COLUMN - Net als je even inkakt, prikken onze Vaste Gasten je elke werkdag om 15.30 uur weer wakker met hun scherpe pennetjes. Vandaag: Paul Teule over hoe de Verenigde Staten financieel aan de afgrond staan.
De inkt is nog niet droog of Obama heeft het begrotingsvoorstel van de Republikeinen alweer van tafel geveegd. Als beide partijen er niet uitkomen, zal de Amerikaanse economie vanaf 1 januari voor zo’n 600 miljard dollar – zo’n 4% van het bbp – afgeknepen en belast worden. Amerika staart in de ‘fiscal cliff’, de begrotingsafgrond.
Ik volg dit getouwtrek met gemengde gevoelens. Zowel de Democraten, als de Republikeinen hebben mijn inziens een punt – de Republikeinen als het gaat om de urgentie van bezuinigingen, en de Democraten als het gaat om de extra bijdrage die rijkeren kunnen geven.
Eerst de urgentie. De Amerikaanse overheid geeft elk jaar 1000 miljard dollar meer uit dan ze binnen krijgt. De staatsschuld bedraagt inmiddels meer dan 16.000 miljard dollar, grofweg 100% van het Amerikaanse bbp. En dat kan snel uit de hand lopen. Stel dat de Amerikaanse economie de komende jaren met 2% per jaar groeit, maar dat het begrotingstekort 6,5% van het BBP blijft. Dan zal de schuldquote in een generatie naar 200% stijgen. Groeit de economie niet, dan heb je binnen tien jaar Griekse toestanden, en bij 2% krimp is dat al over zes jaar. Ja, Amerika kan nu nog goedkoop lenen (1.6%), maar voor hoe lang?
In dit licht is die 600 miljard een welkome hap uit het begrotingstekort. De Amerikaanse economie zal krimpen, maar feitelijk wordt een groot deel van het nationaal inkomen nu met geleend geld gefinancierd. Als iemand een ton leent en aan zichzelf uitkeert, spreken we toch ook niet van inkomen? Bezuinigen moeten gewoon, en wel nu.
Maar de Republikeinen gaan de mist in door vast te willen blijven houden aan de belastingverlaging voor de rijkste 2% – (gezins)inkomens van boven de 250.000 dollar –, die ook op 1 januari zou komen te vervallen. Door deze door George W. Bush ingestelde belastingvoordelen liep de Amerikaanse overheid de afgelopen tien jaar 2000 miljard dollar mis.
Republikeinen piepen altijd dat je rijken met rust moet laten omdat ze bedrijven beginnen en banen creëren, maar de Amerikaanse economie presteert onder hogere toptarieven net zo goed, zo niet beter. Daar komt nog bij dat veel consumptie van de rijkeren ‘positioneel’ is, en niet zoveel aan onze welzijn toevoegt, en betere infrastructuur wel. Je kunt maar beter in een BMW van 120.000 dollar rijden over een goed onderhouden wegennet, dan in een Bentley van 180.000 dollar over wegen vol putten, aldus de econoom Robert Frank.
Maar Republikeinen snijden liever extra diep in de gezondheidszorg en de sociale zekerheid. En dat terwijl er bij het bizar hoge defensiebudget van 700 miljard dollar per jaar – meer dan nummers 2 tot en met 15 op de ranglijst gezamenlijk – ook nog wel wat te halen valt. En een groot deel van deze uitgaven vloeit ook nog eens het land uit.
Hoe dan ook, laten we hopen op een compromis van slimme bezuinigingen en belastingverhogingen, nog voor de kerst. Uit opinieonderzoek blijkt dat Amerikanen zelf niet verwachten dat het erin zit, maar een schrale troost voor de Sargasso-lezer is misschien dat zij de schuld van een mogelijk fiasco bij de Republikeinen leggen.
Reacties (15)
“Zowel de Democraten, als de Republikeinen hebben mijn inziens een punt – de Republikeinen als het gaat om de urgentie van bezuinigingen, en de Democraten als het gaat om de extra bijdrage die rijkeren kunnen geven.”
Bull.F#cking.Sh*t.
De Republikeinen willen helemaal niet bezuinigen. False equivalencies.
