“De voedingsindustrie mag kinderen onder de twaalf jaar lekker blijven maken voor snoep, frisdrank en hamburgers.” Zo brengt De Volkskrant het nieuws dat reclame voor snoep niet wordt verboden ondanks de wens van PvdA en SP. Tweede Kamerlid Khadija Arib (PvdA) klaagt dat producenten misbruik maken van de snoeplust van onschuldige kinderen en pleit voor een verbod dat overgewicht moet tegengaan. Tegen reclame kan het ouderlijk gezag immers niet op en “zelfregulering” van de sector “werkt niet.” Ook ChristenUnie en GroenLinks tonen sympathie voor verdergaande wetgeving om burgers te beschermen tegen hun eigen vraatzucht.
Reclame blijkt een gevreesd instituut. Eerder werd tabak al van de buis verbannen en gepleit voor een verbod op reclames voor leningen. Consumentenbond, schuldhulpverlening en wetenschap stelden toentertijd vast dat zo een verbod mensen “niet uit de schulden houdt” dus kregen we de nodeloze waarschuwing mee dat “Lenen geld kost!” Op sigarettenpakjes kunnen we lezen wat iedereen al weet: dat roken slecht is. En eerder dit jaar sprak de PvdA zich zelfs uit ten gunste van een Europees verbod op alcoholreclame. Dit alles maakt helaas niet dat mensen massaal hun leven beteren. Wellicht dat zij zich toch niet zozeer door reclame laten leiden als onze volksvertegenwoordigers geloven?
Vanuit het parlement horen we maar weinig weerstand tegen deze voorstellen. CDA en VVD, de voornaamste tegenstanders van een verbod op snoepreclame, beroepen zich op het feit dat een dergelijk verbod waarschijnlijk weinig uithaalt. De principiële juistheid ervan wordt nauwelijks bestreden. Dat onder het mom van de bescherming van de burger enkele vrijheden teniet moeten worden gedaan lijkt de politiek weinig te deren. Het is toch allemaal goed bedoeld?
Reacties (53)
Als reclames inderdaad zo weinig effect hebben dan zullen de adverterende bedrijven wel blij zijn als het niet meer mag – scheelt ze een hoop geld. Raar eigenlijk dat ze niet gewoon uit zichzelf zijn gestopt met de alcohol-, leningen-, snoep- en sigarettenreclames.
Wat Lothar zegt.
Hoe komt dat eigenlijk, Nick, dat iedereen weet dat roken slecht is? Toen het nog mocht beweerden de reclames van de tabaksindustrie nog precies het tegenovergestelde.
Je praat wel erg makkelijk over de vrijheid van bedrijven om reclame te maken. Maar hoe zit het met de gevaren van desinformatie? Heeft de overheid geen taak om de samenleving daartegen te beschermen (zoals in geval van roken overduidelijk het geval is)?
“En eerder dit jaar sprak de PvdA zich zelfs uit ten gunste van een Europees verbod op alcoholreclame. Dit alles maakt helaas niet dat mensen massaal hun leven beteren.”
Dat zou een primeur zijn! Mensen die hun leven beteren als een politieke partij zich uitspreekt ten gunste van een verbod…
Bestaat er zoiets als vrijheid van reclame? En is dat iets dat moet worden nagestreefd?
Appels en peren 3. Bovendien zullen weinigen zich idd iets van een politieke uitspraak aantrekken. Wel kan er natuurlijk eea veranderen als het in de 2e Kamer in stemming komt. Persoonlijk weet ik niet zo wat ik van dit topic moet vinden. Vond de reactie gister (nos-teletekst) van de commerciële omroepen wel lachen!
(Crachat, waar ben je?) Hebben ze in België niet een algeheel reclameverbod binnen 5 minuten van kinderprogramma’s?
Op zich lijkt me zoiets wel goed. Probleem is alleen dat de reclamemakers toch altijd weer andere wegen weten te vinden om hun verslavende producten in de handen van kinderen/tieners te duwen. Het is mij een raadsel hoe, maar ik zie toch geregeld mensen die ik jonger dan 16 inschat al met een sigaret in de hand staan.
@2: Moedwillig desinformatie verstrekken is iets anders dan reclame maken.
@5: Het lijkt mij wat naïef om te denken dat reclame hiervoor verantwoordelijk is. De schuld ligt bij mensen zelf en in dit geval, in de eerste plaats bij de ouders.
@6: Jij vermoedt dat tabak/suiker/alcohol-producenten niet tot doel hebben om hun producten bij <16-jarigen terecht te laten komen? Zelfs als het hun doel is dat te vermijden (en dat is in geval alcohol en tabak wettelijke plicht), lijkt het me dat ze mede verantwoordelijk zijn voor <16-jarigen die hun producten wel in handen krijgen. Het is iets te makkelijk om de verantwoordelijkheid volledig bij ouders te leggen.
@6: Overigens ben ik heel benieuwd welke consequenties jij hecht aan die primaire verantwoordelijkheid van de ouders. Welke consequenties zet je op wanprestatie inzake verslaving van hun kinderen? Ik ben erg benieuwd hoe je daar op een kleine overheid-manier mee om wil gaan.
@7: Producenten hebben als doel hun producten te verkopen, dat lijkt me logisch. En ik kan me niet voorstellen dat een sigarettenproducent er wakker van ligt wanneer zijn producten bij 15-jarigen terechtkomen, nee, maar dat wil niet zeggen dat dat zijn schuld is. Wie tabak of alcohol verkoopt is verplicht naar identificatie te vragen onder de 20 waarmee het wettelijk onmogelijk is dat jongeren onder de 16 aan die producten komen. Gebeurt dat wel, dan kan je de producenten en verkopers ervan toch geenszins verantwoordelijk stellen? Het is niet alsof zij mensen dwingen hun producten te kopen. In tegendeel, zij gaan akkoord met een wettelijk verbod op die verkoop aan jongeren.
@8: Nu haal je drie verschillende zaken door elkaar waardoor ik eigenlijk niet eens meer begrijp welk punt je probeert te maken.
@9: Dan heb je volgens mij nooit gehoord van het praktijk van stuksverkoop van sigaretten in derdewereldlanden. Een praktijk wat actief wordt aangemoedigd door de bedrijven met ondersteunend reclamemateriaal en gericht is op jongeren en kinderen. Producenten zullen hun handelen zo nauw mogelijk afstellen op het toegestane om hun verkopen zo hoog mogelijk te houden, daarbij actief de grens opzoekend wat wel en niet mag. Het is daarom niet zo verwonderlijk dat zo’n a-morele institutie wordt beperkt door wetgeving.
“Zo brengt De Volkskrant het nieuws…”
Het is een ANPeetje, heur.
@Nick: moedwillig desinformatie verstrekken is niet persé iets anders dan reclame maken. Niet alle reclame is moedwillige desinformatie, maar als dat nodig is om je product te verkopen zijn er weinig bedrijven die dat nalaten.
Vandaar allerlei wetgeving om reclame aan banden te leggen.
Even wat zaken uitelkaar trekken:
1. reclame heeft invloed
2. Reclame is amoreel, dat wil zeggen, het gaat erom om het product aan de man te brengen, ongeacht de kwaliteiten van de product.
3. een aantal producten/middelen vinden wij als samenleving onwenselijk. Dus komt er wetgeving om het gebruik hiervan te reguleren. Wil je dat op een effectieve manier doen, dan zul je óók naar reclame moeten kijken, zie 1.
Dit zijn statements, die ik als redelijk algemeen aanvaard zou willen beschouwen. Er zijn allerlei argumenten te bedenken waarom het verbieden van reclame van snoep voor jonge kinderen een slecht idee is, maar dan zul je wel rekening moeten houden met bovenstaande 3 zaken. Van 1 ontken je het bestaan , van 2 ben je je niet bewus van de implicaties en van 3 onderken je impliciet het bestaan, maar niet als het gaat om de zaak in kwestie (de relatie veel snoep –> dikke kinderen).
