ONDERZOEK - Klimaatverandering door menselijk handelen is een feit. Daar zijn nagenoeg alle vooraanstaande academische experts op dit gebied het inmiddels wel over eens, zo betoogt aard- & klimaatwetenschapper en freelance wetenschapscommunicator Bart Verheggen (UvA).
De meeste wetenschappers zijn het er over eens dat de huidige klimaatverandering voornamelijk door menselijk handelen wordt veroorzaakt. Dat is keer op keer aangetoond op basis van enquêtes en literatuuranalyses.
In een artikel dat gisteren in het tijdschrift Environmental Research Letters verscheen, wordt een overzicht gegeven van deze verschillende studies, die op basis van verschillende methoden tot een zeer vergelijkbare conclusie komen. Hieruit blijkt de robuustheid van de wetenschappelijke consensus over klimaatverandering.
Hoe relevanter de expertise…
Uit deze meta-studie blijkt ook dat de mate van overeenstemming dat de huidige opwarming door mensen is veroorzaakt het grootst is onder onderzoekers met de meeste expertise en/of de meeste publicaties in de klimaatwetenschap.
Dat verklaart tegelijkertijd waarom literatuuranalyses, waarbij abstracts van wetenschappelijke artikelen worden beoordeeld op een eventueel standpunt over de oorzaak van klimaatverandering, over het algemeen een hogere mate van consensus vinden dan enquêtes.
Immers, ervaren wetenschappers die veel hebben gepubliceerd over klimaatverandering hebben in het algemeen een goed begrip van de oorzaken van de opwarming, en zij hebben vaak meer artikelen gepubliceerd dan hun ‘sceptische’ collega’s.
Figuur: Mate van consensus over door mensen veroorzaakte klimaatverandering versus expertise in klimaatwetenschap. Zwarte cirkels zijn data op basis van studies van de afgelopen 10 jaar. Groene lijn is een fit door deze data.
Vanwaar deze meta-studie?
De aanleiding voor dit review artikel was een specifiek commentaar van Richard Tol op het artikel van John Cook uit 2013.
Cook vond een 97% consensus over de menselijke oorzaak van de huidige opwarming in de wetenschappelijke literatuur over klimaatverandering. Dat artikel is verguisd en geprezen.
Tol betoogde dat Cook’s studie een ‘outlier’ is. Hij kwam tot die conclusie door een sterk vertekend beeld te geven van andere onderzoeken – waaronder de enquête die ik een aantal jaar geleden namens het PBL heb uitgevoerd. De auteurs van andere ‘consensus-studies’ waren evenmin te spreken over de misleidende weergave van Richard Tol van hun werk.
Zodoende is het brede auteursteam ontstaan voor de huidige meta-analyse, waaruit blijkt dat Cook’s literatuuranalyse prima past binnen het spectrum van andere, vergelijkbare studies.
Bevindingen
De video hieronder geeft een goed beeld van de context en conclusies van de huidige studie:
Uit enquêtes blijkt dat onder de brede groep wetenschappers die zich met klimaatverandering bezighouden de mate van consensus zo tussen de 83 en 97% ligt (Doran, Anderegg, Verheggen, Rosenberg, Carlton, Bray, Stenhouse, Pew, Lichter, VisionPrize).
Als je inzoomt op de subgroep van de meest actief publicerende klimaatwetenschappers vind je een consensus van 97% (Doran, Anderegg). Uit analyses van de literatuur blijkt eveneens een mate van consensus van 97% (Cook) of zelfs 100% (Oreskes).
De kracht van een literatuuranalyse ligt in het feit dat daarmee het primaire forum van de wetenschappelijke bewijsvoering en argumentatie wordt onderzocht. De kracht van een enquête is dat daarmee specifieker kan worden onderzocht waar nu precies overeenstemming over is. Dat laatste aspect – waar is nu precies overeenstemming over en hoe verhoudt zich dat tot het IPCC rapport – hebben we in ons ES&T artikel over de PBL enquête uitgediept.
Waarom doet dit er toe?
Uit de vele – ongefundeerde – kritieken op consensus studies blijkt dat dit nog steeds een hot issue is in het publieke debat, ondanks het feit dat studie na studie het beeld bevestigt dat er brede overeenstemming is onder wetenschappers over het grote plaatje: het warmt op en dat komt (grotendeels) door de mens.
Een substantieel deel van het brede publiek is er dan ook nog steeds over in verwarring, en ook in de politiek, scholen en media wordt klimaatverandering vaak niet conform de wetenschappelijke inzichten weergegeven – al is dat in Nederland niet zo extreem als in bijvoorbeeld de VS.
