Gastauteur, auteur op Sargasso

Foto: Sébastien Bertrand (cc)

Euroscepsis op de politieke flanken en het ontstaan van het ‘hoefijzer’

8 januari 2015 , 13:00 , door Gastauteur

ANALYSE - Euroscepsis op de politieke flanken komt voort uit verschillende motieven, zowel weerstand tegen het ‘neoliberale Europa’ als angst voor verlies van nationale identiteit spelen een rol, meent politicoloog Armèn Hakhverdian.

We zijn inmiddels niet anders gewend dan weerstand tegen Europese integratie aan te treffen op de politieke flanken. Denk bijvoorbeeld terug aan het referendum over de Europese Grondwet van 1 juni 2005, waar zowel de SP als de LPF en de toenmalige Groep Wilders namens het nee-kamp campagne voerden tegen het grondwettelijk verdrag.

Kiezersonderzoek laat zien dat ook onder aanhangers van deze partijen de kans op een nee-stem het grootst was (en zelfs de sterkste verklaring vormt voor een nee-stem boven bijvoorbeeld andere politieke houdingen en ontevredenheid met de toenmalige regering). Pro-EU-houdingen vinden we daarentegen met name in het politieke midden.

In 2002 presenteerden Liesbet Hooghe, Gary Marks en Carole Wilson dit zogenaamde hoefijzer dan ook als ‘uncontested fact’. De onderstaande figuur laat inderdaad weinig aan de verbeelding over (de meting van partijposities is gedaan door landenexperts partijen te laten plaatsen op allerlei politieke issues):

Bron: Hooghe, Marks en Wilson (2002)

Simon Otjes en Harmen van der Veer presenteerden eerder een soortgelijk patroon op basis van het stemgedrag van Europarlementariërs.

Foto: Steve Pribut (cc)

Permanente surveillance vergiftigt onze vrijheid. Ai Weiwei maakt het al mee

7 januari 2015 , 07:00 , door Gastauteur

OPINIE - Ter introductie van een prachtig en belangrijk exposé van Hans de Zwart over de verbazingwekkend snelle inkapseling van mensen in een alziend en alwetend internet, schrijft Cory Doctorow op BoingBoing:

Human beings are not inconveniently unreliable robots. We’re not the gut flora of transhuman corporations. Any political or economic system that reduces us to either of these states is illegitimate and should be discarded.

Het verhaal van De Zwart opent met:

Ai Weiwei has been living in our future. His movements are restricted and he is structurally being watched by the government. He lives in a world without privacy. A world without privacy is a world without freedom.

Lees verder op Medium.com: over aan elkaar vastgeklonken gluurders en begluurden; de anti-afluistertent van Obama op zijn buitenlandse reizen; de magische polsband van Disneyland die de bezoeker attracties voorschotelt op grond van vorige bezoeken en bestedingen; de kleine stap van het chippen van huisdieren naar het monitoren van kinderen en pubers; de Pavlok-armband die een stroomstootje geeft als je gedachten van je werk afdwalen of als je iets anders doet dat je jezelf hebt verboden; het per app keuren en bestellen van (seksuele) partners alsof het pizza’s betreft; de minicamera die je hele levensloop in beeld brengt en upload; en hoe een mensenleven steeds meer gaat lijken op dat van een doorbloede avatar in een first person shooter en op dat van een gokverslaafde in een casino…

Foto: copyright ok. Gecheckt 12-02-2022

Top 2000: Talkin’ ‘bout my generation

31 december 2014 , 07:00 , door Gastauteur

COLUMN - Radio 2 sluit traditioneel het jaar af met de Top 2000, de “tweeduizend beste liedjes ooit gemaakt”.

De lijst als geheel verjongt steeds een klein beetje, stelde Steeph dit weekend al vast. Er worden natuurlijk af en toe nieuwe hits toegevoegd, maar dat is niet het hele verhaal. Er komen ook oudere nummers bij, van langer geleden dan vorig jaar. Waar komen die ineens vandaan?

‘Here I Go Again’ van Whitesnake bijvoorbeeld staat er dit jaar voor het eerst in, op nummer 734. Best gek, zegt de DJ, dat een nummer uit 1987 na al die jaren nieuw binnenkomt in de lijst. De avond ervoor werd ‘This Is Not America’ van David Bowie gedraaid. Hoe kan het dat dat nummer dit jaar ineens maar liefst 63 plaatsen stijgt?

