P.J. Cokema

1.373 Artikelen
181 Waanlinks
2.657 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
P.J. Cokema is het pseudoniem van Peter de Jonge. Hoewel geen fervent voorstander van pseudoniemen, toch deze internet-identiteit aangenomen, omdat er erg veel Peter de Jonges op het world wide web te vinden zijn.

Tot juli 2018 werkzaam geweest in de dak- en thuislozenopvang. Blogt sinds 9 januari 2006 op zijn eigen website Peterspagina (voorheen Codes, keuzes en maakbaarheid). Onder het pseudoniem P.J. Cokema voegde hij zich in 2008 als gastlogger bij GeenCommentaar, waar hij in mei 2011 toetrad tot de vaste groep redacteurs.

Na de fusie met Sargasso verzorgde hij sinds oktober 2011 de wekelijkse rubriek Kunst op Zondag, nu nog 1 tot 2 keer per maand. Daarnaast zijn binnenlands bestuur en de gezondheidszorg de belangrijkste aandachtsgebieden voor zijn artikelen.

Tevens initiatiefnemer van de Blogparel (tot 2014), de blogprijs voor stukjes die lezers eerst doen lachen en vervolgens tot nadenken stemmen.
Foto: Steven Zucker (cc)

Kunst op Zondag | Gemengde technieken

Zoals vorige week beloofd komen we terug op ‘mixed media’. Gemengde technieken, reageerde een van onze vaste lezers, toen ik het over gemengde materialen had.

Subtiel of essentieel verschil? Je kan zeggen: elk materiaal heeft een eigen techniek om bewerkt te worden. Maar het kan uitmaken of een wollen draad op een canvas gelijmd, geniet of geborduurd wordt.

En dat is dan het aardige van ‘mixed media’: materialen, vaak nog herkenbaar in hun oorspronkelijke hoedanigheid, worden iets geheel nieuws als je ze maar combineert met andere materialen. Eigenlijk is elk ‘mixed media’ werk een collectief van materiaal en techniek.

In die zin zou ‘mixed media’ een statement kunnen zijn. Om maar wat te voorbeelden: verf is niets zonder hout, steen heeft geen identiteit zonder verf, textiel kan niet zonder ijzer, met aal krijg je paling.

Kunst zou kunst niet zijn als onder ‘mixed media’ een zeer divers scala aan werken moet worden verstaan. Geen eenduidig label, geen strak afgebakend genre.

De collage kunnen we wel de oervorm van ‘mixed media’ noemen. Knip- en plakwerk, uitgevoerd op een plat vlak. Zo goed als hetzelfde is het genre ‘gemengde techniek op canvas’. Pablo Picasso en Georges Braque staan te boek als de godfathers van de collage.

Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)

Historische opkomst?

Eén van de laatste voorspellingen bij de verkiezingen is die van de opkomstcijfers. De geschiedenis is hier op Sargasso al eens in beeld gebracht.

Vandaag wijzen de voorspellingen op een hoge opkomst. Om 15.45 uur was 43 procent van de stemgerechtigden in de stemlokalen op komen dagen. Dat is een hogere opkomst dan bij de verkiezingen van 2012 rond diezelfde tijd. Uiteindelijk was er in 2012 een opkomstpercentage van 74,57%.

Dat was trouwens een bedroevend lage opkomst. Alleen in 1998 was de opkomst nog lager (met 73,3% de laagste opkomst sinds de afschaffing van de stemplicht in 1970).

De hoogste opkomst cijfers dateren van 1977 (88%), 1981 (87%) en 1986 (85,5%). Roemruchte jaren. Na de verkiezingen volgden bizarre formatiebesprekingen die tot de kabinetten Van Agt en Lubbers leidden.

Met nog ruim 3 uur te gaan tot de sluiting van de stemlokalen: heeft het electoraat er vandaag zin an gehad? Gaan we nu eens boven de 80% komen?

