Slaap en school

ACHTERGROND - Het was een leuk berichtje, dat verschillende media haalde (zoals, zoals): uit een profielwerkstuk van twee middelbare-school-leerlingen, Amy Pieper en Anne Siersema, was gebleken dat schooltijden niet aansluiten bij het bioritme van tieners.

Voor hun schoolprestaties is het beter als leerlingen later mogen beginnen. De Nieuwe Veste in het Overijsselse Hardenberg heeft dat advies ter harte genomen en start vanaf volgend schooljaar een uur later met de lessen.

Het aardige is dat de twee leerlingen dit ontdekten met eigen onderzoek onder hun medescholieren. Ze constateerden dat hoe eerder op een dag leerlingen een proefwerk moeten doen, hoe lager ze scoren. Daarbij geldt dan nog dat kinderen met een vroege biologische klok het beter doen dan kinderen met een latere klok. En dus gaat hun oude school nu experimenteren met latere lessen.

Hartstikke goed en ook goed naar buiten gebracht: de media berichtten allemaal dat het algemene patroon al langer bekend was. Zelf herinnerde ik me dat ik het had gelezen Het innerlijke uurwerk van Till Roenneberg. Het was een van de punten die ik eruit lichtte toen ik het boek twee jaar geleden besprak. Als ik mezelf mag citeren:

Pubers leven extreem laat, en meer dan eens wijst Roenneberg erop dat het veel verstandiger zou zijn als kinderen later naar school zouden gaan. Dat leraren al om half negen kunnen beginnen, wil nog niet zeggen dat leerlingen op dat moment al openstaan voor nieuwe informatie.

Het is echter geen inzicht van pas twee jaar geleden. In Zandvoort geeft De School al zes jaar, sinds 2008, onderwijs op biologisch normalere tijden. Hendrik Spiering van het NRC Handelsblad was zo aardig nog verder te zoeken en ontdekte dat op 25 september 1999 al in de krant had gestaan dat schoolkinderen niet te vroeg in actie moeten komen.

1999! Dat betekent dus dat we als samenleving, om eens een flauwe woordgrap te maken, al vijftien jaar zitten te slapen. Door almaar vast te houden aan een vroeg arbeidsritme, stellen we jonge mensen onvoldoende in staat hun talenten te ontplooien. En niet alleen kinderen. Ook op latere leeftijd zijn er problemen. Zo’n 60% van de werknemers begint vroeger dan ze volgens hun biologische klok zouden moeten en hebben het weekend nodig om slaap in te halen. We zouden vermoedelijk minder verkeersongelukken in de ochtendspits én een hogere arbeidsproductiviteit hebben als kantoormensen in staat worden gesteld hun werktijden zelf in te richten.

We hebben het hier over snoeiharde biologische conclusies met belangrijke consequenties voor onze gezondheid en het functioneren van de economie. Conclusies die we blijkbaar niet onder ogen durven te zien. De vraag is waarom.