Binnen een paar dagen heeft het burgerinitiatief ‘Uit vrije wil’ de 40.000 handtekeningen verzameld die nodig zijn om het parlement te dwingen het onderwerp in behandeling te nemen: hebben mensen die klaar zijn met leven, al mankeren ze verder niks, recht op hulp bij zelfdoding? Daar valt inhoudelijk veel over te zeggen, maar eerst iets over de toon. Zo zegt initiatiefneemster Yvonne van Baarle het:
Ik ben in actie gekomen omdat ik het als onrecht ervaar geen stervenshulp te kunnen krijgen als ik die nodig heb. Ik behoor tot een generatie die dit niet accepteert.
Die generatie – het zal niemand verbazen – is de generatie die haar hoogtepunt beleefde in de jaren zestig en zeventig. Als ze iets wil, dan vraagt ze dat niet beleefd, nee, dan eist ze dat op hoge toon op onder veel vertoon van morele verontwaardiging. Nu heeft ze haar levensavond bereikt en moet de rest van de wereld gaan rennen om te zorgen dat die helemaal volgens haar wens verloopt. De term ‘narcisme’ is wel eens minder terecht aan ‘babyboomers’ gekoppeld.
Dan de inhoud. Levensbeëindiging is een zware beslissing. Dat geldt uiteraard in de eerste plaats voor degene die het betreft. Maar het geldt evenzeer voor degene wiens hulp daarbij wordt ingeroepen, doorgaans een arts. Daarom zijn er regels voor. Die zijn er voor de zorgvuldigheid naar de patiënt toe, maar ook om artsen houvast te geven.
Wanneer je, zoals de actiegroep, vindt dat de rechten van levensmoede ouderen uitgebreid moet worden, dan is de onmiddellijke consequentie daarvan dat de psychische belasting van artsen toeneemt. Zij zullen, als ‘Uit vrije wil’ zijn zin krijgt, in toenemende mate opgezadeld worden met de verantwoordelijkheid voor de dood van fysiek kerngezonde mensen die niet zelf een einde aan hun leven willen maken. Voor de actiegroep lijkt dat geen issue.
Lees alle steunbetuigingen van ‘Uit vrije wil’ nog maar eens goed na. De boodschap is vrijwel altijd hetzelfde: anderen moeten zich in dienst stellen van mijn recht op zelfbeschikking. Het is lang geleden dat zo’n vertoon van egotisme serieus genomen werd. Het onderwerp verdient weliswaar die ernst, maar de initiatiefnemers zou iets meer introspectie sieren.
Reacties (30)
Mooie post. Het kwam vandaag ook aan de orde bij Buitenhof en ik was verbaasd om te zien hoe alle gasten het erover eens waren dat het eigenlijk wel moet kunnen.
Naast het narcisme wat inderdaad uit dit voordeel naar voren komt, zie ik nog een meer juridisch bezwaar: hoe voorkom je dat ouderen onder druk gezet worden om er maar een eind aan te maken?
Er wordt gezegd dat er dan goed gekeken moet worden of iemand niet behandelbaar depressief is, maar er zijn genoeg gevallen bekend waarbij mensen iets wordt aangepraat wat ze eigenlijk niet zijn of willen.
Zolang een arts het recht houdt te weigeren zie ik er niet zoveel problemen in.
/semi off topic
Ik las gisteren iets in Medisch Contact (geloof ik) over iemand met borderline wiens euthanasie niet doorging ivm het feit dat ze “zelfs nog meer opzag tegen de dood dan tegen het leven”.
Netjes dood gaan is niet voor alleen voor babyboomers, maar hoort voor iedereen te gelden. Als ik denk aan mijn moeder (6 jaar verschrikkelijk geleden) en mijn vader (ineens dood), weet ik wat de voorkeur geniet.
“Waarom ik. Wat heb ik in mijn leven misdaan”, zei mijn moeder eens.
God is wreed!
Hulde voor dit artikel.
Het is een moeilijke kwestie. Filosofisch ook lastig, zeker wanneer het in termen van zelfbeschikking wordt gegoten. In hoeverre is iets zelfbeschikking wanneer je door een daad van zelfbeschikking, juist die beschikking opheft? Filosofisch gezien, een onhoudbare positie.
