Hoe onderzoeken we de taal van kunstmatige intelligentie?

Ik denk dat er een half jaar geleden, toen met ChatGPT de eerste chatbot van een nieuwe generatie op internet verscheen, iets is gebeurd dat we nu nog niet gebruiken. In ieder geval is er nu een wezen dat geen mens is en toch menselijke taal kan gebruiken op een niveau dat tot nu toe nog nooit door iets of iemand werd bereikt die geen mens was. Het is nog niet perfect, maar het is wel de moeite van het onderzoeken waard. Wat kan dat ding nog niet dat wij wel kunnen? Wat kan het wel dat bijvoorbeeld dieren niet kunnen? En wat kan het misschien zelfs beter dan wij? We kunnen vast van alles leren over menselijke taal door deze vergelijking te maken. Maar hoe moeten we de taal van die chatbots bestuderen. Op internet staat sinds een paar dagen een artikel van een aantal onderzoekers van de Universiteit van Berkeley. Zij onderzochten of ChatGPT recursie kent, de eigenschap dat je in menselijke taal zinnen kunt inbedden in andere zinnen (ik wandel is een zin, die onderdeel is van jij denkt dat ik wandel en die laatste weer onderdeel van Marie zegt dat jij denkt dat ik wandel), enzovoort, zelfstandignaamwoordsgroepen in andere zelfstandignaamwoordsgroepen (mijn moeder in mijn moeders hoedje), enzovoort. Recursie wordt door veel onderzoekers gezien als dé definiërende eigenschap van menselijke taal. Vermogen Maar de onderzoekers laten zien dat ChatGPT het ook kan: het kan uitleggen waarom een zin recursief is, het kan extra recursieve stappen toevoegen aan een zin, enzovoort. Ze onderzochten dat door ChatGPT allerlei taalkundige vragen te stellen, en het systeem antwoordde daar vrij goed op. En als het dat niet deed, vroegen ze ‘klopt dat wel?’ en gaf het vaak alsnog het goede antwoord. Ik weet eigenlijk niet hoe indrukwekkend dat resultaat is. Het is waar dat dieren, zelfs heel intelligente dieren met uitgebreide communicatiesystemen, dit allemaal niet kunnen. Maar we weten tegelijk ook al vele decennia dat computers in ieder geval in theorie wel degelijk met recursie om kunnen gaan, en ook nog wel met structuren die de mens juist helemaal niet aankan. In dat opzicht laat dit dus alleen maar zien dat computers goed kunnen omgaan met abstracte structuren. Veel intrigerender is sinds de komst van de chatbots echter de vraag wat zij allemaal wel kunnen dat niet in ons vermogen ligt. En waarom. Ingewikkeld Maar interessanter dan dit – in mijn ogen dus vrij magere – resultaat is de gebruikte methode. Het artikel documenteert volgens mij goed dat we anno 2023 nog niet weten hoe we die kunstmatige intelligentie moeten onderzoeken. In ieder geval op de academie. Een van de grote heel nare kanten van de huidige ontwikkeling is dat alléén heel grote bedrijven genoeg geld hebben om deze technologie te maken. Zelfs van het geld bulkende Amerikaanse universiteiten kunnen dat niet. We hebben hier dus te maken met een uitvinding waar de academische wereld geen rechtstreekse toegang toe heeft. We kunnen er alleen vanaf de buitenkant naar kijken. Het is alsof CocaCola ineens geneeskrachtige potentie bleek te hebben, terwijl niemand wist wat het recept precies was. Met in dit geval ook nog de extra complicatie dat het recept zo ingewikkeld was dat bij CocaCola zelf ook niemand het precies begreep. Naar binnen kijken De auteurs van het nieuwe artikel doen dan ook niet veel meer dan wat iedereen doet: vragen stellen aan ChatGPT. Maar zelfs daarvan weet ik niet zeker of het niet beter kan. Als het systeem een verkeerd antwoord geeft, vragen ze het dus opnieuw, en soms zelfs een paar keer, tot uiteindelijk het ‘juiste’ antwoord komt. Maar wat zegt dat dan? Het omgekeerde zie je ook wel vaak voorbij komen: mensen die zeggen dat de systemen nog niet veel kunnen, omdat ze verkeerde antwoorden geven op simpele vragen. Terwijl ze de volgende keer misschien wél het goede antwoord geven. Je zou waarschijnlijk eigenlijk ChatGPT sowieso 100 keer iedere vraag moeten stellen en dan tellen hoe vaak het antwoord juist is. Dat levert wat minder spectaculaire resultaten op, maar uiteindelijk waarschijnlijk wel inzichtelijkere: het systeem blijkt bijvoorbeeld in 64% van de gevallen met recursie te kunnen omgaan. Je wilt in dat geval natuurlijk nog steeds weten waarom je dat aantal eruit vindt, en het valt alleen maar te hopen dat er een oplossing wordt gezocht voor het probleem dat we niet naar binnen kunnen kijken.

Door: Foto: Language researcher looking puzzled, gemaakt met Dreamstudio, via Marc van Oosten dorp.

Closing Time | My Mistakes Were Made For You

The Last Shadow Puppets bestond uit muzikanten uit diverse andere grote bands, zoals de Arctic Monkeys, The Rascals, Simian en de Mini Mansions.

Dit deuntje is uit de tijd dat Amy Winehouse haar successen beleefde, en retro-jaren ’60 muziek weer hip was.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Catalogi van tentoonstelling Edmondo Bacci © foto Wilma Lankhorst.

