Overzicht

Eetschrijver

75 Artikelen
23 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 25-10-2022

Priktax voor de bühne

, door

Het is me van meer dan één kant gevraagd: ik was zeker wel blij dat de Franse regering had besloten een suikertax in te voeren? Ik ben immers een verklaard tegenstander van de invoering van een vettax en zeg altijd dat toegevoegde suikers vermoedelijk een veel belangrijker oorzaak zijn van overgewicht. Klopt allemaal. Waarom sta ik dan niet te juichen?

Om te beginnen moesten we door wat verwarring heen. De Telegraaf had het nieuws gisteren snel en had het over een belasting op suikerhoudende frisdrank. Al snel heette het op Twitter een “suikertax”, maar vanmorgen meldde Stephan Peters van het Voedingscentrum via dat medium dat ook light-drankjes onder de nieuwe heffing vielen. The Inquirer had het dan weer over een “soda tax”.

De redactie van De Telegraaf blijkt vroeger tijdens de Franse les het best te hebben opgelet, want France Soir meldt in zoveel woorden dat vruchtensappen zonder toegevoegde suikers, mineraalwater en frisdranken met kunstmatige zoetstoffen vooralsnog aan de heffing ontsnappen. Maar waar gaat het nou eigenlijk om?

Het gaat, zo blijkt uit de Franse media, om een maatregel in het kader van algemene bezuinigingsmaatregel–kortom, het gaat in de eerste plaats om het spekken van de staatskas. Met dat oogmerk wordt de BTW op suikerhoudende dranken, geconcentreerd vruchtensap en nectars op hetzelfde niveau als dat van wijn gebracht, waarmee 120 miljoen extra voor de sociale zekerheid kan worden binnengehaald. Als welkom neveneffect hoopt de Franse regering op een gunstig effect op het nationale overgewicht.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

(geen) Nieuws

, door
Jawel! Het laatste bastion van La Bakker, dieetgoeroe in ruste, wankelt. De eierkoek staat ter discussie. Niemand minder dan dieetgoeroe der Laatste Dagen Dr. Frank heeft het gezegd: de oliebol is gezonder dan de eierkoek. De Telegraaf vond het belangrijk genoeg om een artikel aan te wijden en heel Twitter gonsde ervan. Producenten van eierkoeken kunnen hun productie terugbrengen naar 20e-eeuwse niveaus. Leve de bol!

Ja, eetlezer, daar word ik nou wel eens moedeloos van. Niet omdat ik vind dat eierkoeken integendeel beter zijn dan oliebollen, wel omdat dieetgoeroes het kennelijk nog steeds niet kunnen laten de competitie tussen het ene en het andere voedingsmiddel op gang te trekken. Laat X staan en eet in plaats daarvan Y, want dat is beter (gezonder, dunmakender).

Kijk, ik kan nu wel weer gaan zeggen dat het allemaal onzin is. Dat het niet zo is dat één product gezond is en een ander ongezond. Dat het niet gaat om individuele voedingsmiddelen maar om het geheel van je dieet. Dat je vooral evenwichtig moet eten en vooral niet te veel steeds maar hetzelfde. En als ik dat doe, dan krijg ik weer de reacties over me heen. Of ik soms denk dat dat nieuw is. Of ik soms veronderstel dat mijn lezers dat allemaal niet allang weten.

Nee, dat is niet nieuw. En ja, ongetwijfeld weten de meesten van u dat allang. Maar daar staat tegenover dat ik me niet kan voorstellen dat Dr. Frank (van Berkum) dat niet weet. En dan toch weer datzelfde oude verhaal waarvan dieetgoeroes zich maar blijven bedienen: het verhaal van “wég met de oude afgod, hier is uw nieuwe”. In dit geval de oliebol. Zodat we straks weer een boom krijgen van oliebollenverkopen en hele volksstammen zich dáár weer aan gaan overeten, want het is immers zo gezond? En wat dan over een jaar of over twee jaar? De pepernoot? Het zou me niet verbazen.

Nee, het is niet nieuw en ja, we weten het allang. En toch gaat het met onze collectieve eetgewoonten niet meer goed komen zo lang allerlei deskundigen die beter weten of in elk geval zouden moeten weten zich te buiten blijven gaan aan het kweken van fobieën tegen het ene levenmiddel (of contingent levensmiddelen) en het verafgoden van het andere. Dan blijven we van slechte eetgewoonte naar nieuwe slechte eetgewoonte achter de muziek aan lopen.

Dieetgoeroes aller landen, kom tot inkeer. Hou hier nu eindelijk eens mee op. Ja, jullie ook, daar bij het Voedingscentrum. Allemaal. Nú!

Ik heb het overigens–en dat heb ik niet met Dr. Frank zo afgesproken en evenmin ben ik helderziend; het is gewoon weer die week van het jaar–vandaag in mijn wekelijkse column op trendtree.nl over oliebollen. Nee, ik vertel niet dat u zich er systematisch ongans aan moet gaan eten ten koste van uw eierkoeken. Ik vertel u wel hoe u de lekkerste maakt. Want even voor de duidelijkheid: lekkere oliebollen moet je vooral af en toe eten, bij voorkeur op oudejaarsavond. En de volgende dag dan weer wat anders. Da’s gezonder dan Da’s gezond.

Foto: copyright ok. Gecheckt 18-10-2022

Evelien telt niet tot tien

, door

Goed, het is een heel flauw woordgrapje, maar Evelien (Tonkens) vraagt er ook wel een beetje om als ze boven haar column in de Volkskrant de kop plaatst “Maak je dik om de vettaks”. Nou doe ik dat ook, zowel hier als elders, maar zij bedoelt er iets anders mee: dat die vettaks er beslist moet komen.

Het is natuurlijk prima en ieders goed recht om daar een lans voor te breken, maar als je daarvoor gaat argumenteren op basis van feiten is het natuurlijk wel fijn als die feiten ook kloppen. En dat doen ze niet, of in elk geval niet allemaal. En in elk geval niet op het vlak van het hoofdargument.

Dat hoofdargument luidt namelijk dat er een einde moet komen aan de huidige situatie waarin de goedkoopste keuze ook de ongezondste is. Een kroket, stelt Tonkens, is goedkoper dan een appel. En dat is eenvoudig niet waar. Een modale appel kost momenteel bij de super nog geen twintig cent; voor zelfs een democratische kroket moet nog altijd circa het dubbele worden neergeteld. Een aardappel, een prima groente die vol zit met waardevolle bouwstoffen, kost in de schil een fractie van wat zo’n knol verwerkt tot supermarktfriet moet kosten, en dan hebben we het nog niet over de kiloprijs van snackbarfriet die ten opzichte van de ongejaste pieper wel een keer of tien over de kop gaat, als het niet meer is.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Culinair martelaarschap

, door

De laatste keer dat er zich iets van McDonald’s in mijn mondholte had bevonden dateerde alweer van 1995. Toen troonde een stel vrienden in Canada me mee naar zo’n tent. Het was een hete dag en ik bestelde een milkshake, in de overtuiging dat daar niet veel aan te verramponeren viel. Ha!

Maar afgelopen vrijdag gingen mijn geliefde G. en ik in het Arnhemse Gelredome kijken en luisteren naar een kwintet brontosaurussen. Daar zijn wij al enigszins ervaren in, in brontosaurussen kijken in het Gelredome, dus wij hadden besloten die dag lekker vroeg van huis te gaan. Je parkeert dan altijd bij Burgers Zoo om vervolgens met de pendelbus vervoerd te worden. In de buurt van de dierentuin kun je prima een hapje eten en zo ben je in het verkeer mooi de drukte voor.

Maar deze brontosaurussen waren niet prominent genoeg voor zo’n pendeldienst. Burgers wist van niets en zo stonden wij tegen zessen geheel onverwacht op het parkeerterrein van het nog potdichte Gelredome, te voet met niets eetbaars in de onmiddellijke omgeving behalve een tent met een beperkt assortiment evenementenvoer en een McDonalds. Aangezien de eerste gelegenheid niet voorzien van was sanitair, was goede raad duur. Of eigenlijk niet: we moesten er overduidelijk aan geloven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 22-04-2022

Ambachtelijke strapatsen en de pepernotenrevolutie

, door

Er loopt op de tv een heel irritant reclamespotje voor Lu. In een bakkerij staat een bakker trots de lekkerste koekjes te verkopen. Hij doet of hij ze zelf heeft gemaakt (“van goudgeel graan”) maar in werkelijkheid staat hij achterin de zaak niets anders te doen dan industriële koekjes van Lu uit de verpakking halen. De boodschap is duidelijk: je hoeft niet naar de ambachtelijke bakker, want die kan het tóch niet zo lekker als Lu. Natuurlijk zijn er voor de rest nog een paar ondertonen, maar dat is uiteraard per ongeluk.

Van zulke spotjes word ik best boos. Er zijn in Nederland heus niet meer zo gek veel vakmensen die eerlijke spullen leveren en die hebben het al moeilijk genoeg in een tijd waarin een groot deel van ons volk tijd noch geld wenst te besteden aan het in huis halen van behoorlijke waar.

Maar vandaag liep ik binnen bij mijn lokale vestiging van Harrie van Looijengoed, ambachtelijk bakker en lid van een organisatie die zich Het Gilde noemt. “Het Gilde zorgt ervoor dat haar (sic!) leden aan de hoogste kwaliteitseisen voldoen (…) Alle Echte Bakkers hebben een eigen bakkerij waar de producten zelf gemaakt worden”. Harrie heeft best lekker brood overigens.

Foto: copyright ok. Gecheckt 13-10-2022

Met een grote snuit

, door

Wat op deze plek besproken wordt is niet zelden betrekkelijk obscuur nieuws. Het haalt dikwijls de kranten niet, laat staan het journaal. Ontwikkelingen rondom ons eten staan nu éénmaal niet zo op de radar bij de grote media. Maar heel soms kan ook de mainstream niet om ons voedsel heen. Bijvoorbeeld als super nummer 3 super nummer 2 opslokt.

Het is tekenend voor de krachtsverhoudingen onder de grootgrutters dat Jumbo, de relatieve nieuwkomer onder de Nederlandse supers, daarmee niet in één klap de grootste wordt. Daarvoor is het verschil tussen de Blauwe Reus en de rest te groot. Wel is AH niet langer ruim tweemaal zo groot als de nummer twee, die met deze overname een marktaandeel van 23% heeft, tegen 34% voor ’s lands grootste kruidenier.

De reacties zijn over het algemeen positief. Jumbo heeft kennelijk qua imago de wind in de rug en staat bij consumenten kennelijk beter aangeschreven dan C1000 en AH. Ook bij een aantal marktpartijen konden tevreden reacties worden opgetekend. Groente- en fruitspecialisten nieuwe stijl Willem en Drees twitterden “Jumbo en C1000 samen, dat is goed nieuws voor lokaal-voor-lokaal eten!”. Ook de Consumentenbond ziet de zaken zonnig in.

Uit andere hoeken kwamen somberder reacties. Dan wordt er gesproken van een oligopolie: een situatie waarin een product of dienst in handen is van een extreem klein aantal partijen. Dan heerst er ook onbegrip dat deze overname kennelijk genade kan vinden in de ogen van de NMa, hoewel ze ertoe leidt dat de grootste twee marktpartijen samen 57% van de markt in handen hebben.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-03-2022

Orgalogisch en bionisch eten

, door

Ha, het is weer eens zo ver. Voor de zoveelste maal komt iemand mij iets vertellen over “organisch voedsel”. In de tijd dat ik nog regelmatig in kringen van vertalers verkeerde, werd zoiets wel aangeduid met de amusante term “word book translation”. Dat geeft op zichzelf net zo min een goed resultaat als zinnetjes in een vertaalwebsite invoeren: het werkt alleen als de vertaler van de klok en de klepel weet. Hoe dan ook: hier wordt weer eens “biologisch voedsel” bedoeld. Je zou denken dat de publicerende mens dat na al die jaren wel eens zou mogen weten.

Aan de andere kant is de ene term natuurlijk eigenlijk niet onzinniger of minder onzinnig dan de andere. “Organisch” betekent dat iets van (al dan niet voormalig) levend materiaal is gemaakt, materiaal dus dat vanzelf gegroeid is. “Biologisch” betekent dat iets behoord behoort (dank mevr. Zandvoort) tot het domein van de levensleer. In feite dus een geval van same difference.

Nou wil ik alleen nog één ding weten: hoe stellen wij ons eigenlijk voedsel voor dat niet uit levend materiaal bestaat dan wel behoort tot het domein van de levensleer? Die vraag stel ik me nou eerlijk gezegd al best lang.