Update 22:40 u

De opkomst lijkt zo goed als zeker op 81% uit te komen. Een resultaat dat eerder bij de verkiezingen in 1982 is gehaald en daarmee op een gedeelde vijfde plaats komt in de ranglijst opkomstcijfers sinds de afschaffing van de stemplicht.

Foto: Ali Eminov (cc)

Kunst op Zondag | Mixed media

Via uiteenlopende vormen van gebakken klei, kwamen we vorige week ineens bij staal terecht. En dat brengt ons, hoe kan het ook anders, weer bij ‘mixed media’.

Het is natuurlijk prachtig als een kunstenaar met slechts één soort materiaal een krachtig kunstwerk kan maken. Minder is vaak meer. Maar de kunstenaar die alles weet te zeggen in één enkel gebaar, gevat in één enkele vorm, van één enkel soort materiaal, moet nog geboren worden.

We komen nog op ‘mixed media’ terug. Nu eerst wat schoten voor de boeg.

Carel VisserMoeder en kind, 2001 (divers metaalafval, gevonden voorwerpen, gegoten in brons)
cc Flickr Dietmut Teijgeman-Hansen photostream moeder en kind van Carel Visser – Westersingel

Sarah SzeCorner Plot, 2006 (o.a., baksteen, divers meubilair)
cc Flickr Matt Hobbs Corner Plot by Sarah Sze

Peter van LoonDe Waagschaal der globale rechtvaardigheid, 2009 (betonijzer, elastiek, papier)

Mark Jenkins – Winner Takes All, 2010 (o.a. cement en textiel)
cc Flickr Mark Jenkins Winner Takes All 2010

Tom Sachs – Big Tits, 2014 (porselein, baseball knuppel, elektronica).
cc Flickr Rocor photostream Tom Sachs Big Tits, 2014. Porcelain, mixed media. YBCA

Gen rechtenvrije afbeelding kunnen vinden, maar kan ‘Long term parking’ (beton en metaal) van Arman toch niet ongenoemd laten.

Met de term ‘mixed media’ kun je alle kanten op en dat gaan we de komende weken dan ook doen. Dan met wat meer beschouwing.

Foto: Edna Winti (cc)

Kunst op Zondag | Wapeningsstaal

In de vorige aflevering was het de vraag of cement bakstenen bij elkaar houdt, of dat cement gevoeglijk door baksteen op de plaats wordt gehouden. We wrikten het cement van de baksteen los en exposeerden kunst van louter cement of beton.

We zagen vooral gegoten of gespoten beton. Eenmaal uitgehard is daar niets meer tussen te krijgen. Een andere methode om beton in vorm te krijgen is het spul storten rond betonijzer, in vaktermen ‘wapeningsstaal’ genoemd.

Gewapend beton zien we volop om ons heen, soms in fraaie staaltjes architectuur, maar daar gaan we het niet over hebben. We houden het vandaag bij wapeningsstaal an sich. Uiteraard kunt u de getoonde kunst niet voorbij gaan zonder op de bijbehorende links te klikken.

Peter van LoonZingring, 1999. Betonstaal, h. 160 x 60 x 120 cm.

Arny NadlerWhelm, 2010. Steel reinforcing bar, 11.5 x 50 x 25 feet.
© Arny Nadler Whelm, 2010

Detail van Arny Nadler’s ‘Whelm”.
© Arny Nadler Whelm, 2010 detail

Wieke Terpstra – drieluik ‘Ars Longa, Vita Brevis’, bestaande uit ‘Arti‘ (2009), ‘Gemeentemuseum’ (2011) en ‘Pulchri’ (2011).
© Wieke Terpstra - Ars longo,vita brevis

Ai WeiweiStraight, 2008 – 2012. 90 tonnes of steel reinforcing bars, salvaged from the 2008 Sichuan earthquake.
cc Flickr B failing-angel Straight, 2008-12 Steel reinforcing bars

Ai WeiweiForge, 2012. Twisted rebar salvaged from schools destroyed by the 2008 Sichuan earthquake.
cc Flickr brownpau Ai Weiwei's Forge

https://www.youtube.com/watch?v=Txe6NDt7DHU

Closing Time | The Laughing Heart

Tom Waits draagt Charles Bukowski’s  gedicht “The Laughing Heart” voor.

