In haar rapport over de Antifascistische Actie suggereert de AIVD dat die groep de WOB misbruikt. De Telegraaf blaast het verhaal vervolgens op. Zowel AIVD als De Telegraaf maken zo misbruik van hun positie.
Laten we beginnen met het bericht in de Telegraaf afgelopen dinsdag. De titel is duidelijk: “Nog steeds misbruik WOB-aanvraag“. Leest u even de inleiding om de juiste toon te proeven:
De linkse actievoerders vuren op grote schaal zinloze informatieverzoeken af, vooral aan lokale overheden. Door de overweldigende hoeveelheid WOB-verzoeken kunnen lokale bestuurders de beantwoordingtermijnen niet halen. Wettelijk is geregeld dat informatieverzoekers een schadevergoeding krijgen als niet tijdig wordt geantwoord door de overheid.
Let hierbij even op de woorden “vuren op grote schaal…af” en “overweldigende hoeveelheid” in deze inleiding. En op het woord “zinloze”. Dan nu wat de AIVD zegt in haar rapport:
AFA-vertegenwoordigers maken in grote aantallen gebruik en soms misbruik van de Wet Openbaarheid van Bestuur. Aan lokale bestuurders werd informatie gevraagd en soms werd daarbij druk uitgeoefend op de bestuurders3 Bovendien werden soms zo veel verzoeken ingediend dat de vaste beantwoordingstermijn van een WOB-verzoek werd overschreden, wat financiële consequenties heeft voor de aangeschrevene. De AIVD constateert dat AFA dit mede gebruikt als extra inkomstenbron.
Daar staat ‘soms zo veel verzoeken ingediend.’ Dus niet ‘grote schaal’ of ‘overweldigende hoeveelheid.’
Er gaan hier twee dingen mis.
Ten eerste onderbouwt de AIVD haar constatering niet met cijfers. Sterker nog, ze verwijzen alleen maar naar een ander notitie uit 2010 waarin het volgende gesteld wordt:
Via de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) vragen AFA-vertegenwoordigers allerlei voor hen nuttige informatie op. Recent zijn nieuwe WOB-voorschriften opgesteld waarbij bijvoorbeeld een overschrijding van de beantwoordingstermijn financiële consequenties heeft voor de aangeschrevene. Niet uitgesloten kan worden dat deze regelgeving, bijvoorbeeld als extra inkomstenbron, door AFA wordt aangegrepen om nog meer verzoeken in te dienen.
Dat klinkt al een stuk minder sterk.
En vervolgens blaast De Telegraaf een toch al slecht onderbouwd punt volledig op.
Dat laatste is te verwachten. De Telegraaf heeft het niet op met Links, en ook niet met WOBben. Ze hebben de AIVD-voorlichtster nog wel zover gekregen dat die de uitspraak doet dat het zou gaan om ‘enige duizenden euro’s.’ Wederom geen concrete getallen. Maar daar de maximumboete ruim 1200 euro is, kan het gaan om slechts twee WOB-verzoeken.
Maar de ten tweede is veel belangrijker. Hoe kan de AIVD de afweging maken dat het om misbruik gaat? Het indienen van WOB-verzoeken is in de wet vastgelegd. Er is geen maximum aan gesteld. Daar overheidsdiensten nog steeds niet in staat zijn “open tenzij” te werken, is het voor journalisten en activistische groepen helaas noodzakelijk met enige regelmaat de WOB aan te grijpen om te zien of er geen dwalingen van de overheid zijn geweest.
En het kan ook gewoon zo zijn dat betreffende overheidsinstanties gefaald hebben in het tijdig antwoorden. Niet door de grote hoeveelheid, maar door slechte organisatie.
Het is niet aan de AIVD om te oordelen over de juiste werking van de WOB en de beschikbaarheid van dit instrument voor groepen. Je moet er toch niet aan denken dat vanwege het feit dat een organisatie of een burger op de “watchlist” van de AIVD staat, ze niet meer dezelfde rechten hebben.
Nog niet zo lang geleden stonden de CPN en de SP op die lijst. Dan wordt vrijheid van informatievergaring wel een heel erg mager begrip.
Reacties (27)
De WOB is bedoeld om burgers een mogelijkheid geven om informatievoorziening van de overheid af te dwingen. De financiële consequenties zijn daarin een drukmiddel. Het lijkt me dan ook logisch om gebruik van de WOB om die vergoedingen op te strijken, als misbruik te bestempelen. Het verschil is de intentie, niet de hoeveelheid. Ik geloof de AIVD meteen als ze zeggen dat zulk misbruik bestaat, zelfs zonder cijfers. Het lijkt gewoon te makkelijk om zulk misbruik te plegen. Legaal bovendien.
De oplossing lijkt me al even eenvoudig: handel die verzoeken op tijd af. Dan maak je misbruik onmogelijk.
