Vrouwen hebben twee grote problemen. Er is te weinig (betaalbare) kinderopvang en zij kunnen hun werktijden moeilijk zelf indelen. Met een paar kinderen hangt je leven aan elkaar van schooltijden, kinderopvang, muziekles en voetbalclub. Bedrijven zijn niet ingesteld op jonge vrouwen met kinderen, die in een bepaalde periode van hun leven inspraak willen over werktijden. Vrouwen krijgen vaak de uren die in het rooster overschieten. (AD.nl)
Agnes Jongerius, voorzitter van de vakcentrale FNV maakt zich zorgen of minister Donner van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zich wel aan zijn woord houdt om per 1 januari een “Task Force Deeltijd Plus” te starten. Deze taskforce zou meer vrouwen aan het werk moeten krijgen maar vooralsnog is er op de begroting geen euro voor deze taskforce uitgetrokken.
De huidige Nederlandse maatschappij met haar net-niet voltooide emancipatie en ontoereikende kinderopvang faciliteiten baart ploetermoeders die zich kapot werken tussen deeltijdbaan en gezin. Een situatie die vraagt om verandering: voltooien van de emancipatie óf alles terugdraaien naar het oude model. Dit christen-sociaal-democratisch kabinet is nu aan zet, welke kant zal ze op bewegen: vooruit of achteruit? (..en zo ja is dat erg?).
Reacties (54)
Ik vind de quote erg seksistisch!
Kinderen nemen is een keuze, daar moet je dan als vrouw ook maar de consequenties van accepteren.
Ik heb hier maar 1 ding over te zeggen: ik vond het als basisschool-manneke altijd erg fijn dat mijn moeder er altijd was. Tussen de middag lekker thuis eten, uit school samen thee drinken en om half zes stond het eten op tafel. Als je dat aan een hedendaagse basisscholier verteld, geloven ze je volgens mij niet eens… Hoe je nou in godsnaam vanaf een paar weken je baby al dagelijks kunt inleveren bij een baby-stalling, zal mij waarschijnlijk altijd een raadsel blijven.
Volgens mij heeft het ploetermoederschap er meer mee te maken dat je simpelweg niet meer rond kunt komen van 1 salaris met een koophuis en kids dan dat er nou zoveel meer ambitie heerst onder moeders. 25 jaar geleden was dat een stuk makkelijker.
Als je zonodig geemancipeerd wil zijn, doe dat dan niet ten koste van je kinderen. Kinderen een twee fulltime werkende ouders gaan niet samen. Bedankt.
Dit kabinet kan dus kiezen uit twee opties:
1) de salarissen verdubbelen zodat het weer mogelijk wordt om met één kostwinner een gezin te onderhouden (like in the good ol’ 70’s).
2) voldoende geld steken in kinderopvang faciliteiten zodat het voor alle ouders een reeële optie wordt.
Wat zou het voordeligst zijn? En wat is het wenselijkst voor zowel 21ste-eeuw kinderen, als hun slimme -in de jaren ’80- op hun toekomst voorbereide moeders?
@Carlos, #4: daarvoor hoeven ze de salarissen niet te verdubbelen, enkel de huizen goedkoper te maken. Meer bouwen dus, kappen met het slopen van prima huizen, de hypotheekrenteafrek eruit (svp nadat ik mijn huis geditcht heb, danku) en belachelijke bestemmingsplannen voor enorme villas verbieden.
En de kinderbijslag omhoog van het geld dat we over houden van de hypotheekrenteafrek.
zmc, zullen we samen een politieke partij beginnen?
we gaan iets nieuws beginnen… ;-)
@Hayek:
In de meeste gevallen is kinderen nemen een keuze tussen twee personen, en mogen de consequenties over beiden worden verspreid.
@Carlos:
Ik denk dat er ook wat voor te zeggen valt om het thuiswerken te stimuleren, dat kan denk ik voor jonge ouders een uitkomst bieden. Zeker als het gecombineerd word met verbeterde kinderopvang.
@Hayek,
Ouder worden is ook een keuze, daar moet je dan ook maar de consequenties van accepteren. Zadel bijvoorbeeld de jonge generatie niet op met je demente geleuter en je stinkende bokkenpis.
Carlos: klinkt als een recept voor een desillusie:P Maar los daarvan, vooruit!:)
@su, #7: Wat dat betreft zou het ook goed zijn om het ontslagrecht te versoepelen en het de (zelfstandig) ondernemer in het algemeen makkelijker te maken; een belangrijke reden dat velen van ons een saai kantoorbaantje verkiezen boven stoer zelfstandig zijn, zijn de veilige gemakken die onze staat voor een loonslaaf in het vooruitzicht stelt (WW, ontslagbescherming, oprotpremie, voordelige leasebak, makkelijker zwangerschafsvelof… ik kan uren doorgaan). Een zelfstandig ondernemer kan natuurlijk nog veel makkelijker werk&kids combineren dan een ’thuiswerker’.
En daar ook nog eens veel meer mee verdienen, want de hele dag thuis werken, geen 40u per week werken etc. is nou niet bepaald bevorderlijk voor je carriere.
Thuiswerken zou wel iets oplossen, maar wie jonge kinderen heeft zal niet kunnen thuiswerken zolang die kinderen er ook rond banjeren. Een koter van twee jaar moet gemiddeld iedere 30 seconde gecorrigeerd worden. Ikzelf ben een optimist en hanteer de 2 minuten regel: het is in een huishouden met jonge kinderen niet mogelijk om je langer dan 2 minuten op iets te concentreren. NEE!!! NIET DE KAT SLAAN !!
@Carlos: lijkt me prima te combineren met allerlei jobs, je moet alleen niet de hele dag hoeven bellen. Maar een beetje spulletjes op EBay verkopen, dingen maken (software, websites, kleding), op andere kids passen, lijkt me allemaal wel te doen toch?
@zmc:
Ik deel je mening niet.
Ik ook niet.
@Hayek: je mag geen kinderen nemen…..
@Carlos(4): het kabinet gaat niet over salarissen. Dat is iets tussen werkgevers en werknemers. Hooguit de ambtenarensalarissen, maar ik weet niet of dat veel zou opleveren behalve nog meer (beleids)ambtenaren.
@Carlos/zmc: het is niet aan de overheid (hoewel dit gristelijke kabinet daar heel anders over zal denken) om één bepaalde levenswijze (gezin: vader kostwinner, moeder thuis, twee kinderen en een hond) op te dringen. Laat mij dat zelf maar bepalen.
@Carlos:
Vandaar ook een combinatie. Ik zie thuiswerken ook als een mogelijkheid om de vaste werkuren flexibeler in te delen. Werken als de koter een middagdutje heeft of als de oudere kind op school zit, maar weer beschikbaar als de kinderen je nodig hebben. Afgewisseld met kinderopvang als je naar kantoor moet, of even de rust nodig hebt om een klus af te maken.
Opzich heb je wel gelijk NEE!! LOSLATEN HIJ ZAT EERST OP DAT FIETSJE !! beste zmc maar NEE!! DAT IS NIET EERLIJK GEWOON TERUGGEVEN NU!! het blijft geen optimale HO!! STOP!!! NIET OP DIE STOEL STAAN!! situatie omdat je steeds JA PAPPA PAKT WEL EVEN DOEKJE… BLIJVEN STAAN!!! afgeleid wordt NIET AANKOMEN JE VINGERS ZIJN VIES!!! maar zoals je ziet kan het NEE GEWOON OPSTAAN NU EN SORRY ZEGGEN!!! nog knap lastig KIJK PAPPA AAN!!! om je het blijven NEE JE MOET WEL EEN JAS AAN!!! om je te blijven eehh… waar hadden we het ook al weer over?
@Carlos: klinkt alsof je een soort van kind-containment-unit zou kunnen gebruiken:P En een seperate poezen-containment-unit;-)
@Sir Humphrey: is het niet de overheid die nu juist een bepaald keurslijf promoot (loonslaaf, kinderopvang, te duur huis kopen dankzij hypotheekrenteaftrek die ook nog eens de huizenprijzen hoog houdt) en stellen Carlos en ik niet juist maatregelen voor om een vrijere invulling aan ons leven te geven? Ik ben ook pertinent tegen een autoritaire overheid.
@carlos,
Doe je kinderen maar weer weg, zo kun je geen goede bijdrage leveren aan de Nederlandse economie.
