Dibi en Diepenhorst

In 1993 wandelde ik op een mooie zomeravond door de lommerrijke lanen van Zeist. Toevallig kwam ik langs het huis van prof. mr. dr. I.A. Diepenhorst. Het was een grote vooroorlogse villa met meerdere erkers, loggia’s en groot balkon. De diepe voortuin was opvallend sober: veel groen en witte kiezelpaden. Het kwam mij voor alsof de jaren zeventig en tachtig aan de bewoner voorbij waren gegaan; de sfeer was zó jaren vijftig. Er was geen enkele frivoliteit aan het huis te bekennen, alles was zo degelijk als wat. Gereformeerd is misschien het beste woord, want prof. Diepenhorst was ARP-politicus. Hij woonde er op dat moment alleen, zijn moeder was enkele jaren eerder gestorven.

Deze kleine privégeschiedenis schoot mij vorige week te binnen toen ik een aflevering zag van het televisieprogramma Oog in Oog. In dat programma werd Tofik Dibi voor de voeten geworpen dat hij scheef zou wonen. Het ging ongeveer als volgt:

Kockelmann: ‘U bent 31. Woont u nog steeds bij uw moeder?’

Dibi: ‘Mijn moeder woont bij mij’

Kockelmann: ‘U moeder woont bij u, maar u woont nog steeds wel met z’n allen toch in datzelfde huis waar u bent opgegroeid in Amsterdam Slotervaart …Daar hebt u met z’n allen geleefd met een bijstandsuitkering…dat was niet makkelijk, u had het niet breed en nu wel, want u hebt een goed salaris als kamerlid met alle toelagen tot 120.000 euro bruto per jaar. U woont nog steeds in dat huis. In uw verkiezingsprogramma lees ik dat u tegen scheefwonen bent. Dat is toch geen voorbeeld?’

Het is waar, Tofik Dibi woont goedkoop, maar tot op heden is scheefwonen niet verboden. Hij kon de vragen van Kockelmann dan ook zonder veel moeite beantwoorden. Toch bleef ik een ongemakkelijk gevoel overhouden aan het interview. Waarom mag een heer van stand wel bij zijn moeder blijven wonen en een jongen uit een volksbuurt niet? Een mens kan ook gehecht raken aan een sociale huurwoning of aan de bewoners van Bos en Lommer. Je ouderlijk huis is meer dan de koopsom of het huurbedrag.

Zou er ooit een journalist zijn geweest die prof. mr. dr. I.A. Diepenhorst ter verantwoording heeft geroepen over zijn woonsituatie? Het is niet waarschijnlijk, de villa was particulier eigendom en dan mag je zo groot en duur wonen als je wilt. En het waren andere tijden: als je vroeger bij je moeder wilde blijven wonen, dan ging niemand dat wat aan.

Nog even enkele feiten over de loopbaan van wijlen I.A. Diepenhorst (1916-2004): Hij studeerde rechten aan de VU en op negenentwintigjarige leeftijd werd hij benoemd tot hoogleraar strafrecht en strafprocesrecht. In de politiek maakte hij een merkwaardige carrière. Hij begon op als Eerste Kamerlid, was korte tijd Minister van Onderwijs en daarna Tweede Kamerlid. De politieke functies werden meestal gecombineerd met een leerstoel aan de universiteit. Diepenhorst was christelijk en sociaal: hij weigerde een ministerspost in een kabinet waarin de PvdA niet meeregeerde. Kom daar in deze tijd maar eens om. Hij was ook niet bang om tegen de stroom in te zwemmen; zo stemde hij bijvoorbeeld in tegenstelling tot zijn ARP-fractiegenoten wel voor de Mammoetwet en voor de Loterijwet. Hij was tegen de middenschool, want hij vond dat je geen politieke idealen de scholen in mocht dragen.

Verder viel Diepenhorst op door zijn redenaarstalent. Als je hem eenmaal had horen spreken, dan vergat je hem niet licht. Hij sprak in ellenlange zinnen, waar geen einde aan leek te komen, toch liepen zijn betogen zelden spaak. Wim T. Schippers had de gewoonte om Diepenhorst aan het einde van het radioprogramma Ronflonflon op te bellen met een actuele vraag en dan kwam er een enorm lang antwoord waarbij Schippers hem steevast na enkele minuten onderbrak. Dat leidde tot hilarische dialogen.

Hoewel I.A. Diepenhorst op het eerste gezicht altijd een diepserieuze indruk maakte had hij dus ook een komische en recalcitrante kant, maar hij dwaalde nooit af tot het absurde. Zijn redeneringen waren altijd sluitend en hij zei nooit zomaar wat. “BAM!” zou zijn slogan niet geweest zijn, maar dat had hij ook helemaal niet nodig. Prof. mr. dr. I.A. Diepenhorst hoefde zichzelf niet aan te prijzen, hij werd altijd gevraagd. In zijn tijd werd je toekomst vooral bepaald door je afkomst. Toch kreeg Diepenhorst een grote teleurstelling in zijn leven te verwerken. Hoewel hij groot voorstander was van de vorming van het Christelijk Democratisch Appèl, werd hij na de oprichting in 1980 niet op de kandidatenlijst voor de Eerste Kamer gezet. Hij was op dat moment vijfenzestig jaar oud. We kunnen maar één conclusie trekken: hoogstwaarschijnlijk was hij te geschikt en te ervaren en dat kon het prille CDA niet aan.

foto CorporatieNL