Eén variabele die zeker belangrijk is, is de leeftijd van de stemmers. Welke muziek je gaaf vindt en wat in je persoonlijke top-10 staat, is veelal de muziek die je hoorde toen je jong was. Laten we zeggen dat de soundtrack voor je leven bepaald wordt tussen je veertiende en vijfentwintigste levensjaar.

De gemiddelde leeftijd van luisteraars van Radio 2, is 54 jaar. Ook de presentator van het tv-programma Top 2000 a gogo, Matthijs van Nieuwkerk, is trouwens 54; mede-presentator Leo Blokhuis is 53.

Foto: Vicente Villamón (cc)

Hoe de oorlog in Oekraïne de wereld veranderde

22 december 2014 , 11:00 , door Gastauteur

ACHTERGROND - De Russische inmenging in Oekraïne en de annexatie van de Krim betekenden een geweldige uitdaging voor het door de VS gedomineerde internationale systeem. De pogingen Rusland in het gareel te brengen hebben wereldwijde geopolitieke gevolgen, meent Hans van Zon.

Zoals Gorbatsjov bij de 25-jarige herdenking van het vallen van de Berlijnse muur stelde, heeft het uiteenvallen van Warschaupact en de Sovjet-Unie niet geleid tot een nieuwe veiligheidsstructuur in Europa, waar Rusland deel van zou uitmaken.

Volgens Gorbatsjov maakte het Westen misbruik van een uniek historisch moment waarin de VS de enige supermacht werd. Er werd geen rekening meer gehouden met legitieme Russische veiligheidsbelangen. Gorbatsjov noemde de NAVO interventie in Servië, die het afscheiden van Kosovo mogelijk maakte (1999). Hij noemde de NAVO uitbreiding in oostelijke richting en het plaatsen van een NAVO-systeem tegen ballistische raketten in een aantal voormalige Warschaupactlanden, welke het systeem van wederzijds verzekerde vernietiging ongedaan gaat maken en Rusland daardoor militair erg kwetsbaar maakt.

Rusland voelde zich in toenemende mate omsingeld door de NAVO en werd, naarmate het economisch sterker werd, steeds assertiever. Dat bleek in 2008 toen Georgië het perspectief van NAVO lidmaatschap kreeg aangeboden (evenals Oekraïne). Toen Poetin naar de opening van de Olympische Spelen in Beijing keek, opende Georgië de aanval op Zuid-Ossetië, een provincie van Georgië die zich al begin jaren negentig had afgescheiden en waar zich ook een Russische ‘vredesmissie’ ophield. Als Georgië NAVO-lid zou zijn geweest, zou de NAVO verplicht zijn geweest Georgië bij te staan toen Rusland terugsloeg.

Foto: Gerard Stolk (cc)

Waarom stemmen parlementariërs tegen de partijlijn?

18 december 2014 , 13:00 , door Gastauteur

ACHTERGROND - Hoe vaak komt dit voor en wat zijn daarvan de electorale gevolgen, zo vraagt Gijs Schumacher zich af.

Heeft de Eerste Kamer het weer voor elkaar? De Nacht van Wiegel bracht Kok-II (tijdelijk) aan het wankelen. Wankelt Rutte II door de Middag van DHL (Duivesteijn, ter Horst en Linthorst) – de afwijzing van het recht op vrije artsenkeuze door de Eerste Kamer mede dankzij deze drie PvdA senatoren? Waarschijnlijk niet. Gezien de peilingen is het niet bepaald opportuun voor PvdA en VVD om verkiezingen uit te schrijven. Een andere vraag is: waarom stemden DHL tegen het voorstel? Of algemener, waarom stemmen parlementariërs überhaupt tegen de partijlijn en komt dit vaak voor?

Hoe vaak stemmen parlementariërs tegen de partijlijn in?

Om met de laatste vraag te beginnen: Nederlandse parlementariërs stemmen zeer zelden tegen de partijlijn. Tussen 1998 en 2008 stemden slechts in 0.46% van de stemmingen een of meer parlementariërs tegen hun partij, aldus Simon Otjes in dit artikel van Rudy Andeweg en Jacques Thomassen. Dit betreft wel stemmingen in de Tweede Kamer, van de Eerste Kamer is – zover ik weet – niet bekend hoe vaak senatoren tegen de partijlijn stemmen.

In vergelijkend perspectief zijn de Nederlandse parlementariërs bijzonder braaf en vergelijkbaar met hun collega’s in Denemarken en het Verenigd Koninkrijk. De Finnen en Nieuw-Zeelanders daarentegen zijn een stuk dwarser (respectievelijk 12% tot 5% van de stemmingen waarbij één of meer parlementariërs tegen de partijlijn stemmen).

