Berend

101 Artikelen
81 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De Nicholson’s: spionageroman of familietragedie?

Spionnen zijn meestal onopvallender (Foto: Flickr/Anonymous9000)

Soms staan er berichten in de krant (en vaak zelfs niet eens hele lange berichten) die voldoende stof bieden voor een roman. Ik zelf heb er de tijd niet voor, maar als er een GC-lezer zou zijn die dit verhaal in de New York Times in een boek zou willen verwerken zou dat mooi zijn. Het doet enerzijds denken aan Graham Greene’s Our Man in Havana, anderzijds aan Joseph Conrad’s The Secret Agent.

Het verhaal is als volgt. In 1996 werd een officier in de CIA veroordeeld wegens spionage voor de Russen. Zijn twaalfjarige zoon Nathan wordt opgevoed door zijn grootouders. Tien jaar later vertelt de vader in de gevangenis aan zijn nu tweeëntwintigjarige zoon dat hij nog altijd over kostbare informatie beschikt: of de zoon deze kennis maar namens hem aan de Russen wil verkopen. Twee jaar later wordt Nathan Nicholson ook gearresteerd. Hij zou leden van de Russische geheime dienst hebben ontmoet, en informatie aan hen verkocht hebben.

Het is ook de FBI niet duidelijk wat de waarde van deze informatie zou kunnen zijn. Vader Nicholson kan, na tien jaar, eigenlijk niets meer weten dat van echt, direct belang is. Het is vreemd dat de Russen voor deze kennis toch nog geld hebben willen betalen. “Ze zijn of heel sentimenteel, of heel dom,” merkt een FBI-agent op.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Laurent Nkunda, Soldaat van de Heer

Eén van de vele vluchtelingenkampen (Foto: Flickr/Julien Harneis)

Er lijkt een voorlopig einde te zijn gekomen aan de carriere van de Congolese warlord Laurent Nkunda, leider van het Congres National pour la Defense du Peuple in Congo. Zijn carriere is tamelijk gecompliceerd – complexer dan de gemiddelde krantenlezer zich zal willen realiseren. In 1994 vocht hij mee met de RPF, de organisatie die Rwanda veroverde op de Hutu’s ten tijde van de Rwandese genocide. Na afloop hiervan mocht hij van de nieuwe Rwandese regering freelancer worden in buurland Zaire (het huidige Congo) om de overgebleven genocide-plegers, die hier hun toevlucht hadden gezocht, op te jagen. In de langdurige Congolese oorlog die volgde ontpopte Nkunda zich vervolgens zelf als een oorlogsmisdadiger, als we bijvoorbeeld Human Rights Watch moeten geloven. Nu hebben uiteindelijk ook zijn voormalige vrienden in Rwanda genoeg van hem, en hebben hem laten arresteren.

Frappant is echter het volgende. Hij is een zeer overtuigd aanhanger van de Zevende-dags Adventisten. In al zijn militaire en criminele activiteiten achtte hij zich gesteund door zijn geloof, en was hij ervan overtuigd te handelen in overeenstemming met de wil van de heer. Allerlei christenen, inclusief zijn eigen kerkgenootschap, bestrijden dat hij een ‘echte christen’ zou zijn, maar dit is misschien te naïef gedacht. Er zijn bijbelse uitspraken die lijken te pleiten voor geweldloos handelen (keer de andere wang toe), maar ook een groot aantal die juist het tegendeel lijken te beweren (ik ben niet gekomen om vrede te brengen maar het zwaard). Met betrekking tot dit laatste citaat zouden veel Christenen zeggen dat de Here Jezus het niet letterlijk bedoeld heeft. Dat is natuurlijk alleszins mogelijk. Maar iedere gelovige heeft het recht zelf de Heilige Schrift te interpreteren, en het zou zomaar kunnen dat dhr. Laurent Nkunda dit citaat van Jezus wel letterlijk heeft opgevat.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Voorzichtig met het koningshuis!

Prins Harry, hier nog in de gratie (Foto: Flickr/Niquinho)

De recente rel in Engeland rondom prins Harry was weer eens een schoolvoorbeeld van hoe niet met een koningshuis om te gaan. Wat is er gebeurd? Zoals normaal voor een jongeman in een multiculturele samenleving houdt prins Harry er allochtone vrienden op na. Zoals ook vrij gebruikelijk praat hij soms op licht-racistische wijze over de vrienden in kwestie. En zo af en toe wordt hij daarbij met een mobiele telefoon gefilmd. Niks aan de hand, zou je zeggen. Of toch?

