KRAS | Zelfcensuur

Als een columniste haar afgrijzen van Nederturken duidelijk maakt, dan dient ze het vrije woord, maar als die Nederturken vervolgens hun verbale middelvinger opsteken moeten ze hun bek houden, en daar vind ik - ach, f*ck it, daar wil ik het helemaal niet over hebben. Stephen Fry heeft namelijk een TL;DR stuk geschreven waarom hij het internet de rug zou willen toekeren. Internet is het domein van de heersende orde geworden en daar wil hij niet bijhoren. Soms wou ik dat het waar was, van die heersende orde. Dat de onheilstijdingen, halve waarheden en leugens altijd in Junckeriaanse wolligheid tot me kwamen in plaats van gehuld in ranzige hyperbolen of gewikkeld in dertig lagen aluminiumfolie. Op het deel van internet waar ik me veel ophoud, merk ik weinig van Fry's aantijgingen. Zelfcensuur in de vorm van een internexit ga ik mezelf niet opleggen, maar ik haal wel steeds vaker mijn schouders op.

Door: Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten
Foto: Ammon Beckstrom (cc)

In het heetst van de strijd

ACHTERGROND - Hoe kunnen we geweld verklaren? En hoe gaan we het te lijf? Met het oog op een geweldloze toekomst kunnen we er maar beter over blijven praten.

Of het nu op tv is of in real life, vroeg of laat krijgen we allemaal met geweld te maken. Het is het moment dat de dialoog ophoudt en machtsverhoudingen definitief worden bepaald. Het lijkt bij het leven te horen. We ervaren het, plegen het of zoeken het op in boeken of films. Hoe valt onze intrinsieke neiging naar geweld te verklaren? En hoe kunnen we er het beste mee omgaan? In het Science Café gaat Sofie van den Enk met verschillende wetenschappers van de Universiteit Utrecht op zoek naar antwoorden.

Geweld: biologisch verklaard

Om het menselijk gedrag te verklaren loont het soms om te kijken naar onze meest nabije soortgenoten. Volgens bioloog prof. Liesbeth Sterck, die onderzoek deed naar geweld bij mensapen, is de aanleiding voor agressief gedrag vaak simpel: twee individuen willen tegelijkertijd hetzelfde, voedsel of een seksuele partner. En dus ontstaat er een conflict. Of de gemoederen hoog oplopen en het daadwerkelijk tot een gewelddadig conflict leidt, hangt af van de belangen. Want eigenlijk vechten apen liever niet. In een potje bluffen worden de krachtsverhoudingen gemeten en wie daar als winnaar uit de bus komt, krijgt wat hij of zij wil. Geweld en agressie hebben zo dus een sociale functie: conflicten tussen individuen bevestigen de hiërarchie in de groep. En misschien ligt daar wel de evolutionaire oorsprong van het geweld dat we als mens ook kennen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Christoph Lehmann (cc)

Ethiek van de voortplanting

COLUMN - Er verschijnt de laatste tijd meer en meer interessant werk in de ethiek van de voortplanting. Daniel Friedrich kreeg van The Journal of Applied Philosophy  de prijs van beste artikel van het jaar 2013 voor zijn artikel ‘A duty to adopt?’, Christine Overall oogstte grote belangstelling met haar boek  Why Have Children?: The Ethical Debate, recent verscheen een bundel Permissible Progeny? The Morality of Procreation and Parenting.

De moraliteit van ouderschap en voortplanting –  waarover gaat dit eigenlijk? Zoals zal blijken was De Dag van de Aarde best een goed moment om hier enkele gedachten aan te wijden.

De eerste gedachte die in mij opkomt: bestaat er wel zoiets als een ethiek van de voortplanting? Of wordt dit domein bijvoorbeeld door publicatiedrang in het leven geroepen? Het is een tamelijk nieuw en onontgonnen (en dus spannend) terrein, maar misschien is dat zo om een goede reden?