Your life is your life
don’t let it be clubbed
into dank submission.

Be on the watch.
There are ways out.
There is a light somewhere.

It may not be much light but
it beats the darkness.

Be on the watch.
The gods will offer you chances.
Know them.
Take them.

You can’t beat death but
you can beat death in life,
sometimes.

Foto: Leo Reynolds (cc)

Kunst op Zondag | Cement

Waarschijnlijk werd iedereen in de vorige aflevering zo getroffen door de schoonheid van baksteen dat niemand opmerkte dat zonder cement bakstenen niet meer dan een hoop brokken zijn.

Wie kan metselen, kan kunst met bakstenen maken. Cement overtreft zelfs de baksteen. Dat lijkt me de verklaring waarom men vaak de baksteen laat vallen en liever beton stort.

Er zijn subtiele verschillen tussen cement, beton en metselspecie. Maar omdat in alle gevallen cement het onmisbare element is, vandaag dus cement gerelateerde kunst.

Nancy HoltSun Tunnels, 1973-1976.
cc Flickr Retis photostream Nancy Holt, Sun Tunnels, 1973-1976

Dark Star Park – 1984.
cc Flickr Ron Cogswell photostream Dark Star Park by Artist Nancy Holt -- Rosslyn (VA) August 2012

Donald Judd15 untitled works in concrete, 1980-1984.
cc Flickr Nan Palmero photostream Donald Judd Concrete Art
cc Flickr Nan Palmero photostream Donald Judd Concrete Art

Anish KapoorBetween shit and architecture, 2011. (Zie ook dit een lees eens dat).
cc Flickr Palagret photostream Anish Kapoor, Cement Works

Michael BeutlerLand art Polder Peil, 2013.
cc Flickr Aad Born photostream Landart Wilhelminapolder Polder Peil Goes DSCI6839

Catinka KerstenEn iedereen hield de adem in tijdens die fractie van eeuwen, 2014.
cc Flickr FaceMePLS photostream Beelden in Leiden (BiL) En iedereen hield de adem in tijdens die fractie van eeuwen (2014), Catinka Kersten (1988).

Niet van cement of beton, maar van hout en staal, mogen toch de betonmolens en cement truck van Wim Delvoye hier niet ontbreken.
cc Flickr United Geekdom of GNU/Linux photostream Wim Delvoye Concrete Mixer

cc Flickr United Geekdom of GNU-Linux photostream Wim Delvoye Concrete Mixer


cc commons.wikimedia.org Brüssel Quai au Foin.Cement Truck.20130518.jpg

Natuurlijk kunt u de zaal niet verlaten, zonder eerst nog even binnen te lopen bij Andrew Clausen (schildert met cement. Minimale maar zeer concrete kunst), bij de van cement gegoten minimensjes van Isaac Cordal en in Oldenzaal, waar de door Machteld Kuiper ontworpen betonnen dames een ode aan Hermanna Molkenboer-Trip lijken te zijn. Het is niet alles grijs is wat beton is.

Closing Time | Dylan Thomas

We leven om te sterven, maar dat willen we natuurlijk lang niet weten.
“Rage, rage against the dying of the light”.

Dylan Thomas – Do not go gentle into that good night.

Was te zien in de prachtige serie “Dode dichters almanak” (1988 – 2014), VPRO’s poëtische dagafsluiting, door Hans Keller samengesteld.

Do not go gentle into that good night,
Old age should burn and rave at close of day;
Rage, rage against the dying of the light.

