In drie gastbijdragen presenteert Jasper Soetendal op verzoek van Sargasso enkele opvallende resultaten uit Weetwaar.com. Weetwaar.com is een onderzoeksinitiatief van Braxwell Labs waar geografische, demografische, politieke en economische informatie gecombineerd wordt in verrassende visualisaties. Vorige aflevering.
Je buurman verdient uiteraard altijd meer dan hij verdient. En zelf verdien je lang niet zo veel als je eigenlijk zou verdienen. Uit onderstaande afbeelding lijkt er echter een eenvoudige oplossing te zijn: verhuizen!
Wanneer van alle gemeenten in Nederland de centrale ligging wordt afgezet tegen de lonen (het besteedbaar inkomen van werkende inwoners), lijkt er een opvallend verband te bestaan: hoe centraler gelegen, hoe hoger de lonen.
In dit geval is de centrale ligging gedefinieerd als de afstand (hemelsbreed) tot de vijf dichtstbijzijnde Nederlandse hoofdkantoren van de 25 aan de AEX genoteerde bedrijven. Zoals uit onderstaande afbeelding blijkt houdt dit in dat de Randstad en in mindere mate Brabant als ‘centraal gelegen’ beschouwd worden.
In deze regio’s is het besteedbaar inkomen van de beroepsbevolking hoger dan in de ‘afgelegen’ regio’s. De statistische correlatie is niet bijzonder sterk, maar de afbeelding toont een duidelijke trend. Daarbij zijn er enkele positieve uitzonderingen zoals Rozendaal (Gld), Haren en Tynaarlo te noteren, alsook enkele centraal gelegen gemeente waar minder verdiend wordt: bijvoorbeeld Bunschoten en Katwijk.
Waar komt dit verband vandaan? Zijn voor vergelijkbare beroepen de lonen in ‘de provincie’ inderdaad lager dan in de Randstad? Betaalt een werkgever inderdaad meer aan de buurman omdat ‘ie net iets dichter bij kantoor woont? Of is er sprake van een brain-drain die (potentiële) grootverdieners naar de Randstad doet trekken? Stof ter discussie en verder onderzoek!
N.B. De bronnen staan vermeld in de afbeeldingen en zijn steeds de meest recente: voor het inkomen per werkende inwoner zijn gegevens van het CBS uit 2007 gebruikt. De centrale ligging is berekend op basis van de locatie van de Nederlandse hoofdkantoren van de aan de AEX genoteerde bedrijven. In de eerste grafiek geeft de grootte van een bolletje het aantal inwoners van een gemeente aan, en de kleur de leefklimaatscore (van rood naar groen) zoals deze in Weetwaar.com is samengesteld op basis van tientallen factoren.
Reacties (19)
Kwestie van de prijs van wonen. Heb je ook zo’n kaartje met de gemiddelde huizenprijs voor de gemeentes? het lijkt me dat gemeentes met hogere woningprijzen ook inwoners met hogere inkomens hebben. Nog mooier zou zijn als je dat op wijken kon indelen, want binnen een gemeente kunnen de huizenprijzen (en daarmee de inkomens) ook nog fors verschillen.
Urk en Katwijk. Bien etonné de les trouver ensemble.
In de Randstad (waar de AEX kantoren staan) is er vooral grotere spreiding tussen inkomens in ‘kern’ en in ‘perifere’ gebieden: de rijksten gaan daar in een aparte gemeente wonen. Buiten de randstad is dat veel minder sterk het geval.
Voor de stijgende lijn naar hogere centraliteit speelt natuurlijk mee dat ‘waar de ruimte schaars is en de prijzen voor wonen en werken hoger zijn, de inkomens ook hoger worden – maar ja je wil je hoofdkantoor daar inprincipe toch wel vestigen… dit is klassieke economisch/sociaal geografische theorie [zoek maar op Christaller.
Overigens is nog wel een afstandsmaat/centraliteits maat te bedenken waarbij het verband nog sterker wordt, en de ‘positieve uitzonderingen’ naar links verschuiven: Geef bijvoorbeeld iedere gemeente met meer niet-werkeloze inwoners (tussen 18 en 60/65 jaar) dan arbeidsplaatsen een hoger centraliteits gewicht, naast de AEX-maat.
Verband is logisch; vraag en aanbod bepalen de marktprijs. En bedrijven gaan het liefst dichtbij hun klanten zitten, resulterend in concentraties van bedrijven in de randstad en dus een grotere vraag naar personeel. Schiphol, Rotterdam, rijksoverheid, beurs, AIX, mediapark Hilversum, het zit allemaal bij elkaar. En die concentratie is natuurlijk relatief gezien hoger dan de concentratie geschikt personeel.
En dat resulteert in mijn beroep (ICT) zonder meer in een ‘brain-drain’ c.q. lange stoet forensen naar het westen die wordt gevoed door een significant verschil in salaris.
Anderzijds profiteren grotere bedrijven hier graag van; clubs als IBG, CJB, KPN (de callcenters bv.) en de belastingdienst vestigen zich juist graag in de roodgekleurde gedeeltes.
Jezus in Reiderland verdienen ze gemiddeld 17 duizend euro ?!
In mijn wijk verdient men gemiddeld 13k. En das inclusief de nieuwe toestroom van yuppen.
@ parallax
Per maand ga ik vanuit, vogelaarwijkje? Die yuppen halen het altijd flink naar beneden met hun management baantjes bij een werkgever.
Tsja, je maakt een variabele die eigenlijk aangeeft hoeveel mensen verdienen (de afstand tot de hoofdkantoren van de 25 grootste bedrijven, in de arbeidseconomie is een empirische wetmatigheid dat grotere bedrijven beter betalen dan kleine), en vergelijkt dat met het gemiddelde inkomen: nogalwiedes dat er een correlatie bestaat.
