Zoektocht naar de Europese Identiteit (1)

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Door de NEE-stem tegen de Europese Grondwet verkeert ‘Europa’ nu in een identiteitscrisis heet het. Dit is onzin natuurlijk, Europa heeft nooit 1 homogene identiteit gekend en is nooit een op zichzelf staande culturele, politieke of economische entiteit geweest. Desondanks spreken neo-nationalisten over een zogenaamde Judeo-Christelijke identiteit van Europa, een term die is komen overwaaien uit Amerika. In de VS staat die term ergens voor, zij heeft inhoud, Amerika heeft Joden in de loop der eeuwen in haar boezem gesloten en zij bepalen voor een aanzienlijk deel de Amerikaanse cultuur. In Europa is de term echter uit de lucht gegrepen, immers Joden werden gedurende duizenden jaren juist uitgesloten van de Europese cultuur. De Christelijke identiteit is wel van toepassing, maar ook die is verre van homogeen te noemen. In Nederland leefden de verschillende geloofsgroepen volgens zuilen langs elkaar heen, een systeem dat pas werd opgeheven toen er een Islamitische zuil dreigde te ontstaan, en de geloofsoorlogen in Europa hebben honderden jaren lang voor miljoenen doden gezorgd.

Maar goed, ik sta heus wel open voor een discussie, of laten we zeggen een zoektocht naar die Europese Identiteit. En mocht die niet gevonden kunnen worden, dan kunnen we er altijd nog eentje verzinnen natuurlijk. De therapeutische vraag is dus: wat is de Europese Identiteit op basis waarvan de Europese Unie vorm zou moeten krijgen? De vraag of de vraag naar een homogene Europese identiteit op zichzelf wel gerechtvaardigd is, is natuurlijk ook legitiem, maar is zonodig nog moeilijker te beantwoorden en ik bewaar die vraag liever voor het laatst en gun de in een identiteitscrisis verkerende neo-nationalisten het voordeel van de twijfel.

De visie voor het vinden van de Europese Identiteit ligt verscholen binnen een reeks van categorieen waarbinnen het vraagstuk beantwoord kan worden: geologisch, cultuur-filosofisch (eventueel religieus als men dit niet onder deze noemer vindt passen), politiek-historisch, sociaal-economisch, verkeer van mensen en goederen, linguistisch etc. Toch zal ik beginnen met een heel ander criterium, want als je niet als drinkebroeders aan dezelfde tafel kan zitten, dan hoeven we deze hele discussie niet eens te beginnen, naar mijn mening. Het gebied dat ik in ogenschouw zal nemen strekt zich uit van de Sahara in het zuiden, de Syrische woestijn en de Russische steppe in het Oosten, de Atlantische oceaan in het westen, tot de noordpool. Dit gebied is weliswaar ruim gekozen, maar op deze manier sluit ik mogelijke Judeo-Christelijke, Turkse of Grieks-Mediterrane, Viking, of Slavische culturen niet a priori uit.

Wat drinkt de Europeaan dus, en hoeveel, drinkt de Europeaan eigenlijk wel? Ik heb gebruik gemaakt van WHO gegevens uit 2001, waarbij ik erken dat bepaalde recente trends niet zijn opgenomen. In Polen bijvoorbeeld wordt steeds meer wijn gedronken ten koste van sterke drank. Landen waar minder dan 2,5 liter per jaar per hoofd wordt gedronken heb ik voor het gemak als geheelonthouders aangemerkt.

Conclusie 1
Afgaande op het alcoholgebruik in de Europese invloedssfeer, is er duidelijk een Europa van de 4 versnellingen op te maken: het Mediterrane Europa waar vooral wijn geschonken en beklonken wordt; het Noordelijke Europa waar bier gezopen wordt; het Slavische Europa waar alcohol als water gedronken wordt; en ten slotte de achterblijvers in de Islamitische invloedssfeer. Waarschuwing: je kunt natuurlijk geen eenduidige conclusie verbinden aan deze gegevens, meerdere conclusies zijn mogelijk. Je zou bijvoorbeeld kunnen concluderen dat er helemaal geen sprake is van een Duits-Franse as, dat uitbreiding naar het Oosten over het algemeen kan, maar uitbreiding naar het Zuiden niet, of dat Europa opgesplitst moet worden in drie of vier zones. U kunt uw eigen conclusie trekken op basis van het onderstaande plaatje.

plaatje 1, alcoholgebruik in Europa
rood=wijn, geel=bier, blauw=sterke drank, wit=geheelonthouder

Enfin, meer onderzoek moet uitwijzen welke conclusies dronkemanspraat zijn en welke visionaire ingaves. Onze zoektocht naar de Europese Identiteit wordt vervolgd!

