeind te houden.

De tranen springen je toch in de ogen bij dit soort grafiekjes (na de doorlees)? Ik weet alleen nog niet of het tranen van het huilen of van het lachen zijn.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De Spaanse olifant in het Catshuis

Terwijl het CPB het guldenonderzoek van de PVV afkraakt, vragen weinigen zich af wat de euro ons nu eigenlijk kost. Spanje redt het niet. Een eerlijke en relevante vraag is dan ook: wie gaat de redding van Spanje betalen? Voorheen hoorde ik economen van links tot rechts zeggen dat Spanje ‘too big to fail is’. Dat kan wel zo zijn, maar falen doen ze. Dus nogmaals: hoeveel euro’s gaat dat de Nederlandse schatkist kosten? In de Volkskrant becijferden David Hollanders en Harrie Verbon dat de Europese malaise ons 74 miljard kost. Let wel: Spanje houden de heren nog buiten de berekening.

Wezenlijke vragen

Terwijl Mark, Maxine en Geert bakkeleien over een lousy 14 of misschien wel 15 miljard staat een veelvoud van dat bedrag op het spel. Geert Wilders heeft met zijn foponderzoek dan wel ongelijk, maar dat wil niet zeggen dat we met het behoud van de euro goedkoper uit zijn. Integendeel: meer Europa, zal de Nederlandse belastingbetaler meer miljarden kosten. De Europese weeffout is nog steeds niet opgelost. Zuidelijke devaluatie-economieën in een geldunie met exporterende Noord-Europese landen is vragen om moeilijkheden. Het ergste van alles is dat basale feiten niet erkend worden en wezenlijke vragen niet gesteld worden. Feit: Spanje is failliet. Vraag: wie gaat dat betalen?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Griekenland de rat in het neoliberale laboratorium

Als vandaag of morgen in Nederland wordt onthuld welke extra bezuinigingen de regering voor ons in petto heeft zal er een Nederlandse discussie losbarsten over Nederlandse feiten-die-ons-dwingen-tot-deze-ingrijpende-maatregelen, Nederlandse noden en Nederlandse zorgen. Ondertussen vindt in de meeste andere Europese landen iets dergelijks plaats, en soms nog veel ingrijpender dan in ons land. Het zou verstandig zijn de ontwikkelingen elders te volgen.

De zelfmoord van de 77-jarige Griekse apotheker Dimitris Christoulas vorige week was volgens zijn dochter een politieke daad. Geen wanhoopsdaad van iemand die volledig aan de grond zat, zo is ook bevestigd door oud-correspondent Ingeborg Breugel in Pauw en Witteman. Die politieke daad als protest tegen het uitmergelen van de Griekse bevolking mag ook elders wel gehoord worden, want Griekenland is misschien een extreem geval, maar het land zet wel een trend.

In Italië is sprake van een zelfmoordgolf onder kleine ondernemers. In heel Italië is het aantal zelfmoorden naar aanleiding van economische moeilijkheden tussen 2008 en 2010 met 24,6% toegenomen (van 150 in 2008 tot 187 in 2010). De schrijver Ferdinando Camon verklaart:  “De kleine ondernemer met schulden beleeft geen economische crisis, maar een totale crisis. Hij is bevreesd, moreel en mentaal. Daarom maakt hij een eind aan zijn leven. Want geld is zijn enige waarde en als die waarde in zijn leven een tekort vertoont, dan is het leven niet meer de moeite waard. Geld is een alomvattende waarde geworden”.  Veel kleine ondernemers zijn afhankelijk van de lokale en regionale markt. Als mensen minder te besteden hebben merkt de middenstand dit het vaak als eerste. Intussen vinden de werkgeversorganisaties dat premier Monti hen nog niet ver genoeg tegemoet komt en dreigt zijn missie het land weer op te kalefateren te mislukken.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende