Jona Lendering

628 Artikelen
15 Waanlinks
322 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Studeerde geschiedenis en vertelt er graag over. Scepticus, recensent, fietser, webmaster (LiviusOrg), Don Quichot, blogger (Mainzer Beobachter) en beheerder van GrondslagenNet. Reist regelmatig in het Midden-Oosten, schreef een paar boeken, gruwt van de zelfmoord van de geesteswetenschappen en droomt van een eigen huis in Downtown Beiroet.
Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Pastafari

OPINIE - Gedoe bij de Technische Universiteit Delft. Geohydroloog Michael Afanasyev wil zijn proefschrift verdedigen in een piratenpak omdat dit zo hoort volgens zijn religie, de Kerk van het Vliegende Spaghettimonster. De Volkskrant legt het u in detail uit. Afanasyev meent dat als andere gelovigen zich mogen bedienen van de symbolen van hun religie, dat ook geldt voor pastafari’s als hij. De Volkskrant legt uit dat voor pastafari’s piraten

… goddelijke wezens zijn, waarbij ‘het opwarmen van de aarde, aardbevingen, orkanen en andere natuurrampen allemaal directe gevolgen zijn van het afnemende aantal piraten sinds 1800.’ Volgens de aanhangers is dat verhaal niet vreemder dan dat van een man die water in wijn veranderde of een god die de zee in tweeën spleet.

Los van de in Delft actuele vraag of religieuze symbolen gewenst zijn bij een promotieplechtigheid: de geciteerde vergelijking van twee verhalen is vreemd.

De crux is dat communicatie meer is dan alleen de eigenlijke boodschap. Als u begrijpt wat ik hier schrijf, is het omdat u en ik ons bedienen van een verzameling woorden en grammaticale regels die we “Nederlandse taal” plegen te noemen. Daarnaast delen we een culturele context. In het citaat hierboven behoefde niet te worden uitgelegd dat de verandering van water in wijn en de splijting van de zee staan vermeld in de Bijbel.

De e-mail van Jared Kushner

Presidential son-in-law and senior adviser Jared Kushner has corresponded with other administration officials about White House matters through a private email account set up during the transition last December, part of a larger pattern of Trump administration aides using personal email accounts for government business.

Zo meldt de Amerikaanse nieuwssite Politico. Ik zou u beledigen als ik u uitlegde waarom dit grappig is.

https://www.youtube.com/watch?v=4x_z0Don2Os

Schlusszeit | Las Kanzlern

Morgen zijn in Duitsland de verkiezingen en dat schreeuwt om een Schlusszeit over het Duitse politieke leven. Dus waarom niet de “Steuer Song” uit het satirische programma Die Gerd Show, waarin stem-imitator Elmar Brandt jarenlang de Duitse bondskanselier Gerhard Schröder op de hak nam?

Schröder had de belastingen verhoogd. De “Ketchup Song” was een dijk van een hit geweest. Het team van Die Gerd Show hoefde de bal maar in te schieten. Er werden meer dan een miljoen singles verkocht en het liedje stond in Duitsland wekenlang op één.

Foto: copyright ok. Gecheckt 01-03-2022

Kunst op Zondag | Nineveh en Assyrië

ACHTERGROND - Kort na de Arabische Lente begon het plunderen. Eerst in Egypte, daarna in Libië, met de opkomst van ISIS ook in Syrië en Irak. U hebt beelden gezien van de moedwillige verwoesting van het museum in Mosul. Misschien zou de schade minder groot zijn geweest als er geen helers waren geweest die Egyptische papyri, Libische sculptuur, Syrische sierraden of Iraakse kleitabletten hadden gekocht; misschien zou de schade minder groot zijn geweest als de wetenschappers zich zouden hebben gehouden aan hun eigen gedragscodes; vrijwel zeker zou de schade beperkt zijn gebleven als de autoriteiten de wet wat meer hadden gehandhaafd.

Helaas: de schade is er. Maar je kunt iets terug doen. Om te beginnen: het bewustzijn vergroten dat de westerse beschaving (wat dat ook moge zijn) niet begint in Griekenland en Rome, maar dat daaraan iets is voorafgegaan. Als de Amerikaanse soldaten die Bagdad in 2003 bevrijdden beter zouden hebben geweten dat het oosterse erfgoed werelderfgoed en dus ook Amerikaans erfgoed is, zou wellicht het museum aldaar niet zijn geplunderd. Om de vertrouwdheid met het Nabije Oosten iets te vergroten, hebben we op Sargasso Daan Nijssen gevraagd elke vrijdag een stukje te schrijven over het culturele erfgoed waarvan we zijn beroofd. En ik ben blij dat het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden vanaf 20 oktober een grote expositie over Nineveh aanbiedt – de stad die tegenwoordig Mosul heet en ooit hoofdstad was van het eerste oosterse wereldrijk, Assyrië.

