Zak door het net

Foto: Chad (cc)

COLUMN - De VVD zit kennelijk in zijn maag met het minimumloon en de minimumuitkering. In maart stelde staatssecretaris Tamara van Ark voor dat werkende arbeidsbeperkten voortaan onder het minimumloon mogen duikelen, en dan individueel via de gemeente een aanvullende uitkering aanvragen.

Afgelopen weekend was de beurt aan fractievoorzitter Klaas Dijkhoff en de bijstand. Die moest maar eens fiks omlaag vond hij, voor iedereen, en alleen wie héél braaf is en nooit met zijn armen over elkaar zit – netjes solliciteren, bijscholing doen, indien nodig taalonderwijs volgen – kan bij bewezen goed gedrag een aanvulling krijgen tot het ‘normale’ bijstandsniveau.

Oftewel: zak maar gerust door de armoedegrens heen, jelui.

Maar solliciteren moet al wanneer je in de bijstand zit, net als jezelf inschrijven bij uitzendbureaus, en (bijna) al het werk accepteren dat je wordt aangeboden. Ook wanneer de gemeente je verwijst naar een cursus, een werkervaringsproject of een herintegratieproject, ben je al verplicht daaraan mee te doen. Dus dat is niets nieuws.

Wel nieuw is dat de VVD openlijk wil snijden in het sociaal minimum, en de aanval inzet op de regelingen voor de laagst- en slechtstbetaalden in Nederland. De hoogte daarvan wordt in deze voorstellen collectief verlaagd, waarna iedere gedupeerde vervolgens op individuele basis extra toeslagen moet zien te veroveren om weer op een enigszins leefbaar minimum uit te komen.

Vrijwel zeker veroorzaakt die omkering een fikse bureaucratie en heel veel controles. Het lijkt ook evident dat deze aanpak arbeidsbeperkten en bijstandsgerechtigden een akelige hoeveelheid rompslomp en nijpende bestaansonzekerheid oplevert, maar de VVD maakt niet echt de indruk dat zij daarom maalt.

Intussen is veel gemeentes allang duidelijk geworden dat wie het niet breed heeft harder onder druk zetten, amper werkt. Ze helpen, steunen, en vooral; zinnig werk scheppen, helpt veel meer. Maar er is onvoldoende werk, en dat gaat met de voortgaande robotisering waarschijnlijk erger worden. De aanpak van de VVD loopt ook daarop spaak. Maar soms bekruipt me het gevoel dat ze die armoedzaaiers sowieso liefst zouden afschaffen. Een robot zeurt tenminste niet en beroept zich nooit op sociale rechten, arbeidstijden of werkomstandigheden, en als-ie kapot gaat, recycle je hem gewoon. Wel zo makkelijk.

Het gemak waarmee de VVD de gebrekkige toegang van veel mensen tot de arbeidsmarkt beschrijft als resultaat van hun eigen laksheid – ‘en nee, u kunt niet van ons verwachten dat wij blijvend voor u klaarstaan: u moet eerst zelf al het mogelijke hebben gedaan!’ – spoort heerlijk met hun individualistische politiek. Wie slaagt, heeft dat aan zichzelf te danken, en elk falen is persoonlijk verwijtbaar.

Maar het blijft vreemd dat de VVD die ideologie nooit van toepassing verklaart op bedrijven. Want die moeten ontzien, gelokt, verleid, gepamperd en in de watten worden gelegd.


Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool
.

Reacties (34)

#1 Basszje

VVD is *de* partij van de 19e eeuw. Paar rijken en de rest bedelende bediendes die hun muil dienen te houden.

  • Volgende discussie
#2 Amateur Commenter

En pardoes worden er via het ANP rapporten gelanceerd waarin staat dat steeds minder mensen onder de 45 jaar in de bijstand zitten. Om alvast grond te geven voor het frame dat als je in de bijstand zit toch echt, echt wel een luie zak bent, tenzij je oud bent want die laten zich niet makkelijk afschepen met een ondermaats loon.

