Gastauteur, auteur op Sargasso

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-03-2022

Nog vier jaar en vier maanden voor Nikita

28 juli 2021 , 12:00 , door Gastauteur

COLUMN - Ardy Beld schrijft hoe meedogenloos het Wit-Russische regime afrekent met de volksprotesten. Hij vergelijkt het lot van twee Wit-Russische tieners: de inmiddels 17-jarige Nikita Zolotorjov en de eveneens 17-jarige Nikolaj Loekashenko.

Nikita Zolotorjov (in de vertaalde Wit-Russische versie Mikita Zalatarou) is na een eerdere veroordeling tot 5 jaar voor een denkbeeldig incident tijdens de protesten in augustus 2020 nogmaals berecht voor een nieuwe ‘zaak’. Midden juli deed de rechtbank in Gomel uitspraak over ‘vermeende bedreiging van bewakingspersoneel’. Nikita zou hebben geweigerd aanwijzingen op te volgen om een ruimte te verlaten, waarop twee bewakers hem met geweld wegsleepten. Hierop zou de tiener de penitentiaire medewerkers hebben beledigd. Ook zou hij met wraak hebben gedreigd. De rechter achtte schuld bewezen en veroordeelde Nikita Zolotorjov tot nog eens anderhalf jaar hechtenis. Omdat een bepaalde tijd die hij heeft uitgezeten dubbel werd geteld, heeft de jonge Wit-Rus momenteel nog vier jaar en vier maanden in een strafkolonie voor de boeg.

Een dappere zondebok

Nikita’s vader Michail vertelde na de rechtszitting: “De kleine hield zich dapper. Daar was ik blij om. Hij vroeg om niet in hoger beroep te gaan. Hij wil zo spoedig mogelijk de zon en de lucht weer kunnen zien.” Naast de gevangenisstraf moet Nikita nog een geldboete van 1000 roebel (ongeveer 330 euro) aan de ‘slachtoffers’ betalen. Michail: “Waarschijnlijk wil er nog iemand op vakantie. Geen geweten, geen moraal. Mijn zoon is bleek en vermagerd. Hij is murw gemaakt door de voortdurende pesterijen van de bewakers, maar hij is een echte man. Hij danst niet naar de pijpen van het regime. Hij is klaar voor de tocht naar de strafkolonie. Lang leve Wit-Rusland!”

Foto: Patrick Rasenberg (cc)

Peilingennieuws geeft weinig informatie over onderzoeksaanpak. Hoe kan dat beter?

10 juli 2021 , 12:00 , door Gastauteur

ANALYSE - van Tom Louwerse en Rozemarijn van Dijk, eerder gepubliceerd op Stuk Rood Vlees.

Peilingen worden veelvuldig gebruikt in de media tijdens verkiezingscampagnes. Hoeveel is partij X gestegen in de peilingen? Welke partij is groter, partij A of partij B? In een recent gepubliceerd artikel [gratis te lezen versie] onderzochten wij hoe die peilingen werden gerapporteerd: is er aandacht voor cruciale informatie over de onderzoekaanpak en, misschien nog wel belangrijker, worden verschuivingen en verschillen in de peilingen correct geïnterpreteerd? We hebben hierbij ook onderzocht of het uitmaakt of peilingbureaus in hun rapportages methodologische informatie vermelden: zorgt meer informatie in de rapportage van het onderzoeksbureau voor een beter nieuwsartikel?

De kwaliteit van de rapportage

Voor ons onderzoek, hebben we alle nieuwsartikelen in de vijf weken voor de verkiezingen van 2010, 2012 en 2017 verzameld waarin het woord ‘peiling’ en de naam van een onderzoeksbureau voorkwam.[1] Deze artikelen kwamen uit alle landelijke dagbladen en de online nieuwswebsites van NOS en RTL Nieuws.