Foto: World Economic Forum (cc)

Nieuwe episode in favoriete bezigheid van Erdogan: persvrijheid inperken

15 december 2014 , 19:00 , door Gastauteur

ACHTERGROND - Een jaar geleden werd Turkije opgeschrikt door een corruptieschandaal rond de Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) van president Erdogan. Zondag werd een nieuw dieptepunt bereikt, schrijft Alper Alasag.

In het kader van het corruptieschandaal verdacht de Turkse justitie ene Reza Zarrab, een in Iran geboren zakenman, ervan vier AKP-ministers te hebben omgekocht. Deze vier ministers werden kort na het bekend worden van de corruptieaantijgingen vervangen, maar verder veranderde er weinig binnen de regering. Wel werden in de volgende weken duizenden politieagenten, aanklagers en rechters overgeplaatst en vervangen omdat zij, volgens de toenmalige premier Erdogan, door de corruptie binnen de regering bloot te leggen de regering ten val wilden brengen. Zij waren onderdeel van een complot van buitenlandse machten, aldus Erdogan.

Om de vier oud-ministers van de AKP te onderzoeken, werd afgelopen mei een parlementaire commissie samengesteld. Deze commissie ging aan het werk, maar de media werden een beperkingen opgelegd bij het verslaan van het onderzoek. Het was niet de eerste keer in Turkije dat de mediavrijheid werd beperkt. Zo werden in het eerste kwartaal van 2014 bijvoorbeeld Youtube en Twitter geblokkeerd door de Turkse regering.

Aanleiding voor deze blokkade was onder andere een uitgelekte opname van Erdogan die zijn directe betrokkenheid bij het corruptieschandaal onthulde. Een andere opname was van een militair-strategische bespreking op het Ministerie van Buitenlandse zaken waarin de directeur van veiligheidsdienst suggereerde dat een raketaanval op eigen land een mooie aanleiding zou zijn om militair in te kunnen grijpen in Syrië.

Foto: Andriy Baranskyy (cc)

Oekraïne: beslist de economie?

15 december 2014 , 11:00 , door Gastauteur

OPINIE - De media-aandacht voor Oekraïne is gericht op het gewapend conflict in het oosten van het land. Maar op de achtergrond speelt een economische crisis, door de oorlog verscherpt, die wel eens beslissend zou kunnen zijn voor de toekomst van Oekraïne. Economische dwang zou daarom tot een schikking tussen Oekraïne en Rusland kunnen leiden, meent Hans van Zon.

Nog voor de EuroMaidan revolutie van begin 2014 stond Oekraïne aan de rand van het bankroet. Dat was niet uitsluitend te wijten aan het bijzonder corrupte bewind van president Janoekovitsj. De elite van Oekraïne als geheel heeft gefaald sinds het land eind 1991 onafhankelijk werd.

Was het welvaartspeil in Oekraïne in 1991 op ongeveer gelijk niveau als dat van Polen en Rusland, nu zijn beide buurlanden ongeveer twee en een half keer zo rijk, gerekend in bruto nationaal product per hoofd van de bevolking. Oekraïne heeft sinds 1991 vrijwel geen economische vooruitgang geboekt. Nu is het gemiddelde maandloon 213 dollar (officieel geregisteerde verdiensten, wisselkoers 16 hryvna voor een dollar) terwijl de prijzen van eerste levensbehoeften, zoals voedsel, niet veel lager zijn dan in Nederland.

Gelukkig betalen Oekraïners heel weinig voor energie. Maar hier ligt nu juist een probleem. Volgens het IMF subsidieert de regering energieverbruik tot een bedrag van 7% van het Bruto Nationaal Product. Ondanks die subsidies kan het staatsgasbedrijf de Russische gasrekening niet betalen. Dat in december de uitstaande schulden alsnog betaald zijn, zodat na een half jaar onderbreking Rusland de gasleveranties weer kon hervatten, is te danken aan druk van de EU die Oekraïne tot een nieuw gasakkoord dwong alsook door het feit dat de EU en IMF de Oekraïense gasschulden betalen.

Foto: strassenstriche.net (cc)

Lutz Bachmann is Duitslands nieuwste extreemrechtse populist

12 december 2014 , 19:00 , door Gastauteur

ACHTERGROND - In Duitsland lijkt zich een nieuwe extreemrechtse beweging te formeren, Patriotische Europäer gegen die Islamisierung des Abendlandes (PEGIDA), aangevuurd door de kleine crimineel Lutz Bachmann, zo signaleert blogger K.

Het is op zich al omineus dat steeds meer mensen – slechts een paar honderd op 20 oktober in Dresden, al bijna 10.000 op 8 december in dezelfde stad naast een kleinere demonstratie elders – achter zo’n proleet met een strafblad aanlopen, zelfs nu zijn verleden van inbraken, toebrengen van lichamelijk letsel, drugshandel en gehussel in de rosse buurt al een tijdje in het nieuws is.

De aanhang lijkt vooralsnog Bachmanns pose van eerlijkheid over zijn fouten prachtig te vinden. Dat hij zaken heeft gedaan met de Hell’s Angels en een oplichter is (er klopt niets van zijn verhaal dat hij in Zuid-Afrika, waarheen hij was gevlucht na zijn eerste veroordeling, een universitaire opleiding tot grafisch vormgever heeft gevolgd), schrikt velen kennelijk evenmin af.

Tot Bachmanns eigen verbazing sloeg enorm aan wat begon als zijn Facebook-pagina gericht tegen vooral de Koerden van de PKK. Inmiddels mobiliseert hij dus een meute boze landgenoten, met de leuze: “Wir sind das Volk!” Het is gissen of PEGIDA vaste voet aan de grond krijgt.

Foto: Garry Knight (cc)

Verschillen links en rechts nog wel qua verzorgingsstaatbeleid?

11 december 2014 , 19:00 , door Gastauteur

ACHTERGROND - Het verzorgingsstaatbeleid van linkse en rechtse Europese partijen verschilt nauwelijks qua generositeit, maar wel qua institutionele keuzes, concludeert Gijs Schumacher.

Maakt het uit welke kleur de regering heeft? Breiden linkse regeringen de verzorgingsstaat uit en laten rechtse regeringen de verzorgingsstaat weer krimpen? Voor lange tijd was het antwoord op deze vraag ja, maar sinds de jaren negentig is het verschil tussen links en rechts wat betreft veranderingen in de uitgaven en generositeit van de verzorgingsstaat sterk gekrompen.

Maakt het – qua verzorgingsstaatbeleid – dan niet meer uit wat je stemt? Hierop is het antwoord nee. In een artikel (gated, ungated), recent verschenen in de Journal of European Public Policy, laten Michael Baggesen Klitgaard, Menno Soentken en ik zien dat links en rechts nog duidelijk verschillen in de institutionele keuzes die zij maken.

Institutionele hervormingen of beleidshervormingen

Om de verschillen in beleidskeuzes in de verzorgingsstaat te onderzoeken hebben we gekeken naar beleidsveranderingen in Nederland, Spanje, Denemarken en Zweden in de periode 1982-2011. In totaal vonden wij 78 belangrijke hervormingen in deze vier landen in de desbetreffende periode.

Vervolgens hebben wij – samen met verschillende experts – gecodeerd of deze hervormingen een verandering in de generositeit van de verzorgingsstaat teweegbrachten of een verandering in de manier van besluitvorming of administratie van verzorgingsstaatarrangementen. Met andere woorden, wordt er bijvoorbeeld (1) bezuinigd op uitkeringen (een beleidsverandering) of wordt bijvoorbeeld (2) de verantwoordelijkheid over uitkeringen overgeheveld naar lokale autoriteiten (een institutionele verandering)?

Foto: Gerard Stolk (cc)

Een Senaat zonder PVV?

9 december 2014 , 13:00 , door Gastauteur

ACHTERGROND - Het is niet ondenkbaar dat de PVV straks met nul zetels in de Eerste Kamer is vertegenwoordigd.

Als er nu verkiezingen voor de Tweede Kamer worden gehouden, zou de PVV van Geert Wilders 25 zetels halen (peiling Ipsos 4 december 2014). Bij de verkiezingen voor de Eerste Kamer, die op 26 mei volgend jaar plaatsvinden, zouden dat er wel eens heel wat minder kunnen worden dan de twaalf à dertien die je op basis van de peiling voor de Tweede Kamer zou verwachten. Misschien worden het er wel nul.

Als dit gebeurt, is het voor een groot deel toe te schrijven aan de getrapte verkiezingen voor onze Eerste Kamer. De burger kiest de leden van de staten in zijn provincie, waarop de leden van Provinciale Staten de leden van de Eerste Kamer kiezen. Een partij die landelijk goed scoort in de peilingen is dus gedwongen om ook op provinciaal niveau actief te worden wil zij niet alleen in de Tweede Kamer, maar ook in de Eerste succes oogsten. Juist daar wringt bij de PVV de schoen.