Foto: Nuala (cc)

Kunst op Zondag | Baksteen

Op amper te doorgronden wijze zijn we vorige week van porselein op baksteen beland. Baksteen is stukken robuuster dan porselein en dat zal dan ook de reden zijn waarom baksteen wordt gebruikt om dingen te maken die staan als een huis.

Om allerlei goede redenen kan baksteen eigenlijk niet meer. Dat wil zeggen: de originele klomp klei. Geen nood: er zijn bakstenen van alternatief materiaal.

Uiteraard kan in puin gesloopt baksteen en ander bouwmateriaal gerecycled worden tot nieuwe bakstenen. Het kan luchtiger: piepschuimen bakstenen, ja zelfs de sigarettenpeuken van de straat en smog in baksteen. En willen we helemaal “netjes” bouwen dan alleen nog met de “slimme baksteen”.

Wie nog betere bakstenen ideeën heeft kan een gooi doen naar de Brick Award 2018 (prijs voor bijzondere keramische architectuur).

Bakstenen reliëfs zijn al zo oud als het baksteen zelf. In Irak probeert men het oeroude Babylon te restaureren. Het moet een stad met veel baksteen zijn geweest. Met op de gevels reliëfs zoals deze.
cc Flickr ECA Cultural Heritage Center Ishtar Gate relief, Babylon Dragon bas-relief dating to the 6th century B.C. on the Ishtar Gate

Ze wisten het misschien zelf niet, maar Henry Moore en Brad Spencer zijn zonder meer schatplichtig aan die Babylonische reliëfs.

Henry MooreWall Relief No. 1, 1955. Gesloopt in 2010, terug geplaatst in 2015.
cc commons.wikimedia.org Rotterdam kunstwerk Wall Relief no.1

Foto: Ad Bercht (cc)

Kunst op Zondag | Per Kirkeby

Porselein verhoudt zich tot baksteen als appels tot peren. Als u dit begrijpt, ben ik blijkbaar duidelijk geweest. Begrijpt u dit niet, dan snapt u niet wat ik bedoel.

Eerst de feiten:
Aantal steenfabrieken: 32, waarvan 17 in buitenlands bezit. Jaarlijkse productie: 1.188 miljoen WF (= Waalformaat), waarvan metselbaksteen: 881 miljoen WF = 74%, straatbaksteen: 307 miljoen WF = 26%.
Jaarlijkse productie in tonnen kg. : 1.585.800. Omzet: € 272 mln.
Uitvoer metselbaksteen: 325 miljoen WF (37% van de jaarlijkse productie)
Invoer metselbaksteen: 34 miljoen WF (6,8% van het jaarlijks binnenlands gebruik)

Dan de kunst.


Bekend van bakstenen bij museum Boymans van Beuningen, in de tuin van het museum Kröller Müller en op de Emmasingel in Groningen: de Deense schilder, beeldhouwer en architect Per Kirkeby, die na een hersenbloeding zichzelf weer moest zien te vinden (fraai vastgelegd in de documentaire Man Falling – hier de trailer).

Vindarnas tempel in Gothenburg – Zweden (1992)
cc commons.wikimedia.org Per Kirkeby Vindarnas tempel

Sculptuur bij station in Humlebæk – Denenmarken (1994)
cc Flickr Jacob Christensen photsotream Humlebæk, Per Kirkeby Sculpture

Sculptuur bij Deutsche nationalbibliothek, Frankfurt – Duitsland (1996)
cc commons.wikimedia.org Deutsche nationalbibliothek

Opera per Torino – Italië (2005)
cc Flickr Luciano Torino, Largo Orbassano, Opera per Torino di Per Kirkeby

Bekijk ook Kirkeby’s bakstenen in Bremen (Verkehrs-Turm,1988) en Antwerpen (Middelheim, 1993).

Volgende week gaan we wat dieper in op dat wonderlijke rechthoekige brok klei.

Vorige Volgende