De kwaliteit van de krantenartikelen over peilingen kun je op verschillende manieren beoordelen. Wij hebben naar drie dingen gekeken:

Het aantal aspecten van de onderzoeksaanpak dat werd genoemd, bijvoorbeeld hoeveel mensen werden ondervraagd, wanneer en hoe werden de gegevens verzameld;

Foto: Grigory Gusev (cc)

Odyssee door Rusland wegens Rammstein-clip

9 juli 2021 , 12:00 , door Gastauteur

Op 29 april 2021 werd Andrej Borovikov uit Archangelsk veroordeeld tot twee jaar en zes maanden strafkolonie. Ardy Beld sprak hierover met de echtgenote van Andrej, Darja Borovikova. Haar man kreeg deze straf voor het opslaan van de videoclip ‘Pussy’ van Rammstein in zijn profiel op het sociale netwerk vk.com. De rechter achtte het bewezen dat de lokale ex-coördinator van Navalny’s Fonds voor Corruptiebestrijding hiermee pornografie verspreidde. Het opslaan geschiedde al in 2014, maar leidde nu pas tot een veroordeling. De videoclip is vrij toegankelijk in de database van vk.com. Verschillende activisten maakten met eenmansprotestacties op de absurde zaak opmerkzaam, maar werden opgepakt wegens het overtreden van ‘sanitair-epidemiologische voorschriften’. Inmiddels heeft de ‘criminele verspreider van Duitse muziekvideo’s’, zoals Borovikov zijn brieven ondertekent, gedurende de laatste twee maanden een ware odyssee door Europees Rusland achter de rug. Een update van zijn zaak.

Rondreis door burchten en forten

Van 29 april tot 30 mei bevond hij zich in detentiecentrum Nr. 4 in zijn woonplaats Archangelsk. Dit centrum is aangesloten op een onlinesysteem voor correspondentie met de gedetineerden. Zodoende was een redelijk vlot contact met de buitenwereld mogelijk. Bovendien kon Borovikov nog pakketjes ontvangen van zijn zwangere echtgenote, andere familieleden, vrienden en kennissen. Op 30 mei werd hij onverwacht gedeporteerd naar de gevangenis van Jaroslavl, 1000 kilometer naar het zuiden. Op 7 juni werd hij wederom totaal onvoorzien overgeplaatst naar de penitentiaire inrichting in een fort bij de stad Kirov. Deze stad ligt 700 km ten oosten van Jaroslavl en is eveneens 1000 kilometer verwijderd van zijn woonplaats. De activist beschrijft zijn odyssee met humor: ‘Tot voor kort zat ik in een burcht uit de tijd van Catharina de Grote. Daar was ik een week. Sinds de tijd van Catharina is er kennelijk niet veel aan verbouwing gedaan. Nu woon ik in een fort uit de 17e eeuw. Ik reis door het land en woon uitsluitend in burchten en forten. Onze dierbare overheid heeft speciaal voor mij een monumentenreis georganiseerd…’

Foto: The U.S. Army (cc)

Afghanistan – een terugtocht na twintig jaar

5 juli 2021 , 08:00 , door Gastauteur

Joe Biden wordt wel aangeduid als een ‘oude man met haast’. Nu gaat dit beslist niet op voor alle delen van de buitenlandse politiek van de nieuwe Amerikaanse president (denk aan Iran, Palestina). Maar bij Afghanistan lijkt het er toch aardig op. Weliswaar lukt het niet om de datum voor het vertrek van de laatste 3.500 Amerikaanse troepen te halen, die door zijn voorganger Donald Trump in februari vorig jaar was afgesproken met de Taliban (1 mei 2021), maar op 11 september zullen we het mogelijkerwijs dan toch na twintig jaar meemaken: het onvoorwaardelijke vertrek van de Amerikaanse en NAVO-troepen uit Afghanistan. Een analyse van Kees Kalkman in het Vredesmagazine, juni 2021.

Het uitstel van iets meer dan vier maanden kan veroorzaakt zijn door het verschil van de manier van besluitvorming met de tijd van Trump. Dat geldt bijvoorbeeld voor het herstel van de positie van de National Security Council, waarin belangrijke spelers op het gebied van de nationale veiligheid zijn vertegenwoordigd, en die door middel van een bureaucratisch proces beslissingen neemt. Tijdens de laatste jaren autocratische bewind van Trump was de NSC op de achtergrond geraakt.