(Featured foto van spinster)

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Dineren in clubverband

, door

Huiskamerrestaurants zijn in Nederland verboden. Dat is oneerlijke concurrentie voor de restaurants en bovendien vindt de Voedsel- en Warenautoriteit dat je vreselijk ziek kunt worden van eten dat niet door vakmensen is bereid. Wij gingen dan ook afgelopen zaterdag niet naar een thuisrestaurant. Wij werden lid van de Tilburg Supper Club.

Dat is overigens erg makkelijk, dat lidmaatschap. Je zegt dat je graag eens wilt komen eten en meteen ben je, gratis en voor niets, lid en kun je aanschuiven. Wat dat kost? Er is geen vaste prijs, want dan zou het een restaurant zijn. In plaats daarvan wordt je bijdrage gewaardeerd. De twee uitbaters, Luc en Adriaan, suggereren 35 euro. Zij serveren je dan een maaltijd van vier gangen, plus amuses, aperitief, wijn en koffie.

Dat is een tamelijk leuke opzet. Je komt een woonhuis binnen, wordt met prosecco (een uitstekende Merotto Valdobbiadene Superiore) ontvangen door het duo koks die tegelijk ook ober en sommelier zijn, wordt een woonkamer binnengeleid waar aan twee tafels voor twaalf is gedekt en waar je al een aantal andere gasten ontmoet die eveneens van bubbels voorzien zijn. Als iedereen er is, ga je aan tafel, waar de geanimeerde gesprekken worden voortgezet.

Intussen laat je je verwennen. Afgelopen zaterdag kregen we een serie amuses bestaande uit zalm gemarineerd met bieten, potted shrimp en gemarineerde rauwe zeewolf. Als voorgerecht genoten we van een velouté van bloemkool in bouillon van hammetje met Franse boudin, gesmoorde kool, thuisgepekelde pancetta en gepocheerd ei, dit vergezeld van een witte Bergerac van Château Cluzeau 2009.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lokaal voedsel een logistieke nachtmerrie?

, door

Bizar maar echt waar: het is efficiënter om van overal uit de wereld voedsel op een centraal punt in Nederland samen te brengen en het van daaruit te distribueren dan om voedsel van lokale producenten bij consumenten op maximaal 10 km afstand thuis te brengen.

Je ziet in die logistieke situatie de macht van de grote getallen aan het werk. Groot inkopen, groot vervoeren, groot aanbieden en de consument een one-stop-shop bieden. En zo ontstaan dus de AH’s van deze wereld, die voor 99% door het hele land precies hetzelfde assortiment aanbieden dat ook nog eens door het jaar heen nauwelijks verandert. Tenslotte kunnen aardbeien probleemloos uit Spanje of Istaël worden gehaald en boontjes moeiteloos uit Zimbabwe of Egypte. Zelfs in het Nederlandse hoogseizoen.

Des te leuker is het te zien dat er toch systemen ontstaan die met deze logistieke wetten van Meden en Perzen de strijd aanbinden. Eetlezeres Richelle (dank!) wees me op een bericht over het Amerikaanse bedrijf Sysco, dat in opdracht van de Michigan State University zijn eigen logistiek onder de loep nam en ervoor zorgde dat producten van het lokale platteland weer een lokale bestemming kregen. En passant kregen ze ook iets anders terug dat al lange tijd was weggeweest: een gezicht. Het bleek zo succesvol dat Sysco hetzelfde principe nu voor de hele VS wil gaan toepassen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De bittere opstelling van de suikerlobby

, door

Ik geef toe: het was nieuw voor mij. Nog niet eerder zag ik een productschap een beroep doen op het rechtvaardigheidsbeginsel wanneer het gaat om verplichte etikettering. Maar als je dit konijn uit de hoge hoed uit één hoek kon verwachten, was het wel die van de suikerlobby. Die heeft tenslotte spreekwoordelijk lange armen.

Waar gaat het om? De Europese Unie heeft te langen leste besloten een vuist te maken en iets te doen wat in Nederland al onbegrijpelijk lang wordt nagelaten door clubs als bijvoorbeeld het Voedingscentrum: duidelijk maken dat wij als consumenten niet alleen moeten letten op verzadigd vet en op zout, maar ook op suiker. Net zo slecht, stelt nieuwe Europese regelgeving. Dat moet straks ook verplicht vermeld worden.