Links:
WHO – Alcohol

table 1

  alcohol per capita wine per capita beer per capita spirits per capita
Albania 2.5 0.8 1.1 0.6
Algeria 0 0 0 0
Armenia 1.2 0.1 0.1 1
Austria 12.4 4.3 6.2 1.9
Azerbaijan 7 1.2 1 4.8
Belarus 8 0.7 1.1 6.2
Belgium 10.2 2.4 6 1.8
Bulgaria 7.7 3.1 1.8 2.8
Bosnia and Herzegovina 8.3 0.2 2.1 6
Croatia 12.4 6.2 5.1 1.1
Cyprus 6.8 2 2.8 2
Czech Republic 16.1 2.1 9.8 4.2
Denmark 12 4.3 6 1.7
Egypt 1.1 0 0.1 1
Estonia 9.8 1.8 4 4
Finland 10.6 3 4.8 2.8
France 14.3 8 2.8 3.5
Georgia 2.3 1.9 0.2 0.2
Germany 13 3.6 7.3 2.1
Greece 9 4.8 2.1 2.1
Holy See 0 0 0 0
Hungary 12.1 4.3 3.9 3.9
Iceland 5.8 1.3 3.2 1.3
Ireland 14.4 2 9.3 3.1
Israel 2.1 0.3 0.9 0.9
Italy 8.7 7 1.5 0.2
Kazachstan 2.8 0.3 0.5 2
Kyrgyzstan 5.7 0.5 0.5 4.7
Latvia 9 0.5 2 6.5
Lebanon 4.3 0.8 0.5 3
Libya 0 0 0 0
Lithuania 13 1.9 5.8 5.3
Luxembourg 17.3 9.3 6 2
Macedonia 4.8 1.2 0.6 3
Malta 6.7 2.9 2.6 1.2
Maroc 0.4 0.2 0.2 0
Moldovia 13.6 2.5 0.1 11
Netherlands 9.2 2.3 4.9 2
Norway 5.8 1.7 3.1 1
Poland 8.9 1 3.9 4
Portugal 13.3 7.3 4 2
Romania 7.9 3.5 3.5 0.9
Russia 11 1.2 1.9 7.9
Slovakia 12.8 1.8 5.5 5.5
Slovenia 6.3 2 3.8 0.5
Spain 12.5 5 4.7 2.8
Sweden 6.8 2.3 3.3 1.2
Switzerland 11.5 6.1 3.5 1.9
Tajikistan 0.4 0.2 0 0.2
Tunisia 0.8 0.4 0.4 0
Turkey 1.5 0.1 0.8 0.6
Turkmenistan 0.7 0.7 0 0
Ukraine 4.1 0.4 1.5 2.2
United Kingdom 10.5 2.5 6 2
Serbia and Montenegro 9 2.4 3.6 3

Reacties (26)

#1 Roodhaar

“In Nederland leefden de verschillende geloofsgroepen volgens zuilen langs elkaar heen, een systeem dat pas werd opgeheven toen er een Islamitische zuil dreigde te ontstaan”
Dat klopt niet helemaal volgens mij. (http://nl.wikipedia.org/wiki/Verzuiling)

  • Volgende discussie
#2 Carlos

Enkele observaties mijnzerzijds:
– de moslimrepubliek Bosnië drinkt sterke drank en associeert zich hiermee met het christelijk-orthodoxe Rusland.
– de Serven voelden zich als verdedigers van Europa toen ze volkerenmoord pleegden in Bosnië, qua eigen geconsumeerde drank klopt de associatie met Noord-West Europa opzich wel, maar ze hakten blijkbaar geen arabische geheelonthouders in de pan, zoals ze misschien zelf dachten?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Michiel Maas

Drinken ze geen wijn in Vaticaanstad?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 mark

Neen, in Vatiaanstad drinken ze het bloed van Jezus. De Vaticaans/Transsylvaanse as is nakende.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Sikbock

Toen de invloed van de kerken afnam ontwikkelde West Europa volgens mij een joods-christelijke traditie (na de verlichting en in religieus torelante streken al langer).. Ik denk dat je de plank dan ook misslaat Caprio..

