Adverteerders en obesitas

Mexico is dik. Mexico heeft diabetes. Mexico’s politieagenten hebben problemen met het vangen van boeven, omdat ze door hun eigen gewicht en een zittend bestaan amper nog een sprintje kunnen trekken. Mexico moet gaan fietsen, gaan bewegen. En het is allemaal de schuld van de adverteerders. Toch?

Voor wie het nog niet wist: volgens sommige indices heeft Mexico inmiddels de Verenigde Staten ingehaald als het dikste land ter wereld. Waar het obesitas bij kinderen betreft, was het dat al een tijdje. Kinderen in Mexico zien jaarlijks zo’n 12.000 advertenties voor comida chatarra, junkfood. Dat zijn er ruim dertig per dag. Reden voor consumentenorganisatie El Poder del Consumidor om de noodklok te luiden. Directeur Alejandro Calvillo stelt dat er per uur 11,25 advertenties voor ongezond voedsel op televisie verschijnen, en beschuldigt adverteerders ervan de gezondheid schade te berokkenen door zoveel fast food-advertenties de ether in te slingeren. Want kinderen kunnen zich daar niet tegen verdedigen, meent Calvillo.

Het bestempelen van reclame en fast food restaurants als oorzaak van de Mexicaanse obesitas-golf is een populaire bezigheid onder pratende hoofden. En het klinkt geloofwaardig. Kinderen kunnen immers niets ondernemen tegen de grote boze adverteerder, toch? De oplossing van het dikteprobleem zou dan ook deels op te lossen zijn door dergelijke advertenties strenger te reguleren.

Nogmaals, het klinkt geloofwaardig. Maar zoals Steven Levitt in Freakonomics aantoonde: niet alles wat geloofwaardig klinkt, is ook daadwerkelijk zo. Ik heb altijd mijn twijfels bij de lezing dat kijkers van televisie, ook al zijn het kinderen, als een soort willoze zombies alles absorberen wat ze zien. Dat het invloed heeft geloof ik graag, maar invloed is niet hetzelfde als effect.

Onlangs sprak ik een arts in een ziekenhuis in Ecatepec, vlakbij Mexico Stad, die met een interessante these kwam. Volgens hem is obesitas in Mexico niet in de eerste plaats een commercieel probleem (advertenties), een armoedeprobleem (vet eten is het goedkoopst) of zelfs een ruimtelijk probleem (gebrek aan beweging in volgebouwde steden als Mexico Stad). Obesitas in Mexico is volgens hem vooral een medisch probleem.

Wat blijkt? Mexicanen hebben volgens hem genetisch een meer dan gemiddelde aanleg voor de aandoening hypothyreoïdie, waarbij het lichaam te weinig schildklierhormonen aanmaakt. Aangezien die hormonen de stofwisseling in balans houden, zorgt een te laag gehalte voor een tragere stofwisseling en daardoor dus snellere gewichtstoename.

De arts gaf aan dat het obesitasprobleem het beste teruggedrongen zou kunnen worden als de Mexicaanse gezondheidszorg meer aandacht zou besteden aan het ontwikkelen van effectieve methodes om hypothyreoïdie al op jonge leeftijd vast te stellen en de aandoening beter te behandelen. Of het beter reguleren van advertenties dan geen oplossing is? “Laat ik het zo zeggen,” lachte hij, “Mensen doen veel uitspraken gebaseerd op aannames vermomd als feiten. Maar dat advertenties de oorzaak van obesitas bij kinderen zouden zijn, kan niemand aantonen. Dat hypothyreoïdie er iets mee te maken heeft, kunnen wij artsen wel bewijzen.”

Voordat de Mexicaanse politieke partijen met allerlei voorstellen komen om advertenties te reguleren, zouden ze er goed aan doen om eens naar dit verhaal te luisteren. Volgende week wordt naar alle waarschijnlijkheid de federale begroting goedgekeurd door het Congres. Ideetje voor een last minute-wijziging: honderd miljoen pesos extra voor onderzoek naar hypothyreoïdie?