COLUMN - Sargasso heeft een scoop. De kersttoespraak van Peter Buurman is gelekt, en alleen hier te bewonderen
Dit was de laatste column van Peter Buurman. De redactie is op zoek naar een vervanger. Bent of kent u een columnist die op humoristische wijze en niet al te zwaarmoedig het nieuws beschrijft? Mail naar info at sargasso punt nl.
COLUMN - Toen het warme, half vochtige bosje haar werd gefatsoeneerd voor een selfie, hadden ze waarschijnlijk nog geen idee wat hen te wachten stond. Echter, niet veel later zou blijken dat zelfs de Instagramfilter het weerzinwekkend aanzien niet had kunnen verhullen. En wat was dat bruine stipje? Een pukkel? Een koekkruimel van vorige week? Een opgedroogd stukje poep?
Terwijl de Van Dale traditioneel begon met het opwarmen van afgekoelde woorden als selfie, was de wereld alweer een stap verder. Kees van Kooten opteerde voor de term otofoto, terwijl een stukje verderop de komische variatie okselfie werd geboren. Dat laatste komt neer op een selfie, maar dan met je oksel erbij. Eigenlijk voor de ironische hype goed en wel op gang was gekomen, had Asha ten Broeke ‘m al kapotgemaakt.
Asha ten Broeke, de vrouw die een broodje kaas nog van seksisme zou beschuldigen, wist immers ook deze lolligheid voor haar karretje te spannen. De foto van haar tamelijk vieze oksel riep logischerwijs het één en ander aan reacties op. Maar nee, aldus Asha, dit waren geen mensen die zomaar iets vies vonden, dit waren de zoveelste figuren die haar hun eigen normen en waarden op wilden leggen. ‘Of als je okselhaar hebt, moet je daar dan geheimzinnig over doen?’ Geheimzinnig doen en er een foto van maken, het ligt nogal ver uit elkaar. Gelukkig hield ze gauw op met deze onzin. ‘Zo genoeg geprovoceerd voor nu.‘ Maar daarmee begon de onzin eigenlijk pas echt.
In een overvol stadion in Johannesburg tekende een man met zijn handen figuurtjes in de lucht. Een leek zou die figuurtjes niet herkennen, maar wellicht zou het hem troosten dat ook een ingewijdene ze niet begreep. “Verbinden” klonk het door de speakers, en de man sloot zonder aarzelen zijn eigen handen in elkander. Zo ver kwam hij nog, in het spreken van een taal die hij niet kende.
Een dag na de Mandela-memorial was immers niet de handdruk tussen Obama en Castro, niet het uitfluiten van Zuma het nieuws van de dag, maar een zwalkende doventolk. De man stond dan wel druk te gebaren, maar het was Zuid-Afrikaans en bovendien wees doof parlementslid Wilma Newhoudt er via Twitter op dat de man ‘gewoon maar wat gebaren aan het verzinnen was’. Toen naar buiten werd gebracht dat de man inderdaad een ‘neptolk’ was, ontstond er enige commotie. Onterecht naar mijn idee, want door ‘maar wat gebaren te verzinnen’ deed hij niets anders dan veel anderen deze week.
Gisteren nog, toen AC Milan spelers voor de wedstrijd nog een shirt met ‘Mandela’ omhoog hielden, en poseerden achter een groot spandoek ter ere van hem. Om zich vervolgens negentig minuten lang te misdragen, en met onsportief spel Ajax uit het toernooi te knikkeren. Het deed denken aan de beschamende kwartminuut stilte bij de WK-loting eerder deze week. Waar ze wel graag de naam Mandela noemden om zijn grootsheid op zich te laten afstralen, maar waar ze hem ook net zo snel weer vergeten als hen dat uitkomt. Dat zijn nog eens gebaren die niets betekenen.
COLUMN - Toen ik vanochtend mijn voordeur uitstapte stond daar een kip. Een kip, voor mijn deur. Het dier stond voor een mensendeur, en had dus best kunnen verwachten dat het vroeg of laat ook een mens zou zijn die de deur zou openen. Mijn deur sloot naar mijn weten echter niet aan op een kippenhok, dus dat een kip mij daar zou verwelkomen was een flinke verrassing. We keken elkaar verdwaasd aan.
