Zakendoen in Zuid-Amerika, verkiezingen en media-oorlog

ELDERS - Deze week nemen we het zakendoen in Zuid-Amerika onder de loep, analyseren we de uitslag van de verkiezingen in Argentinië en houden we de media-oorlog in datzelfde land tegen het licht.

Ieder jaar brengt de Wereldbank een rapport uit over het ondernemersklimaat in 189 verschillende economieën. Hoeveel dagen heb je nodig om een bedrijf op te starten? Hoe lang duurt het voordat je de benodigde vergunningen hebt? Hoe makkelijk kun je je belastingen betalen? Op al dit soort vragen geeft het rapport een antwoord. Ook dit jaar kent de regio weer positieve en negatieve uitschieters.

Chili is het hoogst genoteerd op plaats 34. Op verschillende indicatoren scoort het land beduidend beter dan de OESO-landen. Zo kost het starten van een onderneming in Chili nog geen 6 dagen, terwijl in de OESO-landen het gemiddelde op ruim 11 dagen ligt. Ook zijn de opstartkosten stukken lager. De regering van Chili voert een actief beleid om bedrijven aan te trekken. Niet alleen grote multinationale ondernemingen, maar ook kleine start-ups. Via Start-Up Chile stelt de overheidbijvoorbeeld tot €30.000 aan startkapitaal beschikbaar voor (buitenlandse) ondernemers.

Er zijn echter ook landen in de regio waar ondernemen een stuk lastiger is. Met name in Ecuador, Suriname en Bolivia is het een uitdaging een bedrijf te runnen. Venezuela spant echter de kroon. Het land staat op de 181e plaats. De afgelopen jaren zijn belastingen verhoogd, ingewikkelde procedures voor het inschrijven van de onderneming ingevoerd en is het ontslaan van medewerkers praktisch onmogelijk geworden.

Je kunt het rapport en onderliggende datasets downloaden op de speciale website van de Wereldbank.

Verkiezingen Argentinië

Afgelopen zondag werden in Argentinië verkiezingen gehouden. In het parlement stond de helft van de zetels op het spel, terwijl in de senaat eenderde van de zetels werd vernieuwd. Het is de partij van presidente Cristina Fernández de Kirchner gelukt om in beide kamers een nipte meerderheid te behouden.

Toch zijn de verkiezingen desastreus verlopen voor de partij. In de provincie Buenos Aires, waar 37 procent van de kiezers woont, verloor Cristina’s kandidaat met ruim 11 procent. Ook verloor de partij haar enige senaatszetel in de stad Buenos Aires, dat een apart kiesdistrict vormt. Zelfs in de provincie Santa Cruz, de thuisbasis van de familie Kirchner, won de oppositie.

Dankzij deze uitslag kan Cristina een derde termijn als presidente vergeten. Zij had zich graag in 2015 opnieuw verkiesbaar gesteld. Daarvoor is echter een wijziging van de grondwet nodig. De regeringspartij en aanverwante partijen beschikken echter bij lange na niet over de benodigde tweederde meerderheid in beide kamers. Dat betekent dat naar alle waarschijnlijkheid in 2015 een einde komt aan twaalf jaar ‘Kirchnerisme’.

Cristina zelf is overigens nog herstellende van een spoedoperatie, en heeft het vervolg van de verkiezingen vanuit bed moeten volgen. Zij krijgt bij haar terugkeer te maken met een parlement waarin zij weinig bewegingsruimte heeft.

De euforie bij de verschillende oppositiepartijen is groot. Burgemeester Mauricio Macri van Buenos Aires lanceerde zelfs zijn campagne voor het presidentschap aan. Zijn partij won in de hoofdstad, maar mist vooralsnog een electorale basis in de rest van het land.

Mediaoorlog Argentinië voorbij?

We blijven nog even in Argentinië. Daags na de verkiezingen heeft het hooggerechtshof een controversiële mediawet grondwettelijk verklaard. De wet was een initiatief van de regering van Cristina Kirchner om het medialandschap te ‘democratiseren’. De vorige wet stemde namelijk nog uit de tijd van de militaire dictatuur. Zo biedt de nieuwe wet meer ruimte voor burgerjournalistiek en heeft ze een sterk antimonopolistisch karakter. Zo wordt bijvoorbeeld het aantal zendlicenties dat een mediabedrijf mag hebben, beperkt.

Hoewel de wet in oktober 2009 door het parlement is aangenomen, trad wet slechts deels in werking. Via het hooggerechtshof probeerde mediaconglomeraat Clarín namelijk een aantal artikelen buiten werking te stellen: volgens de nieuwe wetgeving zou Clarín namelijk gedwongen worden een deel van het bedrijf te verkopen en een deel van de licenties in te leveren.

Clarín is onder andere eigenaar van het best bekeken private tv-kanaal Canal 13, 24-uurs nieuwszender Todo Noticias en het goed beluisterde Radio Mitre. Ook is het bedrijf eigenaar van het grootste kabelbedrijf Cablevisión en de grootste internetprovider Fibertel en talloze kleinere zenders. Last but not least is het bedrijf de eigenaar van het grootste dagblad van het land… Clarín genaamd.

Clarín is van mening dat de nieuwe wet er alleen op gericht is om kritische media de mond te snoeren. Sinds de eigenaar van Clarín in 2007 ruzie kreeg met toenmalig president Néstor Kirchner, zijn de regering en het bedrijf in een heuse mediaoorlog verzeild geraakt. Tijdens een eerdere ‘slag’ nationaliseerde de regering al de voetbalrechten, die tot dat moment in handen waren van het bedrijf. Ook kocht de regering meer advertentieruimte bij kleinere, minder kritische zenders. Tegen andere, meer regeringsgezinde mediabedrijven, werd evenmin actie ondernomen.

De regering lijkt de strijd te gaan winnen nu het hooggerechtshof wet toch grondwettelijk heeft verklaard. Grupo Clarín zit echter niet bij de pakken neer: in een persverklaring sluit het bedrijf niet uit via internationaal recht alsnog de implementatie van (een deel van) de wet te voorkomen.

Volg Remi Lehmann op Twitter om elke dag op de hoogte te blijven van nieuws uit Zuid-Amerika.