Er zijn allerlei overwegingen die meespelen in de beslissing om een kind te nemen (eerst nog een grote reis maken? eerst een job vasthebben? en, misschien typischer voor Vlaanderen dan Nederland, eerst een huis kopen?), maar weinigen met een kinderwens zullen zich de morele vragen stellen die ze zich volgens Friedrich, Overall en collega-ethici moeten stellen. In een paar uitzonderlijke gevallen, zoals moeders van 60 jaar of ouders met een ernstige genetisch overdraagbare aandoening, zullen de meeste mensen hun morele oordeel klaar hebben. Maar wanneer een koppel gezonde dertigers beslist een kind te nemen  – wat zou moraalfilosofie daarover te zeggen hebben? Is dat geen persoonlijke beslissing, gebaseerd op voorkeuren, verlangens, ambities die buiten het morele blikveld vallen?

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Ingenieurs van de jihad

Fundamentalisme is wat je krijgt als je religie in handen van rationalisten geeft. Die lezen een oud boek en denken vervolgens dat je alles wat erin staat systematisch moet gaan doorvoeren, terwijl de doorsnee gelovige er wat pragmatischer (of hypocrieter, als u dat woord graag gebruikt) mee omgaat. De gewelddadige jihad is dan ook eerder een product van de moderne tijd dan een vijand ervan – maar dat had u al eens bij John Gray gelezen.

Hoe dan ook, ik kwam hierop door een nieuw boek dat probeert te verklaren waarom er zoveel hoger opgeleiden, met name ingenieurs, bij Al Qaida en IS zitten. Er worden allerlei sociale en economische redenen bijgesleept die academici extra vatbaar zouden maken voor radicale gedachten. Leuk geprobeerd, denk ik dan. Maar het toont vooral dat hedendaagse westerlingen zich niet meer kunnen voorstellen dat een bloedige aanslag de consequentie kan zijn van rationeel handelen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Favi Santos (cc)

Niks vertederends aan

COLUMN - In boeken over Alzheimer lees je steeds wat een leuke vader of moeder je ervoor terugkrijgt. Dat ze zo aanhankelijk worden. Dat je gezellig samen kleurplaten kunt inkleuren. Hoe grappig ze zich uit de taallacunes in hun hoofd redden. Hoe ontwapenend direct hun gedrag is. Dat het zich dubbel en dwars loont, die ziekte.

Voor mij hoeft het niet. Die veelgeroemde toenadering tussen zieke ouder en zorgend kind komt me voor als een doekje voor het bloeden: net als zeggen dat het voordeel van kanker is dat je elke nieuwe dag zo intens gaat waarderen.

Bovendien: ik hád al ontzettend leuke ouders. En die zijn momenteel helaas ver te zoeken, dankzij haar Alzheimer.

Mijn vader is gereduceerd tot een berg zorgen om zijn rap dementerende vrouw. Hij valt enorm af, uit grenzeloze loyaliteit met haar. Eten, daar vindt ze niks meer aan, koken gaat niet meer, en dus bepalen ze zich tot boterhammen, yoghurt en soep. ‘Mam, kunnen jullie niet af en toe beneden eten? ‘ opper ik eens per week. Er zit een restaurant bij het zorgcomplex waar ze nu wonen. ‘Het is te duur en ik vind het eten daar niet lekker,’ snibt ze.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS – Naar de mallemoer

De vrijheid van meningsuiting (u weet wel, het recht om iedereen en z’n moeder de tyfus te wensen op Twitter) is weer eens naar de mallemoer, deze keer omdat een Duitse komiekeling na wat heisa vrijgesproken gaat worden van Erdoganocide. Het is toch een beetje alsof het Nederlandse voetbal is ingestort omdat er ergens een Marokkaan met zijn onderbroek onder de douche betrapt is.

Ik ga niet nog een keer zeggen dat het allemaal commotie om niks is. Eerder iets anders: ik zou zo graag willen dat onze minister president eens pisnijdig werd om een cartoon, een hekeldicht of desnoods een mopje van Hans Teeuwen. Weglachen, schouderophalen, de professionele reactie van onze eigen politici op venijnige satire heeft ook iets verontrustends.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Relletje over mocro’s

Er was weer eens een relletje. Het relletje bestond eruit dat die gast met die snor die op teevee altijd moppert over voetballers deze keer iets gemopperd had over Marokkaanse voetballers. Die zouden op een voetbalteam hetzelfde effect hebben als corpsballen op een collegegroepje: heb je er teveel, dan gaan ze klitten en de sfeer verzieken. Zoals altijd kletste de snor maar wat raak, alleen wonden nu ook mensen buiten de voetbalwereld zich erover op.