Een filmpje waarin prins Harry iemand ‘our Paki friend’ noemt heeft enig opzien gebaard. Een lid van het koningshuis heeft iets gezegd dat een heel klein beetje racistisch is! Het land is te klein! Eerst haalde het verhaal de voorpagina van de tabloids, toen de serieuze kranten. Eerst stelde de oppositie vragen, en uiteindelijk moest de premier de jonge prins ernstig toespreken. Het verdrong de instortende economie voor korte tijd van de voorpagina’s.

In vergelijking hiermee gaan we in Nederland toch verstandiger met ons koningshuis om. Het koningshuis van Nederland is enerzijds een sprookje, en anderzijds een mythe. Een dergelijke mythe is voor velen een psychische noodzaak. Miljoenen Nederlanders geloven stiekem dat koningin Beatrix de feitelijke macht in Nederland in handen heeft, en het beste met ons voor heeft. Het is pure projectie, maar wel een projectie die het functioneren van de democratie verbeterd. Want de irreële droombeelden worden hierdoor niet op gekozen politici geprojecteerd, die daarom beter controleerbaar blijven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nederland is toe aan een moslim-premier

Nu in Amerika met de verkiezing van Barack Obama het onmogelijke is gebeurd, kunnen we misschien in Nederland ook wat avontuurlijker worden wat betreft de premierskeuze. Het zou een goed idee kunnen zijn om, als Nederland zijnde, het eerste land in de EU te worden met een islamitische premier. Het heeft, los van het feit dat we hiermee als land onze progressieve credentials waar zouden maken, twee belangrijke voordelen.

In de eerste plaats zou alleen een islamitische premier de autoriteit hebben om echte vooruitgang te boeken bij de integratieproblematiek in Nederland. Ten tweede zou Nederland eindelijk in de wereldpolitiek enig gewicht in de schaal gaan leggen. Elke keer dat er frictie ontstaat tussen het Westen en de moslim-wereld (en dat zal denkelijk nog vaak het geval zijn) heeft de islamitische Nederlandse premier plotseling een belangrijke bemiddelende rol te vervullen.

De vraag is (zonder in dit stadium te speculeren over de precieze identiteit van de politicus of politica in kwestie) echter hoe de verkiezing van Neerlands’ eerste moslim-premier te realiseren. Electoraal hoeft het geen onoverkomelijke kwestie te zijn. Natuurlijk zijn er Nederlanders die onder geen beding op een moslim zouden stemmen, maar deze groep wordt op het moment vertegenwoordigd door ToN en de PVV, en lijkt dus niet in staat te zijn om de vorming van een regering te blokkeren.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wie houden er nog meer van Shakespeare?

William Shakespeare (Foto: Wikimedia Commons)

De Russische romanschrijver Lev Tolstoj heeft een essay geschreven over Shakespeare. Hij vertelt hoe hem altijd werd voorgehouden dat Shakespeare’s ‘King Lear‘ de meest indrukwekkende prestatie in de wereldliteratuur was. Dus las Tolstoj het stuk, in een Russische vertaling. Daarna nam hij nog een andere Russische vertaling ter hand, en nog een. Hij ging verder met het lezen van King Lear in het Duits, en in het Frans. Uiteindelijk nam hij de ultieme stap – hij besloot Engels te leren om King Lear in de oorspronkelijke taal te kunnen lezen.

Na King Lear zes keer gelezen te hebben, in wel vier verschillende talen, kon hij met zekerheid zeggen dat ‘King Lear’ niet het grootste literaire werk ooit was. Integendeel. Het stuk was van A tot Z ridicuul, zonder een moment van diepgang of geloofwaardigheid. Hetzelfde gold, wat Tolstoj betreft, voor de rest van Shakespeare’s werk.

