ELDERS - De echte ‘welfare queens’ van Amerika zijn te vinden in het bedrijfsleven.
Een ‘Cadillac-driving welfare queen’ is in het Amerikaanse politieke vertoog een mythische grootontvangster van overheidsuitkeringen die er zodanig goed van weet te leven dat ze met een dikke auto onder haar – uiteraard zwarte – kont haar talloze welfare checks kan komen innen. De ‘welfare queen’ is zodoende – net als haar mannelijke equivalent, de ‘strapping young buck using food stamps to buy T-bone steaks’ – het grote angstbeeld van de hardwerkende belastingbetaler die zijn zuurverdiende centen niet graag naar luie, profiterende uitvreters ziet gaan.
Zowel de ‘welfare queen’ als de ‘strapping young buck’ werden gepopulariseerd door Ronald Reagan tijdens de Republikeinse presidential primaries van 1976 (die Reagan uiteindelijk zou verliezen van Gerald Ford). Dat Reagan het hierbij met de waarheid niet zo nauw nam, spreekt eigenlijk al voor zich.
Dat wil echter niet zeggen dat de VS helemaal geen ‘welfare queens’ kennen. Grote Amerikaanse fastfoodketens betalen hun werknemers namelijk een zodanig laag loon dat andere belastingbetalers maar liefst zeven miljard dollar per jaar mogen ophoesten om de aanvullende uitkeringen, gesubsidieerde ziektekostenverzekeringen en belastingsubsidies te betalen die deze werknemers nodig hebben om niet volledig in armoede weg te zinken. Alleen al de werknemers van McDonalds ontvangen zo’n 1,2 miljard dollar per jaar aan allerlei uitkeringen en subsidies van de Amerikaanse overheid. Werknemers van deze fastfoodmoloch die vervolgens bellen naar de ‘McResources Line’ (zo heet-ie echt) met financiële vragen worden dan ook direct en schaamteloos doorverwezen naar allerlei federale hulpprogramma’s. Uiteraard staat het laatste jaarverslag (pdf) van McDonald’s vol met juichende groeicijfers.
McDonald’s is echter niet het enige bedrijf dat een fijne winst weet te realiseren over de rug van de gewone belastingbetaler. Meer dan tien procent van de grootste Amerikaanse bedrijven betaalt namelijk nul procent aan winstbelasting. En dat was heus niet omdat deze bedrijven allemaal verlies draaiden.
Afgelopen week werd tevens bekend dat de Amerikaanse megabank JP Morgan Chase een voorlopige schikking heeft getroffen met het Openbaar Ministerie ten bedrage van maar liefst dertien miljard dollar wegens de verkoop van dubieuze hypotheekproducten in de aanloop naar de financiële crisis. Indien de werkelijke schade in ogenschouw wordt genomen, is deze recordboete echter naar schatting een factor 22 te laag. Wie draait dus op voor de rest? Hint: niet die bedrijven die nul procent belasting betalen.
Zijn er nog financiële lichtpuntjes voor de gewone Amerikaan? Jawel: dankzij de Affordable Care Act komt een betaalbare ziektekostenverzekering – ondanks serieuze problemen met de website waarop mensen zich voor een verzekering kunnen aanmelden – voor steeds meer Amerikanen binnen bereik. Bij Fox News hebben ze hun strijd tegen het helse socialisme van betaalbare gezondheidszorg echter nog niet opgegeven. Om de Amerikaanse bevolking van de verschrikkingen van Obamacare te overtuigen, had host Sean Hannity een aantal gasten naar zijn studio gehaald om hun horrorverhalen in de openbaarheid te brengen. Maar achteraf bleek er – vanzelfsprekend – van alle klachten niet bijster veel te kloppen:
First I spoke with Paul Cox of Leicester, N.C. He and his wife Michelle had lamented to Hannity that because of Obamacare, they can’t grow their construction business and they have kept their employees below a certain number of hours, so that they are part-timers.
Obamacare has no effect on businesses with 49 employees or less. But in our brief conversation on the phone, Paul revealed that he has only four employees. Why the cutback on his workforce? “Well,” he said, “I haven’t been forced to do so, it’s just that I’ve chosen to do so. I have to deal with increased costs.” What costs? And how, I asked him, is any of it due to Obamacare? There was a long pause, after which he said he’d call me back. He never did.
