COLUMN - Na het eerste boerenbezoek aan de woning van minister Van der Wal liet Mark van den Oever van Farmers Defense Force zich interviewen door de Volkskrant. Op het hem geboden podium verkondigde hij dat boeren zeker door moeten gaan met het thuis opzoeken van politici en hun trillende kinderen. “Pussy’s zijn het” aldus Van den Oever. Een week later stonden er weer tractoren voor de deur van de minister. Dat dat niet kan dringt ondertussen in Den Haag wel door, maar waarom kan dat dan niet? Omdat het demonstratierecht niet voor tractoren geldt? Die boeren demonstreren toch gewoon? En dan ontaardt er weleens iets.
In die lijn van verdedigen zit een kleine misvatting over hoe we dat demonstratierecht zouden moeten opvatten. Die misvatting, die bij zowel links als rechts leeft, luidt: we hebben demonstratierecht en daarom mag iedereen overal demonstreren.
Gelukkig wordt die interpretatie van het demonstratierecht door de handhavers van de openbare orde niet gehuldigd. Dat wordt duidelijk zodra de ene demonstratie een andere demonstratie van tegenstanders uitlokt. Dan voelen burgemeester en het politiehoofd al snel nattigheid.
Stel, FvD kondigt een betoging aan. Baudet wil de moderne, drukke vrouw bevrijden van de stress die komt kijken bij het eventueel afbreken van een zwangerschap door abortussen niet meer toe te staan. Er wordt een tegendemonstratie aangekondigd. Een reactie van burgemeester en politie zal snel volgen. Beide demonstraties krijgen een andere plek toegewezen, zodat de demonstranten elkaar niet treffen en de politie de openbare orde kan handhaven.
Elementair onderscheid
Elementair daarbij is het onderscheid tussen het demonstreren tegen een (abstracte) overheid en demonstreren tegen andersdenkenden. Als je tegen politieke besluiten demonstreert, bij overheidsgebouwen of op publieke pleinen, dan zou dat demonstratierecht nagenoeg absoluut moeten zijn. En een minister in functie – dus niet de privépersoon – hoort bij die politieke instituties.
Maar het demonstreren tegen andersdenkenden is al snel problematisch. Demonstreert een groep mensen tegen één persoon dan is de boodschap al snel ondergeschikt aan de intimiderende situatie die voor het individu ontstaat. Zeker als het bij iemand thuis gebeurt. En bij de boeren die voor het huis van de minister staan krijg je zelden de indruk dat de demonstratie meer is dan een dekmantel voor intimidatie.
Maar ook een demonstratie tegen een groep andersdenkenden is onwenselijk als daarbij die groep wordt opgezocht. Denk aan de jaarlijkse anti-zwarte-piet-demonstraties. Een groep activisten die tegen zwarte piet is en tijdens de intocht betoogt tegen mensen die voor zwarte piet zijn. Ook hier moet je je afvragen of de demonstratie niet louter bedoeld is om te zoeken naar een confrontatie.
Confronteren
Daar kun je natuurlijk tegenin brengen dat een demonstratie altijd een confrontatie beoogt met andere opvattingen. Dat is waar. Een confrontatie met andere opvattingen maar niet met andere mensen. En evenmin op een manier die het die andere mensen onmogelijk maakt jouw demonstratie te negeren. Want net als bij het recht op vrije meningsuiting is het demonstratierecht geen recht om gehoord te worden. Demonstreren is niet hetzelfde als iemand in z’n gezicht schreeuwen.
En omdat dat recht om gehoord te worden niet bestaat, hebben acties die bedoeld zijn om aandacht te trekken onder dat demonstratierecht geen enkele legitimiteit. Het blokkeren van wegen, het omploegen van Natura 2000 gebied, het legen van je strontkar op de openbare weg – het zijn acties geen demonstraties. Daar moeten de autoriteiten op reageren met – als ze dat nog hebben – autoriteit. Door op te treden zoals ze tegen elke andere burger zouden optreden – bekeuren, wegslepen, en indien nodig arresteren en aanklagen.
Bescherm politici
Een demonstratie is een samenkomst van gelijkgestemden die hun eigen opvattingen ten gehore willen brengen. Een belangrijk recht. Maar als het doel van de samenkomst verandert en de organisatie vermeende tegenstander(s) gaat opzoeken, dan hebben we het niet meer over demonstreren. En het privé domein van politici (waar al teveel misgaat) is het eerste dat daar tegen beschermd moet worden. Want hoe onbenullig ze soms ook zijn, onze politici belichamen onze democratie. Demonstreren tegen de overheid kan op het Malieveld, op de Dam en op pleinen bij stadhuizen. Maar demonstreren bij de woning van politici moet strafbaar zijn. En we moeten ons afvragen of dat niet ook moet gelden voor het als demonstratie in groepsverband opzoeken van andersdenkenden.
Wat we van politici mogen verwachten
Maar daarmee is niet alles gezegd. We mogen van burgers verwachten dat ze het privédomein van politici respecteren. Maar ook van politici mogen we iets verwachten. Namelijk dat ze hun publieke taak respecteren en uitvoeren. En daar hoort bij, dat wordt weleens vergeten, dat je met mensen praat.
Niet dat je een bemiddelaar aantrekt, maar dat je zelf het land in gaat. Niet naar een partijbijeenkomst, maar naar een politieke bijeenkomst met gewone mensen. Denk aan wat ze in de V.S. een Town Hall Meeting noemen. Hoe vaak zou Rutte, over zaken die zo belangrijk zijn dat je ze chefsache moet noemen, zijn gaan praten met mensen in het land? Hoe vaak heeft hij gesproken met Groningers, met slachtoffers van het toeslagenschandaal, met migranten in onze opvang, met cultuur- en horecaondernemers tijdens de lockdowns, met boeren over de stikstofproblematiek? En niet achteraf, maar op het moment dat er iets besloten moest gaan worden.
Het niet meepraten is zo’n intrinsiek deel van onze politieke cultuur, dat we het zelfs gewoon vinden dat er achter gesloten deuren een regeerakkoord wordt geschreven dat in de jaren erna bijna alles bepaalt. Een akkoord waarover zelfs een groot deel van het parlement in het duister tast, tot er witte rook is en het nagenoeg in beton gegoten is. Dan mag er meegepraat worden over de uitkomsten van wat er besloten is. Het is aan politici dat te veranderen.
Reacties (28)
In laatste alinea staat bepaald waar bepaalt wel goed is.
In grote lijnen ben ik het eens met schrijver dezes.
Het in beslotenheid schrijven van een regeerakkoord is echter beslist geen voorbeeld van foute politieke cultuur. Alles in volstrekte openheid bespreken leidt ertoe dat er helemaal niks meer besloten wordt, en dat regeren uitsluitend reageren op en meegaan met geldend geblaat wordt.
Ook zou ik in de omgang met actievoerders zoals vele boeren nu, en ook bijvoorbeeld die blokkeerFriezen een tijdje geleden, graag zien dat er kamerleden zijn die begrijpen dat fascistische methoden als zodanig benoemd en bestreden moeten worden.
Het kwezelen over en goedpraten van dergelijke acties is een schandaal en een teken van een rubberen ruggegraat.
Ik ben het hier ook wel mee eens, en dat zie je ook in de VS, alle ’town hall meetings’ ten spijt, op de debatvloer van het congres komen geen oplossing voor grote problemen, dat zit ‘m allemaal in de koehandel in de achterkamertjes, en als het moet via de (aldaar disproportioneel machtige) uitvoerende macht die -een beroep doende op een of andere crisis- per decreet werkt of er een apparatsjik (Tzar) op zet.
Edit: Ook komt het daar vaak zat voor dat het ‘parlement’ pas vlak voor de stemming überhaupt een wetsvoorstel ziet, waarbij er dan door de ‘whip’ flink op partijdiscipline wordt gehamerd om maar gewoon akkoord te gaan. Noem het regeerakkoord light.
En hij heeft volkomen gelijk.
Al wekenlang kunnen boeren vrijwel ongestoord hun vernietigende antidemocratische terreur voortzetten zonder noemenswaardige arrestaties of inbeslagname van tractoren.