@zmc: iedere overheidsmaatregel grijpt in in de vrije keuze van mensen. In bepaalde gevallen terecht (ik laat graag ingrijpen in de vrije besteding van mijn inkomen als dat betekent dat er een zeker sociaal vangnet is, politie, onderwijs, dijken etc.), maar soms ook niet. Neem de (nu te verhogen) kinderbijslag. Dat is niet veel meer dan een fokpremie. Kinderen is een keuze, vergelijkbaar met een nieuwe PC, een huisdier, etc.
Als je stelt dat kinderopvang slecht is en dat mensen in staat moeten worden gesteld (d.m.v. overheidsingrijpen) om één ouder thuis te laten met de kinderen (en dat zal dan wel de moeder zijn, die daardoor ook haar verdere carrierekansen ziet verschrompelen) ben je eigenlijk bezig met het opleggen van een levenswijze aan mensen die dat in een neutrale situatie misschien niet zouden doen.
@su
Als er sprake is van een samenlevingscontract of huwelijk.
Anyways, de Nederlandse overheid voert op dit moment een rampzalig beleid, waardoor er onderinvestering is in de kinderopvang. Deregulering en het opheffen van subsidies aan ouders zal de markt goed doen, waar op de lange termijn iedereen beter van wordt.
@Hayek:
Het zal je verbazen, maar ook bij vormen van samenwonen zonder contractuele overeenkomst kan er sprake zijn van afspraken tussen de partijen over verdeling van de plichten.
@Sir Humphrey: Kinderbijslag weg kan ik me helemaal in vinden. De verhoging daarvan heb ik duidelijk in een vlaag van verstandsverbijstering geopperd toen ik van gekkigheid niet wist wat ik moet met het vrijgekomen geld van de hypotheekrenteaftrek, maar dat is natuurlijk simpel: geld teruggeven aan de belastingbetaler;)
Verder denk ik dat je best een standpunt in kunt nemen over wat goed/slecht is m.b.t. kinderen (zoals mijn standpunt over kinderopvang) zonder daar meteen overheidsmaatregelen aan te verbinden.
Maar de kinderbijslag vind ik wel een beetje een buitenbeentje; die is natuurlijk vooral bedoeld om de rechten van het kind te beschermen, maar je ontkomt er inderdaad niet aan om het ook als fokpremie voor de ouders te beschouwen. Wat mij betreft schaffen we het af.
@Hayek:
PLEUR OP MET JE FOKKING MARKT!!
*ahum*, sorry..
Ik vroeg me al af waar de pappa’s bleven in dit verhaal. Gelukkig corrigeert Carlos.
Overigens heb ik de indruk dan 2×4 dagen werken + 3 dagen kinderopvang prima te doen is voor veel jonge ouders in mijn omgeving, zowel financieel als kindertechnisch. De kwaliteit en flexibiliteit van de kinderopvang kan daarbij nog wel verbetering gebruiken. De crux zit voor (aanstaande) mamma’s denk ik vooral in het vinden en houden van een partner die echt pappa wil zijn en niet alleen zaaddonor.
Alleenstaande ouders hebben het een stuk lastiger. Daar mag de politieke partij van zmc/Carlos zich wat mij betreft op richten.
Op dit onderwerp kunnen wij mogelijk nog wat leren van de Islam. Mogelijk dat zij al veel eerder hebben onderkend dat wanneer vrouwen zelf gaan nadenken en zich onafhankelijk van de man gaan opstellen zij zich snel vervreemden van hun biologische opdracht.
Wij mannen zijn nooit onze (kleine) biologische opdracht uit het oog verloren; vanwege het beperkte tijdsbeslag kan deze opdracht ook gemakkelijk worden gecombineerd met onze hobby’s zoals werken.
Mijn indruk is dat (hedendaagse) vrouwen volkomen aan het vervreemden zijn van hun belangrijke (grote) biologische opdracht, ondanks dat zij van top tot teen zijn afgevuld met opdracht-instrumenten. Dit i.t.t. de man die het met wat kleine onbenullig aanhangseltjes moet doen.
Misschien zijn die hoofddoekjes en burka’s inderdaad wel noodzakelijk om de (opgeleide, intelligente) vrouw te focusseren en gebiologeerd te houden op haar levenstaak.
Emancipatie kan daarom alleen voltooid worden wanneer een vrouw biologisch wordt omgebouwd en geherprogrammeerd.
Cole, u oppert een opmerkelijke Derde Weg die in een kenniseconomie als Nederland wellicht nog voor wat winstgevende impulsen kan zorgen. Maar persoonlijk ben ook erg gesteld op bovengenoemde specifieke vrouwelijke ‘opdracht-instrumenten’, zo erg zelfs dat als ik -als heterosensuele man- in een wereld zou moeten leven met omgebouwde en geherprogrammeerde vrouwen ik danig in de knel zou komen met mijn eigen (kleine) biologische opdracht.
@iedereen die zegt dat moeders misschien wel gewoon thuis moeten zitten; dat is de dood in de pot voor hun carriere. En op die manier krijgen we nooit genoeg vrouwen in de top van het bedrijfsleven, overheid en de wetenschap. De afwezigheid van een segment meest getalenteerde mensen in die sector is natuurlijk economisch en sociaal onwenselijk.
Kinderen nemen is een keuze etc…
Het is geen keuze, het is een biologische drift gericht op het voortbestaan van soort en het voortduwen van de eigen genen o.i.d.
Ieder die het in deze context heeft over keuze en/of vrije wil etc… (om het over [vrije] markt nog maar niet te hebben: BRAVO @su#24!!) is of gestoord of gewoon dom.
Het krijgen van kinderen is een bindingsmechanisme in de samenleving dat van mensen slaven maakt.
Leger, Huwelijk, Kerk en het Bankwezen: de vier ruiters van de apocalyps. Ja, ja, lacht u maar.
en
”Als goede aap is de mens een sociaal wezen waarbij vriendjespolitiek, nepotisme, corruptie en roddel en achterklap favoriet zijn. Dat is de blauwdruk van ons ethische gedrag”, beargumenteerde hij. “Pure biologie.”
(deze quotes zijn niet van mijzelf, haha, maar het had gekund :)
@HansR: Je kunt je aan je oerdriften ontworstelen, ook aan de voortplantingsdrift. Dat blijkt ook wel uit het feit dat er veel kinderlozen zijn, en dat geboorteaantallen positief gecorreleerd zijn met economische vooruitzichten: in een hoogconjunctuur worden er meer kinderen geboren dan in een laagconjunctuur. Verder zijn we gezegend met voorbehoedsmiddelen, dus de voortplanting is niet meer een logich gevolg van de geslachtsdrift.
Oftewel: ouderschap is een keuze.
@Sir Humphrey
Ik geloof dat ik mijn mening over jou mening in #29 al gegeven heb. Maar ik wil het best even herhalen. Je bent dus of gestoord of gewoon dom. En dat geldt voor iedereen die denkt dat hij/zij boven de driften c.q. de biologische eigenschappen van de soort staat.
Maar er zijn ongetwijfeld mensen die de eigenschappen gestoord of gewoon dom aan mijn gedachtegang wensen toe te wijzen. En zo kunnen we lekker doorgaan.
Mijn punt is natuurlijk dat de absurditeit van vrije keuze bij het krijgen van kinderen in de hele economische context een schoffering van het begrip vrije keuze is. De economie is een evolutionaire factor van betekenis geworden. Daar wil ik nog wel in meegaan.
Maar vrije keuze?
Elders hier wilde men daar niet over praten. Maar het komt steeds terug. Het is een illusie zoals geluk, vrijheid etc… als na te streven doelen worden gepropagandeerd.
Misschien is het zinvol om het begrip vrije keuze eens opnieuw op de snijtafel te leggen.
@31
qua “driften” zijn we ook racistisch/discriminatoir. We stellen onszelf, onze familie en de eigen groep boven de ander. Gelukkig stijgen we daar nog wel eens boven uit, (ook doordat we groep voor onszelf herdefinieren)
Ik denk dat kinderen krijgen een keuze is; maar dat heel veel mensen het willen; en ja de reden om dat leuk te vinden en dus die keuze te maken is biologisch (het is een drift). Het begrip keuze wordt inderdaad snel filosofisch. Is het een keuze om aan een drift toe te geven? Anyway lees ook eens “Kaas en de Evolutietheorie” van held Bas.
Tegelijkertijd denk ik dat je niet teveel “gestraft” moet worden voor die keuze. Dat is economisch/sociaal ook onverstandig als zoveel mensen die keuze maken (=kinderen krijgen). En dus … iets met kinderopvang, iets met begrip van de werkgever, iets met een andere “cultuur” (waar je dus wel een jaar op halve kracht mag draaien; ook geen gek idee met het oog op steeds minder kinderen per ouder en desondanks nog even hard ouder wordende ouders.) etc. etc.
@Karsa Orlong: Niemand hier zegt dat moeders thuis moeten zitten, maar ik heb er zelf in ieder geval een sterke voorkeur dat er tenminste een ouder ’thuis zit’.
En wat betreft die carriere: is het een doel op zich dan om meer vrouwen in het bedrijfsleven/overheid/wetenschap te krijgen? Ik mag toch hopen van niet zeg. Het doel moet zijn dat je als man en vrouw dezelfde kans hebt op zo’n carriere. Maar meer vrouwen op bepaalde plaatsen als doelstelling op zichzelf zien, dat noem ik sexistisch en bemoeizuchtig.
@zmc.
Ja liever altijd 1 van de 2 ouders thuis maar bv wel 2/3 dagen per week creche of opa/oma. Ik ben benieuwd naar keihard onderzoek waaruit zou blijken dat het blijvend nadelige gevolgen heeft voor mensen als ze vanaf hun 1ste een aantal dagen per week op een creche-achtige plek de dat doorbrengen. Ik vermoed dat het niet bestaat. Misschien staat het jouw “gut” niet aan, dat snap ik en dat is ook een keuze. Echter: wacht ook maar tot je zelf kinderen hebt en jij en je partner alletwee academisch geschoold zijn en bijbehorende banen hebben. Iedereen die ik ken in die situatie (zeg 8-9 stellen) kiezen voor de creche. Een kennis van mij had vroeger ouders in die situatie (toen zeldzamer) en die is deels opgevoed door een gouvernante. Niks mis met die jongen.
Vrouwen in topposities: Als we ervan uit gaan dat vrouwen en mannen ergens even goed in zijn. Dan is het economisch stom dat je het systeem zodanig in elkaar steekt dat die vrouwen per definitie die top niet halen omdat ze kinderen nemen. En sociaal is het slecht omdat je de indruk wekt dat vrouwen kennelijk niet zo goed geld kunnen verdienen of nieuwe kennis kunnen maken als mannen (het rolmodel verhaal).
@HansR: Dank voor de aardige woorden. Ik ben blij dat ik in ieder geval niet knettergek ben… En ter geruststelling: ik zou jouw gedachtegang niet gestoord willen noemen. Ik ben het er alleen niet mee eens.
Mijn punt is dat het geen wet van Meden en Perzen is dat je je voortplant. Veel mensen kiezen ervoor zich niet voort te planten, veel mensen kiezen ervoor zich wel voort te planten. Het is een keuze, net als carriere dat is.
Voor een individu is kinderen krijgen misschien een vrije keuze (als dat uberhaupt bestaat).
Maar als gemeenschap is het krijgen van nageslacht van puur levensbelang vanwege het simpele biologische feit dat je zonder volgende generatie erg snel uitsterft.
Dus, @Hayek en anderen, je kan het ook omdraaien en een beetje dankbaar voor de mensen die die zware taak op zich willen nemen.
@Sir Humphrey
Veel mensen kiezen ervoor zich niet voort te planten, veel mensen kiezen ervoor zich wel voort te planten.
Ik herhaal toch: het begrip keuze – en zeker vrije keuze al zeg je dat hier niet – is in de context van voortplanting een niet ter zake doend begrip.
PRRRECIES… R.E.P.S.E.K.T. wil ik van al die kinderloze mensen die op maandagochtend op kantoor met hun schijnheilige harsessen zeggen: “Lekker uitgeslapen in het weekend?”
UITSLAPEN?! Het is NOOIT mEER SLAPEN uit naam van vaderland en beschaving !!! ..en daarvoor wil ik gewoon een beetje R.E.P.S.E.K.T. een beetje R.E.P.S.E.K.T. that’s all ..en verdubbeling van de kinderbijslag, zou ook wel welkom zijn trouwens…
@HansR … eeh u praat poep. Of u bedoelt iets anders dan u zegt. Zie commentaren hierboven. Er zijn plenty driften waar we niet voor kiezen om aan gehoor te geven. Het feit dat vrouwen tegenwoordig wachten tot in de dertig om kinderen te krijgen is daar een van de vele voorbeelden van. Maar ook is het zo dat veel mensen die drift hebben en er aan toe geven en ook is het waar dat Raven zegt omdat het voor een land van levensbelang is. Maar kinderen krijgen niet (deels) als een keuze behandelen is een anti-democratisch dis en sociaal economisch dom omdat je mensen niet vrij laat in hun keuze.
