Slaap en school

Het was een leuk berichtje, dat verschillende media haalde (zoals, zoals): uit een profielwerkstuk van twee middelbare-school-leerlingen, Amy Pieper en Anne Siersema, was gebleken dat schooltijden niet aansluiten bij het bioritme van tieners. Voor hun schoolprestaties is het beter als leerlingen later mogen beginnen. De Nieuwe Veste in het Overijsselse Hardenberg heeft dat advies ter harte genomen en start vanaf volgend schooljaar een uur later met de lessen. Het aardige is dat de twee leerlingen dit ontdekten met eigen onderzoek onder hun medescholieren. Ze constateerden dat hoe eerder op een dag leerlingen een proefwerk moeten doen, hoe lager ze scoren. Daarbij geldt dan nog dat kinderen met een vroege biologische klok het beter doen dan kinderen met een latere klok. En dus gaat hun oude school nu experimenteren met latere lessen.

Foto: epSos .de (cc)

Het innerlijke uurwerk

RECENSIE - Waarin de auteur, zelf gedreven door een afwijkende biologische klok, zich vastbijt in Het innerlijke uurwerk, een boek over het menselijke ritme.

In de laatste jaren van de vorige eeuw werkte ik in Rijswijk. Dat was nog niet zo gemakkelijk, want ik woon in Amsterdam. Ik moest onzalig vroeg opstaan, kwam moe aan op kantoor, had sloten koffie nodig om de dag door te komen en kreeg weinig werk gedaan. Mijn collega’s waren allemaal stukken efficiënter. Dan volgde de treinrit naar huis, maar als ik daar eenmaal was, blaakte ik ineens van energie, tot ik om twee uur ’s nachts naar bed ging. Om kwart voor zeven ging de wekker weer, waarna de cyclus opnieuw begon. Ik was eeuwig moe. Alleen op zaterdag en zondag, als ik kon uitslapen tot een uur of twaalf, voelde ik me redelijk fit.

Wat ik destijds niet wist, was dat mijn biologische klok later loopt dan die van de ideale kantoormedewerker, die de meeste energie heeft tussen negen en vijf. Ik heb mezelf vaak mijn egoïsme verweten – waarom kon ik voor mijn collega’s niet evenveel energie opbrengen als voor mijn werk ’s avonds? – en gedacht dat ik lui was. Pas een paar jaar geleden ontdekte ik dat mijn Delayed Sleep Phase Syndrome genetisch bepaald is, en dat het niets heeft te maken met egoïsme of gebrek aan wilskracht. Dat zijn moralistische praatjes.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Dioboss (cc)

Tik tak: waarom loopt onze biologische klok te langzaam?

COLUMN - Waarin Max Molovich antwoord hoopt te krijgen op een vraag waar hij al een tijdje mee rondloopt: waarom hebben wij een biologische klok die iets te langzaam tikt?

Het tv-programma Labyrint ging gisteren over de biologische klok. En dan niet de biologische klok die ervoor zorgt dat vrouwen op een gegeven moment kindertjes willen. Maar over de biologische klok die ons lichaam elke dag op een vast tijdstip vertelt dat het slaap moet gaan krijgen of juist wakker moet worden.

Die biologische klok staat ingesteld op 24 uur per dag. Een onderzoeker onderzocht wat er gebeurde als je mensen laat denken dat een dag 28 uur duurt. Dit doe je door mensen in een afgesloten ruimte op te sluiten en het dag- en nachtritme te verleggen door het op andere tijden licht te laten zijn en ze op andere tijden te eten te geven. Gevolg: de hoofdklok blijft dezelfde tijden aanhouden alleen raken er heel wat andere klokken (die van het maag-en-darmstelsel bijvoorbeeld) enigszins ontregeld, met allerhande problemen als moeheid en obesitas tot gevolg, om het even samen te vatten. 

Mijn interesse was gewekt: ik loop al jaren rond met een vraag over ons dag-en-nacht-ritme die ik maar niet beantwoord. Helaas is mijn vraag ook tijdens deze uitzending van Labyrinth niet beantwoord. Vandaar dat ik ’m maar even hier stel. Wellicht zit er onder de lezerschare van Sargasso nog een bioloog die mij kan vertellen wat ik nu wel eens zou willen weten.