Een documentaire over economische ongelijkheid valt moeilijk te verkopen aan studiobazen en geldschieters. Daarover vertelde Jacob Kornbluth, de regisseur van Inequality for All, in een interview met The Guardian: 'It always sounded so dry, but then I'd tell people it's like An Inconvenient Truth for the economy and they'd go, Ah!' Inequality for All is een krachtige documentaire die duidelijk uitlegt hoe het kapitalisme in de Verenigde Staten de middenklasse in de kou zet en de superrijken nog rijker maakt. Tijdens de laatste bijeenkomst van Movies: Science & the City keek een bomvolle zaal gebiologeerd naar wat feitelijk een anderhalf uur durend college over rijk en arm was, gegeven door de ster uit de film, Robert Reich, professor Publiek Beleid (UC Berkeley) en voormalig minister van Arbeid. Daarna betrad prof. dr. Jan Luiten van Zanden (UU), een van Nederlands meest vooraanstaande historici die zich bezighoudt met economische geschiedenis, het podium. Want wordt de kloof tussen arm en rijk ook hier steeds groter, of valt het allemaal wel mee?
En dus blijft er steeds meer over voor de werkgevers.
De grote werkloosheid op het hoogtepunt van de Grote Recessie zorgde ervoor dat lage lonen the new normal werden. Met als gevolg dat jonge werknemers niet meer sparen en steeds meer schulden hebben.
Kortom: een fijne rem op de consumptie en verder economisch herstel.
Ik ben benieuwd hoe het er in dit opzicht in Nederland voorstaat…
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
OPINIE - Frankrijk wordt belachelijk gemaakt omdat het een te groot begrotingstekort heeft, maar de Nederlandse media zijn zo verblind door het Duitse ‘succes’ dat ze het echte gevaar niet zien.
Na Griekenland is nu Frankrijk de zondebok voor de eurocrisis. Velen vinden dat de Fransen maar eens goed de oren moet worden gewassen. Het land heeft ‘gebrek aan discipline, is arrogant en gevaarlijk voor de euro,’ volgens Carla Joosten van Elsevier.
En het Financieel Dagblad schrijft:
Of het nu de borreltafel is of de Tweede kamer, overal wordt van Frankrijk een karikatuur gemaakt; het land staat te boek als boertig, verwend en dommig.
Hoe arrogant en vertekend dit beeld van Frankrijk is wordt treffend geïllustreerd in het Financieel Dagblad van zaterdag 29 november [*] in meerdere artikelen.
De krant opent met de kop ‘Brussel en Dijsselbloem geven schot voor de boeg. Frankrijk stevent af op harde confrontatie over begroting’. Als het Frankrijk niet lukt om voor maart volgend jaar de begroting in orde te krijgen dan loopt het kans op een boete van 4,2 mrd euro. ‘Frankrijk moet op de schop, de Fransen moeten een Duits lesje leren,’ schrijft het FD, en dat is hoog nodig want ‘Frankrijk is een gevaar voor de hele eurozone’.
COLUMN - Twee mannen staan op een perron in Keulen. Éen van beiden, Günther, gooit zijn koffiebeker op de grond. Manfred stapt op hem af en zegt vermanend “Wil je dat bekertje even oprapen? Het perron is geen afvalbak.”
Dit wordt geen Duitsersmop. Het bovenstaande geënsceneerde voorval was onderdeel van een wetenschappelijk experiment over normhandhaving. Een paar seconden later liet éen van beiden namelijk zijn tas met boeken vallen. De onderzoekers registreerden hoe vaak diegene geholpen werd door toeschouwers, en of dat afhing van zijn gedrag daarvoor.
Of Manfred net Günther had berispt, had geen invloed op of hij hulp kreeg – 40% van de omstander hielp hem. Daarentegen hielp men Manfred, als hij na zijn bekertje ook nog zijn boeken liet vallen, minder dan half zo vaak.
Waarom helpen we onbekenden eigenlijk? Daarvoor zijn twee verklaringen. De positieve is ‘what goes around comes around’- ik help haar, daarom help jij mij, zoals op online platforms als Peerby. De negatieve verklaring is dat we gestraft kunnen worden door types als Manfred als we asociaal gedrag vertonen. Maar die tweede verklaring is controversieel. Waarom zou iemand de moeite doen om een ander te straffen, als hij daar zelf niets voor terugkrijgt, maar wel het gevaar loopt in elkaar geslagen te worden?
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Zo meldt Nature:
When US President Barack Obama talks about the future, he foresees a thriving US economy fuelled to a large degree by vast amounts of natural gas pouring from domestic wells. “We have a supply of natural gas that can last America nearly 100 years,” he declared in his 2012 State of the Union address.
Obama’s statement reflects an optimism that has permeated the United States. It is all thanks to fracking — or hydraulic fracturing — which has made it possible to coax natural gas at a relatively low price out of the fine-grained rock known as shale. Around the country, terms such as ‘shale revolution’ and ‘energy abundance’ echo through corporate boardrooms.
Companies are betting big on forecasts of cheap, plentiful natural gas. Over the next 20 years, US industry and electricity producers are expected to invest hundreds of billions of dollars in new plants that rely on natural gas. And billions more dollars are pouring into the construction of export facilities that will enable the United States to ship liquefied natural gas to Europe, Asia and South America.
All of those investments are based on the expectation that US gas production will climb for decades, in line with the official forecasts by the US Energy Information Administration (EIA).
