Redacteur bij Sargasso: P.J. Cokema

P.J. Cokema is het pseudoniem van Peter de Jonge. Hoewel geen fervent voorstander van pseudoniemen, toch deze internet-identiteit aangenomen, omdat er erg veel Peter de Jonges op het world wide web te vinden zijn.

Tot juli 2018 werkzaam geweest in de dak- en thuislozenopvang. Blogt sinds 9 januari 2006 op zijn eigen website Peterspagina (voorheen Codes, keuzes en maakbaarheid). Onder het pseudoniem P.J. Cokema voegde hij zich in 2008 als gastlogger bij GeenCommentaar, waar hij in mei 2011 toetrad tot de vaste groep redacteurs.

Na de fusie met Sargasso verzorgde hij sinds oktober 2011 de wekelijkse rubriek Kunst op Zondag, nu nog 1 tot 2 keer per maand. Daarnaast zijn binnenlands bestuur en de gezondheidszorg de belangrijkste aandachtsgebieden voor zijn artikelen.

Tevens initiatiefnemer van de Blogparel (tot 2014), de blogprijs voor stukjes die lezers eerst doen lachen en vervolgens tot nadenken stemmen.

Foto: Betty B (cc)

Kunst op Zondag | Valse Van Gogh

2 augustus 2015 , 08:00 , door P.J. Cokema

In het Van Goghjaar 2015 moeten we het ook eens hebben over valse Van Goghs. De staat van New York heeft een wetsvoorstel aangenomen die het grote aantal rechtszaken aan banden moet leggen, waarbij de rechter moet uitmaken of een kunstwerk authentiek is. Ook het Van Gogh Museum zegt veel tijd kwijt te zijn aan soortgelijke rechtszaken.

Het Van Gogh Museum geldt als de enige nationaal en internationaal erkende autoriteit, die vast kan stellen of een doekje zonnebloemen een echte Van Gogh is. Het museum zegt jaarlijks zo’n tweehonderd vragen te krijgen over de authenticiteit van een vermeende Van Gogh. Heeft u thuis een olieverfportretje van een man die zijn rechteroor mist? Van een beroemde schilder? Lees eerst de voorwaarden voor u het formulier op de website van het Van Goghmuseum invult. Het werk kan immers ook door uw opa of oma zijn gemaakt.

Expert of niet, het museum kan niet altijd volledige zekerheid geven over de echtheid van vermeende Van Goghs. Maar bij de beoordeling gaat het museum ook wel eens in de fout.

In 1991 werd het schilderij ‘Zonsondergang bij Montmajour’(1888) beoordeeld als ‘geen Van Gogh’. In 2013 erkende het Van Gogh Museum het schilderij wel als authentiek.

Waan van de dag

Deense militairen zijn internationale inzet moe

28 juli 2015 , 21:50 , door P.J. Cokema

De internationale coalitie die tegen de IS vecht, krijgt mogelijk Deense “deserteurs”.

”Wij en onze collega’s worden door uitzendingen naar brandhaarden in de wereld en oefeningen in het buitenland tot het uiterste gedreven”, schrijft de vakbond namens de militairen. ”Geef de militairen een welverdiende rust. De boog is te ver gespannen. Ze kunnen niet meer.”

De bond roept de Deense politiek op het mandaat dat in oktober afloopt, niet meer te verlengen.

Foto: appelogen.be (cc)

Kunst op Zondag | Collage

26 juli 2015 , 08:00 , door P.J. Cokema

Als er één kunstvorm is waarvan met recht gezegd kan worden: ‘dat kan mijn kind ook’, dan is dat knippen en plakken (in het Engels: cut and paste). Deftig genoemd: de collage.