In west europa zijn de joden de afgelopen eeuwen goed “geïntegreerd”. Het idee dat ze altijd slachtoffers zijn geweest is ( hoewel begrijpelijk) volgens mij pas na holocaust “gecultiveerd”. Kijk maar eens naar de eerste zionisten bijvoorbeeld.

Misschien ipv een joodse-christelijke identiteit: Joods-Christelijk burgerschap?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 ESG

Je ziet maar weer wat extreem oorlogsgeweld aanricht. Zowel Bosnië als Libanon hebben een sterke-drank-drink-cultuur.
Overigens: is die kaart uitvergroot te krijgen? Ik meen bruine vlekjes te zien in het gele gebied en ben benieuwd of dit wijndrinkende enclaves in biergebied zijn..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Grobbo

Overigens drinken de fransen steeds minder wijn en de duitsers steeds minder bier. Hoe valt dat te duiden. En wat is trouwens een typisch joods drankje?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 dr Banner

jajem aangelengd met majem

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Pelayo

Een excellente observatie! De bier-wijn-grens volgt in West-Europa ruwweg (heel ruwweg) ook de taalgrens. Zeker als je lokale verschillen in Frankrijk meerekent, want dan zal je zien dat een voorliefde voor bier toeneemt naarmate men in het noorden in frans Vlannderen komt, en naarmate men in het oosten in de (voormalig) duits sprekende gebieden komt.

Ik meen dat deze grens ook in de verspreiding en grenzen van diverse archeologische culturen in Europa opduikt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Ruud

De Europese Identiteit is dat ze een ongeregeld zooitje zijn en dat blijven. Altijd ruziënd en kibbelend om daarna bij een pot bier/glas wijn een compromis te sluiten, waar vervolgens iedereen morrend mee eens is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Michiel Maas

Dat Europa een joods-christelijke identiteit heeft is pure demagogie van rechtse lobbygroepjes als de Burke-stichting. De werkelijkheid is oneindig veel genuanceerder (en op Sargasso eindeloos beargumenteerd). Ik ben het grotendeels eens met Caprio. Het begrip joods-christelijk komt uit de Verenigde Staten, waar het begrip “christelijk” alleen uit politieke correctheid niet mocht. De invloed van de joodse cultuur (niet te verwarren met politieke invloed) is in de VS te verwaarlozen. En met christelijk wordt daar uiteraard protestants bedoeld…
Hetzelfde geldt hier ook eigenlijk. Onze cultuur is bij uitstek protestant, alhoewel er de laatste decennia gelukkig wat meer mediterrane elementen in zijn gekomen. Maar ook onze huidige hedonistische cultuur kent een protestante oorsprong. De verschillen met katholieke landen zijn deels religieus, maar ook cultureel. Zo is het verschil van het katholieke Limburg met het katholieke Wallonië mijns inziens gigantisch. Maar u hoeft alleen een (inmiddels virtuele) grens over.

Als Turkije (want daar gaat het in deze discussie eigenlijk gewoon om) exemplarisch moet zijn voor een land met islamitische inwoners, is Griekenland dat dan voor christelijke inwoners? Betekent een joods-christelijke identiteit dat Israël wel in de EU mag?

Landen indelen in reli-blokjes is simpel, dom en gevaarlijk. Maar dat zeg ik.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 heidekonijn

Lijkt me doorgaans te kloppen, religie wordt door de eeuwen heen eerder als excuus aangewend (het mobiliseren van kannonevlees) voor oorlogen, maar de gronden liggen dieper : alsof de katholieken en protestanten geloviger zouden zijn in Noord Ierland dan in Zuid Nederland. Veelal lag en ligt de zucht naar geldelijk en/of territoriaal gewin aan de basis.
Doet religie ertoe en heeft het er ooit toe gedaan?
Volgens mij dus niet.
Een bind-of strijdmiddel lijkt het me dan ook niet.

Diverser als Europa valt moeilijk te vinden: als je in België een West-Vlaming en een Limburger bij elkaar zet begrijpen ze mekaar(s gewoontes) gegarandeerd niet.

More to the point: waarom zouden we één blok moeten vormen? Of moeten uitbreiden? Waarom mogen we gewoon niet onszelf blijven?
Zou Europa dan ook niet meer geholpen zijn met desintegratie : geen Frankrijk meer, maar grondgebied Corsica, Baskenland, Champagne. Geen Nederland meer maar Limburg, Friesland.