Een mislukte oorlog

Verrassend is het niet dat Biden hier in feite de politiek van de voorafgaande regering voortzet. Al onder president Obama was hij als vicepresident voorstander van het vertrek van de troepen. Sterker nog, nadat het offensief met een tijdelijke troepenopbouw (een compromis met de legerleiding met een plafond van 130.000 VS-militairen) was mislukt, zou ook Obama zelf ervan overtuigd zijn geraakt dat het beter was om te vertrekken, zo hoorde ik de ochtend na de aankondiging van het besluit één van zijn naaste medewerkers vertellen bij BBC Radio 4. Maar dat gebeurde niet, vanwege de opkomst van ISIS. Kennelijk was men bang dat weggaan uit Afghanistan – feitelijk het toegeven van een mislukte oorlog – het kalifaat en zijn aanhangers overal ter wereld in de kaart zou spelen. Het komt vaker voor dat bij het begin, verloop of einde van een oorlog in de besluitvorming een belangrijke rol wordt gespeeld door een factor die weinig te maken heeft met de situatie in het land waar het om gaat. Wat Afghanistan betreft wordt er bijvoorbeeld af en toe aan herinnerd dat de beslissing van de NAVO om zijn rol uit te breiden buiten Kaboel in november 2003 niet veel te maken had met de militaire situatie maar met het herstel van de eenheid binnen de NAVO, die verscheurd was doordat Frankrijk en Duitsland geweigerd hadden de VS en Engeland te steunen in de Irakoorlog. Zo is ook Nederland vanaf 2004 naar Afghanistan gegaan om uiteindelijk in Fase 3 van ISAF (International Security Assistance Force) van 2006 tot 2010 de provincie Uruzgan voor zijn rekening te nemen. Volgens het proefschrift van militair onderzoekster Mirjam Grandia was dat voor het Nederlandse besluit vooral om het drama van Srebrenica te boven te komen.

Foto: Tom Parnell (cc)

Mariëtte: liever een zakenkabinet

26 juni 2021 , 08:00 , door Gastauteur

OPINIE - Het debat over de rapportage van informateur Hamer voedt onze somberheid, schrijven Tom van Doormaal en Peter van Hoesel. In dit stuk proberen ze een schets te geven van een nieuwe bestuurscultuur. Een zakenkabinet kan die weg sneller afleggen dan nu mogelijk lijkt. Hierbij alvast enige ingrediënten voor een regeerakkoord.

Onze politiek is nogal in de war. De stuursignalen van de politiek naar de uitvoering werken vaak slecht en zijn soms onuitvoerbaar. De politiek vertrouwt nog op effectief ingrijpen in marktprocessen, maar dat lukt niet erg. De politiek is versnipperd, wordt gewantrouwd en soms openlijk geminacht. Gebrek aan respect voor onze democratie is zorgelijk. Herstel daarvan is mogelijk, maar vergt een nieuwe aanpak. Over zo’n aanpak willen we het hebben in dit stuk.

De toeslagenaffaire en het verlies aan menselijke maat is via parlementaire verhoren goed onderzocht. Nu is er weer discussie over een verdonkeremaand adviesmemo, straks weer iets anders. De vraag is: helpt een nieuwe bestuurscultuur daar tegen?

Wat voor land zijn wij eigenlijk?

Wij zijn ‘een gaaf land’, maar dan toch vooral voor wie zichzelf kan redden. Voor vluchtelingen, zorgbehoeftigen, uitkeringstrekkers, jongeren met psychische problemen en voor sommige beroepsgroepen (zoals bijvoorbeeld boeren) ligt dat lastiger.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

‘Een absurde kopie van de Sovjetmaatschappij’

19 juni 2021 , 08:00 , door Gastauteur

INTERVIEW - Andrej Romanov (foto hieronder) is 47 jaar en vader van twee kinderen. Hij is vrijwilliger bij de rockclub ‘Beretta Voice’ in het cultureel centrum van Chartsyzk in de niet-erkende Volksrepubliek Donetsk. Hij organiseert festivals en concerten met bands uit de regio. Ardy Beld sprak met hem over het culturele én dagelijkse leven in de stad met 60 000 inwoners. Romanov is voor aansluiting van de ‘volksrepubliek’ bij Rusland. ‘Maar niemand zit daar op ons te wachten.’

Je hebt meegewerkt aan het volkslied van de ‘Volksrepubliek Donetsk’ in 2014. Kregen jullie een aanvraag van de nieuwe staatsmacht? Hoe ging dat in zijn werk?