Denken in termen van individuele verantwoordelijkheid is onzin, dit zijn processen die zich op samenlevingsniveau afspelen. De wetgeving ook.
Halverwegen de jaren zestig werden op mijn midelbare school sigaretten uitgedeeld op het schoolplein door de industrie.
Net twee weken geleden is er nog een onderzoek gedaan naar het rookgedrag van de jeugd. Dankzij het ontmoedigingsbeleid van de overheid rookt de jeugd een stuk minder.
De onderzoekers:
Maar de jongeren zijn niet onder de indruk van de langetermijngevolgen van het roken. Ze stoppen vooral vanwege het krijgen van gele tanden en een slechte adem.
De Universiteit Maastricht berekende echter dat de generatie die in 2005 13 jaar was op latere leeftijd minder rookgerelateerde aandoeningen zal krijgen dan de generatie van het decennium ervoor: 11.500 minder gevallen van COPD, 3.400 minder gevallen van longkanker en 1.800 minder hartaanvallen.
Uiteraard zullen er wel mensen zijn die roepen: waar bemoeit die overheid zich mee.
@10: We hebben het hier over de situatie in Nederland.
@12: Ik ontken niet dat reclame invloed heeft. Wat ik ontken is dat mensen zich er exclusief door laten leiden. Volgens mij hebben mensen ook nog zoiets als een vrije wil en daarmee, eigen verantwoordelijkheid. Maar, “eigen verantwoordelijkheid” is iets waar jij weinig boodschap aan lijkt te hebben. “Denken in termen van individuele verantwoordelijkheid is onzin,” toch? Het spijt me, maar als dat jouw uitgangspunt is, heb ik geen zin in een discussie.
@13: Er is niets op tegen wanneer de overheid middels onderwijs en eigen advertentiecampagnes informatie verstrekt over bijvoorbeeld het gebruik van tabak. Het verbieden van private reclame is een stap die mij te ver gaat.
@14: Het zijn westerse bedrijven. Lekker makkelijk om globalisering te negeren als het je even niet uitkomt. Daarnaast is de enige rem binnen Nederland de geldende wetgeving en het hanteren daarvan, dus blijft mijn stelling overeind.
@16: Wat heeft Nederland te maken met wat niet-Nederlands bedrijven buiten Nederland doen?
@17: Wie heeft het over niet-Nederlandse bedrijven? Nederland kent ook een aandeel in de tabaksindustrie. Maar daarnaast overstijgt deze discussie door globalisering de vestigingsplaats van een onderneming. Onze wetgeving geldt immers niet slects voor ondernemingen in Nederlandse handen. En als een buitenlandse onderneming in het buitenland zijn boek te buiten gaat, dan zal dat weerslag hebben op de hier gehanteerde wetgeving.
@Nick: Als tabaksbedrijven niet was verboden te vertellen dat roken gezond was, hadden ze dat nog steeds gedaan. Ik ben nu wel benieuwd, zie jij helemaal geen grenzen aan reclame door private bedrijven? Tabak? Wapens? Piramidespelen? En los van verbieden, zijn er wel regels mogelijk?
Je mag mensen best wijzen op hun eigen verantwoordelijkheid. En in sommige gevallen is dat ook zeer op zijn plaats. Jij denkt blijkbaar dat iedereen alles onder controle heeft, zodat de keuze altijd bij het individu ligt. Dat is erg wereldvreemd.
Daarnaast gaat het hier om een samenlevingsprobleem. Als je dat probleem wilt oplossen, kijk je naar de oorzaken (en bijna nooit is de uitkomst daarvan: iedereen kiest er uit zichzelf voor). Een van die oorzaken kan de invloed van reclame zijn. Je zou wel gek zijn om die niet ook aan te pakken! De kamerleden zouden in hun eigen verantwoordelijkheid falen om dat niet te doen, zij zijn er immers om de problemen van de samenleving op te lossen?