De kracht van ‘cut ’n paste’ is zo sterk dat bijkans het hele leven uit knippen en plakken bestaat. Het hele world wide web hangt er van aan elkaar en de aantrekkingskracht van dit scheppende werk is zo sterk, dat we nog gaan meemaken dat er geknipt en geplakte mensen op de aardkloot rondlopen. Daar is wel specifieke kennis voor nodig dus beperken veel mensen zich tot het verknippen van tijdschriften, kranten, papier en karton om vervolgens expressief aan het lijmen te slaan.

U herkent de bezigheid misschien uit uw kindertijd. De denigrerend bedoelde kunstrecensie ‘dat kan mijn kind ook’ is echter volledig misplaatst. Om te beginnen omdat denigreren meer zegt over het chagrijn van de recensent dan over de kunstenaar en haar werk. En voorts moet de denigreur zich eens afvragen of haar kind met plakken en knippen hetzelfde kan bereiken als de kunstenaars die de collages maakten die vandaag in onze virtuele kunstgalerie hangen.

Eén opmerking nog: dat een virtuele tentoonstelling weinig recht doet aan kunst, omdat het lang niet de impact geeft die een kunstwerk in werkelijkheid heeft, geldt zeker voor de collage. Alleen al de gelaagdheid en de structuur van de verschillende materialen die men in een collage verwerkt, kun je alleen in werkelijkheid zien.

Foto: CTG/SF (cc)

Kunst op Zondag | Baselitz export

19 juli 2015 , 08:00 , door P.J. Cokema

Georg Baselitz, een van Duitslands beroemdste kunstenaars, protesteert tegen een voorgestelde wijziging van de wet voor cultuurbescherming. De export van kunst wordt aan strengere regels onderworpen.

Kunstwerken met een waarde boven de 150 duizend euro moeten gekeurd worden door een speciaal comité. Als deze oordeelt dat het werk van nationale waarde is, mag het alleen op de Duitse kunstmarkt worden verkocht. Naar verwachting zal de opbrengst dan aanzienlijk lager zijn dan wanneer het op de internationale kunstmarkt wordt aangeboden.

Uit protest vordert Baselitz nu enkele werken terug die hij in bruikleen had gegeven aan drie musea. U snapt de gedachte er achter. Baselitz kan nu, voor het wetsvoorstel worden aangenomen, de werken in het buitenland verpatsen, waar zijn werk op veilingen al aardige bedragen opleverde. Baselitz hoort qua veilingopbrengsten tot de top 15 van ’s werelds nog levende kunstenaars.

BDM Gruppe, 2012 (te zien op ArtZuid)

Lees verder voor meer Baselitz.

Three hearts, 1963

Idol, 1964

Ideefix, 1965

Meine Mutter, Madame Cézanne,1996

Orange-esser IV et I, 1981 en 1982

Der Soldat, 1965

Male nude self portrait

Het is dat het wettelijk niet mogelijk is, maar de altijd provocatieve Georg Baselitz (‘vrouwen missen de ambitie om topkunstenaar te zijn’) kan beter zijn werken opeisen die voor bedragen variërend van 716 duizend tot 1,6 miljoen euro zijn geveild. Die kunsthandel gaat niet over kunst en onttrekt wel miljarden aan de economie.

Foto: HaPe_Gera (cc)

Kunst op Zondag | Gezichtsverlies

12 juli 2015 , 08:00 , door P.J. Cokema

De Griekse crisis gaat nu nog over maar één ding: gezichtsverlies. De schoolmeester heeft het stoute jongetje in de klas zo vaak de duimschroeven aangedraaid, dat er geen weg meer terug is. De schoolmeester gelooft er heilig in dat enig mededogen nu ten koste van zijn gezag zal gaan.

Het gezicht wordt echter zwaar overschat als primair kenmerk van iemands wezen, van iemands identiteit en derhalve ook van iemands imago. De kleren, zelfs die van de keizer, de houding, de lichaamstaal zijn even wezenlijk. Er is, als iemand zijn gezicht verliest, dus nog geen man overboord. (Hoe dat bij vrouwen werkt gaat mijn expertise te boven).