‘Ik werd in februari 2014 gebeld toen de protesten voor afscheiding van Oekraïne net waren begonnen. Janoekovitsj was al gevlucht. Enkele muzikanten van vroeger wisten nog dat ik ooit eens zanger was geweest van de band ‘Beretta Voice’ waar de naam van onze club van afgeleid is. Zo raakte ik betrokken bij de opname die was georganiseerd door de punkband ‘Den Triffiodov’. Eerst hoorde ik niets meer, maar na een paar weken hebben we toen toch gezamenlijk het nieuwe volkslied opgenomen. Het is een oude tekst uit de jaren tachtig die we hadden bewerkt en omgevormd tot een punkversie. Onze versie van het volkslied gold echter altijd als half officieel en liep onder het repertoire van de band. Wel had elke separatist de clip op zijn mobiele telefoon staan.’

Foto: Larry Koester (cc)

Delfts bedrijf beveiligt Russische staatsgeheimen

8 juni 2021 , 12:00 , door Gastauteur

ONDERZOEK - Het Delftse computer–en beveiligingsbedrijf Fox–IT verkoopt sinds 2010 zijn producten in Rusland en is hier na de invoering van de internationale sancties tegen het land in 2014 mee doorgegaan. Dat is de conclusie van een onderzoek van het Nederlandse Bureau Jansen & Janssen. De Nederlandse overheid is een belangrijke klant van Fox–IT. Het bedrijf verzorgt onder andere de beveiliging van staatsgeheimen.

De Rus Evgeny Gengrinovich speelt een sleutelrol in de handel van Fox-IT met Rusland. Hij werkte in het verleden voor verschillende Russische staatsbedrijven. Vanaf 2011 promoot hij de Fox DataDiode (een soort firewall tussen een publiek en een privaat netwerk) namens het Zwitserse Snitegroup GmbH en het Russische ZAO NPF Simet. Later presenteert hij zich als vertegenwoordiger van Fox-IT en heeft hij een sleutelrol bij het aantrekken van andere tussenhandelaren.

De tussenhandelaren van Fox-IT hebben nauwe banden met Russische staatsbedrijven in de energiesector en de financiële sector, maar ook met het Russische Ministerie van Defensie, defensiebedrijven en de Russische inlichtingendienst FSB. Het Delftse bedrijf heeft in het algemeen weinig zicht op de eindgebruikers aan wie haar producten door tussenhandelaren worden aangeboden en doorverkocht.

Gengrinovich heeft zelf ook banden met defensie en de FSB. Zo deed hij van 2010 tot 2014 certificeringswerk voor de FSTEC (Federal Service for Technical and Export Control) en het Ministerie van Defensie. In september 2017 treedt hij als adviseur in dienst van het Russische informatiebeveiligingsbedrijf Infotecs. In 2018 wordt dit bedrijf op de Amerikaanse sanctielijst geplaatst vanwege haar banden met de Russische inlichtingendienst FSB.

Foto: -JvL- (cc)

Coalities van het afkalvende midden

5 juni 2021 , 08:00 , door Gastauteur

ANALYSE - De enige coalities die er nu in Nederland mogelijk lijken zijn coalities van centrum-links én centrum-rechts, dat geldt dus zowel op het landelijk als het provinciale niveau. Tegelijkertijd staan centrum-links en centrum-rechts onder druk. De flanken worden steeds groter. Een analyse van Simon Otjes, eerder verschenen op Stuk Rood Vlees.

Den Haag lijkt af te koersen op een breed middenkabinet van VVD, D66, CDA, PvdA en GroenLinks. De provinciale colleges die steunden op VVD, CDA, PVV en FVD in Noord-Brabant en Limburg zijn gevallen. Een nieuw avontuur met Forum of de PVV lijkt voor CDA en VVD geen optie. Centrum-rechts lijkt geen andere optie te hebben dan regeren met centrum-links. Maar wat betekent dat voor het politieke stelsel? Ik kijk hiernaar vanuit het perspectief van een jonge Ed van Thijn die al in de jaren ’60 waarschuwde voor de zwaktes van onze waaierdemocratie.

Wat is er mogelijk?