Oh en je leest de NYT, dus dan had je dit misschien ook wel gelezen:
http://www.nytimes.com/2012/12/04/opinion/speaker-john-boehner-makes-an-offer.html
Ik heb het niet over hun precieze laatste voorstel, maar over hun algemene wens voor een kleinere overheid…
Paul Teule: nog steeds false equivalency. Hoeveel Republikeinen heb je al horen pleiten voor verkleining van het gevangeniswezen, of opheffing van die belachelijke maatregelen van de NSA? Inkrimping van het defensiebudget? Ze willen geen kleinere overheid, maar vooral een overheid die hen geen strobreed in de weg legt. Da’s iets anders.
Voor iemand die economie heeft gestudeerd, heeft de schrijver wel een heel beperkt beeld van de opties van de VS. Allereerst is anticyclisch financieren nog niet zo’n slecht idee. Amerika doet het relatief goed t.o.v. de landen als Griekenland die in een neerwaartse spiraal zitten. Ten tweede, de V.S. zal nooit een schuldquote van 200% krijgen. Het is eenvoudiger en effectiever om de geldpers aan te zetten, iets waarmee de VS overigens al bezig is…. http://en.wikipedia.org/wiki/Quantitative_easing
Die hele debt ceiling discussie is één grote klucht. Zou grappig zijn ware het niet dat het over de welvaart van echte mensen gaat. De amerikaanse staatsschuld is compleet anders dan de griekse. Die vergelijking gaat volledig mis. Amerika heeft zijn eigen munt, Griekenland niet. Groot verschil. Griekenland moet kromliggen om (voornamenlijk buitenlandse) schuldeisers terug te betalen, in een munt (de euro) die ze zelf in de markt bij elkaar moet sprokkelen. De VS hebben hun eigen munt, die ze zelf creëeren en waar ze zelf de volledige controle over heeft. Niet te vergelijken dus.
http://pragcap.com/theres-that-trillion-dollar-coin-again
“the US Treasury has the legal authority to instruct the US Mint to create a coin of any denomination and simply deliver it to be deposited in the US Treasury account at the Federal Reserve.
It sounds rather silly of course. But it highlights how ridiculous the whole debt ceiling debate is to begin with. After all, the debt ceiling is only reached because Congress ALREADY voted to spend the money that would cause us to get there. The whole debt ceiling debate is mindbogglingly silly. The same politicians who use it to hold the US economy hostage passed the bills that got us here in the first place. ”
De republiekeinen hebben maar één doel in deze discussie: zoveel mogelijk sociale zekerheid afbreken. En zo veel mogelijk tax cuts voor de allerrijksten behouden.
False equivalences inderdaad.
Heeft Teule de discussie de afgelopen jaren überhaupt gevolgd?
Het gaat de republiekeinen helemaal niet om de omvang van het tekort of de omvang van de overheid per se.
Dat het niet gaat om de omvang van het tekort blijkt uit de hardnekkige weerstand tegen welke vorm van belastingverhoging dan ook, ondanks dat het percentage van GDP dat de federale overheid aan belastingen binnenhaalt al 50 jaar niet zo laag is geweest.
Dat het niet gaat om de omvang van de overheid per se, blijkt uit de steeds terugkerende wens om militaire uitgaven te blijven verhogen.
Er is maar 1 ding waar de republikeinen zich voor inzetten en dat is verdere belastingverlaging, te beginnen bij de allerrijksten. En als er al voor betaald moet worden, mag dat komen uit het relatief al uiterst sobere sociale vangnet, zolang ze voor die beperking maar niet zelf de verantwoordelijkheid hoeven te dragen, want dat is politiek toch wat onpraktisch.
De algehele wens voor een kleinere overheid waar Teule het over heeft is dus in essentie niets meer dan een afleidingsmanoeuvre om de schijn van een serieuze partij op te houden. En moet het toch een echte wens zijn, wil Teule nou beweren dat hij de afbraak van het beperkte sociale vangnet in de VS toejuicht?
Kennelijk niet, want vervolgens komt een hele paragraaf over hoe de republikeinen inderdaad de plank misslaan met waar ze hun bezuinigingen op willen richten. Maar waar slaat Teule’s ondersteuning voor een kleinere overheid dan op? Hij wil kennelijk niets anders dan het verhogen van belastingen voor de rijken en bezuinigen op defensie. Goh, laat dat nou min of meer het standpunt van de Democraten zijn. Waarom dan in hemelsnaam die poging om beide partijen de schuld te geven?
De flauwekul over bezuinigen moet en de andere valse equivalentie waar hij een economie gelijkstelt aan een huishouden laat ik dan nog maar even buiten beschouwing.