Die aftakeling gaat er dus gewoon komen jongens.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 JANC

@2: ik meen ook dat de werkloosheid gedaald is. Dan zal je ook minder in de bijstand hebben, neem ik aan. Ben het eens, het zal wel zo gedraaid worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Janos

@2 Nee, is toeval. Die bijstand is een groot deel van vorig jaar al gedaald, die cijfers worden gewoon rond deze tijd bekend gemaakt omdat de administratieve verwerking een tijd duurt, alles van alle gemeenten bij elkaar opgeteld moet worden, etc. De werkloosheid daalt al langer, en de bijstand komt daar standaard een paar jaar later achteraan.

Maar de kans dat dit gebruikt wordt voor een lelijk frame, die bestaat natuurlijk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 esgigt

ALs de VVD ergens goed in is, dan is het wel het aanrichten van grote rotzooi in het sociale landschap met buiten propartionele ellende bij zwakke bevolkingsgroepen tot gevolg.

De ooit liberale partij is afgegleden tot een club van egocentrische graaiers met grote integriteits problemen…. het is dat ze geen motor rijden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Arjan Fernhout

In de Groene las ik dat Dijkhoff in zijn lange speech het woord wederkerig gebruikte om vervolgens een Mitt Romney-achtig verhaal te vertellen (google Mitt Romney entitlement) die begint over bijstandsgerechtigden die volgens hem vooral de nadruk zouden leggen op het récht dat ze op die uitkering hebben. Aukje van Roessel schrijft:

Volgens de VVD-fractievoorzitter is er ongemak in de samenleving omdat de wederkerigheid ‘eruit is’. Ruim een maand geleden had minister van Financiën Wopke Hoekstra het ook al over wederkerigheid. Hoekstra is weliswaar van het CDA en hij sneed het onderwerp nog vragenderwijs aan – heb je recht op een orgaan van een ander als je zelf geen donor bent? – maar ook dat is een les uit de wereld van de politiek: als een woord ineens overal opduikt, is dat geen toeval.

https://www.groene.nl/artikel/huiswerk-2018-05-30

Reciprociteit is een raar woord voor neoliberalen. Wat centrumrechts bekokstooft heeft is nog niet helemaal duidelijk, maar ik vermoed dat het inspelen op burgerlijke ressentimenten betreft met een valse moraal om de concurrentiepositie van Nederland te verbeteren door te bezuinigen op uitkeringen en lagere lonen. Dat pakt dan slecht uit. Voormalig ECB-president Jean-Claude Trichet stelde recent dat de lonen in Nederland omhoog moeten. Omdat nog meer loondumping Europa kapot trekt, zoals Michel een aantal jaren geleden bij Sargasso schreef. https://sargasso.nl/de-eurocrisis-weer-terug-4-loondumping/

Maarten van der Kloot Meijburg schrijft in ‘Vereniging: een manier om de menselijke maat weer centraal te stellen’ onder 9. Het belang van verbindende waarden:

In tegenstelling tot wat neoliberalen denken, worden staten en burgers niet alleen verbonden door hun belangen. Voor reciprociteit en vertrouwen moet er ook verbinding zijn via gedeelde waarden. Om de staten en burgers van Europa ook via hun waarden te binden, zullen de nieuwe Europese ideologie en ethiek worden gedragen door een verbindend verhaal, een moderne mythe over de grote onderwerpen van het leven.

Dat is wederkerigheid in een Europa voor burgers.

https://www.ftm.nl/artikelen/vereniging-kan-leiden-tot-een-sterk-alternatief-voor-het-neoliberalisme?share=1

Van der Kloot Meijburg schaart zich verder onder 8. De Europese Republiek achter de ideeën van Ulrike Guérot.*

* ‘De nieuwe burgeroorlog’ – Hoe populisme het open Europa bedreigt (112 pg. e10,-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Janos

Dat is wel een heel andere betekenis van “wederkerigheid” dan die er hier aan wordt gegeven: https://sargasso.nl/proef-bijstand-wederkerigheid/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Basszje

@6: Dat is een oude rechtse truc. Eerst sloop je iets, dan zeg je dat het kapot is om het vervolgens weg te gooien.

De ‘wederkerigheid’ in de samenleving is eruit juist door drie decennia hardvochtig bezuinigingsbeleid en de oorlog tegen werknemersrechten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 MrOoijer (Jan van Rongen)

Het is één-en-al framing. De bijstand groeit nauwelijks meer, al jaren. En dat komt dan ook nog door gebrekkige werkgelegenheid, door het afschaffen van andere vangnetten zodat meer mensen in de bijstand kwamen. Ik maakte begin 2016 de volgende grafiek om dat nog eens te laten zien; het bijstandsniveau heb ik even doorgetrokken naar vandaag.

http://www.mrooijer.nl/stats/wp-content/uploads/2018/05/bs-2018.png

De werkloosheidsdefinitie is sindsdien aangepast, het CBS is een nieuwe tabel begonnen en ik had geen tijd en zin om die met de oude te combineren.

Begin 2009 was het bijstandsniveau op zijn laagst. Het zou niet veel lager hebben gekund, want naar schatting van toen was 250.000 tijdelijk of permanent niet geschikt voor de arbeidsmarkt. Ook in de rapportage van vandaag is dat ongeveer het aantal dat tijdelijk of permanent is ontheven van de sollicitatieplicht.

Wat verder enorm opvalt is dat de bijstand en WW sterk stijgt na het eind van Rutte I. Dat is niet veroorzaakt door de crisis van 4 jaar daarvoor, maar door de besluiteloosheid en verkeerde maatregelen van het PVV-gedoogd eerste kabinet van VVD en CDA. Het is een gotspe dat Dijkhoff nu nieuwe maatregelen aankondigt voor mensen die door zijn eigen partij de bijstand in zijn gejaagd.

PS is [img] BBcode tag uitgeschakeld?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Le Redoutable

“dat werkende arbeidsbeperkten voortaan onder het minimumloon mogen duikelen, en dan individueel via de gemeente een aanvullende uitkering aanvragen.” Je duikelt niet onder het minimumloon het wordt aangevuld met een uitkering. Hierdoor ben je voor een werkgever net zo duur als een niet arbeidsongeschikte. Het alternatief is permanent met een uitkering thuis zitten wat asociaal links kennelijk liever ziet, dat houdt hun goed betaalde zieligheidsindustrie baantjes lekker op pijl.

“Maar solliciteren moet al wanneer je in de bijstand zit, net als jezelf inschrijven bij uitzendbureaus, en (bijna) al het werk accepteren dat je wordt aangeboden.” Niks nieuws dus, zo moeilijk is het niet je in te schrijven bij een arbeidsbureau of een cursusje te volgen en dan de volle uitkering te ontvangen. Als zelfs daar te lamlendig voor bent, dan mag je het best voelen in je portemonnee ook, de maatschappij mag best wel iets terugverwachten voor het betalen voor je levensonderhoud. Je krijgt nu trouwens ook al een boete als je dat veelvuldig niet doet, en dat vergt nog veel meer controle.

“Maar het blijft vreemd dat de VVD die ideologie nooit van toepassing verklaart op bedrijven.” Bedrijven leven doorgaans niet van publiek geld, ze leveren juist belastinginkomsten op. Daarnaast leveren zij banen, zodat diegene die de uitkering echt uit willen dat ook kunnen. Als bedrijven in gebreke blijven met de talloze arbeidsvoorwaarden krijgen ze trouwens net zo goed een boete. De VVD wil de armoedzaaiers kwijt door ze een baan te geven, niks mis mee.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 JANC

@10:

dat houdt hun goed betaalde zieligheidsindustrie baantjes lekker op pijl.

stromanargument. En sorry, daarmee is voor mij de rest van je reactie niet meer het lezen waard. Zoals gewoonlijk je riedeltje waar niks van klopt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 MrOoijer (Jan van Rongen)

@10 – dat aanvullen gebeurt ook nu al, voor de werkgever verandert er weinig. Voor de werknemer wel, want bouwt geen pensioen op en kan het aandeel bijstand mislopen als er bijv een werkende partner is.

Het lijkt me verstandig dat je je eerst even informeert voordat je uit deonderbuik reageert.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Janos

@10 het aantal onjuiste aannames en drogredeneringen is te hoog om serieus op in te gaan. Wat een bagger.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Cerridwen

@13: O ja?

Voor onderbouwing van de manier van kijken zie onderstaande columns:

https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/loondispensatie-is-eigenlijk-een-soort-lentekriebels~bdc5f349/

https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/frank-kalshoven-komt-terug-op-de-kwestie-van-loonsdispensatie-br-~b056da6a/

Redoutable zegt hier absoluut geen dingen waar niet over gediscussieerd over hoeft te worden.

Dat je het er niet mee eens bent, of andere prioriteiten stelt is een tweede. Maar de tolerantie voor andere feiten, meningen en gezichtspunten is wel erg laag aan het worden hier.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Bismarck

@14: Kom op zeg, “Het alternatief is permanent met een uitkering thuis zitten wat asociaal links kennelijk liever ziet, dat houdt hun goed betaalde zieligheidsindustrie baantjes lekker op pijl” is gewoon een samenzweringstheorie gebouwd op een stropop.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Spam

@2 Die terugloop van het aantal bijstandsgerechtigden in de leeftijd 25-45 is voor mij juist een teken dat de kansrijken onder hen gewoon aan het werk gaan zodra de economie aantrekt en er daadwerkelijk banen voor ze zijn. Banen werken blijkbaar beter dan strafkortingen om mensen uit de bijstand te helpen.

@10 Als je voltijds werkt voor een bedrijf, moet dat bedrijf je tenminste voldoende betalen om fatsoenlijk van te kunnen leven. Wanneer het bedrijf dat niet kan betalen, heeft het blijkbaar onvoldoende commercieel potentieel. Het is niet aan de staat om dat soort zwakke bedrijven overeind te houden door een deel van hun loonkosten over te nemen. Het minimumloon loslaten en de werknemers aanvullende uitkeringen geven om in leven te blijven is subsidie voor bedrijven, niet voor de mensen die er werken.

Voor die ‘zieligheidsindustrie’ waar jij je zo druk om maakt is een vaste en behoorlijke uitkeringen zonder al te veel voorwaarden trouwens een stuk eenvoudiger dan een ingewikkeld stelsel waarin je continue moet volgen hoeveel iemand verdient en of die persoon zich wel voldoende inzet om meer te verdienen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Cerridwen

@15: Dit soort frames worden over rechts voortdurend geroepen op Sargasso, en dan kraait er geen haan naar. Demagogisch en over de top, zeker, maar wel functioneel voor het punt dat hij wil maken. In de zin daarvoor corrigeert hij de demagogische frames van Karin Spaink.

Ondertussen is de denkrichting over arbeidsgehandicapten minder idioot dan het lijkt (zie gelinkte columns) en zou er een redelijke discussie over dit onderwerp mogelijk moeten zijn. En als je dat dan wil, is de-escaleren van de retoriek wellicht een interessantere optie dan er nog een schepje bovenop te doen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Janos

@14 Ja.

Maar de tolerantie voor andere feiten, meningen en gezichtspunten is wel erg laag aan het worden hier.