Omgedraaid om mijn voordeur op slot te doen realiseerde ik me dat ik eigenlijk nooit had bedacht hoe me te gedragen in een rechtstreekse confrontatie met een kip. Zou het uitmaken hoe ik me gedroeg? En wat doet die kip eigenlijk hier? Moet ik hem niet naar huis brengen? Tijdens die overdenkingen volgde het diertje mij zacht mompelend naar mijn fiets. Waar we, na een korte twijfeling, allebei leken te weten dat onze vreemde ontmoeting tot een vroeg einde was gekomen.
Het was pas later vandaag dat ik doorkreeg wat de ontmoeting met de kip met mij gedaan had. Het had mij kort doen ontwaken uit mijn dagelijkse vanzelfsprekende gang van zaken, als een plens water in een ingedut gezicht. Het had mij ontwricht en dat bood een frisse kijk op de wereld. Want hoe vanzelfsprekend kan die wereld nog zijn als er ’s ochtends een kip voor je deur staat?
Ergens in de regio Rhoon rijdt een scooter met een beer erop. Dat klinkt gek, maar het is niet zomaar een beer, het is de Bezorgbeer. Een nobele taak, bezorgen, maar het feit dat zijn bezorgingen uit eetbaar materiaal bestaan maakt het zo mogelijk nog nobeler. Toch mist er iets aan de Bezorgbeer, eigenlijk kan niemand zonder: een slagzin.
Ergens in de regio Rhoon was een vrouw zo vriendelijk hem die te schenken. Sterker nog, maar liefst zeshonderd personen bleken bereid, maar uit alle ingestuurde slagzinnen was de zin ‘Online eten bestellen!’ van Conny de beste. Het liet de menigte geinen over de kwaliteit van de verliezende 599 zinnen. ‘De Bezorgbeer, beter dan je moeder’ of ‘De Bezorgbeer, sneller dan diarree’. Hierdoor zagen mensen echter over het hoofd hoe ontzettend scherp Conny alles had teruggebracht tot de essentie, met een ongeëvenaarde simpelheid.
Toen men Conny trachtte te evenaren onder de hashtag #ConnySlogans, bleek hoe ontzettend vaardig de Rhoonse vrouw eigenlijk was geweest. Niet alle zaken leenden zich immers direct voor een Connyaanse deconstructivistische herleiding, maar toch, na enkele verwoede pogingen wierp het zijn vruchten af. Een boek werd weer gewoon ‘letters gedrukt op papier’, een banaan weer gewoon ‘geel fruit’ en Youtube weer gewoon ‘online filmpjes kijken’. Het had een geruststellende werking. De essentialistische theorie van Conny gaf mij weer een grip op de wereld, die ik lang geleden verloren had.
COLUMN - Ik heb het niet zo op acties. Ooit stond er een jongen aan de deur met een gratis lot voor de Postcodeloterij. Toen ik hem vertelde dat ik het niet wilde hebben, was hij stom verbaasd. ‘Ja maar meneer, het is… gratis.’ We begrepen elkaar niet zo goed, maar ik vertelde maar dat niet alles wat gratis is, ook leuk is om te hebben. Kijk, ik kan gratis een paardendrol in mijn gezicht laten uitsmeren, maar daar heb ik helemaal geen zin in.
Waarschijnlijk ben ik ergens in mijn kleutertijd blijven steken in de ‘zelf doen’-fase. Als ze me wat aanbieden waar ik niet zelf om gevraagd heb, dan wijs ik dat eigenlijk structureel af. Een deel komt ook wel door (terecht) wantrouwen. Als een bedrijf mij een fantastisch aanbod doet, dan doen ze dat naar mijn idee eigenlijk alleen maar om er zelf beter van te worden. Voor dat gratis lot van de loterij had ik natuurlijk mijn gegevens in moeten vullen, en dan staan ze elke dag aan m’n deur.
Het gekke is echter dat het voor mij ook bij een goed doel zo werkt. Natuurlijk wil ik de kinderen uit de Filipijnen wel helpen, maar niet als ik daarvoor door heel het Centraal Station achtervolgd moet worden door een assertieve griet met een iPad. ‘Ik wil het niet op jouw iPad doen, ik doe het thuis zelf wel,’ was mijn even botte als voorspelbare antwoord. Ik heb tegen haar gelogen.