@18: Als Nederlandse bedrijven zich inderdaad aan een dergelijke praktijk schuldig maken (het uitdelen van sigaretten aan minderjarigen in het buitenland) dan zie ik daar inderdaad een verantwoordelijkheid weggelegd voor de Nederlandse regering. Wat ik niet inzie is waarom dat een “weerslag” zou moeten hebben op de wetgeving met betrekking tot reclame hier.
@15 Valt private reclame soms onder de vrijheid van meningsuiting naar uw mening???
@21: In de eerste plaats onder de vrijheid van ondernemerschap, naar mijn mening. Reclame is niet noodzakelijk hetzelfde als meningsuiting.
Reclame heeft alleen maar ten doel dat kinderen hun vette hap niet bij de concurrent van McDonalds kopen. De vreetlust is latent aanwezig, ongeacht of er wel/geen reclame voor wordt gemaakt. Het is aan ouders/opvoeders om hun kind niet dagelijks naar zo’n fastfoodpaleis te slepen.
@20: Het geeft aan waar ondernemingen toe in staat zijn en waar je eigen wetgeving voor beducht moet zijn.
@22 Dus het valt niet onder de grondwet. Wat is er dan op tegen om het te verbieden als het in het belang van de volksgezondheid is? Als je met een verbod duizenden doden kan voorkomen? Is dan het ‘vrije’ ondernemersschap toch belangrijker?
@24: Maar dan ga je voorbij aan zowel de aanzienlijke verschillen in wetgeving die reeds bestaan tussen Nederland en de gemiddelde Afrikaanse staat en verschillen in kennis (in Nederland moet iedere jongere toch weten dat roken slecht is), media en sociale acceptatie van het optreden van bedrijven. Zou een sigarettenproduct hetzelfde doen in Nederland, dan duiken de media daar ongetwijfeld (en terecht) bovenop wat de product in kwestie weinig goeds kan doen.
@25: Als het niet in de grondwet staat is het niet belangrijk?
Je gaat er dus vanuit dat reclame verantwoordelijk kan zijn voor “duizenden doden”?
@26: Waarom die kennis dan niet toepassen? Het zijn immers westerse bedrijven met westerse mores die ervoor kiezen om in hun eigen belang de minder stricte lokale mores te adopteren. Waarom niet wetgeving opstellen die het westerse bedrijven onwettig maakt om ook zo te handelen in het buitenland?
@28: Dat is een andere discussie. We hadden het over het verbod op tabaksreclame hier in Nederland. Jij droeg het voorbeeld aan van bijzonder immoreel optreden van een tabaksproduct in het buitenland om jouw mening, dat tabaksreclame inderdaad verboden moet zijn, kracht bij te zetten. (Tenzij ik je verkeerd begrepen heb?) Dat betwist ik.
Hmmm… Nick gaat vooruit, maar zeer zéér langzaam.
Mijn twee centen: vrijheid van ondernemerschap is kretologie. Wij leggen deze ‘vrijheid’ aan banden als het ten bate is van het algemeen nut. Bijvoorbeeld vervuiling: niemand bij zijn volle verstand verdedigt de vrijheid kolen te stoken in een woonwijk of gif te dumpen in de Oude Gracht. Waarom? Omdat er het besef is dat de externe negatieve effecten op de omwonenden niet opweegt tegen de private baten van de vervuiler.
Nu staat het buiten kijf dat roken en drinken negatieve externe effecten kennen, resp. meeroken en uitgaansgeweld. Voor suiker en vet wil ik het niet zo stellig beweren, maar als je weleens in de V.S. komt weet je dat er een algemeen belang is in het tegengaan van obesitas. Al was het maar vanwege de manier waarop wij de gezondheidszorg hebben georganiseerd: collectief, dus andermans gezondheidsprobleem is in principe *ons* financieel probleem.
Het eigen verantwoordelijkheids-argument van Nick houdt enkel steek als hij pleit voor een organisatie van de zorg waarin wie niet betaalt geen recht op zorg heeft. Zolang hij daar niet voor pleit, is zijn betoog kortzichtig. Er is in deze geen sprake van volledige eigen verantwoordelijkheid, namelijk.