In 2011 slaagde de eenmanspartij van Wilders er weliswaar in om in alle provincies voldoende kandidaten bij elkaar te sprokkelen en een goede uitslag neer te zetten, maar vervolgens ging er van alles mis. De PVV-fractie in Noord-Holland klapte uit elkaar en scheurde in vieren. Ook in andere provincies (Noord-Brabant, Gelderland, Drenthe en Friesland) stapten Statenleden uit de respectieve PVV-fracties. In Limburg mocht de PVV het een jaartje proberen in Gedeputeerde Staten, maar ook dat was geen succes. Voordat het Limburgse college viel, hadden zich overigens ook in die provincie PVV-Statenleden afgesplitst van de moederfractie. Het is allemaal al eens besproken (hier en hier).

De eerste vraag is of PVV-leider Wilders voldoende capabele kandidaten kan vinden om aan de komende Statenverkiezingen deel te nemen. Meindert Fennema legde vier jaar geleden al eens treffend uit waarom het voor de PVV zo moeilijk is om aan goede kandidaten te komen.

Failliet

4 december 2014 , 11:00 , door Gastauteur

OPINIE - De Tweede Kamer deed onlangs een voorstel aan de staatssecretaris om leerlingen met stoornissen als ADHD of autisme niet meer te verplichten om vijf dagen per week naar school te gaan. Ze hielden een pleidooi om hen deels thuis les te geven. Met andere woorden: geen leerplicht voor kinderen met een stoornis. De Kamer is namelijk tot de conclusie gekomen dat er binnen het huidige systeem geen maatwerk mogelijk is en sommige leerlingen dan maar buiten de leerplichtwet moeten vallen. De vlag ging meteen in top bij de voorstanders van thuisonderwijs, maar voor de kinderen die dit straks overkomt is het een gitzwart scenario.

Ik ken een aantal van die kinderen met een stoornis. Ze komen bij mij thuis, zijn de vrienden van mijn eigen kinderen. Geen ouder die ze niet kent. Onlangs kwam de gekte wel erg dichtbij toen mijn jongste zoon thuiskwam met de mededeling dat een leraar vond dat hij maar liefst vijf stoornissen had. We bulderden hier thuis zowat van het lachen toen we onze puberende vrijheidsstrijder ook nog hoorde zeggen dat die vijf allemaal binnen het autistisch spectrum vallen. Net iets teveel sjieke taal uit de mond van een balorige havist.

Foto: Riccardof (cc)

‘Ik denk, dus ik verdwijn’

2 december 2014 , 19:00 , door Gastauteur

ELDERS - Mexico is al weken in de ban van massale protesten. Woedende studenten leggen universiteiten en belangrijke verkeersaders plat terwijl ze schreeuwen om het vertrek van president Enrique Peña Nieto. Wat is aan de hand? Een uiteenzetting door Dirk Lotgerink.

43 vermiste studenten

Tussen 20 en 26 september worden in de Mexicaanse deelstaat Guerrero verschillende demonstraties gehouden. Studenten van de links georiënteerde Escuela Normal Rural de Ayotzinapa, een Pabo op het arme platteland, roepen op tot massademonstraties en een optocht naar Mexico-Stad. Hier worden op 2 oktober herdenkingsceremonies gehouden voor ‘de slachtpartij van 1968’, toen een studentenprotest hardhandig door het leger werd neergeslagen en meer dan driehonderd demonstranten om het leven kwamen.

Maar om tot zo’n volkse optocht te komen eigenen de studenten zich stadsbussen toe en stelen zij benzine bij pompstations. Gestolen voertuigen worden zolang bij de school geparkeerd. De politie krijgt opdracht hard in te grijpen en enkele studenten raken gewond. Gefrustreerd en op zoek naar meer vervoersmiddelen, rijden de studenten naar de stad Iguala de la independencia, waar het op vrijdagavond 26 september helemaal mis gaat.

Bij een poging een gestolen bus langs een barricade te krijgen, opent de politie het vuur en komt één student om het leven. Achtergebleven scholieren in Ayotzinapa sturen een extra konvooi om hun kameraden in Iguala bij te staan, maar tegen middernacht wordt ook deze groep aangevallen en vallen er nog twee doden. In de ontstane chaos kan slechts een aantal studenten vluchten of schuilen voor de kogelregen.