Natuurlijk is een breed gedragen overeenstemming onder wetenschappers geen bewijs dat een theorie correct is, maar het kan ook niet zomaar als irrelevant terzijde worden geschoven: als de bewijsvoering gestaag sterker wordt en in dezelfde richting blijft wijzen, zal de mening van experts logischerwijze daarnaar convergeren en is een wetenschappelijke consensus het logische gevolg.
Doorgaans zal een wetenschappelijke theorie na verloop van tijd hetzij breed geaccepteerd worden, hetzij terzijde worden geschoven als blijkt dat er te veel aan mankeert (bijv. als de theorie strijdig is met een veelheid aan waarnemingen, die beter verklaard worden door een alternatieve theorie).
Wel kan het enige tijd duren voordat de wetenschappelijke gemeenschap een theorie breed accepteert, en nog langer voordat het algemene publiek dat doet.
Adequate publieksvoorlichting
Hoewel wetenschap nooit absolute zekerheid kan bieden, en dat ook nooit zal pretenderen, is het wel de beste methode die we hebben om inzicht te krijgen in complexe systemen en risico’s, zoals die van klimaatverandering.
Wie enige waarde aan wetenschap hecht, zou breed gedragen wetenschappelijke opvattingen dus niet zomaar terzijde moeten schuiven, in ieder geval niet zonder daar zeer goede argumenten voor te hebben.
Voor een goed functionerende democratische besluitvorming is het belangrijk dat het publiek goed is geïnformeerd over wat er wetenschappelijk bekend is over een maatschappelijk belangrijk thema zoals klimaatverandering.
Links:
- Engelstalige versie op “Our Changing Climate”
- Column van eerste auteur John Cook op Bulletin of Atomic Scientists
- Scientias: Wetenschappers zijn het roerend eens: mens is verantwoordelijk voor opwarming
- Amsterdam University College (AUC) news item
Dit stuk verscheen eerder op het blog Klimaatverandering
Reacties (5)
Waarschijnlijk is de klimaatwetenschap zonder enige twijfel het vakgebied dat het vaakst opduikt in verhandelingen over het Dunning-Krugereffect. Ik ben er wel klaar mee, Sargasso. Bespreek liever de gevolgen en omvang van het Dunning-Krugereffect in de financiële sector of in de ICT of zo, maar dat de klimaatwetenschap een soort magneet voor incompetente pipos is weten we nou zo onderhand wel.
Dat de meeste klimaatwetenschappers AGW onderschrijven lijkt toch tamelijk voor de hand liggend. Het is alsof je cosmologen vraagt of ze de Big Bang theorie onderschrijven. Het levert vermoedelijk het zelfde op. Het zou veel interessanter zijn om te weten wat wetenschappers, journalisten, onderwijzers en bestuurders over AGW denken en hoe ze met deze kennis omgaan in hun dagelijks werk.
@1 kun je stellingname over incompetente pipos onderbouwen?
@2 eens, helaas is het nog steeds nodig als je @1 leest. Hoe het met journalisten staat weet ik niet, maar bij de Europese financiële toezichthouders komt het wel steeds meer op de agenda te staan. Bij onze eigen landelijke bestuurders en ambtenaren lijkt de urgentie nog niet zo door te dringen als je het IBO CO2 rapport leest.
Het klopt dat als alle wetenschappers het met elkaar eens zijn dat dat niet automatisch betekent dat ze gelijk hebben.
Maar deze vergelijking vind ik nog steeds treffend:
Als je in een bus rijdt in de dichte mist en 49 wetenschappers in de bus roepen tegen de buschauffeur dat hij langzamer moet rijden want er komt volgens hun analyse zo een bocht aan, en 1 wetenschapper zegt gaaf maar gas want de weg blijft recht, wie volg je dan?
Maar in deze tijd hoeft maar één man te roepen dat zijn onderzoek met n=12 uitwijst dat vaccinaties autisme veroorzaken of één fraudeur zegt dat vleeseters hufters zijn en ze lopen er direct achteraan.
@3 Dit hele artikel is toch een reactie op incompetente pipos? Als die er niet waren zou niemand geinteresseerd zijn in zoiets onwetenschappelijks als een enquete onder wetenschappers. Vandaar mijn reactie; ik ben wel klaar met artikelen over onderwerpen die uitsluitend een reactie zijn op incompetente pipos die toch niet tot nauwelijks op sargasso komen.