@1: Ja, maar de hogere huizenprijzen worden veroorzaakt door de hogere inkomens, niet waar? Een huis van 200k in Groningen en eentje van 350k in Haarlemmermeer bestaan uit vergelijkbaar beton en baksteen: het verschil in prijs wordt veroorzaakt doordat mensen in het westen meer willen/kunnen betalen dan Noorderlingen. Kortom, de hogere huizenprijs lijkt mij een gevolg van de regionale loondispersie, niet de oorzaak.
@3: In de Randstad (waar de AEX kantoren staan) is er vooral grotere spreiding tussen inkomens in ‘kern’ en in ‘perifere’ gebieden: de rijksten gaan daar in een aparte gemeente wonen. Buiten de randstad is dat veel minder sterk het geval.
Dat betwijfel ik: het aandeel bovenmodalen in de gemeentes rond provinciesteden als Leeuwarden, Groningen, Deventer, Enschede, Arnhem en Nijmegen, Venlo en Maastricht ligt significant hoger dan in de centrale stad; ook daar heb je suburbanisatie.
Anderzijds profiteren grotere bedrijven hier graag van; clubs als IBG, CJB, KPN (de callcenters bv.) en de belastingdienst vestigen zich juist graag in de roodgekleurde gedeeltes.
Ehm… IBG (IB groep neem ik aan) en KPN zijn *(voormalige) overheidsbedrijven. Gedurende de jaren ’80 en ’90 werden deze naar de periferie verplaatst juist om een gelijkere spreiding van werkgelegenheid te bewerkstelligen: waarom denk je dat het CBS een kantoor in Heerlen heeft?
@8: “Ja, maar de hogere huizenprijzen worden veroorzaakt door de hogere inkomens, niet waar?”
Ik zou zeggen door vraag/aanbod verhouding. Waar veel mensen willen wonen zijn de huizen duurder. Degenen met de hoogste inkomens kunnen die huizen kopen, de lagere inkomens hebben pech en moeten het doen met huizen waar minder vraag naar is. Ik zou het dus eerder omgekeerd stellen.
Ter aanvulling: Veel mensen wonen graag in de buurt van hun werk (zcheelt weer in tijd qua woon/werk-verkeer. Nogal wiedes dus dat er vlakbij grote werkgevers meer vraag naar huizen is en dus een hogere huizenprijs en dus meer mensen met hogere inkomens.
Waar veel mensen willen wonen zijn de huizen duurder.
Okee, maar de reden waarom mensen in de Randstad willen wonen zijn de hogere lonen.. ik kan mij niet voorstellen dat de kwaliteit van de huizen en leefomgeving (andere factoren die huizen aantrekkelijk maken) in de Randstad groter is dan zeg Friesland of Limburg. In tegendeel lijkt me: minder natuur, meer lawaai en criminaliteit.
@9/10
Kip-eitje?
@10: Hou het gewoon eens op werk. Waar werkgevers zitten is werk en Jasper heeft juist becijferd dat de werkgevers in de Randstad zitten.
NB. Er zijn best veel mensen die niet in de Randstad wonen, maar er wel werken. Voor een deel misschien om de redenen die jij noemt (minder natuur, meer lawaai en criminaliteit), maar ik denk ook omdat ze geen (betaalbare) woning in de Randstad kunnen vinden.
En de factor opleiding: je kan wel mooi cum laude afgestudeerd zijn buiten de Randstad. Waar wil je gaan werken? Alkmaar, Twente, Friesland, Limburg?
Het primaire inkomen is het hoogst in de Randstad. Inwoners in het noorden en oosten van Nederland verdienen beduidend minder.
Wanneer ook de ontvangen uitkeringen en de betaalde premies en belastingen worden meegenomen, resulteert dit in het beschikbaar inkomen. Als naar het beschikbare inkomen wordt gekeken, blijken de inkomensverschillen tussen provincies duidelijk kleiner. De top 3 van rijkste provincies wordt echter nog steeds gevormd door de Randstad.
http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/dossiers/nederland-regionaal/publicaties/artikelen/archief/2007/2007-2240-wm.htm
ps 2007 http://img5.imageshack.us/img5/1926/inkomenppregio.png *en ouder 2003 http://img295.imageshack.us/img295/2193/inkomensverdelingnlvl7.png
Natuurlijk, deze correlatie kent veel duidelijkere en explicietere oorzaken en gevolgen dan die van vorige week.
Maar daardoor niet minder interessant.
De correlatie tussen centrale ligging en woningwaarde is weliswaar vergelijkbaar, maar minder sterk:
zie afbeelding
“(het besteedbaar inkomen van werkende inwoners):
Dus de invloeden van arbeidsongeschikten en werkelozen / bijstand / aow zijn uit de grafiek gehaald? Toch opmerkelijk dat er dan nog zo’n verschil is..
AO http://img16.imageshack.us/img16/622/arbeidsongesuitkeringen.png
WW http://img16.imageshack.us/img16/5963/wwuitkeringenj.png
@16, ja deze zijn er uit gehaald. Vandaar ook “Lonen” en niet “Inkomen”. Het gaat om het gemiddeld besteedbaar inkomen van inwoners met 52 weken inkomen.
Of zoals CBS dat zelf formuleert: “Tot de groep personen met 52 weken inkomen worden personen gerekend die het gehele jaar inkomen hebben genoten. De categorie zelfstandigen zit ook in deze groep. De groep bevat zowel fulltimers als parttimers, waardoor ook lage inkomens voor kunnen komen.“