Stap van dat skateboard af

Op Sargasso bieden we regelmatig plaats aan gastbijdrages. Dit maal een bijdrage van Remko van Broekhoven, politiek filosoof en docent op de School voor Journalistiek. Het zal niet bij deze ene bijdrage blijven, verwachten wij.

‘Email is voor oude mensen.’ Aldus een oudere man, die het weer van zijn puberdochter had gehoord. Vorige week opende hij er een debat voor HBO-docenten mee waar ik aanwezig was. Jongeren, zo bedoelde hij, chatten, sms-en en – gaap, daar heb je ‘m weer – twitteren.

Leuk bedacht. Of goed gejat. Want deze oneliner zingt al weer jaren rond op internet. Het publiek met vooral meneren en mevrouwen van middelbare leeftijd knikte in elk geval schuldbewust. Ja, ha, ha: die leuke jongens en meisjes in de klas… we moeten echt wat beter onze best doen om bij hun leefwereld aan te sluiten.

Ze kunnen zich de moeite besparen. Je mag je bijvoorbeeld afvragen of de stelling wel klopt. Zo opende de Volkskrant nog geen twee maanden terug: ‘Jongeren twitteren niet’. Een 15-jarige jongen uit Londen had het geconcludeerd na een onderzoekje onder zijn vrienden. Marktonderzoeksbureau Morgan Stanley gaf er vervolgens zijn zegen aan.

Duizenden blogs en tweets uitten woede of instemming. Waarbij ik maar even in het midden laat of die reacties van tieners, twintigers of bejaarden afkomstig waren. Ik vond het nieuws in elk geval een welkome nuancering. De laatste jaren heb ik iets te veel mensen het einde van de huidige technologie horen uitroepen. Die dan geheel toevallig vaak hun brood verdienen met de nog nieuwere media, welke immers ook moeten worden verkocht.

Maar eigenlijk is dit niet wat me het meeste ergerde aan de opmerking bij het debat. Of jongeren nu mailen, chatten, twitteren, sms-en of met rooksignalen communiceren… wat mij stoort, is de suggestie dat het oudere deel van de samenleving alsmaar ademloos achter de jeugd aan moet rennen, in bewondering voor alles wat deze doet. Een idee dat vooral heerst onder ouders en onderwijzend personeel. Het is nu eenmaal niet prettig om on a daily basis onaardig te zijn voor de jongeren met wie je constant verkeert.

Dat levert gênante taferelen op. Ouders die zoon of dochter vragen wat de coolste muziek is, of wie er vandaag op school nog is gedist. Leraren die hun lessen zodanig volstoppen met plaatjes en bliepjes dat er nog met moeite inhoud in te vinden is, en leerlingen met stille wanhoop in hun ogen vragen om ietsjes minder infantiliteit. Of – ook politici kunnen er wat van – minister Donner die gaat rappen of Balkenende die op een skateboard stapt. En ervan afvalt, waarom ook niet?

Al met al is deze behaagzucht niet alleen gênant en ineffectief (intelligente jongeren kijken er dwars doorheen): ze is ook riskant. Zolang mensen bestaan, vindt ontwikkeling plaats doordat jongeren leren van ouderen. Althans, van de wijzere exemplaren onder hen. Dat zijn niet diegenen die jongeren naar de mond praten, hun modes kopiëren of hen altijd hun zin geven. Het zijn degenen die hen respecteren maar desnoods ook confronteren: met wat beter kan, of met de onzin die jongeren door andere ouderen (reclamemakers, trendgoeroes, softwareverkopers) is aangepraat.

De Nederlandse samenleving vergrijst, en paradoxaal genoeg proberen net teveel Nederlanders zich als tieners te gedragen. Opgroeien en wijs worden zou beter zijn. Wijsheid berust op levenservaring, maar ook op het lef om zélf na te denken en tegen de stroom in te gaan. Gewoon mail blijven gebruiken als mail goed werkt. Niet alles geloven wat er rond getoeterd of –getwitterd wordt. En wanneer je het geluk hebt om iedere dag met leergierige jongeren om te gaan… powerpoint een keertje powerpoint laten, en een mooi verhaal vertellen over mensen van vlees en bloed. Misschien moet ik dat eens mailen, naar die moderne meneer van het debat. Als hij tenminste zijn mail nog checkt.