Ik ben het altijd eens geweest met deze inschatting. Ook ik (een fanaat waar het op literatuur aankomt) verafschuw Shakespeare. Ik heb echter maar weinig prominente medestanders. Naast Tolstoj is er alleen nog de fantasy-auteur J.R.R. Tolkien, maar die naam te moeten noemen is bijna genant. Verder kwijlt de hele wereld (waaronder velen van mijn beste vrienden, en zelfs mijn eigenste moeder) het orakel van Stratford onder van bewondering.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Sta op, Tom Daschle!

Tom Daschle (Foto: United States Congress)

Obama is verstandig genoeg geweest om Hillary Clinton te parkeren op het State Department, het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken. Hij veronderstelt, terecht, dat ze daar niet veel kwaad kan. Immers, de buitenlandse politiek van Amerika verkeert in een dusdanig dal dat er eigenlijk niets meer aan te verpesten valt. Bovendien kan ze als minister van buitenlandse zaken goede sier maken. In de buitenlandse politiek rekent Obama erop dat leiders van andere mogendheden onder de indruk zullen zijn van celebrity-persoonlijkheden. Een goede, saaie, professionele diplomaat (denk Warren Christopher) zou misschien de betere beslissingen nemen, maar veel minder indruk maken op de Sarkozy’s en J.-P.- Balkenendes van deze wereld.

Obama heeft Hillary in ieder geval niet de belangrijkste baan gegeven. Zestien jaar geleden heeft Hillary zich al een keer te pletter gelopen op de hervorming van de Amerikaanse gezondheidszorg, en ze hoeft het niet nog een keer te proberen. Ondanks de economische crisis en de vele andere problemen blijft het feit dat twintig procent van de Amerikanen geen ziektekostenverzekering heeft misschien wel de grootste uitdaging voor de regering van Obama. Hiervoor heeft Obama een stille, rustige, ervaren, geslepen man benoemd. Sta op, Tom Daschle!

Tijdens de eerste termijn van Bush was Daschle de belangrijkste Democraat in het Congres, en was hij een eenzame vertegenwoordiger van de redelijkheid in de VS. Velen hadden hem graag als president of vice-president gezien. Het was even slikken toen hij in 2004 zijn Senaatszetel verloor (als Democraat in het zeer conservatieve South Dakota). President zou hij wel niet meer worden. Maar misschien is de nieuwe baan van Daschle wel vele malen belangrijker dan het presidentschap. Nu bevindt hij zich in een positie waar hij, vanuit de luwte, een echt verschil voor mensen kan maken.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

GeenCommentaar feliciteert de Tatra-tijger

De Slowaakse twee euro munt

Welk roofdier sluipt daar door het Tatra-gebergte? Het is de Tatra-tijger!

De laatste keer dat de gemiddelde Nederlander notie zal hebben genomen van de staat Slowakije was bij het ontstaan ervan, in 1993, in wat wel (naar analogie van de ‘Fluwelen Revolutie’) de ‘Fluwelen Echtscheiding‘ genoemd werd. Het vroegere Tsjecho-Slowakije hield op te bestaan, en er kwamen twee staten uit voort, Tsjechië en Slowakije. De indruk die toen bestond was dat de rijke, beschaafde Tsjechen hun arme, onbeschaafde Slowaakse broertjes afdankten. ‘Azië begint bij Bratislava,’ werd er gezegd.

Vrijwel onopgemerkt heeft Slowakije nu, eerder dan landen als Polen, Hongarije en, inderdaad, Tsjechië, de euro ingevoerd. Hoe kan dit zo plotseling? De Slowaken hebben de afgelopen vijftien jaar de uitspraak ‘Azië begint bij Bratislava’ een geheel nieuwe betekenis gegeven. Slowakije was namelijk de meest dynamische en snel groeiende economie van Europa. Omdat de belangrijkste bergketen van Slowakije het Tatra-gebergte is noemen de Slowaken zichzelf graag de ‘Tatra-tijger‘.

Nu is het land dus rijk en stabiel genoeg om tot de euro toe te treden. De Slowaakse euromunten zijn erg mooi, en deze redacteur kan er bijna niet op wachten om die in in zijn portemonnee aan te treffen. Een felicitatie voor Slowakije is op zijn plaats!