Vervolgens, dit ‘recht’ om dood te gaan is allerminst vanzelfsprekend. Onder andere impliceert het dat mensen kunnen verwachten van anderen dat ze worden geassisteerd met dergelijke kwesties. Is het redelijk om dit verzoek af te dwingen? Ik vraag mij ook af in hoeverre je medelijden moet hebben met mensen die er ?klaar? mee zijn. Is zo?n positie dermate ernstig dat de wens ingewilligd moet worden? Mag ik zeggen dat ik het moeilijk vind om de klaagzang heel serieus te nemen?
En wat is eigenlijk het verschil tussen iemand van 40 die levensmoe is en iemand van 80? Het gaat bij deze wetgeving om deze laatste categorie, maar om eerlijk te zijn, wie heeft er nu daadwerkelijk een vervelender vooruitzicht? Die van 40 mag (met een beetje ongelijk) nog heel wat jaartjes in ellende doorbrengen. Wanneer hier na 2 jaar intensieve begeleiding wordt geconstateerd dat diegene toch echt dood wilt, is het dan niet even zo redelijk om deze persoon ook te laten sterven?
Er wordt ook gesuggereerd dat er ?waardigheid? in het geding is. Gek eigenlijk. Wat is er waardig aan om geassisteerd te sterven? Wat is er waardig aan om het leven te ontsnappen ipv het te ervaren inclusief de moeilijkere momenten?
Het is niet gek dat mensen dit willen. Maar het voelt voor mij toch een beetje als een doorgeschoten idee over de controle die mensen zelf over hun leven willen hebben. In het kader van zelfbeschikking en het voorkomen van pijn en leed, lijkt alles gerechtvaardigd te zijn.
ongelijk=ongeluk
@2 Als euthanasie een opeisbaar recht wordt, wordt het voor artsen heel erg lastig om te weigeren, ook als ze formeel dat recht hebben.
@6: Het lijkt me dat dat dan goed geregeld moet worden. Net als abortus, dat wordt ook door veel artsen geweigerd.
Goed artikel. Beter dan bij niemoller; daar las ik net dat dit een links complot is van de elite om bejaarden te slachten om zodoende de multiculturele samenleving betaalbaar te houden.
@8
Lees jij Het Vrije Volk? Had ik nooit van je verwacht.
Je weet hopelijk toch wel dat deze blog geen connectie heeft met het rode dagblad dat vroeger zo heette.
Ik lees al die shit vrijevolk, niemoller, standejong, geenstijl, dagelijksestandaard noem al dat gewauwel maar op.
Ook ik hoop netjes dood te mogen in plaats van afhankelijk te zijn van wat een willekeurige arts willekeurig beslist. Heb ik pech dan eindig ik misschien als mijn oma. In tien jaar van vergeetachtig naar kasplantje. Om te eindigen op een afdeling waar Hieronymus Bosch nog van zou schrikken. Namelijk een arts die uit principe nooit iets erg of serieus genoeg vond. Ze kan immers nog ademhalen meneer…
Over de babyboomers, ik begrijp dat ze ook hierin weerstand oproepen. En toch hebben ze verdorie gewoon gelijk. Ook ik hou niet van al te gemakkelijk maar serieuze gevallen verdienen een serieuze reactie. Een toegegeven vaak lastige balans voor een arts maar ik vind dat hun persoonlijke mening hierin geen rol dient te spelen. Een arts hoort misschien vooral levens te redden maar juist uit respect voor het leven moet er soms een einde gezocht worden. Een beslissing voor de arts, eventueel aangevuld met een second opinion, en bij voorkeur in combinatie van een al dan niet ruim van te voren opgestelde wilsverklaring. Principiele/religieuze overwegingen van de arts zijn irrelevant. Niemand vraagt van hem/haar de patient met blote handen te wurgen.
@11 Waar jij het over hebt, is al geregeld in de euthanasiewet. Wat ‘Uit vrije wil’ wil, gaat een stapje verder. Zij willen ook hulp bij zelfdoding van gezonde mensen die het niet meer zien zitten (bijvoorbeeld omdat ze vereenzaamd zijn en zelfs de verpleegkundige geen tijd meer heeft voor een babbeltje).
@12 Het mag dan wel ‘geregeld’ zijn, in de dagelijkse praktijk kan het nog verdraaide lastig blijken te zijn.
Het stapje verder is natuurlijk zeer moeilijk in te vullen. Stel ik ben 87, redelijk gezond, hoewel zeer slecht ter been, maar geen (nog levende) partner, geen kinderen en geen vrienden (meer). Kamertje in een bejaardenhuis, nooit bezoek en af en toe een verzorgende die met je spreekt als was je amper 10 jaar. Je leest slecht zelfs met een loep, kijk je tv dan is het net radio met wat abstracte kleurtjes. Niet zo’n extreem voorbeeld als je misschien denkt, de harde realiteit voor vele ouderen. In zo’n situatie, ik bid dat het me nooit overkomt, kan elke extra dag er een teveel zijn. En persoonlijk wens ik me toe dan een pilletje te kunnen krijgen.
Ik begrijp je weerstand tegen ‘het grote gemak’ zeer goed. Maar ik zie ook dat de huidige euthanasiewet nog veel verbetering behoeft.
Christian vergist zich als hij denkt dat waar Painted Bird het over heeft, al geregeld is in de euthanasiewet.
Een arts mag alleen euthanasie plegen bij ‘uitzichtsloos en ondraaglijk lijden’. Het is de arts die bepaald wanneer dat is, en vervolgens moet hij zich verantwoorden tegenover een regionale toetsingscommissie.
In de praktijk vermijden artsen die gang liever, door de patiënt te laten versterven (sowieso de enige optie als een wilsonbekwame patiënt niet vooraf een verzoek tot euthanasie heeft geschreven) of de medicatie langzaamaan op te schroeven.
Terwijl dat allemaal niet nodig is. Er zijn tegenwoordig middelen voorhanden, zoals een combinatie van pillen, oplossingen in drankjes, die de patiënt zelf kan innemen, in het volle bewustzijn dat hij daardoor zal inslapen.
Dat er een mondige generatie nu opstaat om dat bij wet te regelen is alleen maar goed. Christian zal ze nog dankbaar zijn als hij over een aantal decennia ligt te creperen aan de kanker.
@14 Wat je zegt is eigenlijk: het is wel geregeld, maar artsen omzeilen het liefst. Als dat het probleem is, zie ik niet direct hoe je dat met wetgeving gaat veranderen, tenzij je zorgvuldigheidseisen laat vallen.
Hoe dan ook, mij gaat het er niet om dat mensen niet het recht zouden hebben om waardig te sterven. Wat mij ergert is het als vanzelfsprekend opeisen van een recht om een zware belasting bij anderen neer te leggen.
@13
Ik denk dat je je voor zo’n situatie geen zorgen hoeft te maken. Wanneer we in Nederland waren, gingen we altijd bij een oude Armenier, een vriend, in een bejaardentehuis en situatie zoals jew beschijft op bezoek. Goed bij de pinken, redelijk gezond. Alleen hij zat bij enkel Nederlanders, die niets van hem begrepen. Ook buiten ons geen enkel bezoek.
Vorig jaar begon hij te huilen en zei tegen ons: “Satik, Rob, Mijn ziel is dood”
We hebben direct voor Armeense boeken en video-cassettes gezorgd. Een maand later, kregen we hier in Armenie bericht dat hij overleden was. De natuur regelt het in zulke gevallen zelf.
@15: als artsen het omzeilen, is het blijkbaar slecht geregeld. Want als het goed geregeld zou zijn, zouden ze niet massaal de behoefte voelen het te omzeilen.
Wetgeving hoort zich te voegen naar de behoeften en gedragingen van de maatschappij, niet andersom.
Verder zie ik de ‘zware belasting’ niet zo. Waarom wordt het als ‘normaal’ beschouwd iemands leven met kunst en vliegwerk eindeloos te rekken, en als een morele belasting om iemand die om de dood smeekt een beker met snelwerkend euthanaticum voor te zetten en ‘m te informeren dat als hij dat opdrinkt, hij zachtjes inslaapt om nooit meer wakker te worden?
Dierenartsen geven katten, honden en zelfs paarden routinematig een spuitje als ze niet meer te redden zijn. Maar als het een medemens betreft, gunnen we hen geen zachte dood vanwege onze eigen irrationele angsten.
Het is niet alsof mensen vragen of je ze met een kussen wilt smoren totdat hun doodskreten versterven, ofzo. Ze vragen slechts om de middelen om er zelf netjes een einde aan te maken.
Is dat zoveel gevraagd? Geef me dan zelf die vijzel en stamper maar, met een receptje hoeveel milligram ik in een theekopje moet oplossen om rustig in te kunnen slapen. Doe ik de rest zelf wel.
@Tjerk. Dit voorstel gaat niet slechts over gevallen met ernstige ziektes. Het gaat over controle mbt het einde van het leven simpelweg omdat mensen geen behoefte meer hebben om te leven. Ze zijn er klaar mee.
@Rob; dat lijkt me dan eerder een kritiek op Christians argument dat het allemaal allang geregeld is, dan mijn argument, dat iemand die zo naar de dood verlangt dat hij zelfdoding accepteert, geholpen dient te worden om dat netjes en schoon te kunnen doen.
De werkelijkheid is dat mensen nu verkommeren in verzorgingshuizen, zichzelf in brand steken of de sloot in rijden. Daar hebben we het over (zie Volkskrantartikel ‘Klaar met leven, maar de dood is nog ver’), niet over een of andere verwende babyboomer die zogenaamd elke gril ingewilligd wil hebben.
Komt nog bij dat de meeste van die ondertekenaars vóór de oorlog geboren zijn en dus niet tot de baby-boomgeneratie, maar tot de opbouw-generatie behoort.
@18 ‘Ze zijn er klaar mee.’
Wie zijn wij om een ander vast te houden in een leven dat al voorbij is.
@20 Wie zijn zij om voor zoiets pietluttigs aan een ander te vragen om het leven te beëindigen?
@19 Nou ja, ik zie dat jij je vooral op ernstige ziekte richt en dit voorstel is niet zomaar een aanscherping/verbetering van de huidige euthanasiewetgeving. Het is een verruiming ervan.
“De werkelijkheid is dat mensen nu verkommeren in verzorgingshuizen, zichzelf in brand steken of de sloot in rijden. Daar hebben we het over (zie Volkskrantartikel ‘Klaar met leven, maar de dood is nog ver’)”
Dit argument geldt ook voor iemand van 40 die het niet meer ziet zitten (muv het verzorgingshuis). Waarom zou het voor iemand van 80 wel moeten kunnen en voor iemand van 40 niet? Laatstgenoemde heeft het veel zwaarder en moet nog veel langer wachten voor dood gaat. Mag ik zeggen dat ik het een beetje gezeur vind? Dat ik het vind getuigen van decadentie, lafheid en controlezucht?
@21 Pietluttigs. Ik kan zien dat je een in- en meevoelend mens bent… ‘Zij’ vragen niet om actieve levensbeeindiging maar om een pilletje waarmee ze zelf ‘aan de slag’ kunnen.
‘Mag ik zeggen dat ik het een beetje gezeur vind? Dat ik het vind getuigen van decadentie, lafheid en controlezucht?’
Je mag alles zeggen. Het lijden van een ander pietluttig noemen, dat is decadentie in de overtreffende trap. Laf is het om daar niets mee te willen doen omdat het voor jou toch maar een ver van je bed show is. En van controlezucht is sprake wanneer je een diep ongelukkige bejaarde verteld: ‘niet zo zeuren ouwe, gewoon nog effe doorbijten’.
En mag ik dan zeggen te hopen nooit van mensen zoals jij afhankelijk te worden? Bah.
@22 “Pietluttigs. Ik kan zien dat je een in- en meevoelend mens bent… ‘Zij’ vragen niet om actieve levensbeeindiging maar om een pilletje waarmee ze zelf ‘aan de slag’ kunnen.”
Er staat vast nog wel een flesje gootsteenontstopper in het keukenkastje waarmee ze aan de slag kunnen.
“Het lijden van een ander pietluttig noemen, dat is decadentie in de overtreffende trap.”
Pwah, Lijden. Nou nou.
“En van controlezucht is sprake wanneer je een diep ongelukkige bejaarde verteld: ‘niet zo zeuren ouwe, gewoon nog effe doorbijten’.”
Daarom vooral niks zeggen en gewoon negeren die hap.
“En mag ik dan zeggen te hopen nooit van mensen zoals jij afhankelijk te worden?”
Beginnen de jaren al te tellen?
Genoeg lol, nu effe serieus en even zo niet zo chagrijnig man. We hebben het hier niet over mensen met ernstige ziektes. En er zitten simpelweg wat dilemma’s aan vast en het is niet zonder meer overtuigend dat een nare situatie een beroep op geassisteerde dood opeisbaar maakt. Richt je daar nou gewoon op. En vraag jezelf tegelijkertijd ook maar eventjes af of er een wezenlijk verschil zit tussen degene die 40 is en degene die 80 is?