Fox News en corporate America doen zo ergens wel denken aan meneer pastoor en de fabrieksdirecteur, waarbij laatstgenoemde tegen de eerste zegt: ‘Houd jij ze dom, dan houd ik ze arm.’ Of, om met Alphonse Karr te spreken: ‘Plus ça change, plus c’est la même chose.’
Afbeelding: White House Photo Office/Wikipedia
Reacties (22)
“3e alinea: Fastfoodketens ………”
Helemaal een gotspe, als men bedenkt dat deze “obesitas-productencenten” voor een zeer groot deel oorzaak van de ziektekosten zijn ;-)
Je snijdt hier een goed punt aan, namelijk dat er aan de onderkant van de inkomensverdeling zoveel subsidies bestaan, dat het nauwelijks loont voor werknemers om meer te verdienen. Ze lopen dan immers allerlei subsidies mis.
Ik begrijp alleen niet helemaal waarom McDonalds hier precies de bad guy is. Die belastingconstructies zijn meestal bedacht door goedbedoelende politici die graag willen dat mensen met een laag loon extra geld krijgen. Als McDonalds haar werknemers op dit soort constructies wijst, dan lijkt me dat vriendelijk van de fastfoodgigant. Het alternatief lijkt namelijk dat de werknemers dit geld niet ontvangen en dus armer zijn. Is het niet logischer om een beschuldigende vinger naar de politici uit te steken?
@2:
Enig idee wie de campagnekassen van die “goedbedoelende politici” steunen ;-)
@2: Je begrijpt de issue niet. Vaak worden medewerkers verplicht om beschikbaar te blijven op een nul-urencontract. De werkgever zorgt er echter voor dat de werknemer niet voldoende werk krijgt om van rond te komen. Door de constructie kan de werknemer ook niet een tweede (of derde) baan aannemen en wordt zo verplicht om aan te kloppen bij de overheid. De werkgever kan zo zijn werknemers opgeven als deeltijdwerkers waardoor hij onder een boel werknemerstoeslagen uit kan komen. Zo financiert de belastingbetaler mee aan de gigantische winsten van deze multinationals.
@2:
McDonald’s zou ook zijn werknemers een fatsoenlijk uurloon kunnen betalen, zodat deze werknemers niet bij de overheid hoeven aan te kloppen. En gezien de winsten van deze (en andere) fastfoodbedrijven kan dat gemakkelijk.
Niettemin heb je inderdaad een punt dat politici het nodige te verwijten valt, namelijk dat ze geen fatsoenlijk verplicht minimumloon invoeren.
Maar goed, door dat niet te doen, kan een bedrijf als McDonald’s ermee wegkomen zijn werknemers een hongerloontje te betalen – en dat is goed voor de winstmarge. Probleem is natuurlijk wel dat andere belastingbetalers dus indirect McDonald’s riante winstmarge in stand houden.
Nogmaals: het bovenstaande is simpelweg niet wat er aan de hand is. Werknemers willen enkel een loon waarmee ze – zonder overheidssteun – boven de armoedegrens uit kunnen komen. Dat zou toch niet te veel gevraagd moeten zijn.
@5: Ik weet niet zeker of je de werknemers van McDonalds heel erg zou helpen door een hoger minimumloon. Ik denk eerder dat een hoger minimumloon ervoor zorgt dat McDonalds zal overwegen om over te stappen op machines in plaats van personeel. Dit gebeurt deels ook al (http://momentummachines.com/).
Behalve natuurlijk als je het minimumloon koppelt aan een flinke arbeidskorting (denk aan de earned income tax credit (EITC) van Clinton). Maar dan vraag ik me weer af wat er precies het verschil is tussen McDonalds die zijn werknemers veel betaalt en de belasting terugkrijgt, of McDonalds die weinig betaalt en dat de werknemers de belasting terugkrijgen.
@6:
@6:
De keuken van een McDonald’s is al ongeveer zo ver geautomatiseerd als met de huidige stand van de techniek haalbaar is. Zie bijvoorbeeld het tweede citaat in dit stuk.
Maar afgezien daarvan, vind ik het wel grappig dat je het geen punt vindt om te schuiven met lagere lonen, hogere lonen, belastingvoordelen en aanvullende uitkeringen, maar dat tegelijkertijd de gesubsidieerde winstmarge van een groot bedrijf onaantastbaar is.