Kunst op Zondag │Edmondo Bacci in Venetië

De tentoonstelling Edmondo Bacci: Energy and Light is de eerste en meest uitgebreide retrospectief expositie gewijd aan deze Venetiaanse kunstenaar. Er zijn ongeveer tachtig werken te zien, waarvan een groot aantal nog nooit eerder is geëxposeerd. De beeldtaal van  kleur en licht maakte zowel op Peggy Guggenheim indruk als op Alfred H. Barr Jr., de directeur van het Museum of Modern Art in New York. Het MoMa kocht in 1953 Bacci’s werk Avvenimento #13R . Dit doek is nu teruggekomen naar Italië, waar het deze zomer voor het eerst voor het publiek te zien is in de Peggy Guggenheim Collection in Venetië.

Edmondo Bacci aan het werk in zijn atelier © foto PGC

Edmondo Bacci aan het werk in zijn atelier © foto Peggy Guggenheim Collection © Chiara Bertola.

Wie was Edmondo Bacci?

Edmondo Bacci (1913–1978) was een van de vertegenwoordigers van de Venetiaanse naoorlogse kunst. Samen met collega-kunstenaars Tancredi Parmeggiani en Emilio Vedova behaalde hij internationaal succes en faam. Bacci was een van de weinige kunstenaars in Italië die de mogelijkheden van het nieuwste type abstractie begreep. Hij voegde hedendaagse trends in Europa en de Verenigde Staten samen met zijn persoonlijke stijl. Ik zie alleen abstract werk, vaak series met een titels zoals Fabrics en Avvenimento. Als ik dat laatste woord vertaal in het Nederlands krijg ik twee opties: evenement en gebeurtenis. Als ik de PR-dame vraag welke van deze twee begrippen de lading het beste dekt, is haar reactie: “liever niet vertalen, dat doen wij ook niet”.

Foto: SP Groningen (cc)

Plan Kan – eerlijk zullen we alles delen

ONDERZOEK - De gemeente Nijkerk vatte het plan op voor een periode van 2,5 jaar een noodopvang voor 350 vluchtelingen te organiseren. In een gebouw in  Hoevelaken. Meteen reuring, opgestookt door een in Hoevelaken woonachtig Eerste Kamerlid van de PVV.

De Lokale Partij wil de ‘Rutte-strategie’ toepassen: een besluit uitstellen tot na de zomer. Onder andere om het college van B&W zodoende tijd te geven om met het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers) te onderhandelen over een lager aantal asielzoekers.

Daar zit het Nijkerks college van B&W dus klem tussen lokaal ongenoegen en het COA / staatssecretaris Van der Burg. De Spreidingswet is nog volop in behandeling, dus Van der Burg heeft weinig in handen waarmee hij de Hoevelakers tot bezinning kan brengen.

Of de wensen en eisen die sommige Hoevelakers nu inbrengen ook gehoor krijgen, is zeer de vraag. In mei liet de staatssecretaris weten klaar te zijn met gemeenten die allerlei eisen stellen.

Spreidingswet nog lang niet klaar

Op 1 juni ging de vaste Kamercommissie voor Justitie en Veiligheid in gesprek met elf bestuurders en organisaties, die hun reactie gaven op de Spreidingswet. Vluchtelingenwerk Nederland,  de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB), de Adviesraad Migratie en VNG / G40-stedennetwerk vinden de verdeling van opvangplaatsen zoals in het wetsvoorstel is geformuleerd te complex.  Ze sloten aan bij het advies van de Raad van State:  pas een eenvoudiger systematiek toe, analoog aan de procedure voor huisvesting van statushouders: taakstelling naar rato van aantal inwoners gemeente.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Minister-president Rutte (cc)

Persconferentiepoëzie

COLUMN - De wekelijkse persconferentie na de ministerraad mag ondertussen wel de persconference van Rutte gaan heten. Totaalkunst. Een woordendans rond de hete brij. Puur poëzie door de kracht van herhaling.

De laatste persconferentie was weer zo’n voorbeeld. Niet voor de eerste keer probeerde een van de journalisten bij Rutte een bekentenis te ontlokken dat hij een van de oorzaken is dat het vertrouwen in de politiek naar de knoppen is. Vorig jaar, 13 mei, waren we getuige van het spel tussen Sam Hagens (SBS) en Rutte:

Hagens: “Ziet u uzelf nog als de premier die problemen oplost?”
Rutte: “Dat is in ieder geval mijn ambitie, ja.”

Hagens: “Want als je kijkt naar de afgelopen twaalf jaar kun je ook zeggen dat u problemen veroorzaakt.”
Rutte: “Ook, ongetwijfeld. Als je bestuurt gaan er ook dingen niet goed, zeker. Maar ik ben ook trots op heel veel dingen die wel bereikt zijn.”

Hoe dat verder ging kunt u hier terugzien.

Afgelopen vrijdag was het weer feest. Ook nu provoceerde een journalist van SBS (Merel Ek) de “opperbaas” (Ruttes eigen woorden) van Nederland.

Merel Ek opende het bal met:

Meneer Rutte, voelt u zich verantwoordelijk voor het vertrouwen in de politiek in Nederland?

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Closing Time | It Must Change

Antony and the Johnsons heet tegenwoordig Anohni and the Johnsons. De muziek klinkt er in ieder geval niet minder om.

En over veranderingen gesproken: de dame in de videoclip is Munroe Bergdorf, een bekend Brits transgender model. Die was vroeger blond. En ze had een mopsneus.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende