Zeventien miljoen meningenbakkers

Hieronder een gastcolumn van schrijver/dichter Stefan Nieuwenhuis, die eerder verscheen in striptijdschrift Zone 5300.

Schattig hoor, zo’n column. Iedere keer mag je even leeglopen over wat je nu weer vreselijk vindt en steeds mag je halfbakken oplossingen aandragen voor zaken waarover anderen de schouders ophalen.
Als je vroeger wat vond, mocht je het houden en als het iets van waarde was, bracht je het naar de politie. Tegenwoordig vindt iedereen van alles en heeft de politie nergens meer tijd voor (dat is een mening) wat ervoor heeft gezorgd dat er enorm veel columnisten zijn bijgekomen in Nederland (dat is een feit).

En vergis je niet: columnisten zijn niet eens meer de belezen schrijvers, hoogleraren of journalisten, het zijn gerust ook soapies, bloggers, voetballers, zelfbenoemd analisten, dokters Clavan, buurtbewoners, kroegvolk en meer in het algemeen: mensen met een internetverbinding.

Een column is bovendien niet langer een kort stukje proza waarin de auteur spits en uitdagend zijn mening ventileert, maar vaker de ongezouten neerslag van boosheid of frustratie die de gewaande visionair met zijn onzichtbare gehoor deelt. De lezer leert er negen van de tien keer niets van. Die weet alleen waar de schrijver staat in de discussie, oftewel: wat hij of zij vindt van de discussie.

Zouden we de schrijver kennen, of weten wat diens achtergrond was, dan had het nog iets, maar de meeste columnisten zijn alleen als zodanig en bij eigennaam bekend. Het zal de reden zijn geweest dat veel Nederlanders zich ondertussen zonder gene in allerlei discussies mengen, met nujij.nl als het onwelriekende koninkrijk van verweesde meningendebiteurs (toegegeven, een vrij strenge mening). In Nederland is iedereen columnist geworden.

Ik pleit mezelf overigens niet vrij. Ik heb in het verleden mijn ongenoegen genoeg kenbaar gemaakt als het ging om herrie in de stiltecoupé, ongeveer 90% van alle opiniepeilingen, het eisen van respect en het prakkerige Nederlands van Rick Nieman. Het luchtte destijds erg op, kan ik u zeggen, maar ergens wist ik dat niemand me daadwerkelijk zou bijstaan of dat er ook maar iets zou veranderen.

En juist dat gevoel maakt dat het columnistenvolk van tegenwoordig steeds harder gaat praten. De feiten worden uitvergroot (‘TBS’ers hebben meer verlofdagen dan een lagereschooljuf’), de conclusies ondoordachter (‘en daarom lijkt het me goed om naar de gulden terug te keren’) en de toon weloverwogener (‘de Joden mogen alles van Geert’).

De traditionele columnist weet zich geen raad met al zijn halfbakken, nieuwe collega’s met hun theatrale wegwerpgebaren en voorgewend aplomb. Men heeft geschermd met een vereniging voor de werkelijke columnist, met een plechtige ballotage, maar dat leverde zoveel columns op dat dat schip strandde op een zandbank van onwelvoeglijkheid en binnenbochtredeneringen. Columnisten die zich beter voelden dan andere columnisten, het moest niet gekker worden in dit kutland. Sterker nog: die laffe hooghartigheid zie je ook in de politiek en het bedrijfsleven, op alle niveaus, en was dus typisch voor het Nederland van nu, waarin je niet kan zeggen wat je wilt (als ik het goed onthouden heb).

Los van wie er gelijk heeft, en dus los van de columnisten die hierop met een onomwonden ‘ik’ antwoorden, zouden we eens voorzichtig moeten kijken wat het ons oplevert. Als straks het EK voetbal begint klinkt overal het mantra dat Nederland 17 miljoen bondscoaches heeft. Dat is leuk bedoeld, vertederend, een teken van medeleven en sportief enthousiasme, maar daartegenover staat de omstandigheid dat Nederland ondertussen ook 17 miljoen columnisten kent. Dat is verre van grappig op dit hele kleine stukje aarde. Dat is ronduit angstaanjagend. Het legt met gemak ons hele land plat. We ontredden de boel met onze columns. Oplossingen? Ik lees ze wel, daar kunnen we op wachten.

Foto: Chris Lott