@29: Nee Nick, het ging om de schuldvraag van een onderneming die jij betwiste in #9. Ik droeg het voorbeeld aan als voorbeeld van een onderneming die willens en wetens zich wel schuldig maakte, deels door reclame. Aangevend dus dat ondernemingen niet uit zichzelf ethisch handelen en als gevolg daarvan met wetgeving moeten worden ingeperkt. Dat weer in tegenstelling tot het beeld die jij schept waarin ondernemingen van nature het goede doen en met een blije glimjuich wetgeving omarmen.
@27 Nee Nick, geen duizenden doden maar miljoenen
@31: Ik stelde dat tabaksproducenten niet verantwoordelijk gesteld kunnen worden wanneer mensen kiezen te roken, ook heeft reclame een rol gespeeld in die keuze. Wanneer tabaksproducenten reclame zouden maken met de boodschap “Roken is geenszins schadelijk voor U!”, dan zou het een andere kwestie zijn.
Overigens gaf ik ook in #9 al aan dat bedrijven niet uit “ethische” motieven handelen. In tegendeel, het voornaamste en dikwijls enige doel van ondernemingen is om winst te maken. Zoals ik schreef, het zal tabaksproducenten waarschijnlijk weinig uitmaken wanneer 15-jarigen roken.
@32: Is dat de schuld van reclame?
Ik ben best voorstander van een verbod, maar een praktisch probleem is dat dit alleen is toe te passen op Nederlandse zenders. Een buitenlandse zender wiens netwerk in Nederland te ontvangen is kun je dezelfde eisen niet opleggen. En volgens die logica is het dan ook zeer gemakkelijk voor een zender die bijvoorbeeld gespecialiseerd is in kindertelevisie om zich in Luxemburg te vestigen en zo het verbod te ontduiken. Het lijkt me -gezien de Europese marktregels- onwaarschijnlijk dat Nederland zo’n zender dan nog buiten de deur zou kunnen houden.
@33 Ja Nick, omdat ze op dat moment al wisten dat roken schadelijk was. De rapporten daarover hielden ze geheim.
IK ben trouwens tegenstander: denk namelijk niet dat het veel uitmaakt qua dikke kinderen. Mijn Amerikaanse vriendin zei het volgende: “Ik zie mensen hier veel vaker ongezond eten dan thuis. De enige reden waarom jullie er niet als ons uitzien is het fietsen”. Dus autogebruik ontmoedigen.
@35: Nu verwar je tabaksproducenten met tabaksreclame, maar goed, ik ben het met je eens dat de eerste verantwoordelijk waren zolang zij die kennis achterhielden. Maar dat argument houdt vandaag de dag geen stand meer. Iedereen weet nu dat roken schadelijk is voor de gezondheid.
De PvdA wil natuurlijk het liefst dat kinderen door de staat worden opgevoed, wegcijferen die ouders!
Nick Ottens gaat vooruit. Dat kan ik als ad hoc partijganger zeggen omdat ik het er grotendeels mee eens ben.
Over partijgangers gesproken, die 150 in de Tweede Kamer worden dagelijks gedrilled en in het gareel gehouden met hetzelfde schema: erg adhocke symboolpolitiek Met een Verbod Erin of anders Met Een Beloning erbij.
Het verklaart de treffende parallel met de manier hoe ze de NL maatschappij besturen. 16 miljoen zoodjes ongeregeld in de pas laten lopen…. dat is geen kattepis, meneer.
@38: Uit zijn #6 begrijp ik dat Nick een vergelijkbaar idee heeft. Ik vroeg hem daarnaar in #8, maar in #9 deed hij alsof ik een (voor hem onduidelijk) punt probeerde te maken (en negeerde hij die vraag). Misschien dat hij nu wel met je wil instemmen?