De enige coalities die er nu in Nederland mogelijk lijken zijn coalities van centrum-links én centrum-rechts, dat geldt dus zowel op het landelijk als het provinciale niveau. Een coalitie van centrum-links en radicaal links is mogelijk in steden als Amsterdam maar dat komt op landelijk niveau niet in de buurt van een meerderheid.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Onafhankelijke media in Wit-Rusland lamgelegd

31 mei 2021 , 08:00 , door Gastauteur

De spectaculaire arrestatie van de journalist Roman Protasevitsj met de gedwongen noodlanding in Minsk van het vliegtuig waarin hij op weg was naar Litouwen is slechts een topje van de ijsberg. Al sinds de protesten van augustus 2020 wordt de toch al danig beknotte persvrijheid in de voormalige Sovjetrepubliek verder aan banden gelegd. Een bijdrage van Ardy Beld over de grootste onafhankelijke nieuwssite van Wit-Rusland, Tut.by

Tut.by werd op 18 mei door het Ministerie van Informatie officieel uit de lucht gehaald. Vijftien medewerkers, waaronder de hoofdredacteur en de financieel en algemeen directeur, werden gearresteerd en zitten nog steeds vast. Ze bevonden zich eerst drie dagen in de beruchte Okrestina-gevangenis om daarna naar het detentiecentrum Voldarski gedeporteerd te worden waar de verhoren in volle gang zouden zijn. Tijdens en na de arrestaties rondom de ‘zaak tut.by’ vonden huiszoekingen plaats met confiscatie van apparatuur en computers op de redactie en verschillende privéadressen. Officieel wordt de directie van het nieuwsportaal beschuldigd van belastingontduiking.

Eenzijdige berichtgeving van BelTa en Belsat

Naast het voornaamste staatsmedium BelTa dat bij voorkeur bericht over de vooruitstrevende politiek van Aleksandr Loekasjenko, verbluffende sportieve prestaties en ongeëvenaarde records bij de aardappeloogst, is het Wit-Russische medialandschap overzichtelijk te noemen. Vanuit Polen opereert de nieuwssite en televisiezender Belsat. Dit medium wordt medegefinancierd door de Nederlandse, Noorse, Zweedse en Litouwse overheid en bericht eerder eenzijdig over acties van de oppositie met een grote nadruk op de Wit-Russische taal. Belsat-journalisten die spreken met bekende Wit-Russen blijven bijvoorbeeld nadrukkelijk in het Wit-Russisch vragen stellen, terwijl de geïnterviewde duidelijk moeite heeft de vragen te verstaan en uitsluitend in het Russisch antwoordt. Ook werden gedurende de wintermaanden de omvang van de protestactiviteiten nogal eens aangedikt, terwijl volgens ooggetuigen de demonstraties door voortdurende arrestaties, nieuwe veroordelingen en ongekend politiegeweld bijna volledig stil waren gelegd.

2,5 jaar strafkamp voor een video van Rammstein

24 mei 2021 , 10:24 , door Gastauteur

INTERVIEW - Andrej Borovikov, ex-coördinator van Aleksej Navalny’s Fonds voor Corruptiebestrijding (FBK) in Archangelsk, werd op 29 april 2021 in één klap een Russische beroemdheid. Op die dag werd hij veroordeeld tot 2,5 jaar strafkamp voor het opslaan van de videoclip ‘Pussy’ van Rammstein in zijn profiel op het sociale medium vk.com in 2014. De rechter achtte het bewezen dat de activist met de clip van de Duitse rockband ‘pornografie had verspreid’. Eerder kreeg Borovikov al boetes en een taakstraf van 400 uur wegens uiteenlopende protestacties. Ardy Beld sprak vorige week met de echtgenote van Andrej, Darja Borovikova.

Was je aanwezig in de rechtszaal?

‘Voor de eerste drie zittingen werd ik opgeroepen als getuige. Ik maakte toen gebruik van mijn recht te zwijgen om mijn echtgenoot niet te belasten. Bij latere zittingen en de veroordeling werd ik niet meer toegelaten. Als reden werd de pandemie aangevoerd.’

Hoe verliep de veroordeling?

‘We hadden natuurlijk alles al vooraf met Andrej besproken en gingen uit van de trieste mogelijkheid dat we elkaar langere tijd niet zouden zien. We liepen samen naar de rechtbank. Andrej ging met zijn advocaat naar binnen. Ik bleef voor de rechtbank achter met een aantal anderen. We konden het proces via een stream op Instagram volgen. De verbinding was slecht en de rechter sprak, zoals gebruikelijk, vreselijk onduidelijk en snel, zodat we niet direct begrepen dat Andrej twee jaar en zes maanden de gevangenis in zal gaan. Eerst hadden we zes maanden verstaan. Dat zou nog te doen zijn geweest, maar nee, twee jaar en zes maanden. Het was een heel naar moment. Iedereen was diepbedroefd.’