Dan klopt er toch iets niet, zou ik zeggen.
@8: Hier vind ik dat je me niet netjes interpreteert en me woorden in de mond legt. Ik geef nergens aan dat de winstmarge van een bedrijf heilig is, en ik zeg ook niet dat bedrijven subsidie moeten ontvangen.
Wat ik wel aangeef is dat ik verwacht dat McDonalds minder mensen zal aannemen als de minimumlonen omhoog gaan, behalve wanneer je dit aan belastingvoordelen koppelt. Maar uit je stuk maak ik op dat je geen subsidies aan lage lonen mag geven omdat bedrijven die deze mensen aannemen hier ook van profiteren.
@9:
Dat heb je dan niet goed opgemaakt.
Ik vind dat (dik) winstgevende bedrijven hun werknemers een living wage zouden moeten betalen in plaats van het aan de rest van de samenleving over te laten om deze werknemers uit de armoede te halen.
@9:
Zelfs als als men als een egoïst naar naar kijkt:
Wat heb ik aan een “goedkoop” product (welk dan ook), als ik de “korting” verkregen door subsidies via mijn belasting alsnog betaal.
Bovendien betaal ik eigenlijk nog meer, o.r. dat de aandeelhouders ook meegenieten, in de vorm van dividend ;-)
@6 Het is natuurlijk een bedrijfskeuze om werkkrachten door automaten, als investeringskosten, afschrijvingstijd en kosten om de machine draaiende goedkoper blijken te zijn dan het betalen van loon aan werknemers. Ja, dat verandert natuurlijk met een hoger minimumloon.
Er zit gevoelsmatig ook wel een punt in de boekhoudkundige benadering van het ‘inkomen’ van de werknemer. Of dat nou voor of na ‘behandeling door de overheid’ is, zou vanuit dat oogpunt weinig uitmaken: de werknemer zou evenveel moeten krijgen en het bedrijf evenveel betalen.
Ik ben echter bang dat die benadering niet zo opgaat: denk maar niet dat bedrijven er zo tegenaan kijken. Die zullen niet ‘in ruil’ voor een lager minimumloon meer belasting willen betalen ‘om het de overheid op te laten lossen’. Belastingen halen de winst naar beneden, lonen ook, allebei minimaliseren is vanuit dat ‘winstoogmerk’ ook wenselijk, dat is ook wat wordt gesteld in #1: van 500 topbedrijven, zijn er 57 die 0% belasting betalen of zelfs geld toe krijgen van de belasting.
Daarnaast maakt het ook uit voor de waardigheid van de werknemer: als jij met een baan niet genoeg geld kan krijgen om jezelf, laat staan een ander, te ondersteunen, hoe denk je dan dat je je voelt. Zeker in een land waarin wordt gesteld dat je door hard werken alles kunt bereiken. Ook vraag ik me dan af, als je in zo’n samenleving woont, wie je dan voor de gek houdt. Daar is (langdurige) werkloosheid een schande, dus oke: je hebt een baan, maar je zit nog steeds uit dezelfde ruif te eten als de werklozen. Er zit dan weinig verschil tussen werkloosheid en het oude Engelse workhouse, met de uitzondering dat de laatste door de staat zijn opgezet en meestal verlies leden en de Mac grote winsten maakt, kennelijk ten koste van de staat.
Dus: omdat de werknemers van de Mac de broek niet op kunnen houden met het loon dat ze krijgen, moet de overheid dat doen. Dat, terwijl het bedrijf voldoende financiele middelen heeft om wel genoeg loon te betalen om de werknemers de broek op te laten houden.
Dan heb ik nog de volgende overweging voor jou: De overheid wil voorzien een menswaardig bestaan voor haar burgers, daar is geld voor nodig. Hoe meer burgers ‘opgetild’ moeten worden naar een menswaardig bestaan, hoe meer geld. En waar komt dat geld vandaan? Van bedrijven, onder andere die, die hun werknemers niet genoeg loon betalen voor zo’n bestaan. Mij lijkt het dan toch wel een beetje alsof ‘big business’ ‘big government’ in stand houdt. Hopelijk hoef ik niet met voorbeelden te komen dat als de overheid een menswaardig bestaan niet als taak ziet, de bedrijven deze taak op zich nemen. Want dat doen ze niet, al willen sommige vrije-marktvoorstanders nog wel eens doen laten geloven dat bedrijven dan wel ineens morele entiteiten worden.
Dat sommige taken door machines overgenomen kunnen worden, wil ik best geloven.
Maar het punt is dat (volgens het artikel) MacDonalds minder premies betaalt door mensen een deeltijd-contract te bieden.
Dan beloont de wetgever in de VS ongewenst gedrag.
@13 Oh ja, een opmerking over de overheidsregels wou ik ook nog maken: Je kunt een bedrijf, dat in mijn opvatting typisch amoreel (dus niet immoreel) is, niet echt verwijten dat het immorele dingen doet, binnen de ruimte die ze daarvoor is geboden (door de overheid).
Als grote bedrijven een weg zien om geen belasting te betalen, dan vind ik dat slecht. Ik kan het ze echter niet kwalijk nemen, omdat ze geen geweten hebben. Mensen hebben geweten, mensen maken ook de keuzes die het bedrijf (voor buitenaf) lijkt te maken, maar toch lijkt het me handiger om bedrijven als aparte wezens te zien, als behaviorist. Ik vind dat ook die bedrijven ‘gewoon’ hun belasting moeten betalen, en naar wie kijk ik dan: de overheid. Die had het moeilijker of onmogelijk moeten maken om immoreel te handelen.
++ voor reacties van Folkward.
Zelf heb ik onderzoek gedaan naar ‘stadswerkhuizen’ zoals ze hier in Nederland waren gedurende de 19e eeuw. Vaak hadden ze een ondernemer in de hand genomen als uitbater, die gesubsidieerd werd door het stadsbestuur. Er werden meestal geen winsten behaald. Wèl winst ging naar de genoemde ondernemer.
@14:
Misschien niet, maar je kan het de mensen die het bij die bedrijven voor het zeggen hebben wèl verwijten.
Waarbij (moreel) verwijten uiteraard nog iets anders is dan (juridisch) ter verantwoording roepen.
Ha Folkward, dank voor je opmerkingen, volgens mij kan ik het prima met je eens zijn. Je daagde me nog uit tot nadenken met deze opmerking: ‘Dan heb ik nog de volgende overweging voor jou: De overheid wil voorzien een menswaardig bestaan voor haar burgers, daar is geld voor nodig.’
Dit is ten dele waar. Er bestaan wel mogelijkheden om dit te doen zonder dat dit meteen geld kost. Als je er immers voor kunt zorgen dat werknemers goedkoop worden voor bedrijven, dan gaan ze misschien aan het werk en hoef je geen uitkering of bijstand meer aan ze te betalen. Je kunt dan bijvoorbeeld denken aan een arbeidskorting, waardoor mensen bereid zijn voor een lager bruto loon bij een bedrijf te gaan werken. Je ontvangt als overheid dan minder belasting per werknemer, maar als er genoeg extra mensen gaan werken, kun je er door een grotere belastinggrondslag en minder uitkeringen toch op vooruit gaan.
@16 Ja, maar dat is dus een beetje de grap. De mensen die de leiding hebben en dus (morele of immorele) keuzes maken zijn doorgaans niet als rechtspersoon aansprakelijk. De persoon die de keuze maakt, is niet degene die verantwoordelijk is voor de gevolgen ervan. Er zijn uitzonderingen qua bedrijfsvorm, en je moet het erg bont maken als directeur van een BV wil je toch nog aangeklaagd worden voor je dubieuze praktijken. En dan nog kun je eronderuit komen. Een moreel verwijt komt slechts zo ver, de meeste ‘bazen’ zullen het succes op zichzelf af laten schijnen, maar de schulden op het hele bedrijf afschuiven. En dat kan, en dat mag van de wet.