Is men in (neocon land) de US ook niet aan het decentraliseren? De macht verschuift er steeds meer naar de staten (mooi geïllustreerd in Bowling for Columbine overigens)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Carlos

Voortschrijdend inzicht onder het afwassen:

Voor het bepalen van de identitiet van een volk moet je niet naar binnen kijken, maar juist van van binnen naar buiten. Europeanen onderscheiden zich van andere volkeren in hun stevige drankgebruik, maar ook een drankgebruik dat zeer divers is en sterk verankerd in het culturele culinaire leven.

Want bekijk de ander continenten nou maar eens:

– Aziaten: kunnen niet drinken, worden dronken van één biertje.
– Arabieren: mogen niet drinken.
– Afrikanen drinken ruitenwisservloeistof en hoofdpijntrekkende eigengemaakt groezelig gerstennat.
– Zuid-Amerikanen: hun drankgebruik valt vies tegen en zeker latino’s met een spoortje indiaans bloed zijn in een handomdraai stomdronken.
– Noord-Amerikanen: ook geen culinaire drankcultuur, ze drinken Bud Light en cola door elkaar.
-Australiërs: komen qua hoeveelheid alcohol zeker op Europees niveau, maar zijn niet zo divers als Europeanen (toch is duidelijk te zien dat Downunder een kolonie van het europese GB was)
– Russen: innameniveau op peil, echter zeer dwangmatig en niet culinair.

Geen enkel volk heeft zo’n levendige en toch beheerste diverse drankcultuur als de Europeanen.
Luxemburgers drinken het meest en ook zeer gevarieerd, en ja: Luxemburgers staan erom bekend dat het model-Europeanen zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 mescaline

Joods-christelijk is een lastige term. Voor de middeleeuwen zie ik het liever als: christendom dat zich vooral door (en soms tegenover) joodse begrippen en gebruiken heeft gevormd. Maar de ethiek en ethische praktijk sluit ik hierbij wel uit.

Amerika wilde geen joden uit Hitler-Duitsland opnemen. De kentering in de fundi-christelijk-Amerikaanse opvattingen over de Joden is echt van na WO II. Sociaal antisemitisme is er nog algemeen.

Laatst een theorie opgevangen die ik hier niet helemaal zie bevestigd. Rond de Noordpool (koud, somber, zitten een half jaar in het donker) is er een maximale behoefte aan alcohol (Zweden, Finnen, Inuit) . Naar het Zuiden afzakkend neemt die af tot bijna nul (Israeliers, Arabieren, Afrikanen) en op Vuurland zijn we weer permanent dronken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 nove

Elke analogie van de macht en kracht verdeling in europa heeft als basis de historische produktie/consumptie verhoudingen. Er is de koloniale wortel, het imperialisme met oorlog en bezetting, diefstal, moord en verkrachting, de slavernij als het toenmalige nieuwe geloof, het vroeg kapitalisme > industrieel burgermaatschappij> joods/christelijk bankleven en hun mythologie- usurpatie.
Een inzichtelijk vergelijk kan wellicht getrokken worden door naast alcohol de tabak en specerijhandel en distributie en/of beschikbaarheid van deze goederen op het europese continent in kaart te brengen.
Alcohol, tabak en specerijgebruik (veredeld huidig medicijngebruik, de pharmaceuten, de medicijnmannen) tussen de europese volkeren duiden op de machtverhoudingen tussen elite en massa, tussen het ordinair voetvolk en de exclusieve avant-garde. Het gaat om de beschikbaarheid en verdeling van schaarste versus overvloed, de machtsverhouding(en) tussen burgerij en volk. Het valt niet mee om geen klassenmaatschappij en de inherente politiek -economische en cultuur -historische tegenstellingen als maatschappelijk gevolg daarvan te blijven ontkennen. Alle verschillen tussen mensen en hun ideeen, opvattingen, moraal, houding en mentaliteit laten zich daaruit verklaren. De mens is in het algemeen defensief, behoudzuchtig in kleinburgerlijke zin ingesteld. Hoeveel angst wordt daarvaan aangepraat en hoeveel is daarvan terecht ? In hoeverre heeft dat te maken met verlies van identeitsgevoelens ?

