De tijd is rijp voor een extreme make-over van het energie- en klimaatbeleid. In Moerdijk lopen energiebewuste burgers er keihard tegenaan: het energie- en klimaatbeleid is een wonderlijke mengeling van rempedalen, gaspedalen en koppelingen, waarvan niemand meer het netto-effect kan overzien. Helpt het nou als de lokale energiecoöperatie Energiek Moerdijk stroom bespaart, windturbines en zonnepanelen plaatst, of levert dat geen emissiereductie op? Het zal niet het enige burgerinitiatief in staat van vertwijfeling zijn. In tientallen jaren is er een woud van doelstellingen en maatregelen gegroeid. De ‘klassieke' doelen van het energiebeleid -schoon, betaalbaar en betrouwbaar- kwamen op rond 1974, toen minister Lubbers van Economische Zaken zijn energienota presenteerde. De oudere lezers weten nog het beeld van het brandende wereldbolkaarsje dat het opraken van fossiele energiebronnen symboliseerde. Goeie ouwe tijd: toen was er nog échte schaarste.
Een mooi staaltje zelfredzaamheid van Indiase dorpelingen. In India valt om de haverklap de stroom uit. Dat noopt een aantal dorpen tot innovatie met bijzondere resultaten.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
COLUMN - Het Groene Geloof is onzin. Juist in ons huidige, ‘onduurzame’ economische systeem speelt geloof een veel grotere rol.
Afgelopen weekend presenteerde Trouw haar ‘ontdekking’: duurzaamheid is een religie. Twee Trouwredacteuren hadden flink zitten grasduinen in teksten van de Duurzame 100 en andere groene voortrekkers en vonden daarin religieuze zinsneden als ‘het eren van de Aarde’ en ‘heilige opdracht’, en christelijke elementen als de apocalyps, anti-materialisme en boetedoening. Ze stelden zelfs een ‘catechismus’ op, een beknopte geloofsleer die de kernvragen van het Groene Geloof zou samenvatten. Het is op zich best een mooie tekst, maar het heeft weinig met religie te maken.
Jaren geleden – ik weet niet meer waar – hoorde ik een definitie van religie die me sindsdien bij is gebleven: religie is een communicatiesysteem met bovennatuurlijke elementen. Trouw noemt duurzaamheid een religie zonder God en Jezus (voorzover je die kunt scheiden natuurlijk), een ‘seculiere religie’. Dat kan dus niet. Dan blijft alleen het communicatiesysteem over, en dan zijn Facebook, popmuziek, de Tweede Kamer en misschien zelfs de Postcodeloterij ook religies.
Je zou nog kunnen zeggen: ja, maar duurzaamheid is net zo dogmatisch als geloof. Dat is misschien soms zo, maar dat is in ieder geval niet de bedoeling. De wetenschap moet maatgevend zijn. Als biologisch eten of windenergie niet duurzaam blijken te zijn, zouden we het niet moeten willen.
ANALYSE - De grondstoffenschaarste is niet beperkt tot olie en gas. Ook andere grondstoffen zoals lithium en fosfaat zijn eindig. Wanneer er geen vervanging van de grondstof (zoals olie door zonne-energie) mogelijk is, moeten we ons richten op hergebruik. Maar een circulaire economie is nog ver weg.
Een groot deel van de natuurlijke hulpbronnen die in de economie worden gebruikt is gevormd in trage geologische processen. Belangrijke voorbeelden daarvan zijn fossiele brandstoffen en ertsen. Sommige van deze natuurlijke hulpbronnen zijn in zeer grote hoeveelheden aanwezig, zoals ijzer- en aluminiumertsen. In andere gevallen zijn de winbare voorraden bescheiden. Bijvoorbeeld: conventioneel aardgas is gevormd over een periode van ongeveer 400 miljoen jaar. Het jaarlijkse verbruik in de wereldeconomie komt overeen met de hoeveelheid die in ongeveer 3 miljoen jaar werd gevormd. Dit leidt ertoe dat de winning van aardgas vroeg of laat gaat dalen. Zo bereikte de winning van conventioneel aardgas in Nederland zijn piek in 2004. Sindsdien daalt de Nederlandse productie.
Dergelijke productiepieken zijn ook te zien bij andere natuurlijke hulpbronnen die zijn gevormd in trage geologische processen. De maximale productie van de zilvermijnen in Tirol lag bijvoorbeeld rond het jaar 1500. De piek van de kolenwinning in het Verenigd Koninkrijk was vroeg in de twintigste eeuw. De conventionele olieproductie in de Verenigde Staten bereikte zijn maximum in 1971.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Dat idee stamt uit 1981, van ir. L.W. Lievense. In het Markermeer.
ANALYSE - Automotoren worden zuiniger en schoner, waardoor ze minder CO2 uitstoten. Maar dit effect wordt tenietgedaan doordat auto’s steeds zwaarder worden.
Het had zo mooi kunnen zijn. De afgelopen tien jaar zijn auto’s veel efficiënter en zuiniger geworden. Het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid heeft onlangs becijferd dat de uitstoot van CO2 van personenauto’s tussen 2000 en 2011 bijna 10 procent is verminderd. Een flinke prestatie.
Personenauto’s zijn in grote mate verantwoordelijk voor de emissies van CO2 in het wegverkeer; ze nemen 62 procent voor hun rekening (2011). Wegverkeer als geheel is verantwoordelijk voor een vijfde van de totale CO2-uitstoot in Nederland. Een daling van tien procent is dus een goed begin. Een nieuwe auto die in 2010 van de band rolde was twintig procent zuiniger dan een nieuwe auto in 2000.
Maar deze positieve effecten worden grotendeels teniet gedaan doordat we in steeds zwaardere auto’s gaan rijden.
Door het toegenomen gewicht neemt de uitstoot weer toe met 9 procent door het gewicht van de auto. Ook het gebruik van de airco zorgt voor een toename van 2 procent.
Auto’s zijn de afgelopen twaalf jaar namelijk gemiddeld 150 kilo zwaarder geworden, 1150 in plaats van 1000 kilo. ‘Auto’s zijn vooral zwaarder geworden door veiligheidsvoorzieningen. Het effect van een efficiëntere motor wordt daardoor kleiner,’ laat een woordvoerder van het Kennisinstituut voor Mobiliteit weten. Het gewicht van de airco blijkt geen grote invloed te hebben op de gewichtstoename.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Doe nu zelf de test.
Trouw-journalisten Lodewijk Dros en Wilfred van de Poll publiceren hun ‘kleine catechismus van het groene geloof’.
Hoogleraar en milieugoeroe Klaas van Egmond reageert positief: religieus is het volgens hem niet, maar de inhoud van de catechismus sluit verder feilloos aan bij zijn denkbeelden. Het groene denken is volgens hem: “de ideologie die alle andere ideologieën overbodig maakt.”
Dominee van de kerk van het conservatisme Jaffe Vink: redt ons van het Groene Geloof! Leve het Vooruitgangsgeloof!
Dre Hazes doet aan golf, z’n ballen zijn gelukkig wel biologisch afbreekbaar.
Hoe mensen dankzij Dürer eeuwenlang dachten dat neushoorn een hoorn op zijn schouder had. Als wetenschappelijk illustrator moet je weten wat je tekent. Doe je dat niet dan kan dat rare gevolgen hebben!
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.