@18
Je opmerking is typisch. Voor het vervolg heb ik meteen ook even benadrukt. Het goedkoper maken van werknemers, zonder het (directe) loon omlaag te halen, is mogelijk door ‘extraatjes’ niet door de werkgever te laten betalen. Het sleutelwoord in deze is: meteen. Wanneer ‘extraatjes’ zoals de sociale premies en het pensioen niet worden afgedragen, is dat nu goedkoper voor de werkgever. In principe heb je dan inderdaad hetzelfde geld aan meer werknemers te besteden: minder werkloosheid, minder uitkeringen, gegeven dat het loon wel menswaardig loon is. De effecten uiten zich echter pas later: ziekte en werkloosheid zullen wanneer ze wél intreden des te zwaarder aankomen (omdat de werknemer op een kleed- en eetgeldloon geen behandelingen kan betalen). Eenzelfde iets geldt voor het pensioen: effecten zullen pas later naar buiten komen: ouderen die baantjes zoeken en doen om hun riem op te houden, maar daardoor moeten competiteren met tieners. Banen die ze lichamelijk ook breken, wat de gezondheidskosten weer omhoog drijft. Als maatschappij zou je dat niet moeten willen, volgens mij, dan ben je ongezonder. Op termijn betaalt de samenleving dan de kosten (die echt niet alleen in geld uitgedrukt hoeft te worden) voor de bedrijven, die ook belang zouden moeten hebben bij de gezondheid van hun werknemers.
(P.S. sorry voor de vele wijzigingen, maar ik moest een beetje haasten om ook nog de reactie op 17 bij mijn reactie op 16 erin te krijgen)
@18, maar je hoeft niet juridisch aansprakelijk te zijn om moreel of immoreel te handelen. Juist niet zou ik zeggen… moraliteit overstijgt de juridische aansprakelijkheid. Er zijn veel zaken die legaal zijn maar toch immoreel, en dat kan dus net zo goed voor bedrijven gelden. En elke handeling van een medewerker, bestuurslid, raad van toezicht, aandeelhouder, kan immoreel zijn. En ik denk dat we veel vaker mensen erop aan moeten spreken. Dus niet te makkelijk zeggen dat men niet anders kon, of dat het niet verboden was, immoreel blijft immoreel. En laten we dat vooral zo blijven noemen.
@17: het kan, werk goedkoper maken. Het kan echter alleen als je de winsten ook verlaagt. Anders onttrekken de bedrijven geld aan de reele economie, en dat geld komt niet terug in de maatschappij. De werknemers werken hard, maar krijgen daar nauwelijks wat voor terug, de vruchten van hun werk gaan naar de aandeelhouders en eigenaren.
@19 Je hebt natuurlijk gelijk als je zegt dat ik de moraliteit van een handeling gelijkstel aan de legaliteit. Dat verschil is natuurlijk levensgroot. Er zijn echter wel een aantal dingen die ik wil onderkennen:
1) Er zijn genoeg mensen die hun morele handelen niet baseren op een interne code, maar op ‘corrigerende feedback’ van hun omgeving. Als die ‘feedback’ wegvalt, geperverteerd wordt of overstemd, dan is dat voor die mensen een positief signaal: geen nieuws is goed nieuws: ga door met waar je mee bezig bent.
2) Het aanspreken op gedrag is ook maar beperkt nuttig. De luisteraar van de kritiek kan zich van je afwenden, je negeren of het simpelweg zien als een ‘andere (verkeerde) zienswijze’. Hoewel ik geen fan ben van gecodificeerde mores (want inderdaad: mores gaan vooraf aan de wet), biedt de wet wel grenzen aan hoe ver je het ‘aanspreken’ kunt negeren. Als ik, of nog eens een half miljoen mensen zeggen: Warren Anderson, neem verantwoordelijkheid, ga je straf uitzitten, denk je dat hij zich daar iets van aantrekt? Er zijn natuurlijk ook voorbeelden dat het wel werkt.
3) Gedeelde verantwoordelijkheid is vaak geen verantwoordelijkheid. Ja, er zijn van die plichtmatigen die zich dan geroepen voelen, maar een groep mensen heeft meestal de neiging om de ‘negatieve’ of ‘nare’ verantwoordelijkheden te laten liggen, want “iemand anders doet dat wel”.
Het zou enorm fijn zijn als iedereen zijn verantwoordelijkheden nam, liever nog voor- dan nadat ze daarop aangesproken worden. Maar dat is zo’n beetje de splijtzwam tussen de linkse en rechtse economische benadering: “Wat te doen met die grote groep mensen in de groep die de lasten af willen schuiven op de groep, maar de lusten voor zichzelf willen houden?”
Links: Als de lasten samen gedragen moeten worden, moeten de lusten ook samen verdeeld worden.
Rechts: Als de lusten voor ieder voor zich zijn, moeten de lasten ook ieder voor zich zijn.
En allebei werkt het niet: er zijn linkse graaiers die zich winsten toe-eigenen en rechtse Ayn Randadepten die met alle graagte hun lasten afwentelen op de samenleving.