Foto: Adriaen Key (1544–1589), Portret van Willem van Oranje copyright ok. Gecheckt 26-10-2022

Beeldenstrijd in Dordrecht

OPINIE - Er gaan dagen, ja weken voorbij zonder dat ik denk aan Willem van Oranje. Er gaan weken, ja maanden voorbij zonder dat ik op bezoek ga in Dordrecht. Maar gisteren ging ik er bij iemand op de koffie en in de tuin kwam ter sprake dat de stad een monument zou oprichten voor Willem van Oranje. “Dat is gek,” zei ik, “Ik wist niet dat die iets met Dordrecht had te maken.”

Daarop liep mijn gastheer leeg. Dat zijn stad nou net géén Oranje-stad was. Dat Dordt niets méér met Willem de Zwijger had te maken dan met de meeste treinreizigers, voor wie de stad immers ook weinig meer is dan een tussenstop op weg van Rotterdam naar Brabant. Dat Willem van Oranje weleens op doorreis in Dordt was geweest maar er verder weinig te doen had gehad. Ik probeerde nog een grapje maar het zat mijn gastheer merkbaar dwars dat zijn stad zou worden ontsierd met een monumentale tang op een varken.

Even later ging ik met een bevriend echtpaar lunchen en terwijl we naar een restaurant wandelden, kwam opnieuw het standbeeld voor Willem van Oranje ter sprake. Raar, vonden ze. Net als mijn eerdere gastheer wezen ze erop dat Dordt traditioneel weinig van de Oranjes moest hebben. Dit was de stad van de gebroeders De Witt. We konden wel even langs hun monument wandelen.

https://www.youtube.com/watch?v=qpJ0cyXbMbI

Closing Time | Steve Harley

Toen Steve Harley eind december 2014 een verkeersboete kreeg, wisten de jongens van Top Gear wat ze te doen stond: je organiseert een inzameling voor de zanger van een van de geliefdste popliedjes uit de jaren zeventig. Als iedereen het nu eens zou downloaden.

He’s making a meagre living out of, let’s be honest, one hit single. Everybody loves that song – you can’t trust someone who doesn’t like that song. Imagine if everybody did it – he would wake up tomorrow and think “I’m number one, where did that come from?” It would cheer him up.

Foto: Pieter Bruegel the Elder - The Tower of Babel via Wikipedia

Het backfire-effect

ACHTERGROND - Anderhalf jaar geleden schreef Carlijne Vos een verhelderend stuk in De Volkskrant over asielzoekers, dat ze inleidde met de opmerking dat het tijd was “om fictie van feiten te onderscheiden”. Er was helemaal niets mis met haar betoog. Voor wie probeerde genuanceerd te denken over de problematiek, stond er veel lezenswaardigs in. Wie zich daarentegen vooral zorgen maakte en de nuance voorbij was, werd door het stuk vooral bevestigd in het idee dat die linkse journalisten van De Volkskrant desnoods gewoon logen om hun multiculti-ideaal op te dringen aan een Nederland dat met die gelukzoekers allang helemaal klaar was.

Die laatste reactie was dan een uiting van het backfire-effect. Het lijkt zo voorbeeldig wat Vos deed: het presenteren van de correcte feiten en het uitleggen van de wijze waarop die zijn vastgesteld, maar het werkt niet. Weliswaar is uitleg vaak een manier om een discussie naar een goed einde te brengen, maar dat is niet het geval wanneer de context al polemisch is. Dan worden zelfs de objectiefst-denkbare gegevens en de allerredelijkste methoden gewantrouwd.