En Rutte is de grootste pussy.
Toen Fortuyn vermoord werd stond Wim Kok meteen op het podium. Als een minister van Rutte bedreigd wordt is Rutte in geen velden of wegen te zien.
Ondertussen begin ik ook te twijfelen aan wiens kant de politie nu eigenlijk staat. Ik heb niet de indruk dat ze alles uit de kast trekken om de trekkerterreur tegen te gaan. Terwijl Extinction Rebellion demonstranten binnen 20 minuten gearresteerd worden.
Ik weet niet of je de politie iets kan verwijten. Ze hebben simpelweg het materieel er niet voor. En zelfs het leger. Hoeveel tanks heeft Nederland nog? 20? Daar redt je het niet mee tegen duizenden trekkers. Want de vuurkracht van een tank kan met goed fatsoen ook niet ingezet worden.
Wat ook niet helpt. Op het platteland is er veel meer op de bezuinigd op de politie dan in de stad (lekker goedkoop). Den Haag heeft één groot machtsvaccuum gecreëerd op het platteland. De sukkels.
Dan koop je een paar aftandse truck met oplegger of zeecontainers plus een paar shovels en sluit je de boeren in tot alle bekeuringen betaald zijn en schadeclaims uitgedeeld.
En dat hoef je maar een keer per dag te doen voor maximum effect.
“During a three-day operation, Ottawa police deployed pepper spray and stun grenades to disperse crowds, towed away over 70 vehicles, and arrested 191 people, bringing a total of 389 charges against 103 of them. Three of the protest’s key organizers were arrested and charged with “mischief,” and two of them are now out on bail.”
Aanvoer verse troepen: 🤣🤣🤣
https://twitter.com/PetraDreves/status/1548402727457239040
Kick out Zwarte Piet is dit gaan doen nadat er jaren niets gebeurde, deze aanpak (maar vooral het hierdoor blootleggen van het racisme in Nederland) is juist het kantelpunt geweest in de hele discussie. Daarbij vind ik niet dat je dit ‘de groep opzoeken’ kan noemen. De demonstraties worden aangevraagd, KOZP houdt zich aan de toegewezen plekken en er wordt niet gescholden of gedreigd, alleen leuzen gescandeerd als “[stad] schaam je!” en “weg met zwarte piet”. Er vindt geen enkele intimidatie plaats. Ik heb zo’n demonstratie gezien en niets dan bewondering voor de terughoudendheid en rust die de demonstranten laten zien terwijl ze zo’n beetje standaard worden geïntimideerd door gewelddadige (racistische) tegendemonstranten, en ze door de gemeentes zo ver mogelijk uit het zicht worden opgesteld, waardoor het publiek er maar voor een klein deel iets van meekrijgt.
Dit voorbeeld gebruiken in deze discussie vind ik zeer ongepast.
Daarnaast moet het helemaal niet strafbaar zijn om bij een politicus’ huis te demonstreren. Ik ben er tegen dat te doen, maar waar leg je de grens? En wie bewaakt deze? Er waren nu al zat valide gronden om de boeren te arresteren zonder het strafbaar te maken, en ik moet er niet aan denken op wat voor een hellend vlak we ons begeven als het demonstratierecht op deze manier (vrij arbitrair) wordt beperkt.
Helemaal mee eens. De bewering dat die demonstraties gericht zijn ’tegen mensen die voor zwarte piet zijn’ is ook nog eens grote onzin. Ze zijn gericht tegen de manier waarop in de publieke ruimte, vaak gefaciliteerd door overheden zoals gemeentes, een kinderfeest wordt gevierd. Tegen het feit dat kinderen onontkoombaar worden geconfronteerd worden met een traditie die overal elders in de beschaafde wereld als achterlijk wordt beschouwd.
Is iets gelijk weer ‘grote onzin’ Hans, als het niet geformuleerd staat zoals jij blieft?
Het ging me niet om de formulering, maar om de feitelijke onjuistheid.
“Onze demonstraties tijdens de Sinterklaasintocht zijn dan ook gericht op de aanwezige volwassenen…” (zie: https://kozwartepiet.nl/veelgestelde-vragen/) en dan natuurlijk niet de volwassenen die het met KOZP eens zijn, maar degene die voor een zwarte piet zijn.
