De peuter staat te springen voor de spiegelwand. Hij wil de kat strelen en de papegaai vastpakken. Dan ziet hij de muis rennen, hij schrikt en zoekt zijn papa. Die attendeert hem op de projector. Maar daar wil het kind niets van weten. Hij heeft alleen oog voor de illusies op de wanden in het Teylers Museum. Voor Kunst op Zondag dompel ik me onder in ‘De grote illusie’. https://youtu.be/5Oq1-kdYS14?si=cz5AC_2CviJadM9J Kunnen we onze ogen nog wel geloven? Anno 2024 komen we bijna dagelijks in aanraking met kunstmatige of artificiële intelligentie (AI). Met een paar kernwoorden kunnen we onze computer een artikel laten schrijven of een beeld laten ontwerpen. Op social media komen berichten en beelden naar ons toe waarbij je soms heel goed moet kijken of wat je leest of ziet waar of niet waar is. Maar deze vragen zijn niet nieuw…! Tijdens de tentoonstelling De Grote Illusie – 200 jaar Virtual Realities (Teylers Museum Haarlem) reis je terug naar de negentiende eeuw. In die tijd groeide optische illusies uit tot massaspektakel. In het oudste museum van ons land, kun je nu terug naar de wortels van virtual reality (VR), augmented reality (AR) en deepfake. De tentoonstellingszaal is voor deze gelegenheid omgebouwd tot een spiegelpaleis. Mijn ogen moeten even wennen aan de ruimte. Vier spiegelwanden met daarin een box met spiegelwanden. Al deze spiegels versterken de illusie, kan ik mijn ogen hier nog wel geloven? [caption id="attachment_349410" align="aligncenter" width="450"] Tekening van het Kaiserpanorama met 25 kijkstations. Ontwerp van August Fuhrmann © Collectie Teylers Museum.[/caption] Het Kaiserpanorama Na de spiegelzaal gaat de grote illusie verder in de tweede schilderzaal van het Teylers. Hier kun jezelf onderdeel worden van enkele illusies. In deze interactieve familietentoonstelling kun je de negentiende-eeuwse én de hedendaagse virtual realities gelijktijdig beleven. In deze zaal kun je niet om het topstuk van deze expositie heen, het Kaiserpanorama. Deze grote ronde kijkdoos, een stereoscopisch amusementsmedium is een van de topstukken uit de eigen Teylers-collectie. Het Kaiserpanorama is een voorloper van de film. De stoelen die voor de 25 ‘kijkopeningen’ staan nodig je uit om een kijkje te nemen. Ik was blijkbaar iets te klein om goed door de bril te kunnen kijken en dat in combinatie met mijn bril, kreeg ik de beelden helaas niet altijd scherp. [caption id="attachment_349402" align="aligncenter" width="450"] Een zwevend hoofd dat praat, jij kunt het ook in de grote illusie © collage Wilma Lankhorst.[/caption] Een zwevend hoofd op een tafel Achter in deze ruimte staat een lange rij wachtende mensen voor een klein hokje. Op de lichtbak op het dak lees ik ‘zwevend hoofd’. We sluiten aan en als we aan de beurt zijn mag een van ons zijn hoofd op tafel leggen, zonder dat we de rest van zijn lichaam zien. Mijn partner lijkt hier gereduceerd tot het hoofd van Holofernes. Gelukkig stroomt er nu geen bloed, maar het effect is best luguber. Achter ons zitten mensen, niets vermoedend met een VR-bril op met hun hoofd in een andere wereld. Er staat een tafel waarop je je kennis kunt testen omtrent kunstmatige intelligentie. We kijken naar een toespraak van oud-premier Jean Luc Dehaene van België en moeten de vraag beantwoorden of dit een echte toespraak is of een deepfake-presentatie. Daarna volgen nog enkele andere beelden en ik moet steeds heel goed kijken en vraag me steeds af of ik mijn ogen wel kan geloven? [caption id="attachment_349408" align="aligncenter" width="450"] Sfeerbeeld van de spiegelzaal in de grote illusie © foto Bastiaan Van Musscher - Teylers Museum.[/caption] De Grote Illusie is nog tot en met 1 september 2024 te zien en te ondergaan in het Teylers Museum in Haarlem. Kijk hier voor alle details. Het Teylers Museum en deze tentoonstelling zijn gratis te bezoeken met de Museumkaart. [caption id="attachment_349407" align="aligncenter" width="450"] Sfeerbeeld van de iconische zaal in het Teylers Museum © foto Wilma Lankhorst.[/caption] © tekst en foto’s Wilma Lankhorst © gebruik van de foto’s met dank aan en met toestemming van het Teylers Museum, Bastiaan Van Musscher en alle bruikleengevers.
Erica Switchblade (drums) en Gianni Blacula (gitaar) vormen samen het Italiaanse rockduo The Devils.