Dat is tegen het zere been. Het Platform Suiker en Voeding vindt dat het allemaal nog lang niet vaststaat dat suiker zo slecht voor ons is en lijkt daarin gesteund te worden door niemand minder dan prof. Katan, natuurlijk niet de minste als het om voedingsleer gaat. Maar eens even kijken wat één en ander waard is.

Om te beginnen maar eens uitvissen wat dat Platform Suiker en Voeding nou eigenlijk is. Daar kom je snel achter: deze club blijkt nog maar twee jaar geleden te zijn opgericht specifiek met het oog op het counteren van ongewenste regelgeving op het gebied van suikerconsumptie. Dat blijkt tenminste uit de onomwonden geformuleerde doelstelling: “beïnvloeding op het gebied van wetgeving, beleidsadviezen en -voornemens en nota’s/standpunten m.b.t. voeding in relatie tot suikers teneinde ongewenste maatregelen cq. besluiten te voorkomen”. Duidelijke taal, dunkt me: het Platform wil resoluut de voet dwars zetten als iemand zou willen beweren dat suiker misschien wel niet zo goed voor ons is. Logisch, als je bestaat uit louter suikerproducenten en -verwerkers.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kip die niet kan

, door

Soms lees je berichtjes waarvan je écht niet weet of je in lachen of in snikken moet uitbarsten. Het berichtje waar lezer Antoon mij deze in een mailtje op wees (dank!) valt in die categorie. Label Rouge kip is een mooi product: de dieren hebben een goed leven gehad waarin ze datgene hebben kunnen doen wat kippen van nature doen.

Kijk, en dat maakt het lastig voor de super. Want op dit manier kippen houden, kost een paar centen extra. Twaalf euro om precies te zijn. Hoe ga je dat aan de klant uitleggen? Je kunt inderdaad moeilijk zeggen: “Label Rouge kost meer omdat deze kip in tegenstelling tot de rest van ons assortiment wél lekker is”. En met de prijs van dierenwelzijn kun je ook al niet aankomen. Niet als je schappen verder gevuld zijn met hoenders die liefst één ster hebben volgens de normen van het Beter Leven-certificaat.

En ja, dat lekker moet je er nog aan afproeven. Een kip die geleefd heeft, heeft ook haar spieren gebruikt. Dat merk je aan de smaak, maar ook aan de textuur. Het vlees heeft tijd nodig en zelfs dan heeft het nog meer beet. Juist ja, je moet erop kauwen. Dat was lang geleden!

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

RIVM gooit eten op een hoop

, door

Nieuws! Het RIVM heeft maar weer eens onze eetgewoonten onderzocht en het enthousiasme is niet groot. Zo eten we nog steeds te weinig groenten, fruit, vezels en vis. Gelukkig zijn er ook lichtpuntjes: zo is bijvoorbeeld de hoeveelheid transvetten in ons voedsel flink gedaald.

Maar wat moet je als gewone Nederlander hier nu mee? Je verneemt dat ouderen nog het gezondst eten, terwijl jongeren zich verhoudingsgewijs het meest te buiten gaan aan snoep, koek en gebak. Verderop lees je dan weer dat overgewicht vooral voorkomt bij ouderen. Sterker: mannen van 51-69 jaar oud hebben ruim tweemaal zoveel overgewicht als hun 19- tot 30-jarige seksegenoten.

Ook gebruiken we te veel verzadigd vet, zegt het bericht. Dat is dan ook ongetwijfeld de reden dat ons in de laatste alinea op het hart wordt gedrukt toch vooral melk te drinken. Dat bevat namelijk vrijwel uitsluitend verzadigde vetten.

Het is natuurlijk ook niet makkelijk. Zoals ik op deze plek al dikwijls heb geroepen is de interactie tussen voeding en gezondheid een heel complexe, waar we nog altijd maar heel weinig van begrijpen. Dat komt natuurlijk vooral doordat er zo enorm veel variabelen zijn. We eten heel veel verschillende dingen en hebben ook lichamen die daar allemaal weer net iets anders op reageren. De wet van de grote getallen wijst op die manier soms heel tegenstrijdige zaken uit. En omdat het natuurlijk onmogelijk is mensen gedurende een observatieperiode slechts één ding te laten eten, is het ook heel lastig vast te stellen welk gevolg terug moet worden gevoerd op welke oorzaak. Daar hebben we ons in het verleden dan ook dikwijls in vergist.

Vorige Volgende