KOZP demonstreert tegen iets dat werkelijk gebeurt, dat zij als kwetsend ervaren en waar zij (of in elk geval hun kinderen) onontkoombaar mee worden geconfronteerd. Dat is iets heel anders dan demonstreren tegen een mening over dat gebruik. Ze demonstreren tegen wat volwassenen doen, niet tegen wat ze denken. Het ene is redelijk en het andere is onredelijk. Het ene is de realiteit en het andere is een extreemrechts frame (‘Je mag zwarte piet niet meer leuk vinden’). Je zou je echt eens af moeten vragen hoe het kan dat je zo’n frame overneemt (want volgens mij ben je niet extreemrechts) in een blogstuk dat helemaal niet over zwarte piet gaat.
Zwarte Piet ziet er zeer kindvriendelijk uit vergeleken met zijn evenknie Krampus.
En Hadji Firoez van het Noroez feest, dat 300 miljoen mensen vieren, ziet er nogal uit als onze zwarte piet, inclusief zwartgemaakt gezicht en soms rode lippen.
Ben het grotendeels met je eens Joost, over de opstelling van KOZP. Zij zijn ook zeker niet degene die in dergelijke situaties intimideren. En ze bepalen zelf ook niet of hun demonstratie wordt goedgekeurd. Dus ik zou hen niks willen verwijten.
Maar stel nu dat er een keer iets gebeurt. Dat een zwarte-piet-lievende ouder een trap verkoopt aan een KOZP demonstrant en die belandt in coma in het ziekenhuis. Dan kan je die ouder met pek en veren besmeuren, maar dan illustreert het voor mij ook dat de autoriteiten hadden moeten voorkomen dat die ‘demonstratie’ uberhaupt plaats kon vinden. KOZP zoekt de confrontatie met die ouders en dat is voor henzelf waarschijnlijk het meest onveilig. En dat moeten de autoriteiten, in dit geval ten behoeve van de veiligheid van de KOZP demonstranten niet toestaan. Dat is niet wat demonstreren zou moeten zijn.
Juist bij een demonstratie, waarbij opvattingen erg kunnen botsen, moet je voorkomen dat het uitloopt op een fysieke botsing.
Overigens moet ik wel zeggen dat ik de naam, Kick Out Zwarte Piet, niet erg handig gekozen vind als je een vreedzame verandering beoogt. Dat terzijde.
Sorry, maar ik vind je argumentatie complete onzin. Je wil nu dat een demonstratie verboden wordt als omstanders het oneens zijn met de demonstratie en dan misschien agressief kunnen worden.
Ten eerste zijn de demo’s van KOZP *niet* gericht op ouders, maar op de gemeentes. Er wordt niemand individueel aangesproken. Ten tweede, ja, dan besmeur je die ouder met pek en veren. Hij begaat een misdrijf. We leven in een land waar je mag demonstreren, ook als de meerderheid het met je standpunt oneens is. We weten ook dat er nogal wat racisten rondlopen in Nederland. Demonstraties van BLM maar verbieden? Je weet maar nooit of er iemand agressief wordt! Er zijn ook een heel stel Poetinfans in Nederland. demo’s tegen de oorlog in Oekraine maar verbieden? Linke soep hoor.
Tegelijk weten we ook dat linkse mensen meestal niet agressief worden, dus een extreemrechtse demo kan dan gewoon doorgaan.
Het is maar een zijstraat, maar wie gaat dan bepalen wat er gevaarlijk is? De overheid? Alsjeblieft niet.
Blijf met je poten van het demonstratierecht af.
Het zijn geen omstanders, maar mensen aan wie de boodschap gericht is. Ze willen hun tegenstanders confronteren met hun boodschap. – “Onze demonstraties tijdens de Sinterklaasintocht zijn dan ook gericht op de aanwezige volwassenen…” (zie: https://kozwartepiet.nl/veelgestelde-vragen/) En de vraag is of je het dan een demonstratie moet noemen, of het opzoeken van een confrontatie. En in het tweede geval zou er m.i. geen toestemming voor een ‘demonstratie’ gegeven moeten worden.