Kom op zeg, maak er nou geen vvm-dingetje van, want dat slaat nergens op. Is #10 met pek en veren van het forum verbannen? Nee, er wordt op gewezen dat hij onzin praat. 1 voorbeeld dan, omdat je er om vraagt: #10 schrijft

zo moeilijk is het niet je in te schrijven bij een arbeidsbureau of een cursusje te volgen en dan de volle uitkering te ontvangen

Dit heeft niets, maar dan ook helemaal niets te maken met hoe het is om een uitkering te ontvangen. Bij inschrijving heb je al te maken met een heel scala aan eisen, en vervolgens heb je nog een hele hoop verplichtingen waar je elke maand aan moet voldoen. Wat iedereen weet die zich een beetje informeert. Dit is gewoon gereutel uit de onderbuik, om een volstrekt misleidend beeld te scheppen. in #11 en #12 zijn andere voorbeelden gegeven. Dit is geen “intolerantie voor andere meningen” maar het bestrijden van feitenvrij geleuter.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 beugwant

Die loonkostensubsidie is niets anders dan de gemeenschap laten opdraaien voor je personeelskosten.
Bedrijven die gretig van die goedkope (arbeids)gehandicapten gebruik van maken zouden wel eens beter naar hun eigen werkvloer moeten luisteren want van iedereen die deze nieuwe collega’s krijgt, hoor ik dat je er bovenop moet zitten omdat ze anders meer slopen dan produceren. En dat voorkomen en redden gaat natuurlijk ten koste van het eigen werk, waardoor je beste krachten eerder overspannen raken.
Maar daar heeft de boekhouder natuurlijk niet aan gedacht.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 KJH

De sociale dienst neemt ongeveer 29% van het totale overheidsbudget in beslag (Defensie ongeveer een tiende daarvan, voor perspectief) – bron: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/prinsjesdag/miljoenennota-rijksbegroting-en-troonrede/overheidsfinancien-2018-in-beeld

Dit feit alleen al is ridicuul.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Janos

@20 Of je begrijpt niet dat het geld dat het ministerie van SZW krijgt meer is dan alleen de sociale dienst (en dat is erg) of je zet bewust een misleidend beeld neer (dat is ook erg). De bijstand is nog geen 10% van dat budget.

Je “feit” is geen feit.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 gbh

@20: Volgens mij staat er: sociale zekerheid en arbeidsmarkt en niet sociale dienst.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Cycloop

@20: Je verwijst naar het aandeel van het ministerie van SZW in de rijksbegroting, de bijstand vormt daar maar een deel van, hier kun je verder lezen waaraan min SZW allemaal geld aan uitgeeft: https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/begrotingen/2017/09/19/xv-sociale-zaken-en-werkgelegenheid-rijksbegroting-2018/XV-Sociale-Zaken-en-Werkgelegenheid.pdf

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 JPaul

@10: “Bedrijven leven doorgaans niet van publiek geld, ze leveren juist belastinginkomsten op. Daarnaast leveren zij banen… .. .”
Dit klopt niet.
Overheden, die met een politiek correct verhaal in de krant willen, betalen vaak een fortuin om bedrijven binnen te halen en altijd met het smoesje werkgelegenheid. Verschillende overheden beconcurreren elkaar daarin zelfs. Krankjorem gewoon.

Werkgevers / bedrijven scheppen géén werk. Niet omdat ze dat niet willen; omdat ze dat niet kunnen! Wanneer een bedrijf goederen en/of diensten aanbiedt en die vinden om welke reden dan ook gretig aftrek, dan zou het mogelijk zijn het personeelsbestand uit te breiden – het initiatief daartoe ligt in beginsel bij de afnemer, de consument.
Wat een werkgever wél kan, is zijn/haar bedrijf naar de gallemiezen helpen en zodoende banen opheffen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 JANC

@17: Jij gaat er van uit dat hij wil discussiëren. Hoeveel topics zijn er meer dan één reactie hem? Dus het is gewoon even voorbijkomen en een molotovcocktail binnen werpen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 Sikbock

Verreweg het allergrootste deel van de bijstandsuitkeringen gaat naar bevolkingsgroepen waar ik mij niet solidair mee voel. Lees: niet westerse allochtonen en/ of chronische werkweigeraars. Wat mij betreft verlagen ze de bijstandsuitkeringen dus verder. Bovendien is het een veel beter recept om mensen aan het werk te krijgen. Werken moet lonen en dat doet het in veel gevallen nu niet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 JANC

@27: calimero.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 Manfred

#27 “Bovendien is het een veel beter recept om mensen aan het werk te krijgen.”

