Als de EU na de komende verkiezingen naar rechts afbuigt is dat mede te danken aan de invloed van hardnekkig conservatief-nationalistische stromingen in de oostelijke lidstaten. In Slowakije werd de liberale presidentskandidaat Ivan Korcok verslagen door Peter Pellegrini, een bondgenoot van de populistische premier Fico. Bij de Poolse lokale verkiezingen kreeg de uiterst conservatieve PiS opnieuw de meeste stemmen, al heeft dat geen directe invloed op de vorig jaar tot stand gekomen liberale regering-Tusk. In Hongarije krijgt Viktor Orbán een nieuwe uitdager in de persoon van ex-Fidesz man Peter Magyar. Hij wist afgelopen weekend tienduizenden op de been te brengen in protest tegen corrupte praktijken van de zittende regering. Maar het is de vraag of hij Orbán kan verslaan. En of hij in de ogen van de oppositie als centrum-kandidaat wel voldoende afstand neemt van zijn oude partij. In Bulgarije is de brede coalitie van de centrum-rechtse GERB partij met een verbond van progressieve anti-corruptie partijen gevallen. Dat betekent dat er tegelijk met de Europese verkiezingen opnieuw parlementsverkiezingen zijn uitgeschreven, voor de zesde keer in drie jaar. Vertrekkend premier Nikolai Denkov waarschuwt voor Russische inmenging. Denkov, die de Bulgaarse regering minder dan een jaar leidde, zei dat hij tijdens zijn ambtstermijn zowel de corruptie als de Russische inmenging probeerde te bestrijden, omdat deze ‘met elkaar verbonden zijn’. In een interview met Politico zegt hij: 'We mogen onze ogen hiervoor niet langer sluiten.' Tot nu toe zijn volgens hem de justitiële autoriteiten te laks geweest in de aanpak van pro-Russische groepen die op allerlei manieren onrust veroorzaken in het land. Hij wijst met name naar de ultra-nationalistische partij Vazrazhdane (Opwekking) van Kostadin Kostadinov. In de polls staat de partij op de derde plaats na GERB en Denkov's progressieve coalitie PP-DB. Vazrazhdane heeft nu 37 zetels in de Bulgaarse parlement. De partij is openlijk op de hand van Rusland, tegen de EU, tegen de NATO en tegen steun aan Oekraïne. Bij de vorming van de nieuwe regering vorig jaar juni sprak een wooradvoerder van een 'coup door de CIA' Slechts 30% van de Bulgaren beschouwt Rusland als een bedreiging, en nog veel meer mensen maken zich zorgen over de stijgende inflatie en mogelijke economische zorgen over de invoering van de euro, een vooralsnog in de ijskast gezet plan van de vorige regering. Een petitie van Vazrazhdane om een referendum over de invoering van de euro te houden kreeg 604,000 handtekeningen. Vorig jaar werd de partij beschuldigd van antisemitisme na een nazistische aanval op de joodse politicus en Kremlin-criticus Solomon Passy en de vernielingen die werden aangericht bij een brouwerij van joodse eigenaars die hadden laten weten hier niet van gediend te zijn. In navolging van Poetin stelde de partij voor ook in Bulgarije kritische media en activisten te beboeten als er sprake was van financiering uit het buitenland. In februari bracht een delegatie van Vazrazhdane een bezoek aan de Academie van het Russische Ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou. De Bulgaren dat ze ook in Hongarije waren geweest en op het punt stonden naar Moldavië te gaan en dat ze “partnerschappen over de hele wereld aan het opbouwen waren”. De liefde voor Rusland is in Bulgarije niet alleen te vinden bij de neo-fascisten van Vazrazhdane. President Rumen Radev van de Bulgaarse socialistische partij had zich al eerder kritisch uitgelaten over een vorige pro-westerse regering onder leiding van Kiril Petkov en de wapenleveranties van deze regering aan Oekraïne. Hij keerde zich ook tegen een mogelijk NAVO-lidmaatschap van Oekraine. Tegen de Oekraïense president die vorige zomer in Sofia op bezoek kwam en om wapenhulp vroeg zei hij: “Er is geen militaire oplossing voor dit conflict”, en “steeds meer wapens zijn geen oplossing”, Zelenski reageerde woedend: “God verhoede dat jou dezelfde tragedie zou overkomen, en dat jij in mijn schoenen zou staan”, zei hij. “Als mensen met dezelfde waarden je dan niet helpen, wat zou je dan doen? Zou jij dan zeggen: ‘Poetin, neem maar een stuk Bulgaars territorium?’ Neen, als een echte president zou jij natuurlijk niet toestaan dat iemand anders jouw onafhankelijkheid in het gedrang brengt.”