De Europese identiteit is eerst en vooral zoek omdat de historisch bepaalde klassenmaatschappij goeddeels wordt ontkend. Maar dat kan geprojecteerd worden op heel die enge, rigide geldmaatschappij, de grote wereld, die ene aarde.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Pelayo

@Michiel Maas

Betekent een joods-christelijke identiteit dat Israël wel in de EU mag?

Dan gaan we nu de zaken lekker gecompliceerd maken. De christenen in Israel zijn hoofdzakelijk palestijn :-)

@Carlos

En de chinezen en japanners dan? Ik heb goddelijke rijstwijn gedronken. Maar ja, ik ben dan ook weer zo’n typische europeaan om daar helemaal lyrisch over te gaan doen :-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Pelayo

Wat nou weer vreemd is is de status van Cyprus.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Pelayo

@Nove

Glimlach jij wel ‘ns? Gewoon, zomaar?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Caprio

@nove: de neocon/nationalistische lobby zal daar tegen in werpen dat je analyse wel erg marxistisch is. Hm, ik bedenk me net dat als je als fascist/rascist het socialisme als een Joodse complot theorie ziet, Europa inderdaad als joods-christelijk gekenmerkt kan worden. Vanuit fascistische hoek bekeken moet ik toegeven dat die term correct is als is de invalshoek dan weer twijfelachtig en incorrect.

@mescaline: je hebt gelijk dat er in de VS net als in Europa een enorm anti-semitisme bestond en buiten de stedelijke gebieden nog steeds bestaat. Daarentegen is de culturele en politieke invloed van joden (itt joodse cultuur) wel groot, al is die invloed geconcentreerd tot media, politiek, humor en financiele sector in NY,CT,CA en sommige andere stedelijke gebieden. De meeste joden komen uit Russisch/Pools gebied en kwamen naar de VS al voor Hitler, vanwege de Russische pogroms.

@sikbock: Europese joden waren nooit geintegreerd in het maatschappelijke leven in Europa, zelfs in Amsterdam ligt de joodse wijk buiten de oorspronkelijke stadsmuren, en zien de synagogen eruit als schuilkerken. In Venetie moesten joden gele hoeden dragen, de Inquisitie kikte de Joden het Iberisch eiland af waar ze door de Moslims tolerant geaccepteerd werden. De joden waren handelaars en shacheraars omdat de christenen dat vuil werk vonden met hun door gilden gemonopoliseerde stadseconomieen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 mescaline

@Sickbock Het buitenstaander zijn van de Europese joden was eeuwen lang een geaccepteerd uitgangspunt in het joodse bewustzijn. De ghettovorm beviel hen ook helemaal niet slecht.

De cultivering van het slachtofferschap is inderdaad van na de holocaust. Zo worden er al meer dan 55 jaar lang ook ieder jaar weer enkele Israelische onderscheidingen uitgereikt wegens door gojiem betoonde moed in de oorlog.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Pelayo

Behalve het merkwaardige dat Cyprus een bierland is valt me op dat Israel te boek staat als sterke-drank-land. Dat laatste kan eenvoudig verklaard worden als gevolg van immigratie van Russische joden. Maar Cyprus? Ik weet wel dat er naast de Bavaria in Lieshout op Cyprus een van de grootste mouterijen van Europa staat. Zou het een gevolg zijn van de voormalige Britse koloniale aanwezigheid?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 fritzie

Joods-Christelijk ?
Maar dan ook Romeins-napoleonistisch-pruisisch-habsburgers of telt dat niet ?
Wat dacht je van Oorlogzuchtig ?
Fortuyn is degene die het weer opgerakeld heeft. Heb ik nooit goed begrepen. Niet echt een verdienste zou ik zeggen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Pelayo

En germaanse invloeden dan? Of wordt zoiets nog steeds als verdacht fascistisch beschouwd?

Ik zie toch de gehele middeleeuwen als een combinatie van de gewoontes der barbaren en de kerk, een overgebleven institutie van het romeinse rijk.

De doopplechtigheid van Clovis mag waarlijk een historisch moment worden genoemd: “Buig, Sicamber, vereert wat U vernietigd hebt en vernietig wat U vereerd hebt”

Dat was het toch he?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 mescaline

Wat is romantiek toch heerlijk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Pelayo

@mescaline

Dat mag in een topic als deze :-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 mescaline

Dat kwam eruit na het lezen van het mooie Sicamber-citaat dat ik alweer vergeten was. Gregorius van Tours, Historiën II-31.

  • Vorige discussie