Foto: European Parliament (cc)

Vluchtelingencrises – nonbeleid als afschrikpolitiek

20 mei 2021 , 12:00 , door Gastauteur

ANALYSE - Dubbelzinnige wetten, ondoorzichtige beleidskaders, vrijblijvende afspraken en vage mandaten vormen steeds meer de kern van het Europese vluchtelingenbeleid en worden bewust in stand gehouden om vluchtelingen te ontmoedigen. Een gastbijdrage van Nora Stel (Assistant Professor International Conflict Analysis and Management, Radboud Universiteit Nijmegen), eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees.

Het Europese vluchtelingenbeleid ligt onder vuur. Van de hel van kamp Moria op Lesbos tot de betrokkenheid van EU-grenswacht Frontex bij illegale ‘pushbacks’: mensrechtenschendingen lijken meer regel dan uitzondering in de pogingen van de EU om migratie te controleren.

Toch blijft het heersende idee dat dit uitwassen zijn die ontstaan ondanks en niet dankzij bestaand beleid. Dat komt omdat dat beleid in vaak technocratische termen wordt gegoten: ondanks paniek over een existentiële crisis regeert een gedepolitiseerd verhaal over het ‘managen’ van ‘vluchtelingenstromen.’ Ook wordt het relativiteitsprincipe er regelmatig bijgehaald. Het Europese vluchtelingenbeleid mag dan niet perfect zijn, het wordt gezien als consistenter en eerlijker dan in andere delen van de wereld.

De claim dat Europa’s vluchtelingenmanagement superieur is, is opmerkelijk en incorrect

Die overtuiging is op zich al opmerkelijk. Als ons vluchtelingenbeleid superieur is en de omgang met vluchtelingen elders niet aan onze standaarden voldoet, is het problematisch dat ons beleid grotendeels bestaat uit het (gewelddadig) afweren van vluchtelingen en het uitbesteden van opvang onder de noemer ‘perspectief in de regio.’

Foto: -JvL- (cc)

Minderheidsregeringen hoeven niet minder stabiel te zijn

9 mei 2021 , 12:00 , door Gastauteur

Gastbijdrage van Tom van der Meer (eerder verschenen op Stuk Rood Vlees)

Minderheidsregeringen hebben in Nederland een slechte naam. Ze zouden instabiel zijn, en weinig effectief. Begin april verscheen in de Volkskrant een interview waarin staatsrechtgeleerde Wim Voermans dit punt onderstreepte. Hij omschreef de minderheidsregering als een ‘loopgravenoorlog’ en een ‘flipperkastspel’. De Volkskrant kopte zelfs: ‘gedoemd te mislukken’.

Maar is dat zo?

Verschillende politicologen raden juist aan om de optie serieus op tafel te leggen. Zitten die er dan zo naast? En waarom hebben zowel de Raad voor het Openbaar Bestuur (in 2016) als de Staatscommissie Parlementair Stelsel (in 2018) stellig geadviseerd om de minderheidsregering als een realistisch alternatief te onderzoeken tijdens een kabinetsformatie?

Inhoudelijk pleiten verschillende argumenten voor minderheidsregeringen. Ze stellen zowel coalitie- als oppositiepartijen in staat om zich te profileren, en kunnen meer ruimte bieden aan het dualisme tussen regering en parlement. Zeker in een land waar een grote bereidheid bestaat van oppositiepartijen om met voorstellen van de regering in te stemmen, is het risico te overzien.

Maar die argumenten zeggen natuurlijk weinig over de stabiliteit van de coalitie die de minderheidsregering draagt?

Minderheidsregeringen kunnen even stabiel en effectief zijn als meerderheidskabinetten

Cruciaal is hoe je de steun voor een minderheidsregering formaliseert. Wie de minderheidsregering formeert uit bittere noodzaak, bij gebrek aan enige meerderheidssteun, moet niet gek staan te kijken wanneer dat kabinet sneller valt. Maar wie weloverwogen een minderheidsregering formeert, en daarvoor a priori publieke steun vindt bij relatief vaste gedogers, kan op meer succes rekenen.