Ergens ver weg in de woestijn van Anza-Borrego in Californië staat een zongebakken schuur die de twaalf mannen van de Flaherty Brotherhood hebben omgebouwd tot platenstudio.
Daar brengen ze met Western rock en Delta Blues bijbels klinkende aanzeggingen muzikaal tot leven.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Veelzeggender dan de titel van het boek De onzichtbare hand [1], geschreven door economisch historicus Bas van Bavel, is de ondertitel. Hoe markteconomieën opkomen en neergaan. In het boek reconstrueert hij de historische ontwikkeling van verschillende markteconomieën. Irak (500-1100), Noord Italië (1000-1500), De Nederlanden (1100-1800) en die van Engeland, de V.S. en (uiteindelijk) west Europa (1500-2000), die uiteindelijk één markteconomie zullen vormen.
In het boek beschrijft hij het patroon dat hij in al die reconstructies ziet terugkeren, een cyclus van opkomen en neergaan. Dat begint bij de maatschappelijke omstandigheden die nodig zijn om een markteconomie tot stand te laten komen en te laten functioneren. Vervolgens leidt het functioneren van die markten tot een toenemende rijkdom waarvan (aanvankelijk) velen profiteren. Maar het leidt ook tot een dynamiek, die uiteindelijk het functioneren van die markteconomieën zelf ondermijnt.
De Nederlandstalige versie van het boek verscheen in 2018, twee jaar na de Engelstalige versie. Het is naar zijn zeggen toegankelijker geschreven en bevat een toegevoegd hoofdstuk waarin hij reageert op de commentaren op de Engelstalige versie. De meeste van die commentaren gingen over de relevantie van het boek voor onze tijd. De parallellen zijn evident en dat is niet hoopgevend, want we zitten niet meer in dat deel van de cyclus dat met opkomen wordt aangeduid.
De democratie heeft een mooie toekomst achter zich. De wereldwijde democratisering na de val van de muur is omgeslagen in autocratisering. Dat blijkt opnieuw uit het jaarrapport van het Zweedse instituut Varieties of Democracy dat deze maand verscheen. Een gastbijdrage van Mark Bovens.
Die autocratisering verloopt niet alleen via staatsgrepen, met tanks in de straten en kolonels in een junta. Veel autocratische leiders komen aan de macht door reguliere verkiezingen. Vervolgens wordt de democratie van binnenuit uitgehold. Er zijn nog steeds verkiezingen, politieke partijen en een parlement, maar daar blijft het dan ook bij. Alle randvoorwaarden voor een levende democratie, zoals een vrije pers, vrijheid van vereniging en vergadering, vrije en eerlijke verkiezingen, worden stap voor stap afgebroken. Die autocratisering begint met kleine, op het oog onschuldige overtredingen van de ongeschreven regels van de democratie.
Een levende democratie heeft namelijk veel meer nodig dan formele instituties, vastgelegd in Grondwetten, formele regels en reglementen van orde. Een democratie blijft alleen in leven bij gratie van democratische manieren van doen. En die zijn nauwelijks formeel vastgelegd. Sterker nog, een van de oudste liberale democratieën ter wereld, het Verenigd Koninkrijk, heeft niet eens een Grondwet.
Wie bezorgd is over autocratisering moet daarom aan formatietafels niet alleen afspraken maken over de Grondwet en de formele regels van de rechtsstaat, maar vooral ook over de ongeschreven regels van de democratie.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Dat was vet hé, eergister? Aephanemer? Voor degenen die (ook) de instrumentale versie hebben geluisterd: verrassing! Er is er nóg een van. Een 8 bit versie. Die verdacht veel meer lijkt op oude computerspelletjesmuziek, meer dan op de melo-death die het eigenlijk was. Maar boeien, superleuk dit.
RECENSIE - Over twee maanden gaat Europa weer naar de stembus voor de verkiezing van een nieuw parlement. Volgens de democratische traditie is dat het moment waarop we onze volksvertegenwoordigers kunnen afrekenen op hun politieke keuzes in de afgelopen zittingsperiode. Maar weet u nog wat uw favoriet in 2019 sindsdien heeft bereikt in Brussel en Straatsburg? Ik vrees dat veel kiezers deze vraag negatief zullen beantwoorden. De invloed van de EU op ons dagelijks leven groeit. Dat heeft echter niet geresulteerd in beter inzicht van de burgers in de Europese wetgeving en besluitvorming. Brussel verliest het wat aandacht van de media betreft nog steeds van Den Haag. Ondanks de sluipende machtsverschuiving. Is daar nog wat aan te doen?