@20, ik snap je denkwijze, hij is ook zeker niet ongewoon, maar.
Wij gaan als maatschappij steeds meer naar regels toe, maar onze set regels is eindig en de hoeveelheid ontwijkingen is oneindig. Het werkt nooit, we zullen nooit een sluitende set ontwikkelen.
Als we dus blijven hameren op ‘alles is ok zolang het niet verboden is’ verliezen we hoe dan ook.
Zeker heb je gelijk dat een beroep op moraliteit niet dwingend is. Men kan het negeren en velen zullen dat ook doen.
En toch maakt het uit. Heel veel dingen worden al anders door de houdingsverandering. Door simpelweg op te houden met het goedpraten van bepaald gedrag, door simpelweg te constateren dat bepaalde handelingen immoreel zijn verandert de wereld. We hoeven er geen harde consequenties aan te verbinden, er hoeven geen omschreven straffen op te staan – simpelweg het noemen zoals het is maakt al ontzettend veel uit.
En het mooie is: je hoeft er niets voor te doen. Je hoeft van mij de straat niet op, je koopgedrag niet aan te passen, of wat dan ook. Alleen al erkennen dat bepaald gedrag immoreel is, is een begin. Alleen maar ophouden met ‘jamaar’ of andere excuses waarom we niet kunnen veranderen, dat is alles waar ik op hoop.
(Maar in vergelijkbare situaties heeft het mij verbaasd met welk fanatisme mensen zichzelf machteloos maken, vaak ver voordat het nodig is. Heel vreemd.)
In dit geval: bedrijven die profiteren door meer dan hun fair share aan belastingvoordelen binnen te halen zijn immoreel bezig. En iedereen die daaraan mee heeft gewerkt heeft een immorele handeling begaan. Mogelijk hebben ze daar hun redenen voor, mogelijk konden ze niet anders, maar het blijft een immorele beslissing. En iedereen die goedpraat dat de McDonalds onder een living wage betaalt, doet iets immoreels. Sommige, die alleen maar napraten en weinig invloed hebben, zijn een stuk minder immoreel dan de directeur die dat beleid actief uitdraagt, maar het blijft fout, onwenselijk, niet juist, en we moeten ermee ophouden.
@21 Ik zie optimisme in je mening, maar die deel ik niet ;)
Dat we als samenleving naar steeds meer regels gaan, is een cyclisch proces: 1) dan weer is er meer vraag naar regels, 2) dan weer wordt er gevraagd om de regels die we hebben strenger toe te passen, 3) dan weer om minder regels, omdat niet elke regel even streng gehandhaafd kan worden, 4) dan weer om niet alle regels even streng te handhaven, zodat ruimte is voor vrijere interpretatie en maatwerk, en vervolgens weer naar 1), om dat maatwerk officieel mogelijk te maken. Ik zou het in eerste instantie dus willen betwijfelen, maar onderzoek naar regeldruk zou toch anderszins indiceren. Dat het aantal regels beperkt is, maar het aantal ontwijkingen niet, zou ik op basis van wiskunde willen ontkrachten, maar ik weet niet hoe, maar dat is ook niet een kritiek punt.
Het hameren op moraliteit als ‘afwezigheid van illegaliteit’, zou -inderdaad- kwalijk zijn, een vrijbrief voor louche figuren die het recht en het fatsoen aan hun zijde claimen als ze de mazen van de wet opzoeken.
Het optimistische gedeelte in jouw stuk is natuurlijk dat (voor jezelf?) te constateren dat immorele handelingen bestaan en die aan te wijzen, alleen al helpt. Ik ben daar niet zo optimistisch in, ik wil dat allemaal best doen, maar ik verwacht nog steeds dat macht en invloed zich niet langs de lijnen van moraliteit ontwikkelt.
Je bespreekt hier ook een voorbeeld, waar ik toch wel wat moeite mee heb met jouw lezing. Ethiekleer gaat er meestal toch vanuit dat er een keuze moet zijn, wil je aansprakelijk gesteld worden. Als leek kan ik er het natuurlijk makkelijk over hebben dat ‘het oneerlijk is als je meer dan je fair share aan belastingvoordelen’ binnenhaalt als bedrijf, maar als je op niveau wil discussiëren, dan moet je ook definiëren wat fair is, en wanneer het onfair wordt, en waarom.