Dat er beduidend minder gesnoept zal worden door een verbod op snoepreclame wil er bij mij niet in. Wat je misschien wel zult zien is minder snoephoppen. Tel uit je winst. Not.
Een te dik kindje van de TV vandaan sleuren en de straat op pleuren is vooral een goed idee omdat het dan van de chips en de limonade afblijft.
En als altijd (95%): zie de ouders.
Ik heb medelijden met de kinderen van de meeste reageerders hier. Als ik het zo lees worden die bij de eerste de beste fastfood reklame in de auto gesleept en een vette hamburger naar binnen geschoven.
Of zijn we toevallig lekker collectief voor andere mensen aan het denken? Wij “slimme” mensen eten immers wel gezonde voeding, wij roken niet en wij gaan geen onverantwoorde lening aan maar die “domme” die daar aan de overkant van de straat wonen, die zullen we wel even helpen met hoe zij hun leven invullen.
Laat de mensen gewoon in hun waarde en stop de steeds verder oprukkende betutteling, het leidt toch alleen maar tot ergenis en verdeeldheid.
@42 wat concludeer (bazel) je nou ? Dat het hier fastfoodouders zijn of gezonde opvoeders ? En de 3e alinea doet me al heel weinig, qua inzicht.
Ik heb medelijden met de kinderen van AntonB.
Meelij met de ouders van AntonB.
Meelij met het zitmeubilair van AntonB.
mensen die doen wat goed voor ze is ipv wat ze willen? dat zal nog wel een tijdje op zich laten wachten, reclame of geen reclame.
Wanneer de overheid zo begaan is met het lot van de onwetende, willoze burger dan zou je beter meer in onderwijs investeren. Goed opgeleide en geïnformeerde burgers zijn prima in staat om zelf keuzes te maken.
Maar wat krijgen wij? Intelligent design in het lessenpakket, folders over dat ik mijn handen moet wassen tegen Mexicaanse griep en een ‘pas op’-sticker op reclame voor een lening. Zijn wij kleuters?
Een verbod op reclames voor hele productcategorieën is dan ook onzinnig. Zo lang er ten minste geen valse claims worden gemaakt (snoep past in een ). Je voorkomt zo ook eindeloos gezeur over wat wél of niet geweerd moet worden.
Alle reclame gericht op kinderen is moreel verwerpelijk.
@50: Zo is dat. En Disney is de grootste uitbuiter van hen allemaal!
@42: Het zijn meer de kinderen die de ouders naar McD of snoeprek slepen, al dan niet begeleid door geblèr. De zwakte van de ouders is dan (soms) dat ze daarin toegeven, mogelijk omdat ze graag hun kind willen plezieren of omdat ze zich schamen voor een blèrend kind bij de kassa (en geen mep durven verkopen, want dat is tegenwoordig mishandeling).
Dat die kinderen hun ouders naar de McD slepen, of al blèrend Haribo eisen, komt niet omdat dat gebouw er van buiten uit zo mooi uitziet of omdat de lekkere geur je tegemoet komt, maar omdat ze op TV gezien hebben dat Haribo ontzettend lekker is of dat je bij McD speeltjes krijgt bij je kindermenu, omdat op TV alle kindertjes blij worden van het aangeboden product, of dat het product “hoort” bij Spongebob, Dora, generieke tekenfilmheld.
Kinderen (volwassenen ook wel trouwens) zijn behoorlijk gevoelig voor reclame (kleinere kunnen het verschil tussen tekenfilm en reclame niet eens waarnemen) en de lange termijn-effecten zijn bij mijn weten eigenlijk ook nog niet zo goed onderzocht (inmiddels zijn er steeds meer ouders die als kind reclame gezien hebben en misschien heeft dat ook wel invloed op hun gedrag als ouders), zou best eens een studie waard zijn.
Mijn hersenen spelen iig. meteen “Haribo macht Kinder froh, und Erwachsenen ebenso” af als ik het woord zie. Pure mind-control!
@51
Inderdaad! Disney, kijk maar wat er van Mickey terecht is gekomen:
deel 1
deel 2