@23 Soms, heel soms, ben ik zo verstandig ergens niet op te reageren. In dit geval ben ik met je klaar waar je over gootsteenontstopper begint.
@24 :)
De babyboomers waren tot dit artikel werd geschreven altijd geboren in de 15 jaren na 1945, en babyboom was tot voor kort een engels woord voor de na-oorlogse geboortegolf. De initiatief nemers zijn bijna allen in of vóór WO2 geboren. Interessant, dat de macht van de babyboomers zo groot is dat zij ook mensen die in een eerdere tijdspanne zijn geboren geïncorporeerd hebben.
@Paul Ja, daar heb ik ook even over geaarzeld. Maar Hedy d’Ancona, om er maar eentje uit te pikken, is toch echt een boegbeeld van de jaren zestig en zeventig. Misschien moet je concluderen dat de voorhoede van de babyboomers net iets ouder is dan die generatie zelf.
Ik ben het hier vrijwel volledig met Painted eens. Volgens mij is waardig sterven in deze discussie trouwens ‘het nemen van een pilletje’ tegenover ‘het jezelf voor een trein werpen’ of andere minder waardige manieren om te sterven.
@27: boegbeelden van de jaren 60 kunnen geen babyboomers zijn. Die zijn te oud. Maar het klinkt wel leuk natuurlijk. De babyboomers krijgen wel vaker van van alles en nog wat de schuld, maar een feit is, dat de babyboomers pas sinds pakweg het jaar 2000 ‘aan de macht’ zijn. Balkenende en Bos zijn babyboomers. Kok, Lubbers, enz, zijn van voor die tijd.
Charmante maar weinig zeggende indelingen als bijv. babyboomers, soixante-huitards, generatie X, no future of wederopbouw-generatie verduidelijken niet wie de macht heeft. In het algemeen lijkt me dat mannen (hopelijk mensen in de niet te verre toekomst) van eind 40 tot een jaar of 65 de macht hebben. Daaraan kun je een mooi etiket hangen, maar het zegt weinig over generatiegenoten als Wiegel en Kok of Bolkestein en van Agt, of tegenwoordig Pechtold en Wilders.
Christian, ik vind het jammer dat je van de wens tot zelfbeschikking een karikatuur maakt om op die manier maar weer even babyboomers te bashen. De eventuele subtiele boodschap die je zegt te willen overbrengen, het opeisen van een recht ten koste van anderen, komt daardoor niet over.
Dan inhoudelijk: ik vrees dat je iets te kort door de bocht gaat. De meeste ouderen zijn over het algemeen niet ?fysiek kerngezond?, maar eerder niet ongezond genoeg om in aanmerking te komen voor euthanasie. Wachten tot je gezondheid echt achteruit gaat is niet handig, want euthanasie is überhaupt niet meer aan de orde zodra je wilsonbekwaam wordt geacht.
Het is ook tamelijk simplistisch om te stellen dat de ouderen gewoon zelf euthanasie moeten plegen in plaats van een arts te vragen om hulp. De mogelijkheden voor ouderen om suïcide te plegen zijn vaak zeer beperkt. Vaak beschikken ze niet over de benodigde kennis of toegang tot de juiste middelen of ze zitten zelfs onder permanent toezicht in een verzorgingstehuis. Op hulp hoeven ze niet te rekenen, want dat is nog steeds strafbaar.
In feite zijn bovenstaande zaken de problemen met de huidige euthanasiewet, die ook bij artsen voor stress zorgen. Veel artsen willen wel helpen, maar of ze mogen niet van de wet of ze durven niet vanwege de zeer strenge zorgvuldigheidseisen. Je zou dus beter kunnen zeggen dat de moralisten met hun strenge wet zichzelf een schoon geweten hebben bezorgd en de belasting daarvan bij de artsen en de patiënten hebben neergelegd.
Er valt wat dat betreft best wat tegen het voorstel van burgerinitiatief ?uit vrije wil? te zeggen, aangezien de leeftijdsgrens van 70 op zijn minst discutabel is en het voorstel ook geen oplossing biedt voor euthanasie bij bijvoorbeeld te ver gevorderde dementie. Het goede aan het burgerinitiatief is in ieder geval dat het onderwerp weer op de agenda staat. Laten we hopen dat de deelnemers aan het debat verder komen dan de boodschap dat mensen maar moeten lijden ten dienste van het moreel welbevinden van anderen.
Verder wat Painted Bird zegt.