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Oproep aan Israël ? leer de terreur te dulden

Israëlisch-Palestijns conflict (Foto: Flickr/FREEPAL)

In discussies over het Israëlische optreden in de Gaza-strook is de vraag die gesteld wordt of het Israëlische optreden wel rechtmatig is. Dit is niet de juiste vraag. De werkelijk relevante vraag is of het Israëlische optreden doelmatig is. De Israëli’s geven aan dat ze van zins zijn om de Hamas definitief de nek om te draaien. Israël heeft echter al zeer dikwijls met geweld op geweld geantwoord. Is dit onrechtmatig? In de optiek van deze columnist niet – het probleem blijft echter dat het geweld niets heeft opgelost. Tientallen jaren van gericht terroristen uitschakelen heeft de terreur niet beëindigd. Een vergelijkbare oorlog tegen de Hezbollah in Libanon heeft deze organisatie niet uitgeschakeld. Terroristen zijn moeilijk op te sporen en in te rekenen. De haat en de wanhoop van de Palestijnse bevolking zitten onderhand zo diep, dat Israëlisch geweld geen afschrikkingsfunctie meer heeft.

Maar wat is dan de oplossing? Concessies doen heeft ook niet geholpen. Op momenten dat Israël een grotere bereidheid tot het doen van concessies heeft getoond, zoals bijvoorbeeld in de maanden na de dood van Yitzhak Rabin, of onder het premierschap van Ehud Barak, is het geweld van Palestijnse zijde juist opgelaaid. Israël is niet in staat om de terreur te stoppen. De reactie op zowel meer Israëlisch geweld als op verzoenende gebaren van Israël zal hetzelfde zijn.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De botsing der beschavingen

Gisteren is de Amerikaanse denker Samuel P. Huntington overleden. Huntington blonk niet uit door politiek-correcte denkbeelden. In de jaren zestig schreef hij een buitengewoon perverse rechtvaardiging van Amerikaanse acties in Vietnam, waarbij dorpen werden platgebrand en de boerenbevolking werd gedeporteerd. Hiermee werd, volgens Huntington, de boeren in kwestie een dienst bewezen. Door de vernietiging van hun traditionele dorpjes werden ze gedwongen een nieuw, modern leven op te bouwen, met alle materiële gemakken van dien.

Ook meer recent deed Huntington stof opwaaien, met zijn boek ‘The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order‘. Hij betoogde in dit boek dat de wereldpolitiek in toenemende mate bepaald zou worden door conflicten en tegenstellingen tussen zeven of acht grote beschavingen met fundamenteel tegengestelde waarden. Het zou dan bijvoorbeeld gaan om de westerse, de Chinese, of de islamitische beschaving. Deze beschavingen moesten voorzichtig met elkaar omgaan.

De kritiek was, zoals te verwachten, niet mals. De theorie was wel heel weinig genuanceerd, en keerde zich openlijk tegen de multiculturele samenleving. Zodoende was de theorie munitie voor conservatief rechts, en had progressief links er een afkeer van. Als voorbeeld van het laatste kan bijvoorbeeld Edward Said aangevoerd worden, die niet veel van het verhaal heel liet.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Harold Pinter en het onuitgesprokene

De roem van de op 24 december overleden Harold Pinter berust op een paradox. Zijn reputatie dankt hij aan uiterst complexe toneelstukken die alleen vor fijnproevers te doorgronden zijn. Zijn roem is echter eerder gebaseerd op zijn politieke standpunten. Hieraan heeft hij vermoedelijk ook zijn Nobelprijs te danken. Hoewel er op zich niet veel op zijn meningen valt af te dingen, blinkt hij op dit punt juist niet uit in nuance en complexiteit. In zijn artikelen over politiek, zoals deze aanval op het Amerikaanse beleid, nota bene in de Clinton-tijd, wijzen alle tekens dezelfde kant op. Moeilijk te interpreteren is dit in ieder geval niet. In zijn politieke uitlatingen was Pinter ongecompliceerd links en politiek-correct.

De subtiliteit van de toneelstukken is daarom des te verrassender. Op het eerste gezicht draait in het theater van Pinter altijd alles om banale, alledaagse situaties. Een onvoorbereid toeschouwer zal bij stukken als The Birthday Party, The Homecoming of The Caretaker waarschijnlijk sterven van verveling. Het belangrijkste in de stukken van Pinter is steeds wat er niet gezegd wordt: om wat de personages impliceren, of om wat ze eigenlijk zouden moeten zeggen. Alle teksten van Pinter worden gekenmerkt door lange, veelbetekenende stiltes. Er is steeds sprake van een paar regels dialoog, en dan weer een paar seconden dat er niets gezegd wordt.