En maar steeds willen blijven leven is ook al zo’n biologische drift, wat ingewikkeld is het toch ook allemaal.
(overhandigt Carlos een lijmkwast en rol behang..)
@Carlos
Ik heb zondag j.l tot 7.15 ongestoord geslapen. Dat noemt men bij ons tegenwoordig uitslapen. Overifgens is de wraak zoet: des Ochtends om 8.30 schoppen we kinderen lekker naar buiten. Toe maar, lekker lawaai maken.
Moehahahaha!
NEE NEE IK WIL NIET ACHTER HET BEHANG GEPLAKT WORDEN!, IK EET DE SPRUITJES TERSTOND OP
Ook al slaap ik uit tegenwoordig, dan ben ik nog steeds niet uitgeslapen.
@Karsa Olong & sir Humphrey
Het doet me deugd dat jullie kinderloos zijn. Verschil moet er zijn, zeker tussen de genen die blijven en die dat niet doen.
Dat is geloof ik wel de essentie van de door Richard Dawkins (vzmh) zo innig geliefde evolutie.
Haha.. LOL@ alles en iedereen.
@Mary …. mispoes.
@Mary: waaruit leid je af dat ik kinderloos ben?
@Raven
Oh, maar ik onderken ook helemaal niet het nut van kinderen krijgen. Ik vind het zelfs zo belangrijk, dat de overheid zich maar beter niet kan involveren met gezinnen.
Idem, fraaie draad en LOL@alles.
@Hayek,
Maar de situatie verbeteren voor jonge gezinnen met werkende moeders daar moet je niks van hebben? We moeten altijd maar om de oren worden geslagen met een bezopen (fascistoide) arbeidsethos.
Enerzijds heb je de economie die vraagt om twee en liefst nogmeerverdieners, anderzijds heb je de kinderwens van mensen en dan is er nog de wens van de moeder en de vader om het ego te ontwikkelen dan wel te vergroten om vervolgens, zo is de gedachtengang, de economische kansen te vergroten. De perfecte cirkelredenering toch?
Nog nooit zoveel ADHD kinderen geweest als de laatste jaren en het einde is nog niet in zicht!
En weer hebben “‘ze “‘ het over moeders waar blijven de vaders in de opvoeding?
@Lisette:
2×4 dagen werken + 3 dagen kinderopvang is inderdaad vrij goed te doen, precies onze situatie.
Echter ook dan blijft het soms logistiek tamelijk ingewikkeld, zeker als je allebei nogal ver van elkaar verwijderd werkt. En dat is lang niet altijd dichter bij elkaar te krijgen.
Dan is het alleen te doen met flexibele werktijden (die we gelukkig ook hebben) en een redelijke flexibele kinderopvang. Ik als vader ben ik de tijd hiervoor overigens ook gedurende langere periode fulltime thuis geweest. Een doordeweekse dag thuis (zonder werken) met de kinderen zou ik voor geen goud willen missen, eerder nog zou ik dat naar twee dagen willen uitbreiden (ten koste van een dag werken).
Afgezien van wat administratieve handelingen kan ik uit jaren lange ervaring berichten dat thuis werken met kinderen het recept is voor burnout en eigenlijk zo goed als onmogelijk.
Wat betaalbaarheid betreft vind ik dat de kinderopvang momenteel niets te wensen overlaat. Wel zijn kinderdagverblijven nogal inflexibel (mede daarom is het gastoudersysteem heel aantrekkelijk) en laat de beschikbaarheid in het algemeen veel te wensen over. Daarnaast is ook de houding van scholen tegenover dit soort zaken niet altijd om over naar huis te schrijven.
Wat mij betreft alleen maar vooruit: alleen al vanwege vergrijzing is arbeidsparticipatie van belang, mede daarom moet kinderen ook gecombineerd kunnen worden met een baan, de maatschappij als geheel is er alleen maar de dupe van als men dat moeilijk tot onmogelijk maakt.