Zomerserie | Die Graue Stadt am Meer

Sargasso duikt deze zomer in de letteren en bezoekt kleine literaire musea in Nederland en daarbuiten. Vandaag een bijdrage van G. Drios over Das Stormhaus in Husum.

Dichter en schrijver Theodor Storm is de met afstand bekendste telg van de stad Husum, een klein plaatsje in het noorden van Duitsland, nog voorbij Hamburg, direct aan de waddenzee, waar het weer meestal niet zo mooi is en waar verder weinig te beleven valt. Elke bewoner van Husum kan dat beamen. Theodor Storm werd er in 1817 geboren, heeft er zijn jeugd doorgebracht en heeft er ook daarna lange tijd geleefd. Zijn bekendste gedich Die Stadt, ook vaak Die graue Stadt am Meer genoemd, gaat over Husum, over een grijze, donkere en mistige stad, waar je alleen het eentonige geruis van de zee kunt horen en heel soms het geschreeuw van voorbijtrekkende ganzen, maar waar hij toch, of juist daarom van houdt:

…

Doch hängt mein ganzes Herz an dir,

Du graue Stadt am Meer;

Der Jugend Zauber für und für

Ruht lächelnd doch auf dir, auf dir,

Du graue Stadt am Meer.

En Husum houdt ook van Theodor Storm. Zijn graf is mooi opgemaakt en er staat een buste van hem in het park. Er is een Theodor-Storm-Strasse en een Theodor-Storm-Schule en er is een hele wijk met straten die allemaal zijn benoemd naar figuren uit zijn novellen. Bezoekers kunnen kunnen in de plaatselijke winkels mokken en andere dingen kopen waar het beroemde gedicht op staat en zij kunnen logeren in het Theodor-Storm-Hotel. Bovendien kunnen zij een bezoek brengen aan een vlakbij gelegen stuk ingepolderd land dat de Hauke-Haien-Koog heet, benoemd naar de held uit Theodor Storm’s meest beroemde novelle Der Schimmelreiter.

Hauke Haien is de fictieve uitvinder van een dijk met een veel vlakkere helling dan toen gebruikelijk was. Hij is slimmer dan de anderen en heeft zich zijn kennis van onder meer wiskunde op een Eise Eisinga-achtige manier zelf aangeleerd en dat onder moeilijke omstandigheden. In zijn jeugd had hij bijvoorbeeld geen Duitstalig wiskundeboek maar vond alleen een Nederlandse vertaling van het werk van Euclides op zolder, met daarbij gelukkig ook een Nederlandse grammatica. Dus leerde hij zichzelf eerst Nederlands om daarna het boek van Euclides te kunnen bestuderen.

Later brengt hij het tot dijkgraaf en in die functie weet hij zijn plannen voor een nieuwe dijk ook daadwerkelijk te realiseren bij de inpoldering van een nieuw stukje land, een Koog. Door deze nieuwe dijk ontstaan echter ook problemen met de omliggende oude dijken. Hauke Haien voorziet dit uiteraard maar de anderen, waaronder zijn grote rivaal Ole Peters, willen niets van zijn voorstellen weten om ook de oude dijken te versterken en te vernieuwen. Er gaan ook geruchten dat Hauke Haien een pakt met de duivel heeft gesloten. Daar zou de prachtige schimmel een teken voor zijn waar Hauke Haien op rijdt wanneer hij de dijken inspecteert en die hij ooit onder duistere omstandigheden heeft gekocht.

Dus, het gaat mis. Hauke Haien verzuipt uiteindelijk samen met zijn schimmel in zee nadat een oude  dijk tijdens een stormvloed is doorgebroken. De nieuwe dijk daarentegen staat er honderd jaar later nog en bij storm kan je Hauke Haien er nog steeds overheen horen rijden.

… einen tüchtigen Kerl, nur weil er uns um Kopfeslänge überwachsen war, zum Spuk und Nachtgespenst zu machen, das geht noch alle Tage.

Zo moet je dan ook niet denken dat er in Husum nu alleen Hauke Haiens rondlopen. Ook Ole Peters is er nog alom tegenwoordig. Der Schimmelreiter is een verhaal van alle tijden. Misschien heeft Ole Peters zelfs in het huis Wasserreihe 31 gewoond nadat Theodor Storm was vertrokken en voordat een leraar het initiatief heeft genomen om er in 1972 een museum van te maken: het Theodor-Storm-Haus. Theodor Storm heeft er van 1866 tot 1880 in gewoond en is er als schrijver actief geweest, ondanks zijn werk als rechter en het vaderschap voor meerdere jonge kinderen. Te bezichtigen zijn onder meer zijn woonkamer en het poëtenkamertje waar hij meer dan twintig novellen heeft geschreven.

Open:

April tot oktober:

– dinsdag tot vrijdag 10-17 uur

– zaterdag 11-17 uur

– zondag en maandag 14-17 uur

November tot maart:

– dinsdag, donderdag en zaterdag 14-17 uur.

Vorige aflevering:

De gelukkige onderwijzer, door Kyra.