Ik pleit niet voor het verbieden van demonstraties, maar voor het expliciet definieren wat als demonstratie geldt en wat niet. En het opzoeken van tegenstanders zou m.i. niet als demonstratie moet worden gedefinieerd. En dat betekent dus niet dat je demonstraties tegen de Oorlog in Oekraine moet verbieden – tenzij daarbij Russen thuis worden opgezocht. Ook BLM-demonstraties moet je niet verbieden, tenzij daarbij racisten thuis worden opgezocht. En omgekeerd precies hetzelfde.
Met links of rechts heeft dat niets te maken. Het gaat erom dat de overheid moet voorkomen dat onder het mom van ‘demonstratie’ tegenstanders worden opgezocht wat tot escalatie en geweld leidt.
Mocht er in de V.S. nog eens een burgeroorlog uitbreken, dan zou de aanleiding best twee demonstrerende groepen kunnen zijn die het op elkaar gemunt hebben. Twee groepen die teveel vrijheid krijgen vanwege hun demonstratierecht, met een gewelddadige afloop. Een overheid moet dat wat mij betreft voorkomen.
Het is niet helemaal waar dat er geen recht is om gehoord te worden: volgens het internationaal recht moet de overheid haar best doen een protest toe te staan binnen hoor- en gezichtsafstand van de doelgroep (‘sight and sound’-principe). Dus KOZP, bijvoorbeeld, mag niet op grote afstand worden gezet van de Sinterklaasoptocht, wat wel regelmatig is gebeurd. Je hebt wel het recht je vingers in je oor te stoppen natuurlijk.
Verder lijkt het me heel gevaarlijk als er in het kader van demonstratierecht onderscheid naar ontvanger van de boodschap (Staat vs. andere groepen burgers) wordt gemaakt. De Staat moet zich verre houden van inmenging in doelen en inhoud van demonstraties (nogmaals, zolang het niet strafbaar is). En nee, bij een woning van een politicus gaan staan om een gesprek af te dwingen is geen demonstratie.
Dat stukje internationaal recht kende ik niet. Maar het gaat me er ook niet om wat nu wet is, maar wat wet zou moeten zijn. En wat mij betreft is dat ‘sight and sound’ – principe een slecht idee. De politie houdt zich daar ook niet aan als ze twee demonstraties bij elkaar weghoudt. Terecht wat mij betreft.
‘De staat moet zich verre houden van doelen en inhoud van demonstraties’ zeg je en dat ben ik met je eens. Maar er is een punt waarop iets geen demonstratie meer is. En dat is evident in het geval van een thuisbezoek van een politicus, maar is volgens mij ook het geval wanneer een demonstratie heel gericht andersdenkenden opzoekt. Je kunt heel veel met je demonstratierecht doen, voordat je zover gaat dat je andersdenkenden gaat opzoeken om ze in hun gezicht te vertellen wat jij ergens van vindt. Het zoeken naar een confrontatie is iets anders dan een demonstratie in mijn ogen.
Tot slot wat betreft de rol van de overheid. De meeste individuele vrijheden zijn, bij mijn weten, tot stand gekomen in de verhouding tussen de machtige staat en de machteloze burger. Die vrijheden houden traditioneel de staat in het gareel. Dus het verschil tussen iets vinden over wat de staat doet, of andere burgers doen, vind ik tamelijk principieel.
Dat is nog burger vs. burger. Een voorbeeld van burger vs. overheid is dat de republikeinen op koninginnedag koningsdag op een achterafpleintje worden gezet, of dat twee individuen, die in de massa verdronken, preventief van de Dam worden afgevoerd.
KOZP is geen burger tegen burger.
Over bedreigingen: Piet Hein Donner antwoorde (2005?) ooit eens op een vraag van “wat nu als u neergeschoten wordt?” Zijn kordate en kalme antwoord was: dan komt er een nieuwe minister van binnenlandse zaken.
En er zijn faciliteiten voor safehouses en goede beveiliging. Daar hebben de diensten in Nederland al ruime ervaring mee met andere politici.
Er is niets nieuws aan de hand.