Ik wil het graag even omdraaien naar een situatie waar iedereen mee bekend is, namelijk dat de burger een boete betaalt aan de overheid. Laten we zeggen een boete voor te hard rijden. De overheid deelt die uit om de verkeersveiligheid te vergroten (onder andere), niet als belastingmaatregel. Dat zouden we niet pikken. Buitensporig hoge verkeersboetes of agenten die op pad zijn om een bonnenquotum te halen, ondermijnen het draagvlak. De oplossing, echter, is simpel: rijd niet te hard en het is gedaan met die boetes.
Bottom line: beide kanten hebben een punt.
Barack ‘PRISM’ Obama weet toch alles al, we kunnen het WOB beter opheffen en als we wat willen weten The United Stasi’s of America een mailtje sturen of ze de bewuste informatie even willen verstrekken.
Deze is leuk: http://sigmund.volkskrant.nl/?p=130918
Bovendien zegt de AIVD in haar rapport dat de genoemde groep amper nog wat voorstelt, qua aantallen en qua activiteit. Alleen in Den Haag en Friesland ziet de AIVD nog actieve groepjes.
Het is trouwens weer een vermakelijk rapport. Met de ondertitel alleen al (divers en diffuus, wisselvallig en wispelturig) stelt de AIVD dat ‘links activisme en extremisem’ allemaal weinig voorstelt.
Iemand die wel de moeite heeft genomen de cijfers te onderzoeken komt hierop uit:
http://www.olthof-consultancy.nl/blog/wet-dwangsom-en-gemeenten/
Was ooit al als waanlink op Sargasso geplaatst, maar kan hier niet ontbreken.
Maar goed, de WOB schijnt inderdaad misbruikt te worden. Citaat Generale Staten Noord-Holland:
“”dat belanghebbenden die tegen de komst van een intensief veehouderijbedrijf zijn, sneller een juridische procedure zullen starten als zij beschikken over aanwijzingen dat zo’n procedure kansrijk is. Met als gevolg lange en kostbare procedures.”
En ja, burgers die hun rechten gaan opeisen en gemeenten / bedrijven verhinderen de regels naar hun hand te zetten, dat is natuurlijk niet de bedoeling. Misbruik, duidelijk.
Met dank aan http://retecool.com/post/staatsgeheimen-in-noord-holland
@4: Misschien dan eens wat werknemers van de AIVD overgeheveld naar de plaatselijke overheden. Extremisme bespieden is nauwelijks nog nodig (gezien ook de onderwerpen waar ze zich inmiddels mee bezig houden) en experts in het vinden van informatie als ze zijn, zouden ze makkelijk moeten kunnen voorkomen dat WOB-verzoeken tot boetes leiden.
Allemaal vast reuze interessant. Maar probeer toch eerst eens een samenhangend stukje te schrijven over (a) waar gaat het nu over, (b) wat bedoel je hier mee, en (c) wat heeft dit nou allemaal met de WOB te maken.
Dat zou het allemaal een stuk leesbaarder, begrijpelijker en geloofwaardiger maken.
Vooralsnog lees ik dan liever iets van Brenno de Winter, die aanzienlijk meer kennis van zaken heeft, en aanzienlijk beter kan schrijven.
Dit rommelige stukje slaat helemaal nergens op, en klinkt meer als de tirade van een op z’n pik getrapte actievoerder.
@7: Niets tegen Brenno de Winter, maar dat jij stukje niet begrijpt, daar kan de schrijver natuurlijk niets aan doen. Het lijkt mij duidelijk genoeg en zeer goed leesbaar.
Quote (eerste alinea):
“In haar rapport over de Antifascistische Actie de AIVD dat die groep de WOB misbruikt. De Telegraaf blaast het verhaal vervolgens op. Zowel AIVD als Telegraaf maken zo misbruik van hun positie.”
De Telegraaf heeft in het verleden wel vaker problemen gehad met mensen die iets tegen het fascisme hadden ;-)
Verder:
Het probleem voor de “gedupeerde overheid” zou een stuk kleiner zijn, indien het beleid wat inzichtelijker was.
Soms lijkt het eenvoudiger om een hack uit te voeren dan om op een normale manier aan gegevens te komen ;-)
Waar het de AIVD betreft:
Eens met #6
Als ze niets beters te doen hebben, kunnen beter plantsoenen gaan opruimen!
Volgens mij, maar ik weet niet meer zeker in welk land, is in Finland alle informatie over en van de overheid gewoon online.
Wobben zou helemaal niet nodig moeten zijn, wij betalen voor de shit die de overheid produceert en het moet gewoon, stomweg simpel, voor iedereen en te allen tijden openbaar zijn. Punt (wel mooi stukkie overigens).
@7: Prima als je het slecht geschreven vindt. Kan in een zin.
Maar nu komt het een beetje over alsof je het er eigenlijk niet mee eens bent, maar geen argumenten hebt om het stuk onderuit te halen.
Je schiet op de vorm, niet de inhoud.
@11 Het kwam op mij ook wel een beetje haastig in elkaar geflanst over. Maar desalniettemin een goed stuk.
@12: Oh, ik ga niet zeggen dat het een soepel stuk is :-) Tussendoortje waarbij ik het lastig vond de essentie over te brengen.
Maar ik had het gevoel dat eindeloos sleutelen het niet veel beter zou maken.