COLUMN - Terwijl de olieproducerende landen steeds dieper in een economische crisis wegzakken nu de olieprijs tot zeventig dollar is gedaald, viert de rest van de wereld feest. Een lage olieprijs is een zegen voor de wereldeconomie. Volgens directeur Christine Lagarde van het Internationaal Monetair Fonds althans. Een daling van de olieprijs met 30 procent vertaalt zich in 0.8 procent extra groei in de meeste gevestigde economieën zo rekende zij Wall Street Journal-hoofdredacteur Gerard Baker voor tijdens een interview.
Voor Rusland en in mindere mate Saoedi-Arabië is dit een significante bedreiging voor de economische ontwikkeling. Waar de Saoedi’s kunnen terugvallen op hun gigantische financiële reserves, moeten de Russen toch echt de broekriem aanhalen. De Russische valutareserves slonken dit jaar al met 72 miljard euro om de waarde van de roebel een beetje op peil te houden. Vooral ingegeven door de sancties van de Verenigde Staten en Europese Unie vanwege de Russische inmenging in Oekraïne, die de Russen nog eens veertig miljard euro kostten. Ondanks de miljardeninjectie daalde de roebel alsnog met 35 procent te opzichte van de dollar.
Voor de Russen dreigt een doemscenario. Het land heeft een gemiddelde olieprijs van 100 dollar per vat nodig om de begroting sluitend te krijgen. Dat de Russische centrale bank inmiddels scenario’s doorrekent gebaseerd op een prijs van 60 dollar per vat is veelzeggend. Ook in 2015 zullen de sancties, de dalende olieprijzen en de zwaar gedevalueerde roebel het land laten bloeden.
ANALYSE - Er is bijna geen inflatie meer en in sommige delen van Europa is al sprake van deflatie. Hoe erg is dat, waardoor wordt dit veroorzaakt en wat kan er aan gedaan worden? Deflatie is een complex onderwerp daarom bespreek ik het in twee delen. In deel 5 bespreek ik ‘wat, waar en hoe’ en deel 6 behandel ik ‘oorzaak en oplossing’.
In het begin leek het zo mooi. De euro was een groot succes want in alle landen daalde de inflatie naar het gewenste niveau: net iets onder de 2%. Precies zoals de bedenkers van de munt het hadden bedoeld want de Duitsers hadden hun stabiele munt en in Zuid-Europa was men verlost van de hoge inflatie.
Figuur 1 Inflatie in Zuid-Europa daalt. Tot de kredietcrisis was de inflatie net op of onder de 2%.
De handel in Europa [*] floreerde omdat ze niet meer werd gehinderd door fluctuerende wisselkoersen: van de Scandinavië tot Malta: overal is de euro evenveel waard. Althans, dat dacht men. In werkelijkheid was het succes een grote bubbel zoals ik in de vorige aflevering heb laten zien.
Dankzij de euro kon Noord-Europa door loonmatiging een handelsoverschot opbouwen. De winst daarvan was de brandstof van de vastgoedbubbel in Zuid-Europa. Deze bubbel werd verward met ‘succes’.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
NRC:
Nederland staakt het verzet tegen een maatregel die misbruik moet voorkomen van de zogeheten Europese moeder-dochterrichtlijn, bedoeld om belastingontwijking door bedrijven te voorkomen.
In eerste instantie eiste belastingparadijs Nederland nog ‘meer uitleg en juridische zekerheid’, maar na Lux-Leaks werd de druk toch te groot.
Zo meldt Trouw:
Rusland kan niet doorgaan met de bouw van gaspijpleiding South Stream zolang er bezwaren tegen bestaan vanuit de Europese Unie. Dat stelde de Russische president Vladimir Poetin vandaag tijdens een persconferentie in de Turkse hoofdstad Ankara.
South Stream zou de Russische gasvelden via een pijplijn door de Zwarte Zee en Bulgarije verbinden met Zuidoost-Europa. De nieuwe pijpleiding moest het mogelijk maken Oekraïne te omzeilen bij het transport van Russisch gas naar Europa. […]
‘Als Europa niet wil dat dit project wordt uitgevoerd, dan voeren we het niet uit’, aldus Poetin. ‘We zullen onze energiebronnen richten op andere regio’s in de wereld. Dat gaat in tegen de economische belangen van Europa en zal negatief uitpakken voor onze economische samenwerking, maar dat is de keuze die onze Europese vrienden maken.’
COLUMN - Jesse Frederik bekritiseert de hypocriete houding van de media ten opzichte van de bekentenis van de Ewald Engelen over het gimmick-lijstje in zijn boek ‘De Schaduwelite’:
Blunders worden echter constant gemaakt. Dat Ewald zo hard wordt afgestraft is onterecht. Ja, Ewalds fout-vóór-de-crisis lijst was stupide, een overbodige retorische ‘gimmick’. Maar het bezuinigingsevangelie prediken als dat ongepast is, het probleem op de huizenmarkt ontkennen en onnodig restrictief monetair beleid bepleitten omdat je inflatiespoken ziet – ik vind het persoonlijk even schadelijk als niet schadelijker.
En hoeveel economen durven eigenlijk ruiterlijk toe te geven dat ze een fout hebben gemaakt? Eigenlijk is Ewalds hoofdzonde niet zozeer dat hij er naast zat, maar dat hij toegaf dat hij er naast zat. Zo is de absurde medialogica.