Wat moeten ze gaan doen dan? De enige die kan bepalen of werk de moeite waard is om voor te betalen is een werkgever en die wil deze mensen blijkbaar niet hebben. De enige manier om mensen aan het werk te krijgen is om werkgevers te dwingen ze in dienst te nemen. En wat moet die dan met al die mensen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#30 Sikbock

@29: werk genoeg in de kassen bijvoorbeeld; maar veel bijstandstrekkers zijn daar met geen stok aan het werk te krijgen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#31 JANC

@30: ’t Is weer prijsschieten. Het is natuurlijk makkelijk naar beneden trappen. Heb je dan de redenen gehoord waarom men liever niet in kassen wou werken? Bijvoorbeeld omdat bijstandsgerechtigden op het het Openbaar Vervoer zijn aangewezen bleek het bijzonder lastig om op het werk in de kassen te komen.
Natuurlijk wordt dit door bepaalde partijen en sujetten verkocht als “luie bijstandstrekkers willen niet werken”, maar de waarheid is genuanceerder.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#32 Arjan Fernhout

@30 Hier is een goed voorbeeld hoe VVD’ers inspelen op jouw burgerlijke ressentimenten zoals ik schreef in #6 en eerder – dus geld afpakken van bijstandsgerechtigden en immigranten waarbij de laatsten eerder op afstand worden gezet dan worden ingeburgerd (expert Willem Schinkel weet dit soort geintjes wel te ontmantelen) – en volgens mij is dat ook nog eens slechts de verpakking van slecht economisch beleid (zie #6): 700 bijstandsgerechtigden meldden zich aan om in kassen te werken; 19 kregen een baan: https://joop.bnnvara.nl/nieuws/werk-voor-bijstandsgerechtigden-in-kassen-faliekante-mislukking.

En zo zie je hier dus weer een discussie die sterk gehinderd wordt door flauwekul-argumenten (@10, @14, @17, @20, @27, @30) van figuren die de chaos van de zijde van de VVD (sinds 25 jaar) niet op zichzelf willen analyseren en je je niet aan de indruk kan onttrekken dat deze hier om geheel andere redenen zitten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#33 Karingin

Kan iemand mij uitleggen wat de zieligheidsindustrie inhoudt? Is dat de GGZ waar ik eens een half jaar heb moeten wachten op traumabehandeling? De daklozenopvang waar een tekort aan bedden is, en waar je helemaal niet terecht kunt als je niet verslaafd of totaal gestoord bent? De voor het overgrote deel gesloten sociale werkplaatsen? Of zijn het malafide taalcursusaanbieders die statushouders uitknijpen voor duizenden euro’s voor een al te lullige inburgeringscursus? Of re-integratiebedrijven die winst maken over de rug van uitkeringstrekkers die naast regulier betaalde uitzendkrachten aan de lopende band staan?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#34 Co Stuifbergen

@27: Werken loont voor mensen in de bijstand al niet, omdat het loon op de uitkering gekort wordt.
Het vervelende is dat werken soms geld kost:
goede schoenen, regenkleding, reiskosten.

Werk kost nog meer als de inkomsten niet goed door de gemeente geregistreerd worden.
Dan kan de gemeente de uitkering te laat betalen, en sommige mensen komen dan in problemen.

Dit laatste valt natuurlijk redelijk makkelijk op te lossen, maar de overheid moet dat dan wel willen.

Het eerste probleem zou ik oplossen door een werknemer 30% van het salaris zelf te laten houden. (bruto dan. Er moet wel belasting betaald worden).

  • Vorige discussie