Ad van der Stok legt haarfijn uit waarom boeren ter ver gaan in hun manier van demonstreren. Hier waarom de boeren zichzelf ook inhoudelijk volstrekt belachelijk maken. Ze verdedigen een systeem waar ze zelf het slachtoffer van zijn: https://marcvandersterren.nl/2022/07/06/boeren-zorgen-voor-eten-en-voor-honger/
Lekker populistisch stuk schrijven met zijn “Syndroom van Fahr” en agri-maffia.
Hij zegt dat de protesten in 1971 niets hebben geholpen en dus dat deze protesten ook niet zullen helpen. Mijn gevoel is: we zullen nog wel eens zien.
De maatregelen sloegen in als een bom Gebrek aan perspectief is er nu. Door te blijven zitten en niets te doen komt er ook niet automatisch nieuw perspectief
Dat kun jij wel zo vinden, maar het is een feit dat de boeren in de tang zitten van zowel hun leveranciers als hun afnemers: Dat zijn dan ook meteen de enige die nog gebaat zijn met doorgaan op deze weg. Maar het zijn ook allebei zeer lobbykrachtige partijen.
En voor dat laatste is de politiek (en die kliek van Rutte in het bijzonder) nu eenmaal erg gevoelig.
Één lobbyist legt in dit land blijkbaar meer gewicht in de schaal dan honderdduizend voorkeurstemmen op een kieslijst.
@beugwant: De meesten begrijpen dat we niet door kunnen op dezelfde weg, maar de voorgestelde maatregelen zijn zo rigoureus dat de boeren in verzet komen.
En ja: In Den Haag en Brussel wemelt het van de lobbyisten. Kort geleden was er nog dat schandaal met Nelie Kroes en Über. Nederland is een lobbycratie. Aan veel dingen zit een luchtje, wetten worden voorgekookt, enzovoort, enzovoort.
“Staalfabrikant Tata Steel Nederland, een van de grootste uitstoters van ons land, wil in 2045 klimaatneutraal zijn. Daarvoor heeft het bedrijf vrijdag een intentieverklaring ondertekend met de provincie Noord-Holland en twee ministeries.”
Dat is nogal rigoreus, maar het is slechts een intentieverklaring en 2045 is nog ver weg.
Maar Tata Steel erkent ten minste dat ze een probleem zijn. Zo niet de boeren die nu blokkeren en onze ruimte kapen door het vol te hangen met omgekeerde vlaggen. Alle plannen moeten 100% van tafel.
@Frank789: Ik weet niet of alles van tafel moet, maar de beroemde stikstofkaart van van der Wal is al ingetrokken. De boeren willen gewoon perspectief en daar vechten ze voor. Er is al een 30% reductie van stikstof gehaald zijn door de landbouw en nu zou er ineens een acuut probleem zijn. De logica ontgaat velen. Niet dat er niet nog meer reductie moet komen. Die komt er namelijk ook.
En de boeren zijn gewend aan regels. Regels komen er al meer dan 30 jaar uit Brussel. Dat is niet iets nieuws.
En waarom krijgt Tata zoveel tijd? In Zweden staat al een groene staalfabriek, ze hoeven dat concept alleen maar te kopiëren.
De landbouw produceert gelukkig geen Chroom-6.
Dat riepen die blokkeerboeren, dat ze bleven blokkeren tot alle plannen van tafel waren.
Welnee. Een enkele provincie zegt dat ze hem niet gebruiken om de boeren te paaien, maar actie moeten ze ondernemen, linksom of rechtsom, en op de plekken waar de overlast het grootst is.
Er is nu gewoon “ineens” een minister die de rechterlijke uitspraak serieus neemt en echte plannen gaat maken over een al 30 jaar slepend probleem. Dat een probleem in omvang is afgenomen betekent niet dat het ok is.
Dus dat fameuze “boerenverstand” bestaat helemaal niet?
En wat wil je hiermee nu duidelijk maken? En grote stromen subsidie ontaarden doorgaans in uitgebreide regelgeving, dus dan staan de boeren op nummer 1 voor regelgeving.
Geen idee. Maar dat verandert niks aan de stikstof van de boeren.