Moderne meesterwerken uit Moskou
Aan het begin van de vorige eeuw was het voor Russische joden nauwelijks mogelijk om actief deel te nemen aan het openbare leven. Dankzij de anti-joodse maatregelen van het tsaristische bewind werden zij uitgesloten van de politiek, kunst, literatuur en theater. Mede dankzij de emancipatie van de joden elders in Europa en de Russische revolutie kwam hier vanaf het tweede decennium langzaam verandering in. Russische schilders lieten zich scholen in Parijs en raakten onder invloed van grote schilders in die tijd als Cézanne, Picasso en Braque. Het zorgde voor een vernieuwd bewustzijn onder Russisch-joodse kunstenaars dat echter geen lang leven beschoren was.
In de tentoonstelling Moderne meesterwerken uit Moskou heeft het Joods Historisch Museum een selectie gemaakt van de meest vernieuwende Russisch-joodse kunstenaars uit de periode 1910-1940. Een aantal van hen zijn wereldwijd bekend geworden, terwijl de meesten in de vergetelheid zijn geraakt. De kunstwerken zijn afkomstig uit de Staats Tretjakov Galerie en het A.A. Bachroesjin Centraal Nationaal Comité in Moskou.
Aanvankelijk werd de socialistische staat met open armen ontvangen door de Russisch-joodse kunstenaars. Het nieuwe klimaat schiep mogelijkheden voor een nieuw experiment dat bekend werd onder de noemer Russisch avant-gardisme. Tal van kunstenaarsgroepen werden opgericht zoals bijvoorbeeld Ruiten Boer waarbij het eerste symbool staat voor het gevangenisuniform en het tweede voor de kunst. Eén van de oprichters van deze groep was Robert Falk die het kubisme introduceerde in Rusland in onder andere Portret van Midkhad Refatov (1915) en Vrouw in rode jurk (1918). Ook ontsonden in deze periode stromingen zoals het constructivisme (abstracte constructies van lijn, vlak en kleur) en het suprematisme (het gebruik van geometrische figuren zoals vierkant, cirkel en rechthoek, in 1913 bedacht door Kazimir Malewitsj). Eén van de belangrijkste vertegenwoordigers van beide stromingen was El Lissitzky (1890-1941) die deze gebruikte om zijn abstracte synthese tussen schilderkunst en architectuur te kunnen vervolmaken.