Kunstenaars laten zien dat ook zonder gezicht indruk gemaakt kan worden. Ongetwijfeld een heel andere indruk dan de Europese schoolmeesters op de Griekse dwarsligger willen maken.

Henri Vidal – Kain op weg om zijn broer Abel te doden, 1896.

Shadi Ghadirian – portretten uit de Like Everyday Series, 2000-2001.

Patty Maher – I wear many hats, 2011.

Muriel Castanis – Spirit of Freedom, 1992.

KatBee Photography – Ever Changing Mood, 2010.

Adrian Ghenie – The Trial, 2010.

Joep van Lieshout – Twee groetende mannen, 2000.

Foto: Lou Gold (cc)

Kunst op Zondag | Pijn

28 juni 2015 , 08:00 , door P.J. Cokema

Kunst verzacht pijn. En kunst draagt bij aan genezing. In 2014 kregen drie Italiaanse wetenschappers de IG Nobelprijs voor hun onderzoek waarmee ze aantoonden dat de pijndrempel lager wordt als mensen naar kunst kijken, die door hen als mooi wordt gezien.

Het Jeroen Bosch Ziekenhuis stelt dat kunst een belangrijk onderdeel van de healing environment is. De filosofen Alan Botton en John Armstrong kregen vorig jaar in het Rijksmuseum de gelegenheid aan te tonen dat kunst als therapie werkt.

Verder zie je in de literatuur ‘pijn’ alleen nog in verband met kunst gebracht, als het gaat om getormenteerde kunstenaars en kunstenaars die vinden dat kunst pijn moet doen. Vandaag willen we weten of kunst u pijn doet.

En dan bedoelen we niet de performance kunstenaars die heel wat pijn kunnen verdragen om hun boodschap uit te dragen. Bijvoorbeeld de Israëlische kunstenares Sigalit Landau met haar “Barbed Hula”.

We bedoelen ook niet de plastische kunstwerken, die sneller tot de verbeelding spreken, dan het platte canvas. Bijvoorbeeld de beelden van Berlinde de Bruyckere.

En we bedoelen ook niet de installaties, die een veel fysieker impact hebben dan tweedimensionale plaatjes. Hoe leuk het ook is dat Yoko Ono een schilderij bedenkt waar je een spijker in kan slaan. A painting to hammer a nail in.

Foto: Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland (cc)

Kunst op Zondag | Magdalena Abakanowicz

21 juni 2015 , 08:00 , door P.J. Cokema

Gisteren werd ze 85 jaar. Magdalena Abakanowicz, beeldhouwster en textielkunstenares. Hier meer over haar leven en carrière.

In de laatste zestiger jaren begon ze ‘Abakans’ te maken. Grote, abstracte driedimensionale figuren, geweven van sisal, vaak touw dat ze in havens verzamelde.

Vanaf de tachtiger jaren ging ze ook werken met metaal, brons, steen, klei, hout en jute. Eén van haar recente werken is gemaakt van staal, jute en hars.

Zonder meer indrukwekkend zijn de groepen die ze heeft gemaakt. Beeldengroepen van vijf tot ruim honderd figuren, die op het eerste gezicht uniform lijken, maar in de groep is geen enkel figuur precies hetzelfde. Sommige groepen zijn gegoten in brons, andere groepen zijn gemaakt van jute en hars.

Red Abakan, 1969.

Cercle Clair, 1971.

Sarcophagi in Glass Houses, hout, glas, ijzer, 1983/1989.

Bronze crowd, 1990/91.

Puellae, brons, 1992.

Space of Becalmed Beings, brons, 1992/93.

Space of Unknown Growth, 22 betonnen vormen, 1998.

Sitting Figure on a Short Bench, brons, 2000.

20 Walking Figures, iron cast figures, 2006.

Ten Seated Figures, brons, 2010.