“[G]arage rock zoals het hoort: pompende drums en gruizige riffs zonder poespas,” zo prijst rockmagazine Harde Metalen hun vierde album aan.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Uit Kunst op Zondag 3 februari 2019: iemand liet iets in elkaar storten en dat kreeg applaus….
Prachtig? Prachtig!
Het is natuurlijk even intrigerend als spectaculair dat hij al die moeite met één enkele trap in elkaar laat donderen. Maar het oeuvre van Aeneas Wilder omvat meer dan dat. Bij sommige van zijn constructies vraag je je af wanneer het vanzelf in elkaar stort.
Meer dus in de herhaling en hier.
Vraag aan alle curatoren in Nederland: wanneer krijgen we Aeneas Wilder en zijn werk weer eens hier te zien?
De ontdekking in het nieuwe nummer van Het Liegend Konijn is voor mij deze keer de dichteres Lieke Gorter. Er zijn onder de jongere dichters (Gorter is geboren in 1989) geloof ik, buiten spoken word, twee stromingen te onderscheiden: er zijn dichters die politieke gedichten schrijven, over het klimaat bijvoorbeeld, over vluchtelingen, en er zijn dichters die zich vooral richten op de taal, die absurde spelletjes met taal. Van de eerste categorie is Gorters voornaam- en leeftijdsgenoot Marsman een voorbeeld; van het tweede beider leeftijdsgenoot Joost Oomen.
Gorter hoort meer tot de tweede stroming, maar ze knipoogt regelmatig naar de eerste. Haar gedichten zijn elegante fonteinen van taal. Het eerste gedicht in Het Liegend Konijn heet ‘Door honderden ogen’ en begint zo:
de zilveren schaal
waar de thee op werd geserveerd
nu een blad vol modder
terwijl wij allen gelijk
niet durven te kijken in de ogen
van een man zonder baard
om zich achter te verstoppen
hoelang kleurt zijn shirt nog groen
dat wegtrekt uit de straten
(…)
Het gedicht bestaat, net als de andere in Het Liegend Konijn afgedrukte Goteriana, uit regels die ieder op zich in een volkomen onopvallend gedicht zouden passen, maar door de manier waarop ze als kleurige scherven in een mozaïek zijn geplaatst, ontstaat een bijzonder effect. Het is net alsof je na het eind van iedere regel ineens een andere hoek inslaat. Een enkele keer zit er ook een bijzonder enjambement in (‘wij allen gelijk / niet durven te kijken’: daarin wordt gespeeld met twee betekenissen van gelijk: we zijn allen gelijk, en we durven gelijk niet te kijken’) maar wie had gedacht dat de man wie wij niet in de ogen durven te kijken zo prominent geen baard heeft dat hij zich er niet achter kan verstoppen? Of dat het groen van een shirt uit de straten zou kunnen wegtrekken?
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Gedurende de jaren negentig werden Noord-Ierland en diverse Britse steden opgeschrikt door terreur- en moordcampagnes van de IRA en de Irish National Liberation Army (INLA).
De protestantse Ieren (nazaten van Britse kolonisten) hadden op hun beurt hun eigen paramilitaire groepen, zoals de Ulster Defense Association (UDA) en het Ulster Volunteer Army (UVA) die eveneens moordaanslagen pleegden. Interne onenigheid en weerstand tegen verzoeningspogingen met de Britse overheid leidden afsplitsingen als de Loyalist Volunteer Force (LVF) en een paar jaar later de ‘Real IRA’.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Eerlijk gezegd weet ik niet zo goed wat ik moet vinden van Idles. Is het goed, of is het pretentieuze pokkeherrie?
Desalniettemin weet de onderhuidse woede die zanger Joe Talbot communiceert te intrigeren.
Greta Van Fleet is een rockband uit Michigan rond de broertjes Kiszka, die zich laten inspireren door klassieke rockbands als Led Zeppelin, Aerosmith en The Doors.
Dat hoor je er ook wel aan af.
Seabear is een zevenkoppige indiefolkband uit Reikjavik, die naast hun gezamenlijke muziekactiviteiten nog allerlei andere projecten ondernemen.
Toen Robin Thicke ‘Blurred Lines’ uitbracht, wees meer dan één feministe erop dat de tekst nogal ‘rapey’ was.
Reb Fountain en Amanda Palmer schroeven die kritiek op tot een oncomfortabel niveau. Maar dan weer wel op artistieke wijze, hetgeen het resultaat muzikaal goed verteerbaar maakt.
Na dertig jaar heeft Billy Joel weer eens een liedje gemaakt. Zijn laatste plaat was River of Dreams uit 1993, en daarna had Joel alles wel gezegd wat er te zeggen viel, vond ‘ie zelf.
Als perfectionist ging het schrijven en componeren hem ook steeds zwaarder vallen. Er waren zo’n twaalf maanden uitwisseling van ideeën voor liedjes met de jonge producent Freddy Wexler voor nodig om Joel weer uit z’n schulp te lokken.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.