Viermaal backfire

Het backfire-effect is een klassieker uit de wetenschapsvoorlichting. Om wat voorbeelden te geven uit mijn eigen vak, de oudheidkunde:

  • Ik kan praten als Brugman dat de Perzische koning Cyrus de Grote geen uitzonderlijk humanitair beleid voerde, en ik kan daarna uitleggen hoe wetenschappers vaststellen hoe stereotiep ’s mans zelfpresentatie was, maar ik zal Iraanse nationalisten (die Cyrus beschouwen als verlicht despoot omdat de laatste sjah zijn antieke voorganger geleden zo typeerde) niet overtuigen en ze zullen uiteindelijk anti-Lendering-pagina’s online beginnen. Meer in het bijzonder ben ik, gegeven mijn Europese herkomst, een eurocentrist, zelfs als ik weergeef hoe wetenschappers Cyrus’ zelfpresentatie plaatsen in zijn oosterse context.
  • Ik kan uitleggen dat het oude Egypte en de Maghreb overwegend zijn bevolkt door nomadische herders die vanuit de Levant arriveerden, en ik kan toelichten hoe het relevante fysisch-antropologische, archeologische en DNA-bewijs onderzoek in elkaar steekt, maar ik zal de afrocentristen (die beweren dat de Egyptische beschaving uit “Zwart” Afrika kwam) niet overtuigen en uiteindelijk worden uitgemaakt voor racist. Meer in het bijzonder ben ik, gegeven mijn Hebreeuwse voornaam, lid van een joodse samenzwering.
  • Ik kan alle registers opentrekken om uit te leggen dat Jezus’ halachische opvattingen in het antieke jodendom passen als een hand in een handschoen, en ik kan dan uitleggen waarom de historisch-kritisch methode van de onderzoekers werkelijk de meest redelijke is, maar ik zal Jezusmythicisten (die denken dat Jezus niet heeft bestaan), niet overtuigen en zal uiteindelijk worden getypeerd als christelijke propagandist.

Closing Time | Deborah Harry & Iggy Pop

In 1990 was AIDS een betrekkelijk nieuwe ziekte. Onderzoek was bitter hard noodzakelijk. “Red Hot + Blue” was het eerste van een reeks benefiet-albums waarmee geld werd geworven. Een nog altijd erg leuke elpee, met allerlei nummers van Cole Porter, uitgevoerd door de sterren die in 1990 groot waren: na een intro door Neneh Cherry die uitlegt wat AIDS is, komen onder andere David Byrne, Erasure, the Fine Young Cannibals, the Jungle Brothers, kd lang, Annie Lennox, Sinead O’Connor, The Pogues, the Thompson Twins, U2 en Tom Waits aan bod. Artwork van Keith Haring.

Closing Time | Iggy Pop

Klassieke TV-beelden hierboven: Iggy Pop (voorheen The Stooges) gooit in 1977 in TopPop een lamp omver en gaat een palmboom te lijf. Uit mijn hoofd citeer ik het commentaar Het Parool vele jaren later aan het incident wijdde.

Vergeet de jaren zestig, vergeet Woodstock. Iggy Pop! Een palmboom! Het TopPop-decor! Hier werd muziekgeschiedenis geschreven.

“Lust for life” is natuurlijk al even klassiek. Behoeft geen toelichting. Geweldig nummer, ook na veertig jaar. Ik herinner het als de dag van gisteren al zat ik destijds in de brugklas. Een palmboom! Het TopPop-decor! Dit was nog nooit vertoond.

Closing Time | The Stooges

Op de Summer of Love volgde de deceptie en op de deceptie volgde de punk. Een van de eerste bands die opteerde voor zelfdestructie en snoeiharde muziek was The Stooges uit Detroit, met als voorman James N. Osterberg Jr., beter bekend als Iggy Pop. Het in 1969 uitgebrachte “I wanna be your dog” (inderdaad, drie akkoorden en drie minuten, dus klassieke punk) is hun bekendste nummer.

Iggy Pop vertelde later dat hij het nummer losjes had gebaseerd op het één jaar oudere “A thing called love” van Jerry Reed, waarmee Johnny Cash later furore zou maken. Het zal waar zijn dat Pop andermans muziek naar zijn hand zette, maar het consequente gebruik van een arresleebel was toch echt zijn eigen idee.

Closing Time | Jules Deelder

Ik kwam laatst met de fiets door de Benelux-tunnel, waar op een 900 meter lange tegelwand het gedicht “Lieve Ari” van Jules Deelder is aangebracht. Het ontroerde me. Op het clipje hierboven hoort u hoe Deelder het rapt.

Lieve Ari

Lieve Ari
wees niet bang.
De wereld is rond
en dat istie al lang.

De mensen zijn goed
de mensen zijn slecht,
maar ze gaan allen
dezelfde weg

Hoe langer je leeft
hoe korter het duurt.
Je komt uit het water
en gaat door het vuur.

Daarom lieve Ari
wees niet bang.
De wereld draait rond
en dat doettie nog lang.

Vorige Volgende