De snor overdreef een beperkt en deels achterhaald effect. De gebeten honden overdreven weer wat de snor gezegd had tot het klonk als ‘minder minder minder’. En zo had iedereen zijn portie verontwaardiging om niets weer gehad. Het probleem is niet een al dan niet vermeend cultuurverschil, maar onze permanente behoefte aan commotie.

Foto: janmennens (cc)

Denen verlaten de kerk

ELDERS - In Noord-Europa zijn de kerken op hun retour.

De Ateistisk Selskab voert in Denemarken een succesvolle campagne om Denen te bewegen hun kerklidmaatschap op te zeggen. Meer dan 3000 mensen hebben zich via de website van de Atheïstische vereniging afgemeld bij de Deense Folkekirken. De Denen worden tot deze stap verlokt met de belofte dat zij gemiddeld over een heel leven bijna 1800 euro besparen vanwege het vervallen van de kerkenbelasting die bij de kerk ingeschreven burgers moeten betalen. De campagne met posters op bussen lijkt vooral aan te slaan bij mensen die toch al niets met de kerk hebben maar er nog steeds geregistreerd staan omdat ze bij de geboorte in een kerk zijn gedoopt. De kerk, die voor driekwart van het inkomen afhankelijk is van de kerkenbelasting, ziet de terugloop met lede ogen aan. We mijden discussies over het geloof niet, zegt een official, maar de atheïsten maken het wel erg makkelijk voor mensen om zich met één muisklik van ons los te maken. Ze vergeten dat je als je niet bent ingeschreven ook geen recht hebt op kerkelijke trouwdiensten of begrafenissen.

Het aantal kerkleden daalt al jaren flink in Denemarken, evenals het aantal mensen dat zich ‘gelovig’ noemt. ‘Niet-gelovigen‘ vormen in Denemarken de een na grootste groep in onderzoeken naar religiositeit. In Noorwegen zien we een overeenkomstige trend. Voor het eerst is het aantal mensen dat zegt in god te geloven lager dan het aantal dat niet gelooft. Een ander onderzoek laat zien dat minder dan de helft van de geregistreerde kerkleden in Noorwegen zichzelf christelijk noemt. Een derde noemt zich zelfs atheïst.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Hi ha Erdogan

Een Duitser maakte een flauw grapje over Recep Tayyip Erdogan. Erdogan boos. Een andere Duitser, aangemoedigd, maakte een smakeloos grapje over Erdogan. Erdogan nog bozer. Niveau kleuter allemaal, maar de positie van Angela Merkel zou erdoor ‘onder druk’ komen te staan, zo stond in de krant. Dat vond ik dan weer wel een goede grap.

Maar goed, de trend is verontrustend. Alsof er niet al genoeg landen in Europa (Rusland, Hongarije, Polen) zijn waar een democratisch gelegitimeerde regering de instituten van de staat naar zijn hand zet en de pers muilkorft. De revolutie is niet de enige die soms haar eigen kinderen opeet.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Kerk en staat

Toen Nederland nog massaal gelovig was, betekende scheiding van kerk en staat dat de overheid blind was voor welk geloof je aanhing. Je kon bij de overheid dus zichtbaar katholiek, zwaar gereformeerd of wat dan ook zijn, als je je werk maar goed deed. Met de opkomst van het secularisme is de interpretatie ontstaan dat de staat zich dient te identificeren met ongelovigen. Dat wringt.

De discussie laait dezer dagen meestal op als er een ambtenaar met een hoofddoek wordt gesignaleerd, of een juf met een hoofddoek op een openbare school. Gek genoeg zijn degenen die vinden dat dit niet kan, vaak dezelfden die menen dat je wél openlijk homo moet kunnen zijn op een orthodox christelijke school. Terwijl het in wezen om dezelfde vraag gaat: heb je als mens het recht om jezelf te zijn, ook als je mensen met een tegengestelde identiteit bedient?

Vorige Volgende