COLUMN - Vorige week werd het geschil beslecht, dus men zou kunnen denken dat we voor in ieder geval een jaar af zijn van de zwarte pietendiscussie. Dat je met die gedachte bedrogen uitkomt, beschreef Max Molovich al eerder deze week. Maar behalve Martin Bosma kon ook een Amsterdamse vrouw op de Admiraal de Ruijterweg er nog even geen genoeg van krijgen. Zij besloot eigenhandig de Sint Maartendiscussie maar eens aan te zwengelen.
Het was pas toen ik ’s avonds op de fiets voorrang gaf aan twee kindertjes met crêpepapieren lampionnetjes, dat ik me realiseerde dat het Sint Maarten was. Ik was in de veronderstelling dat ik zelf dat feest nooit gevierd heb, maar een foto op de zolderkamer van mijn ouders bewees me het tegendeel. Veel indruk heeft het dus niet gemaakt, en ik zou je niet kunnen vertellen waarom dat feest gevierd wordt. Goed, het zal me wel om het snoep gegaan zijn.
Met die gedachte moeten ook twee Marokkaanse kindertjes aangebeld hebben op de Admiraal de Ruijterweg. Toen zij echter hadden gezongen over koeien met rokjes, werd een passende beloning hen ontzegd. De vrouw was best bereid haar actie toe te lichten: ‘Sint Maarten is een feest voor christenen, jullie zijn moslims.’ Ergens in haar moest blijkbaar de gedachte zijn ontstaan dat het een goed idee was haar irritatie van de pietendiscussie te uiten tegenover kinderen.
Het is zes uur ’s avonds, donker. Dikke regendruppels kletteren kapot op mijn roestige fiets, of verdwijnen in de frons op mijn voorhoofd. Het is ijskoud en ik heb wind tegen. Ik ben op slechts tien procent van de tocht die ik voor me heb, maar heb al zeker negentig procent van mijn totale drijfnatheid bereikt. Ook al voel ik me misschien niet zo, het is ellendig. Zou dit zijn waarom Nederland het depressiefste land van Europa is?
Diezelfde dag werd het thema van de Kinderboekenweek 2014 bekend gemaakt. De Kinderboekenweek, een hartverwarmend initiatief waarin twee van de mooiste dingen op aarde samenkomen: boeken en kinderen. Het verleden en de toekomst. Ging het dit jaar nog om ‘Sport en Spel’, is het volgend jaar dankzij een zestigjarig bestaan tijd voor het thema ‘Feest!’. De menselijke ontwikkeling in twee berichten geduid: van feest naar depressie.
Diezelfde dag startte ook de kinderpostzegelactie en ook hier treffen verleden en toekomst elkaar. Wie stuurt er nou nog brieven? Met een thema als ‘laat kinderen leren’ is de actie echter nog altijd onverminderd populair. Maar liefst 11,6 miljoen euro heeft men er voor over om een kind naar school te laten gaan. ‘Laat kinderen leren’, wie is het daar nu mee oneens? Want een kind moet leren – ik zeg het zelf ook al twee keer – want kinderen zijn de toekomst.
Halverwege juni schreef ik nog over de videobanden die op de redactietafels liggen te wachten op de dood van Mandela. Goed, die banden moesten dus even wijken. Nelson was ingehaald door achtereenvolgend de videoband van Lou Reed, van Bonfire, van een toerist in Amsterdam en van het mazelmeisje van de Biblebelt. Ik start ze even in.
‘Op 27 oktober jongstleden is Lou Reed plotseling overleden aan een leverkwaal. Daarmee houdt de carrière van de frontman van The Velvet Underground echter niet op. Sterker nog, na zijn dood is hij plots de beste zanger ooit, de meest invloedrijke en nu dus ook de meest gemiste. Lou Reed is groter dan ooit, wordt vaker beluisterd dan ooit en is voor het eerst in zijn leven trending topic. Een ontwikkeling waar hij ironisch genoeg zelf de grootste hekel aan had gehad. Hij werd 71 jaar.’
‘Op 28 oktober jongstleden is Bonfire overleden. Het paard was al weken zwak, maar nu hoefde het van hem niet meer. Bonfire was één van de leukste paarden die de mensheid heeft mogen aanschouwen. Met zijn benen floreerde hij in draf, en galoppeerde hij keer op keer naar gouden plakken. Niemand kon in zijn bewegingen zo weinig op een paard lijken als Bonfire, en hij is dan ook hoofdverantwoordelijke voor het feit dat Anky zich Olympisch Kampioene mag noemen. Hij werd dertig jaar.’
