COLUMN - Kun je herkennen of een tekst geschreven is door een computer? Ja, zegt een groep onderzoekers in een recent online geplaatst artikel. Tenminste, als je een computer hebt die het herkennen voor je kan doen.
De onderzoekers lieten mensen en chatbots een aantal taalopdrachten doen. Zo moesten ze teksten herschrijven in de stijl van een schoolopstel of een Wikipedia-artikel. Hoe succesvol waren ze erin? Chatbots bleken hun teksten wel licht aan te passen aan het genre, maar veel minder dan de mensen deden. Dat valt in ieder geval op een statistische manier vast te stellen: als je kijkt naar wat voor woorden er gebruikt worden, dan zit er bij de teksten van chatbots minder variatie.
Een belangrijk verschil tussen mensen en chatbots was, los van het gekozen genre, dat chatbots een veel ‘naamwoordelijker stijl’ hadden. Ze gebruikten meer zelfstandig naamwoorden (‘huis, genre, chatbot’), meer zogeheten nominalisaties (‘werken is een genot’ in plaats van ‘ik werk graag’) en bijvoeglijk naamwoorden werden vaker bij een zelfstandig naamwoord gezet (‘het mooie huis’) dan in het gezegde (‘het huis is mooi’). Mensen deden veel meer met werkwoorden (‘het huis schittert in de zon’).
Simuleren
Wat verklaart nu dit verschil? Die chatbots hebben de taal immers van ons geleerd, wat verklaart dan dat ze dingen op zo’n specifieke manier anders doen? De onderzoekers wijzen erop dat het gebruik van veel zelfstandig naamwoorden een tekst erg rijk aan informatie maakt: ieder zelfstandig naamwoord benoemt een zaak of een idee, hoe meer je daarvan geeft, hoe meer informatie in de tekst. Werkwoorden geven je zin wat dat betreft meer lucht.
Een probleem van chatbots is volgens de onderzoekers dat ze zich per definitie niet in de lezer kunnen verplaatsen. Ze maken teksten, ze proberen zich niet voor te stellen hoe het is om zo’n tekst te lezen. Dat maakt het ook lastiger om een tekst aan te passen aan de lezer. Die lezer is een mens en wat chatbots ook allemaal kunnen, zich in hun publiek verplaatsen zeker niet.
Het is een mooie verklaring, al weet ik niet zo goed hoe je hem zou moeten bewijzen. Met name is me niet duidelijk hoezo chatbots dan niet kunnen simuleren dat ze zich in hun publiek verplaatsen, door hun naamwoordelijke stijl bij gelegenheid af en toe wat te variëren. Maar de bevindingen zijn zeker heel interessant, en kunnen ons denk ik vast iets leren over het verschil tussen mens en robot.