Veel meer Magdalena Abakanowicz uiteraard hier achter.

Waan van de dag

Van één keer per week een stickie wordt je niet sickie

18 juni 2015 , 21:08 , door P.J. Cokema

Het internationale drugsonderzoeksbureau Global Drugs Survey onderzocht het gebruik van 40.000 wietrokers en concludeert dat alleen degenen die een kleine hoeveelheid per week gebruiken de minste kans op gezondheidsproblemen hebben.

“De enige manier om mogelijke problemen te voorkomen is uiteraard door geen drugs te gebruiken”, zegt directeur Adam Winstock, “maar dat is niet echt een haalbaar doel voor mensen die van drugs houden.”

Global Drugs Survey heeft een Engelstalige app laten bouwen die gebruikers advies geeft over de meest veilige manier van gebruik.

Waan van de dag

Ask Toolbar ongewenst verklaard

17 juni 2015 , 17:08 , door P.J. Cokema

NIEUWS - Via Arnoud Engelfriet: “Microsoft heeft de meeste versie van de beruchte Ask.com toolbar als ongewenste software aangemerkt, las ik bij Ars Technica. Niet echt formeel een juridische beslissing natuurlijk, maar het bedrijf is op het Windowsplatform zo machtig dat hun woord echt wet is in dit soort situaties. Wat mij betreft de hoogste tijd want ik krijg er schele juridische jeuk van, die toolbar.”

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Websites verantwoordelijk voor anonieme reacties

16 juni 2015 , 20:51 , door P.J. Cokema

NIEUWS - De Grote Kamer van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens heeft het laatste woord gesproken over een negen jaar voortslepende kwestie. De nieuwssite Delfi (Estland) werd eerder gemaand dreigende reacties van de site te verwijderen en de bedreigde een schadevergoeding te geven.

Delfi is herhaaldelijk in hoger beroep gegaan, tot aan het Europese Hof voor de Rechten van de Mens toe, en telkens werden eerdere uitspraken van de Estlandse rechters bevestigd: Delfi werd verantwoordelijk gehouden voor onwettige teksten, ook al werden die door anonieme reageerders geplaatst. Dreigementen vallen niet onder de vrijheid van meningsuiting, oordeelde het Estlandse hooggerechtshof eerder.

Omdat de nieuwssite zelf de controle had over de reactie-ruimte, is de site geen passieve tussenpersoon en daarom mede verantwoordelijk voor de inhoud. De redactie had sneller moeten ingrijpen.

Twee van de zeventien rechters van de Grote Kamer hadden een afwijkend oordeel: een tussenpersoon kan niet verantwoordelijk gehouden worden voor de uitspraken van anderen. Ze verwezen naar de “Drapier’s Letters”, pamfletten die Jonathan Swift onder pseudoniem schreef en waar de drukker voor verantwoordelijk werd gehouden.

De twee rechters wijzen op de onterechte arrestatie van de drukker en menen dat een tussenpersoon als een drukker, of zoals nu de Estlandse nieuwssite, onderdeel zijn van “de trotse mensenrechtentraditie van Europa die wij in stand moeten houden”.

Waan van de dag

27.000 banen minder in de zorg

16 juni 2015 , 10:53 , door P.J. Cokema

NIEUWS - De daling van het aantal banen van werknemers in de zorg zet nog tot 2017 door. Dit blijkt uit de sectorbeschrijving over de zorg die UWV vandaag heeft uitgebracht. In de periode 2012- 2015 gingen er al 22.000 werknemersbanen verloren in de sector. De komende twee jaar zal de werkgelegenheid in de zorg naar verwachting met nog eens 27.000 banen afnemen. Vooral de verpleging, verzorging en thuiszorg merken de gevolgen van de krimp. Vanaf 2017 komen er voorzichtig weer banen bij, met name in de thuiszorg, zo blijkt uit het onderzoek van UWV.