@6 elke vergelijking gaat altijd op onderdelen mank, daarom is het ook een vergelijking. Als de groei stopt (wat ik verwacht), het begrotings (en handels)tekort blijft, en de investeerder de Amerikaanse schuld niet meer wil (her)financieren, is het snel over – en daar kun je monetair ook niet zo gek veel aan doen.
@8 Paul: als een vergelijking compleet mank gaat op de kern heeft het ook geen zin om hem te maken. Griekenland is totaal niet te vergelijken met de VS. Dat heeft met vele zaken te maken maar vooral ook met het fundamentele verschil in monetair systeem (wel/geen eigen munt). Griekenland moet daadwerkelijk geld op de markt ophalen. Als investeerders het niet zien zitten, heeft Griekenland pech gehad (zoals nu). De VS heeft een eigen munt en bankensysteem waarbij de FED nauw samenwerkt met de banken zodat iedere uitgave van nieuwe staatsschuld gegarandeerd is. Lees deze stukken en je begrijpt het moderne geldsysteem van de VS beter:
http://monetaryrealism.com/recommended-readings/
http://monetaryrealism.com/treasury-and-the-central-bank-a-contingent-institutional-approach/
(zijn wel lange, taaie artikelen)
@3
“Ik heb het niet over hun precieze laatste voorstel, maar over hun algemene wens voor een kleinere overheid…”
Je realiseert je toch hopelijk wel dat ook dat ze dat in het echie ook helemaal niet voorstaan. Mijn probleem met wat je hier zegt is dat je de Republikeinse narrative klakkeloos overneemt.
Ik heb het namelijk over al het Republikeinse beleid van afgelopen 30 jaar, als jij daar ook maar ergens een ‘kleinere overheid’ in terug kunt vinden.
Voor het geval je me nog niet geloofde:
http://www.nytimes.com/2012/12/06/opinion/the-next-debt-limit-debacle.html
@9 Matthijs2: we zijn het niet eens over wat ‘de kern’ is. Mijns inziens is dat de reële economie, en reële economische groei. Als een land meer consumeert dan het maakt, en niet (meer) groeit, gaat het uiteindelijk mis. De monetaire dimensie is daar, mijns inziens, aan ondergeschikt.
Over fiscal cliff filibustering gesproken:
http://tpmdc.talkingpointsmemo.com/2012/12/mcconnell-filibusters-his-own-bill-to-lift-debt-limit.php
Overigens als de Republikeinen dit keer niet meewerken dan beroept Obama zich gewoon op het 14e amendement en drukt de boel er door.
@Paul: precies, het gaat om de reële economie. Werk en inkomen van gewone mensen. Zo min mogelijk werkloosheid en echte productie van goederen en diensten. En juist daarom zijn fictieve “staatsschulden” van de VS daaraan ondergeschikt, niet relevant. De economie heeft in 07/08 een enorme schok gekregen. Banken vielen bijna om, etc. Die zijn eerst gered. Daarna bleef de overheid meer uitgeven dan binnenhalen via belastingen zodat vervolgens huishoudens hun schulden met 15% hebben kunnen afbouwen. Hard nodig, huizenprijzen waren gekelderd. En nu kan die private sector heel langzamerhand weer gaan consumeren waardoor de economie weer aantrekt (en er weer banen gecreëerd worden, nieuwe investeringen gedaan, etc). Als er nu vanwege die absurde debt ceiling hard gekort zou gaan worden op sociale zekerheid, zorg en pensioenen wordt dat prille herstel onmiddelijk teniet gedaan.
Het is dus juist die onzinnige focus op “tekorten” en “staatsschulden” van de VS (die ze als enige uitgever van de dollar tot in het oneindige kan creëeren) wat enorme schade kan berokkenen aan de échte economie. Het gaat uiteindelijk niet om een getal op een computer van de FED, maar om bijvoorbeeld het herstel van de in zeer slechte staat verkerende infrastructuur, nieuwe investeringen in (duurzame) energie, etc.
Maar goed, zoals ik al eerder zei, het gaat de republikeinen absoluut niet om de overheidsfinancien. Het is alleen maar een middel om via bangmakerij zoveel mogelijk sociale zekerheidaf te kunnen breken en zoveel mogelijk belastingverlagingen voor de allerrijksten te bewerkstelligen.
@paul
Even door je comments bladerend, hangt je analyse vooral op jouw gedachte dat de groei in de US zal stoppen. Misschien moet je die gedachte eens wat nader toelichten. Wellicht dat ik dan je analyse wel begrijp.