Dit punt (die WOB) is een mooie gelegenheid om even te zeggen dat ik die rare roze buren toch net iets hoger heb zitten dan de Telegraaf.
Het is een vaak terugkerend thema op GS, net als overigens copyright gezanik en internetvrijheid. Misschien zie ik iets niet helemaal juist en hebben ze toch een dubbele standaard, maar gezien de lauwe reacties op die topics daar, denk ik niet dat er iets achter zit en zijn ze wat mij betreft consequent. Gejuich van de reaguurzombies is n.l. altijd verdacht.
@8 Het is gewoon een slecht geschreven schotschrift dat geen moeite doet ook maar iets aan een lezer duidelijk te maken dat voor de schrijver kennelijk gesneden koek is. Ik kan uitstekend lezne, maar het moet uiteindelijk wel goed geschreven zijn, en dat is dit niet. Je draagt ook geen enkel argument aan om aan te voeren dat dit wel zo is.
@11: Ik geloof dat ik best wel snap waar het stuk over gaat, en ik geloof dat ik het ook best wel eens ben met waar dit stukje over gaat. Ik refereer ook niet voor niets aan Brenno de Winter, de godfather van de WOB-journalistiek.
Maar ik geloof dat het onderwerp zó serieus is dat het GOEDE journalistiek verdient, en geen rommelig en slordig geschreven schotschriften, wil het onderwerp ooit serieus genomen worden.
Vandaar dat ik rommelig schrijven en rommelig denken graag afschiet.
@16: Waarvan akte. Voor de goede orde, ik ben geen journalist.
Maar al wel zo lang hier met dit onderwerp bezig (Brenno was nog vooral met hacken bezig…) dat een zekere moedeloosheid misschien doorsijpelt.
@15:
Ik zou zeggen, ga je dan met deze media vermaken:
http://www.literairetijdschriften.org/
;-)
@10: Noorwegen
Hier nog een citaat van Wob-expert Vleugels (van de LinkedIn groep over dit onderwerp):
De Telegraaf heeft de vage beschuldigingen van de AIVD maar al te graag gebruikt om een opruiend stuk te schrijven tegen anti-fascisten. Dat mag de krant. Ik vind niet dat hier sprake is van misbruik van zijn positie, zoals Steeph schrijft (het aardige is dat dit keer de lezers een geheel andere toon aanslaan in de reacties).
De AIVD zit wel fout, vind ik, als ze niet hard kunnen maken dat er echt sprake is van misbruik van de Wob. Uit het citaat hierboven blijkt dat nog niet. Het lijkt me ook nogal moeilijk aan te tonen.
@19: De krant mag het. Maar ze laten zich voor het karretje spannen van de anti-WOB beleidsmakers (zie daarvoor ook de linkjes). Daarmee zijn ze eigenlijk anti-journalistiek bezig. Immers, het is voor journalisten een belangrijk instrument.
In die zin doet hun roze dochteronderneming het inderdaad beter. Het kan verkeren.
De Telegraaf heeft alle recht de feiten te verdraaien en op te blazen en ze te presenteren als nieuwe waarheid. Dat doet die krant immers al jaren. Maar daarom is het zo belangrijk dat er ook stukken verschijnen waarin mensen op dit soort verdraaiingen gewezen worden en blijven dit soort ‘schotschriften’ dus hard nodig.
Natuurlijk is de AIVD tegen de WOB. Geheime organisaties zijn vrijwel altijd tegen openbaarheid. En De Telegraaf (de krant van volgzaam Nederland) wil liefst ook niet, dat bekend wordt, dat veel zaken, die zij publiceren, niet waar blijken te zijn.
@22 een bijdrage kan bijna niet treurige worden zou ik zeggen.
Over het artikel.
De overheid moet meer digitaal doen, helemaal eens. veel gaat al digitaal. met name bij gemeenten en provincies en waterschappen.
Als ik uittel hoeveel aanvragen er op het lokale gemeentehuis komen die puur bedoeld zijn om geld binnen te harken. Dat is echt niet normaal en misbruik. Gelukkig komt daar een instrument voor, net als die ‘veelschrijvers ellende’.
Gewoon aan het werk….
@23
U kent het probleem? Kunt u getallen of voorbeelden geven?
http://www.sconline.nl/artikelen/details/2013/09-september/24/VNG-inventariseert-oneigenlijke-WOB-verzoeken.html
Goh, idee, eerst eens onderzoeken en dan pas conclusies verbinden. Nu nog hopen dat er een min of meer onafhankelijk oordeel komt om te bepalen of dat wat de gemeentes ‘oneigenlijk’ noemen ook werkelijk oneigenlijk is, en je zou haast een geinformeerde discussie kunnen voeren!
Het zullen er iedere maand 1 á 2 zijn. Dat lijkt weinig maar kost gigantisch veel tijd. Juist omdat de vraag bewust vaag gesteld wordt en er na een beantwoording weer een nieuwe vraag gesteld.
Jammer van de minnetjes altijd ik verwacht ze hier ook wel weer.
Sander.