Mathijs Schiffers, die voor het FD de afgelopen jaren in Brussel zat, wil met zijn boek Brexit-Brussel-Brabant een poging wagen. Hij was voordat hij in Brussel kwam zeven jaar correspondent in Londen. En daar heeft hij de journalistieke formule geleerd waarmee hij ons, aldus de achterflap, wil ‘informeren over de dagelijkse gang van zaken in het hart van Europa’. Zijn formule: ‘Focus op personen en niet op de vele plannetjes die Brussel beraamt. Dat doen ze in het Verenigd Koninkrijk ook en dat levert lekkere verhalen op.’ Schiffers houdt van verhalen, schrijft hij in zijn Proloog. Maar Brussel is ‘zo complex, zo abstract, zo traag’. En daarom kiest hij voor het ‘menselijk gezicht’ in de hoop dat dan ‘vanzelf duidelijk wordt hoe het functioneert in het centrum van de Europese macht.’
RECENSIE - Ik heb wel vaker aandacht besteed aan de boeken van de Amsterdamse geleerde Rens Bod. In De vergeten wetenschappen (2010) toont hij hoe de geesteswetenschappen de maatschappij helpen vormen en in Een wereld vol patronen (2019) biedt hij een geschiedenis van de menselijke kennis. Deze boeken bewijzen dat er nog altijd wetenschappelijke syntheses worden geschreven. Je vraagt je echter wel af wat er nog resteert om samen te brengen voor iemand die al een stuk of tien geesteswetenschappen en álle menselijke kennis heeft beschreven. Maar het blijkt mogelijk. In Waarom ben ik hier? biedt Bod, zoals de ondertitel luidt, een kleine wereldgeschiedenis van zingeving.
Om meteen een misverstand weg te nemen: religie mag dan de bekendste vorm van zingeving zijn, het is niet de enige. Sterker nog, er is geen enkele samenleving geweest waar niet ook andere zingevingsvormen hebben bestaan. De demonstranten van Extinction Rebellion vinden of creëren zin in het afremmen van de snelheid waarmee de mensheid deze planeet naar de gallemiezen helpt; ouders vinden het zinvol kinderen op te voeden; wetenschappers willen de wereld beter begrijpen; weer anderen laten geen middel onbenut om een hoger bewustzijn te bereiken. Er zijn vele vormen van zingeving. Bod telt er 180, die hij onderbrengt in dertig thema’s en vier groepen: streven naar het onvergankelijke, bijdragen aan de wereld, zelfontwikkeling en “zingeving in extremis”.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Het fijne van mensen tegenkomen die naar een vet concert zijn geweest, is (naast het aanstekelijk enthousiasme van mensen die over goede muziek praten) natuurlijk dat je zo ook wel eens wat hoort over bands die je tot dat moment niet kende. Zoals, in dit geval, over het Hongaarse Thy Catafalque, die experimentele (en behoorlijk eclectische) metal maken. Supervet, ik zou ze graag eens gaan bekijken, maar het concert hier in de buurt was dus (op het moment van schrijven) gisteren. Grummel grummel. Nou ja, deze live-registratie ui Boedapest maakt veel goed gelukkig.
Aephanemer is een Franse melo-death band. Momento Mori is het debuutalbum uit 2015. Heel fijne muziek! En mocht de lezer nu denken “ja das mooi die fijne muziek, maar bij death metal schreeuwt er altijd iemand doorheen”, ja, eh, das waar en hoort er bij enzo, maar als u dat nou écht niet zo goed trekt staat achter de opname van deze cd hetzelfde album nog een keer, maar dan zonder zang.
Hot Buttered Soul (1969) had bijna niet bestaan. Isaac Hayes’ debuutplaat deed het namelijk niet zo goed, en de artiest dacht er serieus over na om uitsluitend nog achter de schermen te werken als producent en arrangeur.
Doordat zijn platenmaatschappij echter zo’n beetje haar hele catalogus kwijtraakte door een breuk met Atlantic Records, moest men in sneltreinvaart met nieuw materiaal op de proppen komen. De rest is geschiedenis.