Het fragment ‘Last to Go‘ (.doc alert) uit 1959 is hier een voorbeeld van. Een Londense krantenverkoper heeft een gesprek met een klant. Het gaat over het verkopen van kranten, en welke krant het eerst uitverkocht raakt. En passant hebben de mannen een gesprek over een gezamenlijke kennis die ze al een tijd niet gezien hebben. Zo op het oog is alles wat er zich voordoet alledaags, banaal, en saai.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Een felicitatie voor Helmut Schmidt?

Het is niet leuk om iets onaardigs over iemand te zeggen op zijn verjaardag. Zodoende – gisteren is de voormalige Duitse bondskanselier Helmuth Schmidt negentig geworden. Tijdens zijn regeerperiode zwaar omstreden, is hij nu de meest gerespecteerde levende Duitse politicus. In ieder geval in de peilingen, want niet iedereen houdt van hem. Hij wordt geroemd om zijn standvastigheid en zijn berekenbaarheid – ook mooie eigenschappen voor de commandant van een concentratiekamp, aldus de linkse politicus Oskar Lafontaine.

Helmut Schmidt was een voorbode van wat we later nog veel vaker hebben gezien bij Wim Kok, Tony Blair, en Wouter Bos. In een tijd dat we in Nederland sociaal-democratie nog met Joop den Uyl associeerden, was Schmidt al een leider in de lijn van Wim Kok, Tony Blair, en Wouter Bos. Hij was een sociaal-democratisch leider die in de praktijk rechts van het midden stond. Ook in de buitenlandse politiek gold dit. Waar zijn voorganger Willy Brandt een dialoog met het Oostblok voorstond, was Schmidt een echte ´Cold Warrior´, en een enthousiast voorstander van de plaatsing van kruisraketten.

Vandaag de dag is Schmidt nog veel verder naar rechts getrokken. Hij wil de Duitse verzorgingsstaat radicaal omvormen, is een groot voorstander van kernenergie, en een principieel tegenstander van toetreding van Turkije tot de EU. Voor een links georienteerd publiek (waarmee, praktisch gesproken, de meerderheid van de GC-lezers omschreven kan worden) is Helmuth Schmidt bijna een boze droom uit het verleden. Zijn navolgers regeren echter nog altijd de wereld.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Rod Blagojevich, een probleem voor Obama

We zijn terug in het tijdperk-Clinton. Niet alleen zijn veel functionarissen uit de Clinton-periode weer op hoge posities teruggekomen. Tevens hebben we wellicht al zicht op een Whitewater-affaire.

Herinneren we ons Whitewater? Helemaal aan het begin van de regeerperiode van Bill Clinton uitte een bankier uit Arkansas een loze beschuldiging in de richting van de president. De beschuldiging was ongegrond, maar de media, justitie, en de Republikeinse Partij stortten zich er met verve op. Van begin af aan nam de kwestie veel tijd van het Witte Huis in beslag. En tevens leidde het een tot het ander, todat er uiteindelijk een zeer minimale kwestie in beeld kwam waar, met fantasie, een impeachment uit geperst kon worden. De kwestie-Lewinsky.

Een vergelijkbare kwestie dient zich nu aan. Rod Blagojevich, de weinig populaire Democratische gouverneur van Illinois, heeft geprobeerd de voormalige Senaatszetel van Barack Obama voor politieke gunsten te verkopen, en is hiervoor gearresteerd. Normaal gesproken zou het geen al te belangwekkende kwestie zijn. Maar omdat er een hele kleine kans bestaat dat Obama misschien op de een of andere manier laakbaar gehandeld zou hebben springen de media er bovenop.

Als je Barack Obama interviewt, wat vraag je dan? Vraag je of hij Angela Merkel zo ver denkt te kunnen krijgen meer troepen naar Afghanistan te sturen? Of de staat de Amerikaanse auto-industrie gaat redden? Wanneer er een opvolger van het Kyoto-protocol komt? Welnee. De kwestie-Blagojevich is veel interessanter.

Vorige Volgende