COLUMN - Stel dat er over honderd jaar nog geschiedenisboeken zouden bestaan. En stel dat over honderd jaar iemand in die boeken de verschrikkelijke moeite zou doen om Nederland anno 2013 te duiden. Diezelfde taak kostte mannen in andere tijdvakken al de nodige kopzorgen, maar de historicus van de 22e eeuw zou zich altijd nog kunnen beroepen op twee nationale rellen die zich dit bewuste jaar voltrokken.
De tweede rel is verreweg de minst leuke van het tweetal. Dat zeg ik met enige voorzichtigheid, we zitten er immers nog middenin. Zolang de Pietitie nog groeit, is het geraas nog lang niet gestaakt. En dan kan men wel beweren dat de discussie eigenlijk niet bestaat, een einde is zeker nog niet in zicht. Nederland kan ontzettend leuk zijn als iedereen zonder mening ineens zijn mening gaat verkondigen, maar nu toch echt even niet.
En dat terwijl een klein halfjaar geleden, tijdens de eerste rel, voorbeeldig werd getoond hoe het wel moet. Broederlijk sloegen we de armen ineens om een gedrochtelijke gift kapot te trappen. Chinese naakthonden werden lachend omarmd, we aten wakker stamppot en we voelden ons weer even één. Een doorrookte broodschrijfster kuchte het al eens pretentieus uit haar pen: ‘Geen beter bindmiddel dan de gezamenlijke vijand.’ En zo stevende het koningslied af op de climax die je wist dat zou komen. De V van victorie. Het werd teruggetrokken.
COLUMN - De laatste week zat ik in gedachte vaak weer op een dakterras in een Chinees vissersdorp. Daar waar de Li en de Yulong rivier samenkomen dronken mijn twee vrienden en ik ’s avonds nog een laatste biertje. Verder was dat terras door niemand anders in gebruik. Tot op een avond ineens een vierde persoon de trap op kwam: Andrei.
Net als wij, was Andrei op vakantie in het vissersdorp. Natuurlijk waren de bergen net zo mooi als in de folders en de steden net zo imposant als op tv, maar, zo verzekerde hij ons, het was er vooral zo lekker goedkoop. Hij was samen met een vriend, ze hadden beiden hun vrouw meegenomen. Zijn vriend was echter al snel met ziekte naar huis, waardoor Andrei nu als enige man met twee vrouwen in China zat. De eenzaamheid bracht hem naar het dak, daar dronken wij met hem.
Het kostte aardig wat moeite, maar ook met gebrekkig Engels lukte het Andrei om uit te leggen dat hij een leraar handenarbeid was. Dat kwam niet als een verrassing. Andrei was een grote knoestige man, met handen als kolenscheppen en een geur van zaagsel. Hij had de uitstraling van een teddybeer, kleine kraaloogjes. Ik kon me niet anders voorstellen dan dat hij een fantastische leraar was.
COLUMN - Wat had ik deze column graag over Henk Krol geschreven. Henkie Krol, the one and only. Juist de man die opkomt voor de ouderen is degene die klaagt dat hij de Zwarte Piet krijgt toegespeeld. Over de ironie die daaruit spreekt, had ik een dik boek over kunnen volschrijven. Ik heb echter begrepen dat je in je leven minstens één keer moet hebben meegedaan aan de Zwarte Piet-discussie. Dus tja, daar gaat ‘ie dan hè.
De Sinterklaasperiode staat bol van de tradities. Er is de traditie van de intocht, waarin een oude man (soort Henk Krol) na een hoop moeite zijn pakjesboot in een willekeurige Hollandse haven aanmeert. Er is de traditie waarin ik bij mijn ouders op de bank pepernoten lig te eten. En er is de traditie van de surprise-loting, waar uiteindelijk structureel één lid van het gezin ontevreden is, degene die op mijn lootje stond geschreven.
In 2011 is daar een traditie bij gekomen. Vaak begint het te morren als in september de pepernoten al in de schappen liggen, maar het is vaak oktober dat het echt losbarst. Het is de traditie waarin Quinsy Gario op televisie komt vertellen wat hij van Zwarte Piet vindt. Spoiler alert: Hij vindt het racisme.
